[Mga Tigpukan; Sila nga Nagpahinabo [sa Uban] nga Mapukan].

Kini ang katumbas nga Cebuanong espeling sa Hebreohanong pulong nga nephi·limʹ, ug sa tulo ka higayon nga kini makaplagan sa Bibliya, kini maoy plural. (Gen 6:4; Num 13:33 [kaduha]) Tatawng naggikan kini sa causative form sa Hebreohanong berbo nga na·phalʹ (pukan) ingon sa makita, pananglitan, sa 2 Hari 3:19; 19:7.

Ang asoy sa Bibliya nga naghubit sa kapungot ni Jehova sa mga tawo sa mga adlaw ni Noe sa wala pa ang Lunop nagsugid nga “ang mga anak sa matuod nga Diyos” nagkuhag mga asawa alang sa ilang kaugalingon gikan sa taliwala sa maanyag nga mga anak nga babaye sa mga tawo. Unya kini naghisgot sa pagtungha sa “mga Nepilim,” nga nag-ingon: “Ang mga Nepilim diha sa yuta niadtong mga adlawa, ug usab human niana, sa dihang ang mga anak sa matuod nga Diyos nagpadayon sa pagpakigdulog sa mga anak nga babaye sa mga tawo ug sila nagpatunghag mga anak kanila, sila ang mga gamhanan [Heb., hag·gib·bo·rimʹ] sa kakaraanan, ang mga tawong bantogan.”​—Gen 6:1-4.

Kon Kinsa Sila. Ang mga komentarista sa Bibliya, sa pagkonsiderar sa bersikulo 4, nagpresentar ug lainlaing opinyon kon kinsa kini nga mga Nepilim. Gituohan sa uban nga ang gigikanan sa ngalan nagpaila nga ang mga Nepilim maoy ‘mga manulonda nga nangahulog,’ mga manulondang nakasala. Ang uban, nga naggamit ug talagsaong paagi sa pangatarongan, nanghinapos nga ang mismong ngalang Nepilim nagpakita nga sila ‘nahulog gikan sa langit’ tungod kay sila ‘anak sa mga langitnon.’ Ang ubang mga eskolar, nga nagsentro sa ilang pagtagad sa mga pulong “ug usab human niana” (ber 4), nag-ingon nga ang mga Nepilim dili ‘mga manulonda nga nangahulog’ o ang “mga gamhanan,” sanglit ang mga Nepilim “diha sa yuta niadtong mga adlawa” sa wala pa ang mga anak sa Diyos makigdulog sa mga babaye. Kining ulahi nga mga eskolar nagtuo nga ang mga Nepilim maoy daotang mga tawo lamang sama kang Cain​—mga kawatan, tigdaogdaog, ug mga malupigon nga naglatagaw sa yuta hangtod nga sila gilaglag pinaagi sa Lunop. Ang lain pang grupo, nga nagtagad dili lamang sa kahulogan sa ngalang Nepilim kondili sa konteksto usab sa bersikulo 4, nanghinapos nga ang mga Nepilim dili mga manulonda kondili maoy mestisong mga anak tungod sa pagpakighilawas sa mga manulonda nga nagmateryalisar uban sa mga anak nga babaye sa mga tawo.

Sama usab sa “gib·bo·rimʹ.” Ang pipila ka hubad sa Bibliya nag-usab sa nahimutangan sa praseng “ug usab human niana,” nga nagbutang niini duol sa sinugdanan sa bersikulo 4, sa ingon nagpaila sa mga Nepilim ingong ang “mga gamhanan,” ang gib·bo·rimʹ, nga gihisgotan sa ulahing bahin sa bersikulo. Pananglitan: “Niadtong mga adlawa, ug usab human niana, dihay mga higante [Heb., han·nephi·limʹ] sa ibabaw sa yuta, nga gipanganak sa mga anak sa mga diyos sa dihang sila nakighilawas sa mga anak nga babaye sa mga tawo; mao kini sila ang mga bayani [Heb., hag·gib·bo·rimʹ] nga mga tawong banggiitan sa kakaraanan.”​—Gen 6:​4, AT; tan-awa usab ang Mo, NIV, ug TEV.

Ang Gregong Septuagint nagsugyot usab nga ang “mga Nepilim” ug ang “mga gamhanan” managsama ra pinaagi sa paggamit sa samang pulong nga giʹgan·tes (mga higante) sa paghubad sa duha ka pulong.

Sa pagrepaso niini nga asoy, nakita nato nga gihisgotan sa mga bersikulo 1 hangtod sa 3 nga “ang mga anak sa matuod nga Diyos” nagkuhag mga asawa ug nga gipahayag ni Jehova nga iyang puposon ang iyang pailob sa mga tawo human sa 120 ka tuig. Unya ang bersikulo 4 naghisgot nga ang mga Nepilim anaa sa yuta “niadtong mga adlawa,” dayag sa mga adlaw nga miingon si Jehova niini. Unya gipakita niini nga kining kahimtanga nagpadayon “human niana, sa dihang ang mga anak sa matuod nga Diyos nagpadayon sa pagpakigdulog sa mga anak nga babaye sa mga tawo,” ug naghubit ug dugang pa sa mga resulta sa pagpakighiusa sa “mga anak sa matuod nga Diyos” uban sa mga babaye.

Kinsa ang ‘mga anak sa Diyos’ nga nanganak sa mga Nepilim?

Kinsa “ang mga anak sa matuod nga Diyos” nga gihisgotan dinhi? Mga magsisimba ba sila ni Jehova (nga lahi sa kasagarang katawhan nga daotan), ingon sa pangangkon sa uban? Dili gayod. Gipakita sa Bibliya nga tungod sa ilang pagpakigminyo sa mga anak nga babaye sa mga tawo misamot ang pagkadaotan sa yuta. Si Noe ug ang iyang tulo ka anak nga lalaki, uban sa ilang mga asawa, mao lamang ang giuyonan sa Diyos ug mao lamang ang gitipigang buhi latas sa Lunop.​—Gen 6:9; 8:​15, 16; 1Pe 3:20.

 Busa, kon kining “mga anak sa matuod nga Diyos” maoy mga tawo lamang, motungha ang pangutana, Nganong ang ilang mga anak nga “mga tawong bantogan” labaw pa sa mga anak sa mga daotan, o sa mga anak sa matinumanong si Noe? Lain pa, mahimong ipangutana, Nganong gihisgotan ang ilang kaminyoon ngadto sa mga anak nga babaye sa mga tawo ingong talagsaon? Ang kaminyoon ug ang pagpanganak nahitabo na sulod sa kapin sa 1,500 ka tuig.

Busa, ang mga anak sa Diyos nga gihisgotan sa Genesis 6:2 mao gayod ang mga manulonda, ang espiritung “mga anak sa Diyos.” Kining mga pulonga gipadapat ngadto sa mga manulonda sa Job 1:6; 38:7. Kini nga panghunahuna gipaluyohan ni Pedro, kinsa naghisgot sa “mga espiritu nga anaa sa bilanggoan, nga niadto wala magmasinugtanon sa dihang ang pailob sa Diyos nagpaabot sa mga adlaw ni Noe.” (1Pe 3:​19, 20) Si Judas nagsulat usab bahin sa “mga manulonda nga wala magpadayon sa paghupot sa ilang orihinal nga pagkabutang apan mitalikod sa ilang nahiangay nga puloy-anang dapit.” (Jud 6) Ang mga manulonda may katakos sa pagmateryalisar ingong tawo, ug ang pipila ka manulonda nagbuhat niana aron sa pagdalag mga mensahe gikan sa Diyos. (Gen 18:​1, 2, 8, 20-22; 19:1-11; Jos 5:13-15) Apan ang langit mao ang nahiangayng puloy-anan sa espiritung mga persona, ug ang mga manulonda didto adunay mga katungdanan sa pag-alagad ubos sa mando ni Jehova. (Dan 7:​9, 10) Ang pagbiya niini nga puloy-anan aron mopuyo sa yuta ug ang pagtalikod sa ilang tinudlong pag-alagad aron makigsekso maoy usa ka pagsupak sa balaod sa Diyos, ug kahiwian.

Giingon sa Bibliya nga ang mga masinupakong manulonda karon maoy “mga espiritu nga anaa sa bilanggoan,” nga ‘gitambog sa Tartaro’ ug “gitagana uban ang walay kataposang mga gapos ilalom sa naglugitom nga kangitngit alang sa paghukom sa dakong adlaw.” Kini dayag nga nagpakita nga sila gipugngan gayod, dili na makamateryalisar pag-usab ingon sa ilang gihimo sa wala pa ang Lunop.​—1Pe 3:19; 2Pe 2:4; Jud 6.

Miusbaw nga Pagkadaotan. “Ang mga gamhanan sa kakaraanan, ang mga tawong bantogan” nga nangatawo tungod niini nga mga kaminyoon, dili mga tawong bantogan atubangan sa Diyos, kay sila wala maluwas sa Lunop, sama sa pagkaluwas ni Noe ug sa iyang pamilya. Sila maoy “mga Nepilim,” mga tigdaogdaog, malupigon, nga tinong nakaamot sa paggrabe sa mga kahimtang. Ang ilang mga amahan nga manulonda, nga nahibalo sa pagkahimo sa tawhanong lawas ug makahimo sa pagmateryalisar, wala maglalang ug kinabuhi apan mipuyo niining tawhanong mga lawas ug miipon pagpuyo sa mga babaye ug nanganak. Busa ang ilang mga anak, “mga gamhanan,” maoy mga mestiso nga wala uyoni sa Diyos. Mopatim-aw nga ang mga Nepilim wala makabaton ug mga anak.

Sa Mitolohiya. Mipatim-aw nga ang kabantog ug pagkahadlok sa mga Nepilim nakapatunghag daghang mitolohiya sa paganong mga tawo kinsa, human sa paglahugay sa mga pinulongan didto sa Babel, nagkatibulaag sa tibuok yuta. Bisan pag ang makasaysayanhong kahan-ayan sa asoy sa Genesis natuis na pag-ayo ug nadugangan, adunay talagsaong kaamgiran niining karaang mga mitolohiya (ang sa mga Grego ingong usa lamang ka pananglitan), diin ang mga diyos ug mga diyosa nakigsekso sa mga tawo aron manganak ug labaw-tawhanong mga bayani ug gikahadlokang samag-diyos nga mga persona nga may mga kinaiya sa diyos ug sa tawo.​—Tan-awa ang GRESYA, GREGO (Gregong Relihiyon).

Usa ka Taho nga Gituyo sa Pagpalisang. Ang napulo ka espiya nga nagdalag bakak nga taho ngadto sa mga Israelinhon sa kamingawan bahin sa yuta sa Canaan nag-ingon: ‘Ang tibuok katawhan nga among nakita sa taliwala niini maoy mga tawo nga talagsaon ka dagko. Ug didto among nakita ang mga Nepilim, ang mga anak ni Anak, nga gikan sa mga Nepilim; mao nga kami nahimong sama sa mga apan-apan sa among panan-aw, ug sa ilang mga mata kami nahimo usab nga ingon.’ Sa walay duhaduha dihay pipila ka dagkong mga tawo sa Canaan, ingon sa gipakita sa ubang mga teksto, apan sila wala gayod tawga nga mga Nepilim gawas lamang niining “daotang taho” nga maayo kaayong pagkamugna aron lang mahadlok ug malisang ang mga Israelinhon.​—Num 13:31-33; 14:​36, 37.