Ang paglain ug paglunsay sa mga metal, ug ang artesano nga mobuhat niini. Pinaagi sa sublisubli nga pagtunaw diha sa dalisayanan nga mga kulon, ang lawoglawog ug mga hugaw matangtang gikan sa gitinguhang metal. (Sal 12:6; Pr 17:3; 27:21) Ang nahibiling mga tambakanan sa lawoglawog nakaplagan diha sa rehiyon palibot sa karaang Sucot, diin didto nahimutang ang pipila sa minahan ug tunawanan sa metal ni Solomon. Usahay ang mga hugaw matangtang pinaagi sa pagsunog; sa ubang mga panahon ang lihiya sa tigdalisay (tan-awa ang MAGLALABA) gigamit aron matigom ang naglutawng yamukmok ug kini mahapaw. (Isa 1:25; Mal 3:2) Ang tigdalisay molingkod sa atubangan sa iyang hudno ug pabulhotan ug hangin ang binagang uling pinaagi sa paggamit sa mga hasuhasan.​—Jer 6:29; Mal 3:3.

Ang bulawan sagad may sagol nga plata sa lainlaing mga gidaghanon. Wala masayri kon giunsa kini sa paglain sa kapanahonan sa Bibliya, apan ang kalainan sa mga pamaagi sa pagdalisay niining duha ka metal mopatim-awng gihisgotan diha sa Proverbio 17:3 ug 27:21: “Ang dalisayanan nga kulon maoy alang sa plata ug ang hudno alang sa bulawan.” Ang nitric acid dayag nga ayha pa nadiskobrehan sa ikasiyam nga siglo K.P.; busa, ang bulawan kaniadto gilunsay sa laing paagi. Pananglitan, kon adunay tingga nga masagol sa bulawan, ang mga hugaw mahimong matangtang ingong lawoglawog samtang ang bulawan motapot sa tingga. Unya pinaagi sa inanayng pagtunaw aron malain ang tingga (usa ka pamaagi nga nailhan ingong cupelling), ang lunsay nga bulawan magpabilin. Kini nga proseso nagkinahanglan ug igong kabatid, kay kon ang temperatura init ra kaayo o ang pagtunaw paspas ra kaayo, ang bulawan maapil ug katunaw uban sa tingga. Ang tigdalisay kinahanglang makamao nga mokalkulo ug mokontrol sa pagdalisay pinaagi sa pagtan-aw sa kolor sa gitunaw nga metal. (Itandi ang Sal 12:6; Jer 6:28-30; Eze 22:18-22.) Ang paggamit sa lihiya sa pagdalisay sa plata gihisgotan sa Kasulatan.​—Mal 3:​2, 3.

Kon ang mineral nga may tumbaga maoy oxide o carbonate, ang dinugmok nga mineral sagolan ug uling ug dayon sunogon aron makuha ang lunsay nga tumbaga. Apan kon ang mineral nga tumbaga maoy sulfide (sagol asupre), gikinahanglan ang pagdabdab una niini aron masunog ang asupre ingong sulfur dioxide ug sa samang higayon maghimo sa copper sulfide ingong copper oxide. Dayon kini sunogon pinaagi sa uling aron makuha ang lunsay nga metal.

Ang paglain sa puthaw mas lisod tungod kay gikinahanglan ang hilabihang kainit. Ang puthaw matunaw sa 1,535°C. (2,795°F.) Apan, ang mga tawo sa karaang panahon naghimo ug mga hudno nga tunawanan nga may mga hasuhasan nga kusog mobulhot ug hangin nga susama sa presenteng-adlaw nga mga blast furnace (usa ka matang sa hudno). (Deu 4:20; Jer 6:29; Eze 22:20-22) Walay mga detalye bahin sa mga hudno sa puthaw nga gigamit sa mga Hebreohanon, apan lagmit nga susama kini sa mga hudno nga gigamit sa karaang India. Kini ginama sa yutang-kulonon, pormag-peras, mga 1.2 m (4 p) ang diyametro sa lubot niini, ug pahiktin ngadto sa 0.3 m (1 p) diha sa baba niini. Kini usab adunay hasuhasan nga hinimo sa panit sa kanding nga may mga bokilya nga gitaod diha sa mga tubo nga yutang-kulonon nga maoy magsuplay ug hangin paingon sa lubot sa hudno. Human kini masugnoran  ug uling, halingon ang kalayo diha niini ug ang mineral ibutang sa ibabaw niini. Dugangan kini ug laing lut-od sa uling sa ibabaw niini, ug padayong gipainit kini sulod sa tulo o upat ka oras. Sa dihang matapos na kini nga proseso, ang atubangan sa hudno bungkagon aron kuhaon ang tibuok nga metal.

Sayon ra ang paglain sa tingga gikan sa komon nga mineral niini nga gitawag ug galena (lead sulfide). Una, ang mineral dabdaban ug sa samang higayon pabulhotan ug hangin aron ang lead sulfide mahimong lead oxide; ang asupre motipon sa oksiheno ug mahimong gas nga sulfur dioxide. Dayon ang lead oxide sagolan ug uling ug isulod sa blast furnace; unya matangtang ang carbon dioxide, ug mahibilin ang natunaw nga tingga diha sa tunawanan.

Mahulagwayong Paggamit. Si Jehova mismo gitawag nga usa ka tigdalisay. Ang iyang Pulong dinalisay kaayo. (2Sa 22:31; Sal 18:30; 119:140; Pr 30:5) Kining sinulayan ug linunsay nga Pulong maoy usa sa mga paagi sa Diyos sa paglunsay sa iyang katawhan aron sa pagtangtang sa tanang samag yamukmok nga kahugawan sa sala. (Sal 17:3; 26:2; 105:19; Dan 12:​9, 10; Mal 3:3) Ang kalayonhong mga pagsulay magdalisay usab sa mga matinumanon. (Isa 48:10; Dan 11:35; Zac 13:9; itandi ang 1Pe 1:​6, 7.) Sa laing bahin, ang mga daotan gihukman nga sama sa naglutawng yamukmok, nga angay lamang ilabay ngadto sa walay-pulos nga tapok sa lawoglawog.​—Sal 119:119; Pr 25:​4, 5; Eze 22:18-20.