Omri
1. Gitala nga ikalima sa siyam ka anak nga lalaki o mga kaliwat ni Beker, usa ka anak nga lalaki ni Benjamin.—1Cr 7:6, 8.
2. Prinsipe sa tribo ni Isacar sa panahon sa paghari ni David; anak nga lalaki ni Miguel.—1Cr 27:18, 22.
3. Ikaunom nga hari sa napulo-ka-tribong gingharian sa Israel sa amihanan. Walay girekord labot sa katigulangan ni Omri, bisan ang ngalan sa iyang amahan o sa iyang tribo. Gitukod ni Omri ang ikatulong dinastiya sa Israel (nauna kadtong kang Jeroboam ug Baasa). Gipulihan siya sa iyang anak nga lalaki nga si Ahab ug sa iyang mga apong lalaki nga si Ahazias ug Jehoram. Ang pagmando nilang upat sa katibuk-an mikabat ug mga 46 ka tuig (mga 951-905 W.K.P.). Ang apo nga babaye ni Omri nga si Atalia nagmando sulod sa unom ka tuig diha sa trono sa Juda. (2Ha 8:26; 11:1-3; 2Cr 22:2) Si Jehu nga nagpapas sa balay ni Ahab ug nagtukod sa sunod nga dinastiya sa Israel, gitawag nga usa ka “anak nga lalaki [nga mao, manununod] ni Omri” diha sa Itom nga Obelisko ni Salmaneser III. (Ancient Near Eastern Texts, giedit ni J. Pritchard, 1974, p. 281) Ngani, ang mga Asiryanhon nagpadayon sa pagtawag sa Israel ingong “yuta ni Omri” ug sa mga hari sa Israel ingong “balay ni Omri” bisag dugay na nga wala magmando ang iyang mga kaliwat—usa ka pagpasidungog sa iyang gahom.
Si Omri milingkod sa trono, dili ingong lehitimong manununod, kondili pinaagi sa espada. Siya ang pangulo sa kasundalohan sa Israel ubos sa pagmando ni Haring Elah (ug tingali ubos sa pagmando sa nag-una kaniya nga si Baasa) sa dihang si Zimri, nga pangulo sa katunga sa mga karo, nagpukan kang Elah, nag-ilog sa pagkahari, ug nagpapas sa banay ug mga higala ni Baasa. Sa dihang gitaho kini ngadto sa kasundalohan sa Israel, nga niadtong panahona nagkampo batok sa mga Filistehanon didto sa Gibeton, “ang tibuok Israel,” nga sa walay duhaduha mao ang mga pangulo sa tribo nga “diha sa kampo,” naghimo kang Omri nga ilang hari. Dihadiha sila mibiya sa Gibeton ug misulong sa kaulohan ni Zimri sa Tirza. Si Zimri, sa pagkakita nga siya wala nay dag-anan, nagsunog sa balay sa hari samtang diha siya sa sulod, ug makapasubong nagtapos sa iyang pito-ka-adlaw nga pagmando.—1Ha 16:8-20.
Apan may mitungha nga bag-ong karibal ni Omri—si Tibni nga anak nga lalaki ni Ginat. Ang katawhan padayong nabahin sulod sa mga upat ka tuig, nga nianang panahona gituohang miulbo ang sibil nga gubat hangtod nga napildi sa mga tigpaluyo ni Omri ang mga tigpaluyo ni Tibni, nga nagpaneguro sa bug-os nga pagmando ni Omri. Si Zimri namatay sa ika-27 nga tuig ni Haring Asa sa Juda (mga 951 W.K.P.). (1Ha 16:15-18) Sa kataposan, sa ika-31 nga tuig ni Asa (mga 947 W.K.P.), namatay si Tibni nga wala hisgoti ang hinungdan, nga naghimo kang Omri nga bugtong magmamando sulod sa mga walo ka tuig.—1Ha 16:21-23, 29; tan-awa ang KRONOLOHIYA.
Ang “pagkagamhanan” gipasidungog ngadto kang Haring Omri. (1Ha 16:27) Sumala sa ika-4 hangtod sa ika-8 nga linya diha sa Bato sa Moab, gisakop ni Omri ang Moab, diin kini nga pagmando gipadayon ni Ahab. (2Ha 3:4) Sa tungatunga sa iyang paghari, maalamong gibalhin ni Omri ang iyang kaulohan gikan sa Tirza, nga iyang nakaplagan nga sayon ra kaayong mailog. Iyang gipalit ang bukid nga gipanag-iya ni Semer, nga maayo kaayong himoan ug mga kuta, ug didto iyang gitukod ang usa ka bag-ong siyudad, ang Samaria, nga nakasugakod sa daghang mga paglikos. (1Ha 16:23, 24) Ang mga inskripsiyon nga cuneiform nagtawag usab kaniya ingong magtutukod niini, ug dinhi usab siya gilubong. (1Ha 16:28) Sa panahon sa iyang paghari, naagoman ni Omri ang lainlaing kapildihan, sama sa pagtugyan sa pipila ka siyudad ngadto sa hari sa Sirya (1Ha 20:34) ug sa pagbayad ug tributo ngadto sa Asirya, diin siya ang unang hari sa Israel nga mibuhat niana.
Sa relihiyosong paagi, gipadayon ni Omri ang nagakadaot nga kahimtang sa amihanang gingharian; gipadayon niya ang idolatriya ni Jeroboam; ngani, siya “nagpadayon sa pagbuhat kon unsay daotan sa mga mata ni Jehova ug nagbuhat sa mas daotan pa kay sa tanang nanghiuna kaniya.” (1Ha 16:25, 26) Mga 200 ka tuig sa ulahi, pinaagi kang Miqueas, gihukman ni Jehova ang Israel tungod sa pagsunod sa “mga lagda ni Omri.”—Miq 6:16.
4. Usa nga taga-Juda kansang kaliwat mipuyo sa Jerusalem human madestiyero sa Babilonya.—1Cr 9:3, 4.