Laktaw ngadto sa video

Laktaw ngadto sa kaundan

Monyumento

Monyumento

Usa ka haligi, plake, tinukod, o ubang ilhanan nga gitukod ingong handomanan sa usa ka tawo o sa usa ka talagsaong panghitabo. Ang pipila niini gihisgotan sa Bibliya, bisan tuod dili ang tanan niini gitawag nga mga monyumento.

Si Jehova nagpakita kang Jacob diha sa usa ka panan-awon sa kagabhion, nga naglig-on sa Abrahamikong pakigsaad ngadto kaniya (1781 W.K.P.). Ingong handomanan, gikuha ni Jacob ang bato nga iyang giunlanan, gipahimutang kini ingong usa ka haligi, ug gidihogan kini ug lana. Unya iyang gitawag ang maong dapit nga Bethel. (Gen 28:10-19) Mga 20 ka tuig sa ulahi si Jacob ug Laban, sa dihang naghimog usa ka pakigsaad sa pakigdait tali kanilang duha, nagpatindog ug usa ka haligi, ug usab sa usa ka tapok sa mga bato, didto sa bukirong rehiyon sa Gilead, aron magsilbing pahinumdom sa ilang kasabotan. (Gen 31:​25, 44-52) Sa dihang gidala ni Jehova ang Israel ngadto sa Yutang Saad (1473 W.K.P.), duha ka monyumento ang gitukod sa dapit nga ilang gitabokan sa Suba sa Jordan, ang usa didto sa tungatunga ug ang lain didto sa K nga tampi sa suba, sa Gilgal. Kini maoy mga handomanan nga nagpahinumdom sa maong milagrosong pagtabok, ug human niadto sa dihang ang ilang mga anak mangutana kon unsa ang gihawasan niini nga mga monyumento, iasoy sa ilang mga amahan kon unsa ang gihimo ni Jehova alang sa iyang katawhan.​—Jos 4:4-9, 20-24.

Human sa iyang kadaogan batok sa mga Amalekanhon, si Haring Saul nagtukod ug “usa ka monyumento [Heb., yadh] alang sa iyang kaugalingon.” (1Sa 15:12) Ang Hebreohanong pulong nga yadh, nga sagad gihubad nga “kamot,” mahimong magkahulogan usab nga “monyumento,” maingon nga ang usa ka kamot nga giisa makapatagad sa panan-aw ug magpunting sa atensiyon sa espesipikong paagi, ang usa ka monyumento makapatagad usab sa katawhan ngadto sa pipila ka butang.

Ang Monyumento ni Absalom (Heb., yadh) maoy usa ka haligi sama sa daghang uban pang mga monyumento. Gipatindog kini ni Absalom didto sa Ubos nga Patag sa Hari duol sa Jerusalem, tungod kay sumala sa iyang giingon, “Wala akoy anak nga lalaki nga magpahinumdom sa akong ngalan.” (2Sa 18:18) Apan, karong adlawa walay nahibaloan labot niini nga monyumento o sa nahimutangan niini gawas sa gihisgotan sa Bibliya. Kini dili angayng pakasaypon nga mao ang gitawag nga lubnganan sa Walog sa Kidron, nga sumala sa eklesiastikal nga tradisyon iya ni Absalom apan diay iya sa Grego-Romanhong yugto sa arkitektura.​—Tan-awa ang ABSALOM.

Sama kang Absalom, ang mga eunuko walay paglaom nga makabaton ug kaliwat nga magdala sa ilang mga ngalan. Apan, kon sila magmatinumanon kang Jehova, ug dili sama sa mabudhiong si Absalom, si Jehova nagsaad sa paghatag kanila ug “usa ka butang nga mas maayo kay sa mga anak nga lalaki ug mga anak nga babaye,” nga mao, “igahatag ko gayod kanila sa akong balay ug sulod sa akong mga paril ang usa ka monyumento [Heb., yadh] ug ang usa ka ngalan . . . Usa ka ngalan hangtod sa panahong walay tino akong igahatag kanila, nga dili pagaputlon.”​—Isa 56:​4, 5; itandi ang Pr 22:1.

Ang mga lapida gihimo usab ingong mga tigpahinumdom, sama pananglitan sa lapida nga nagtimaan sa “lubnganan sa tawo sa matuod nga Diyos” nga nagtagna kon unsay buhaton ni Josias batok sa halaran sa Bethel.​—2Ha 23:16-18; 1Ha 13:​1, 2.