Ang paghunahuna sa kaugalingon nga labaw kay sa husto o nahiangay, o nga walay katungod; ang pagkabagis sa panggawi o pangisip; ang pagkamabuotbuoton; ang pagbuhat sa usa ka butang sa mahinaykon nga pagsuki. Kining pulonga maoy kaamgid sa pagkamapahitas-on, pagkahambogiro, pagkagarboso, ug pagkamahinaykon. Ang kaatbang nga mga pulong niini mao ang pagkamaaghop ug pagkamakasaranganon.

Ang Garbo ug Kasuko Mosangpot sa Pagkamapangahason. Ang Hebreohanong pulong nga za·dhohnʹ, nga gihubad nga “pagkamapangahason,” naggikan sa berbo nga zidh, nga nagkahulogang “nanginit.” (Ex 21:14) Ang kasuko o garbo  magtukmod sa usa ka tawo nga molihok nga dinalidali, nga mahimong mapangahason, ug yatakan ang mga katungod sa usa ka tawo. Ang proverbio nag-ingon: “Mapangahason, mapagawalon nga hambogiro mao ang ngalan sa usa nga nagalihok sa hilabihang pagkamapangahason.” (Pr 21:24) Sa Deuteronomio 1:43 gigamit kini nga berbo sa paghubit sa aksiyon sa katawhan sa Israel sa paglapas sa sugo sa Diyos ug sa pag-una-una nga wala sugoa. Si Moises miingon kanila: “Busa ako misulti kaninyo, ug kamo wala mamati apan nagmasuklanon sa sugo ni Jehova ug bug-os nga nanginit, ug kamo nanungas ngadto sa bukid.” Ang laing Hebreohanong pulong, ang a·phalʹ, gigamit diha sa asoy sa samang hitabo sa Numeros 14:40-44: “Si Moises miingon: ‘ . . . Ayaw kamo pagtungas, tungod kay si Jehova wala sa inyong taliwala . . . ’ Bisan pa niana, sila nangahas sa pagtungas ngadto sa tumoy sa bukid,” diin sila nangapildi diha sa mga kamot sa mga molupyo. Sila ‘miburot’ tungod sa sayop nga pagsalig.​—Itandi ang Hab 2:4.

Ang kamatuoran nga ang kasuko mahimong mosangpot sa malaglagong pagkamapangahason ug grabeng paglapas sa balaod sa Diyos gipakita usab sa sugo sa Diyos ngadto sa Israel: “Kon ang usa ka tawo manginit [porma sa zidh] batok sa iyang isigkatawo ug iyang mapatay siya pinaagi sa pagkamalansison, siya imong kuhaon bisan gikan sa akong halaran aron mamatay.”​—Ex 21:14.

Kinahanglang Magbantay Pag-ayo Batok Niini. Si Haring David, nga gihatagan ug daghang pabor ug dakong awtoridad sa Diyos, nakaamgo nga posibleng siya mahimong sad-an sa pagkamapangahason. Siya miampo: “Kasaypanan​—kinsay makaila? Gikan sa tinagong mga sala ako ipahayag nga inosente. Gikan usab sa mapangahasong mga buhat pugngi ang imong alagad; ayaw itugot nga sila magagahom kanako. Sa ingon mabug-os ako, ug ako makapabiling inosente gikan sa daghang kalapasan.” (Sal 19:​12, 13) Busa, dako ang kapeligrohan ug kinahanglang magbantay pag-ayo batok niini. Ang usa ka mapangahasong buhat mas bug-at pa nga sala kay sa usa ka sayop. Hataas man o ubos ug katungdanan ang usa ka tawo, ang pagkamabuotbuoton maoy usa ka dulumtanang butang sa panan-aw sa Diyos. Si Uzzias, bisan tuod usa ka gamhanang hari nga nakapahimulos sa mga panalangin sa Diyos, gihampak ug sanla tungod kay mapangahason niyang giako ang mga buluhaton nga iya lamang sa mga saserdote. (2Cr 26:16-21) Ang pagkamapangahason maoy nagtukmod kang Haring Saul sa pagrebelde kang Jehova. Wala makahulat sa pag-abot ni Samuel, si Saul nagbuotbuot sa pagtanyag ug halad. (1Sa 13:8-14) Siya usab nagbuotbuot sa paghukom nga luwason ang Amalekanhon nga si Haring Agag ug ang labing maayo sa inagaw, sa dihang si Jehova nagsugo nga itugyan sa kalaglagan ang mga Amalekanhon. Tungod sa iyang pagkamapangahason si Saul gisalikway ingong hari.​—1Sa 15:​8, 9, 11, 18, 19.

Ang iladong pananglitan sa pagkamapangahason sa dili harianong Israelinhon mao si Uzah. Ang arka sa pakigsaad gidala ngadto sa Jerusalem sakay sa usa ka karomata nga ginuyod sa mga baka, apan kini sukwahi sa gilatid sa Diyos nga paagi sa pagdala. Sa dihang kini hapit malintuwad sa mga baka, gikab-ot ug gikuptan ni Uzah ang Arka aron dili kini malintuwad. Tungod niining dili-matinahorong buhat gihampak siya ni Jehova ug siya namatay.​—2Sa 6:​6, 7.

Ang usa ka tawo nga dili segurado kon unsay angay niyang buhaton sa usa ka butang, o wala makatino kon siya aduna bay katungod sa pagbuhat niana, angay gayod nga mokonsulta una sa uban nga adunay kahibalo ug katakos sa pag-ila. Ang Kasulatan nagtambag: “Tungod sa pagkamapangahason ang usa magpahinabo lamang ug panagbugno, apan kadtong nagkonsultahanay adunay kaalam.” (Pr 13:10) Ang pagkamapangahason motultol sa malaglagong mga resulta; ang pagkamakasaranganon makaluwas sa usa ka tawo. Ang maalamong tawo nag-ingon: “Miabot ba ang pagkamapangahason? Nan modangat ang kaulawan; apan ang kaalam anaa sa mga makasaranganon.”​—Pr 11:2.

Dili Pagtahod sa Pagkasoberano sa Diyos. Sa dihang ang usa ka tawo molihok nga mapangahason batok sa Diyos siya wala magpakitag pagtahod sa pagkasoberano ug pagka-Diyos ni Jehova. Kadtong miangkon ingong iyang mga alagad ug wala maghawas kaniya sa hustong paagi mao ang labing sad-an. Labot sa mini nga mga manalagna, si Jehova miingon: “Ang manalagna nga mangahas sa pagsultig pulong sa akong ngalan nga wala ko isugo kaniya nga isulti . . . kana nga manalagna kinahanglang mamatay. . . . Kon ang manalagna magasulti sa ngalan ni Jehova ug ang maong pulong dili mahitabo o matuman, . . . gisulti kana sa maong manalagna uban sa pagkamapangahason.”​—Deu 18:20-22.

Dugang pa, ang dili pagtahod kang Jehova makita pinaagi sa dili pagtahod sa iyang tinudlong mga alagad, ug kini posibleng mahitabo tungod sa pagkamapangahason. Sa Israel, ang lisod nga mga kaso gidala ngadto ‘sa dapit nga gipili ni Jehova’ (nga sukad sa adlaw ni David mao ang Jerusalem). Ang si bisan kinsa nga mobiaybiay sa gihatag nga paghukom kinahanglang pagapatyon, kay sa pagbarog batok sa mga hawas sa Diyos siya milihok nga masuklanon batok sa Diyos. Ang balaod mabasa: “Sumala sa balaod nga ilang itudlo kanimo, ug sumala sa hudisyal nga hukom nga ilang isulti  kanimo, pagabuhaton mo. . . . Ug ang tawo nga mangahas sa dili pagpamati sa saserdote nga nagabarog sa pag-alagad didto kang Jehova nga imong Diyos o sa maghuhukom, kanang tawhana mamatay; ug pagakuhaon mo ang daotan gikan sa Israel. Ug ang tibuok katawhan makadungog ug mahadlok, ug sila dili na mangahas pa.” (Deu 17:8-13; itandi ang Num 15:30.) Si apostol Pedro naghisgot sa pipila nga wala magpakitag dakong pagtahod sa Diyos ug sa iyang dinihogang mga alagad, nga naghubit kanila ingong “mapangahason [gikan sa Grego nga tol·me·tesʹ, “maisog,” New Cebuano Version], mabuotbuoton, dili sila mangurog sa mga mahimayaon kondili nagasulti nga mapasipalahon.” Ang maong mga tawo, matod ni Pedro, “mangalaglag gayod diha sa ilang kaugalingong dalan sa kalaglagan.”​—2Pe 2:​10, 12.

Ang pagkamapangahason tungod sa unodnong mga kalangkitan mahimong usa ka lit-ag. Si Juan nga Tigbawtismo nakasabot sa gihunahuna sa mga Hudiyo sa dihang sila miduol kaniya. Siya nagpasidaan kanila: “Ayaw ninyo hunahunaa ang pag-ingon sa inyong kaugalingon, ‘Kami adunay amahan nga si Abraham.’ Kay magaingon ako kaninyo nga ang Diyos makapatunghag mga anak alang kang Abraham gikan niini nga mga bato.” (Mat 3:9) Ang Gregong pulong dinhi nga gihubad nga “hunahunaa” maoy doʹxe·te, gikan sa do·keʹo, nga sa panguna nagkahulogang “paghunahuna; pagmugnag opinyon (husto o sayop).”

Ang Pagkamapangahason Mahanaw. Ang karaang Babilonya maoy usa ka pananglitan sa pagkamapangahason batok sa Diyos, nga tungod niana ang Diyos nakigbatok kaniya sa walay kataposan. Ang manalagna nga si Jeremias miingon kaniya: “‘Tan-awa! Ako batok kanimo, Oh Pagkamapangahason,’ mao ang giingon sa Soberanong Ginoo. . . . Ang Pagkamapangahason tino nga mapandol ug mapukan.” (Jer 50:​29, 31, 32) Ang simbolikong Dakong Babilonya nahimong usa ka mortal ug labing mapangahasong kaaway sa Diyos sa yuta; siya naghubog sa mga molupyo sa yuta pinaagi “sa bino sa iyang pagpakighilawas” ug maoy responsable sa “dugo sa mga manalagna ug sa mga balaan ug sa tanang gipamatay ibabaw sa yuta.” Tungod niini siya makaagom ug walay kataposang kalaglagan. (Pin 17:​2, 5; 18:​7, 8, 20, 24) Kini nahiuyon sa saad ni Jehova sa paghanaw sa tanang Babilonyanhong pagkamapangahason: “Ang garbo sa mga mapangahason pahunongon ko gayod, ug ang pagkamapahitas-on sa mga malupigon akong ipaubos.”​—Isa 13:11.