Ang Hebreohanong mga pulong nga sheʹvet ug mat·tehʹ sagad gihubad nga “olisi” ug “sungkod.” Ang sheʹvet nagkahulogang sungkod, pudlos, o olisi (ingong pangtukod) ug gihubad usab nga “baston” (sama sa baston o sungkod sa magbalantay sa hayop). (Lev 27:32) Lagmit tungod kay ang tribonhong mga pangulo nagdaladala ug sungkod, o setro, ang sheʹvet ug ang mat·tehʹ nagtumong usab sa “tribo” ug busa gihubad nga tribo. (Ex 31:2; Deu 18:1; 29:18) Ang kuptanan sa bangkaw o sa samang hinagiban gitawag sa Hebreohanong mga pulong nga sheʹvet o ʽets (sa literal, kahoy).​—2Sa 18:14; 21:19.

Ang laing termino, maq·qelʹ, gihubad nga “sungkod” (Gen 30:37; 1Sa 17:43), ug ang mish·ʽeʹneth gihubad nga “sungkod” o “tukod.”​—Huk 6:21; 2Ha 18:21.

Ang Gregong pulong alang sa “olisi” maoy rhaʹbdos, nga usahay gihubad nga “sungkod.” (Pin 19:15; Mat 10:10) Ang laing pulong, xyʹlon, gihubad nga “sungkod” sa ubang mga hubad. Kini sa literal nagkahulogang “kahoy” o usa ka butang nga hinimo sa kahoy. Kini nga pulong gihubad nga “mga puspos” diha sa Mateo 26:47, 55 ug sa susamang mga teksto.

Mga Paggamit. Ang mga olisi o mga sungkod gigamit ingong pangtukod (Ex 12:11; Zac 8:4; Heb 11:21); ingong pangdepensa o panalipod (2Sa 23:21; Mat 10:10); sa pagsilot sa mga anak, mga ulipon, o sa uban pang tawo (Ex 21:20 [“bunal,” NW]; Pr 10:13; 23:13, 14; Buh 16:22); sa paggiok (Isa 28:27 [ang mat·tehʹ ug ang sheʹvet parehong makaplagan niini nga bersikulo, ang mat·tehʹ gihubad nga “pudlos” ug ang sheʹvet gihubad nga “sungkod,” NW]; itandi ang Huk 6:11; Ru 2:17); ug sa pag-ani sa mga olibo (Deu 24:20; Isa 24:13). Dugang pa, ang mga magbalantay naggamit ug baston sa paggiya sa panon, sa pagdumala ug sa pagtabang kanila. Kon bahin sa pagpili ug mga hayop nga ihatag ngadto sa sangtuwaryo ingong ikapulo, ang Balaod nag-ingon, “Kon bahin sa matag ikapulong bahin sa panon sa mga baka ug sa panon sa mga karnero, ang tanan nga moagi ilalom sa baston [bisan unsa nga ubos sa pag-atiman sa magbalantay], ang ikapulong ulo niini mahimong balaan alang kang Jehova. Dili niya usisahon kon kini ba maayo o dili maayo, ni bayloan niya kini.” (Lev 27:32, 33) Giingon nga samtang ang mga karnero mogula, ang magbalantay mobarog diha sa ganghaan sa toril nga magkupot ug sungkod nga ang tumoy gibugkosan ug usa ka pirasong panapton nga gihumol sa tina; iyang idapat kini sa matag ikanapulong karnero ug ipinig ang namarkahan ingong ikapulo.​—Itandi ang Jer 33:13.

Ingong Simbolo sa Awtoridad. Ang sungkod sa usa ka tawo giisip nga usa ka bililhong personal nga kabtangan, ug sa walay duhaduha ang pipila ka sungkod mailhan dayon nga iya sa indibiduwal. Gihatag ni Juda kang Tamar ang iyang sungkod ug ang iyang singsing nga igtitimbre ingong garantiya hangtod nga iyang ikapadala ang nating kanding ingong bayad sa pagpakigsekso kaniya. (Gen 38:18, 25) Ang mga pangulo nagdalag olisi ingong simbolo sa ilang awtoridad. Busa ang Bibliya sagad nga naggamit sa olisi o sungkod ingong simbolo sa awtoridad nga nabatonan sa usa ka tawo o sa awtoridad nga gihatag kaniya sa laing tawo. Ang sungkod ni Moises nahimong simbolo sa iyang awtoridad ug buluhaton gikan sa Diyos sa dihang siya miatubang sa mga ansiyano sa Israel, ug sa dihang siya miatubang kang Paraon ug sa salamangkerong mga saserdote sa Ehipto. (Ex 4:17, 29-31; 7:9-12) Niining ulahi nga panghitabo ang sungkod giingong iya ni Aaron, apan dayag nga kadto maoy sungkod ni Moises nga gigamit ni Aaron ingong tigpamaba ni Moises, ingon sa gipakita sa pagtandi sa Exodo 7:15, 17.

Human niini, ang sungkod ni Moises gigamit sa daghang higayon ingong simbolo nga siya gitudlo ni Jehova ug gihatagag awtoridad ingong pangulo sa nasod. (Ex 8:5; 9:23; 10:13; Num 20:11) Sa dihang gihagit ang awtoridad ni Moises ug Aaron, sa tanang sungkod sa mga pangulo sa 12 ka  tribo, ang sungkod lamang ni Aaron, nga naghawas sa balay ni Levi, ang gipahinabo sa Diyos nga manalingsing ug mamungag hinog nga mga almendras. Busa, kini bug-os nagpamatuod nga si Aaron, ingon man ang iyang banay, mao ang gitudlo sa Diyos sa paghupot sa katungdanan ug awtoridad sa pagkasaserdote. Human niadto kini nga sungkod gitipigan sulod sa usa ka panahon didto sa arka sa pakigsaad.​—Num 17:1-11; Ex 29:9; Heb 9:4.

Ang salmista misulat: “Ang giingon ni Jehova sa akong Ginoo mao: ‘Lingkod sa akong tuong kamot hangtod nga ibutang ko ang imong mga kaaway nga tumbanan sa imong mga tiil.’ Ang olisi sa imong kusog ipadala ni Jehova gikan sa Zion, nga magaingon: ‘Magapangdaog ka taliwala sa imong mga kaaway.’” (Sal 110:1, 2) Gipadapat ni apostol Pablo kini nga teksto ngadto kang Jesu-Kristo, kinsa, ingong ‘olisi sa kusog ni Jehova,’ mogula ingong hawas ni Jehova nga may bug-os nga awtoridad sa pagpahamtang ug paghukom sa iyang mga kaaway. (Heb 10:12, 13) Si Jesu-Kristo, ang “gamayng sanga gikan sa tuod ni Jese,” ‘magahampak sa yuta pinaagi sa olisi sa iyang baba; ug pinaagi sa espiritu sa iyang mga ngabil siya magapatay sa daotan.’ (Isa 11:1, 4) Siya namulong uban ang awtoridad ug naggamit sa gahom nga gihatag ni Jehova kaniya sa pagsilot sa daotan. Giingon nga siya magmando sa mga nasod, dili ingong usa ka magbalantay nga malinawong nagagiya sa iyang panon pinaagi sa iyang sungkod, kondili pinaagi sa olisi nga puthaw.​—Pin 2:27; 12:5; 19:15.

Ang madaogdaogong olisi, o sungkod sa pagmando o awtoridad, nga gigamit sa mga kaaway batok sa Israel mao ang gihisgotan sa Isaias 9:4; 14:5. Gigamit sa Diyos ang mga nasod sa palibot sa Israel, sama sa Asirya, aron pahamtangan ug silot ang Israel tungod sa iyang mga sala, ug tungod niini kini nga mga nasod nahisamag olisi sa pagsilot, o pagkastigo, ilalom sa awtoridad o pagtugot sa Diyos. Apan kini nga mga nasod milihok, dili tungod kay sila nahigugma kang Jehova o nasilag sa mga sala sa Israel, kondili tungod kay sila nayugot sa Diyos ug sa Israel, ug sila naghinobra pa gani sa ilang gihimo ug nalipay sa pagdugang pa ug mga kasakit sa Israel. Gawas pa niana, kini nga mga gahom, ilabina ang Asirya ug Babilonya, nagmapahitas-on sa ilang kaugalingon batok kang Jehova nga Diyos. Labot sa Asirya, ang Diyos miingon pinaagi sa iyang manalagna nga si Isaias: “Aha, ang Asiryanhon, ang olisi alang sa akong kasuko,” apan iyang gihubit usab ang pagkamapahitas-on sa Asirya, nga nag-ingon: “Magpatugbaw ba ang atsa sa iyang kaugalingon ibabaw sa usa nga nagaputol pinaagi niini, o magpadako ba ang gabas sa iyang kaugalingon ibabaw sa usa nga nagadusoduso niini, nga mao rag gipalihok sa sungkod ngadto-nganhi ang mga nagaisa niini, nga mao rag giisa sa olisi ang usa nga dili kahoy?” Dayon Iyang gitagna ang silot nga modangat sa nasod sa Asirya tungod sa pag-isip nga kini mas dako pa kay sa Usa nga naggamit niini ug tungod sa pagpataas niini batok Kaniya.​—Isa 10:5, 15.

Sa dihang si Jehova mihimog pakigsaad alang sa gingharian uban kang David, siya miingon bahin sa linya sa mga hari sa dinastiya ni David: “Ako mahimong iyang amahan, ug siya mahimong akong anak. Kon siya makabuhat ug sayop, ako usab magbadlong kaniya pinaagi sa olisi sa mga tawo ug pinaagi sa mga hampak sa mga anak ni Adan.” (2Sa 7:14) Dinhi ang olisi sa disiplina nga gamiton ni Jehova ingong Amahan mao ang awtoridad sa mga kagamhanan sa kalibotan, sama sa Babilonya. Kini nga nasod gigamit sa pagpukan sa gingharian sa Diyos nga anaa sa mga kamot sa mga hari sa linya ni David, hangtod nga “moabot siya nga may legal nga katungod.” (Eze 21:27) Niadtong 70 K.P., ang Romanhong kasundalohan ilalom ni Heneral Tito mao ang “olisi” sa pagpahamtang ug silot sa dili-matinumanong Jerusalem.​—Dan 9:26, 27.

Sayop nga paggamit sa olisi. Ang mga kagamhanan ug mga maghuhukom sa mga nasod sa yuta sagad nga naggamit sa ilang olisi sa awtoridad sa dili matarong nga paagi, bisan gani sa pagpakig-away batok sa Diyos ug sa iyang katawhan. Sa dihang si Jesu-Kristo gidala atubangan sa Hudiyohanong hataas nga hukmanan ug atubangan sa Romanong gobernador nga si Pilato, siya gisakit, giyagayagaan, gilud-an, gibunalan, ug sa kataposan gipatay. Ang Hudiyong mga pangulo unang migamit sa ilang awtoridad batok kang Jesus ug unya nagpabug-at pa sa ilang “olisi” pinaagi sa pagtugyan kaniya ngadto sa kagamhanan sa Roma aron patyon. Gitagna ni manalagnang Miqueas ang maong kasakit pinaagi niining mga pulonga: “Pinaagi sa olisi sila maghampak sa aping sa maghuhukom sa Israel.” (Miq 5:1) Human sa kamatayon ug pagkabanhaw ni Jesus, ang Hudiyong mga magmamando migamit sa ilang awtoridad sa paglutos sa mga sumusunod ni Jesus, ug sa daghang higayon ang Roma ug ang ubang mga kagamhanan sa yuta migamit usab sa ilang olisi sa awtoridad sa sayop nga paagi. Tungod niini sila papanubagon sa Diyos.​—Ju 19:8-11; 2Te 1:6-9.

Awtoridad sa ginikanan. Ang “olisi” o “bunal” gigamit usab ingong simbolo sa awtoridad sa mga ginikanan nganha sa ilang mga anak. Ang basahon sa Mga Proverbio naghisgot sa makadaghan niini nga awtoridad, diin ang bunal  nagsimbolo sa tanang matang sa disiplina nga gigamit, lakip ang literal nga bunal alang sa pagkastigo. Sa pagkatinuod ang ginikanan adunay responsibilidad atubangan sa Diyos sa paggamit niini nga bunal, sa pagkontrolar sa bata. Kon ang ginikanan mapakyas sa paggamit niini, magdala siyag kadaot ug kamatayon sa iyang anak ug usab kaulawan ug dili pag-uyon sa Diyos kaniya. (Pr 10:1; 15:20; 17:25; 19:13) “Ang mga binuang nabugkos sa kasingkasing sa usa ka bata; ang bunal sa disiplina mao ang magpahilayo niana gikan kaniya.” “Ayaw ihikaw ang disiplina gikan sa bata. Kon hampakon mo siya sa bunal, siya dili mamatay. Imong pagahampakon gayod siya pinaagi sa bunal, aron maluwas mo ang iyang kalag gikan sa Sheol.” (Pr 22:15; 23:13, 14) Gani, “ang nagapugong sa iyang bunal nagadumot sa iyang anak, apan ang nahigugma kaniya nagapangita kaniya uban ang disiplina.”​—Pr 13:24; 19:18; 29:15; 1Sa 2:27-36.

Si Jehova nga Diyos, ingong ang ‘Amahan sa espirituwal nga mga kinabuhi’ sa mga Kristohanon, naggamit gayod sa “bunal” nganha sa iyang mga anak. Ang inspirado nga Kristohanong magsusulat sa sulat ngadto sa mga Hebreohanon miingon: “Ang Diyos nagatagad kaninyo ingon nga mga anak. Kay kinsa ba ang anak nga wala disiplinaha sa usa ka amahan? . . . Apan siya nagbuhat niana alang sa atong kaayohan aron kita makaambit sa iyang pagkabalaan.” (Heb 12:7, 9, 10) Sa pagpahamtang ug disiplina diha sa Kristohanong kongregasyon, si Jehova naghatag ug awtoridad diha sa mga kamot sa matinumanong mga tawo, ilabina sa mga apostoles. Kini nga awtoridad maoy aron sa ‘pagpalig-on sa mga igsoon ug dili sa paglumpag kanila.’ (2Co 10:1-11) Kini naglakip sa katungod sa pagdisiplina sa mga nakasala. Sa dihang ang kongregasyon sa Corinto mitipas gikan sa pagkamatarong ug misugod sa paglantaw sa mga tawo imbes kang Kristo, si Pablo misulat aron sa pagtul-id kanila ug miingon: “Unsay gusto ninyo? Moanha ba ako kaninyo uban ang garote, o uban ang gugma ug kalumo sa espiritu?”​—1Co 4:21.

Ang sungkod sa pagkapangulo, pagkamagbalantay. Ang magbalantay mogamit sa iyang sungkod o baston aron sa paggiya, pagpanalipod, ug sa pagtabang sa iyang panon. Gibuhat usab ni Jehova ug sa iyang Anak nga si Jesu-Kristo ang samang pagbantay sa panon sa katawhan sa Diyos. Sagad nga gihisgotan ni Jehova ang Israel, nga may pakigsaad kaniya, ingong iyang panon. Si David misulat: “Si Jehova mao ang akong Magbalantay. . . . Siya nagaagak kanako sa mga alagianan sa pagkamatarong tungod sa iyang ngalan. Bisan kon magalakaw ako sa walog sa mabagang kangiob, ako walay kahadlokan nga daotan, kay ikaw magauban kanako; ang imong olisi ug ang imong sungkod maoy magapahupay kanako.” (Sal 23:1-4) Si Miqueas miampo: “Bantayi ang imong katawhan pinaagi sa imong sungkod, ang panon sa imong panulondon.”​—Miq 7:14; itandi ang Ju 10:11, 14; Heb 13:20; 1Pe 2:25; 5:4.