Ang pagpasakop sa awtoridad, ang pagbuhat sa gisugo, ang pagtuman sa gikinahanglan, o ang paglikay sa mga butang nga gidili.

Sa Hebreohanong Kasulatan ang ideya sa pagkamasinugtanon gipahayag pinaagi sa pulong nga sha·maʽʹ, nga sa panguna nagkahulogang “pagpaminaw” o “pagpamati.” Busa, usahay ang sha·maʽʹ nagtumong sa yanong pagpamati, nga makahibalo sa usa ka butang pinaagi sa mga sentido sa pandungog. (Gen 3:10; 21:26; 34:5) Apan kon ang gipamulong nagbutyag ug kabubut-on, tinguha, instruksiyon, o sugo, nan ang diwa sa Hebreohanong termino mao kanang pagpatalinghog o pagsugot sa usa nga nagsulti. Si Adan “namati” sa tingog sa iyang asawa, sa ato pa, miuyon sa iyang tinguha nga siya moduyog kaniya sa pagkaon sa gidiling bunga. (Gen 3:17; itandi ang 21:12.) Si Jose wala “mamati” sa mapugsanong mga hangyo sa  asawa ni Potipar. (Gen 39:10) Si Haring Saul nahadlok sa katawhan ug ‘busa gituman [gipamatian] ang ilang tingog,’ nga naglapas sa sugo sa Diyos sa pagbuhat sa ingon. (1Sa 15:24) Ang saad ni Jehova kang Abraham bahin sa usa ka binhi gihatag tungod kay si Abraham “namati,” o misunod, sa tingog ni Jehova, nga nagtuman sa iyang mga sugo.​—Gen 22:18; 26:​4, 5; itandi ang Heb 11:8; tan-awa ang DALUNGGAN, IGDULUNGOG.

Ang samang Hebreohanong termino gigamit maylabot sa Diyos sa ‘pagpaminaw’ o ‘pagpamati’ sa mga tawo. Dinhi ang Cebuanong termino nga “pagkamasinugtanon” dili haom, sanglit ang mga tawo dili man makasugo sa Diyos kondili makapangaliya o makapangamuyo lamang kaniya. Busa, sa dihang gisultihan sa Diyos si Abraham nga “mahitungod kang Ismael nadungog [o gipamatian] ko ikaw,” iyang gisultihan si Abraham nga iyang gitagad ang iyang mga hangyo, ug molihok uyon niana. (Gen 17:20) Sa samang paagi ang Diyos ‘nakadungog’ o misanong sa pangamuyo sa mga tawo sa mga panahon sa kalisdanan o kasakitan, nga nagtubag sa ilang mga pangamuyo kon iyang nakitang angayan ang pagpakitag kaluoy.​—Gen 16:11; 29:33; 21:17; Ex 3:7-9; itandi ang Deu 1:45.

Susama sa sha·maʽʹ, ang usa ka Gregong berbo nga nagpahayag sa ideya sa pagsugot (hy·pa·kouʹo; ang nombre maoy hy·pa·ko·eʹ) sa literal nagkahulogang “pagpaminaw ilalom,” nga mao, pagpaminaw nga mapinasakopon o pagtubag o pagsanong (sama sa Buh 12:13). Ang laing termino nga adunay ideya sa pagkamasinugtanon mao ang peiʹtho, nga nagkahulogang “pagdani” o “pagkombinsir.” (Mat 27:20) Sa passive voice ug middle voice kini nagkahulogan dili lamang sa pagkakombinsir (Luc 16:31), sa pagsalig (Mat 27:43), sa pagtuo (Buh 17:4) kondili sa pagpatalinghog usab (Buh 5:40), sa pagsunod (Buh 5:​36, 37). Niini nga termino naggikan ang negatibong porma nga a·pei·theʹo (nga nagkahulogang dili motuo [Buh 14:2; 19:9] o dili mosugot [Ju 3:36]), ingon man ang ubang kaamgid nga mga pulong.

Gikan niini makita nga ang pagkamasinugtanon, sumala sa gipahayag sa orihinal nga mga pinulongan sa Kasulatan, nagdepende una sa pagpaminaw, nga mao, ang pagkadawat ug impormasyon o kahibalo (itandi ang Luc 12:​47, 48; 1Ti 1:13), ug dayon sa pagpasakop sa kabubut-on o tinguha sa usa nga nagsulti o kaha nagpahayag sa maong kabubut-on o tinguha. Ang pagpasakop usab nagdepende sa pag-ila sa awtoridad niana nga usa o sa katungod sa pagpangayo sa tubag nga gipakita, ingon man usab sa tinguha o pagkaandam sa tigpaminaw sa pagbuhat sa kabubut-on niana nga usa. Ingon sa gipaila sa Gregong mga pulong nga peiʹtho ug a·pei·theʹo, lakip usab niini ang pagtuo, pagsalig, ug kompiyansa.

Pagkamasinugtanon Ngadto sa Diyos Hinungdanon sa Kinabuhi. Ang Diyos mao ang unang may katungod sa pagkamasinugtanon sa tanan niyang mga linalang. Sila tukmang utangan kaniya sa bug-os nga pagkamasinugtanon ingong ilang Magbubuhat, ang Tuboran nga gigikanan sa kinabuhi ug kaniya nagadepende ang kinabuhi. (Sal 95:6-8) Tungod kay siya mao ang Maalamon-sa-tanan ug Labing Gamhanan nga Diyos, ang iyang isulti takos gayod sa kinadak-ang pagtahod ug pagtagad. Ang usa ka tawhanong amahan tukmang modahom nga tumanon sa iyang mga anak ang iyang mga pulong, ug kon ang usa ka anak hinay nga mosanong, ang ginikanan tingali mosulti nga mapasiugdahon, “Naminaw ka ba nako?” Labaw pa gayod nga ang langitnong Amahan tukmang nagkinahanglan ug hugot nga pagtagad ug pagsanong sa iyang mga pulong.​—Itandi ang Deu 21:18-21; Pr 4:1; Isa 64:8; 1Pe 1:14.

Walay kahulip sa pagkamasinugtanon, ug dili mabatonan ang pabor sa Diyos kon wala kini. Ingon sa gisulti ni Samuel kang Haring Saul: “May dako bang kalipay si Jehova sa mga halad-nga-sinunog ug sa mga halad sama sa pagsunod [porma sa sha·maʽʹ] sa tingog ni Jehova? Tan-awa! Ang pagsunod [sa literal, pagpatalinghog] mas maayo pa kay sa halad, ang pagpamati kay sa tambok sa mga laking karnero.” (1Sa 15:22) Ang dili pagsunod maoy pagsalikway sa pulong ni Jehova, pagpasundayag nga ang usa dili gayod motuo, mosalig, o magbaton ug pagtuo niana nga pulong ug sa Tinubdan niini. Busa ang usa nga dili mosunod maoy sama ra sa usa nga nagbuhat ug pagpanag-an o nagsimbag mga idolo. (1Sa 15:23; itandi ang Rom 6:16.) Ang binaba nga mga ekspresyon sa pag-uyon walay pulos kon kini dili sundan sa gikinahanglang paglihok; ang kawalay pagsanong nagpamatuod sa kawalay pagtuo o pagtahod sa tinubdan sa mga instruksiyon. (Mat 21:28-32) Kadtong kontento na sa ilang kaugalingon pinaagi sa pagpaminaw ug sa pagdawat lamang diha sa hunahuna sa kamatuoran sa Diyos, apan wala magabuhat kon unsay gikinahanglan niini, nagalimbong sa ilang kaugalingon pinaagig bakak nga pangatarongan ug dili makadawat ug panalangin. (San 1:22-25) Gipatin-aw sa Anak sa Diyos nga bisan kadtong nagabuhat sa mga butang nga susama niadtong gisugo, apan tataw nga gibuhat sa sayop nga paagi o adunay sayop nga motibo, dili gayod makasulod sa Gingharian kondili bug-os nga igasalikway.​—Mat 7:15-23.

Pagsumpo sa pagkadili-masinugtanon tungod sa napanunod nga sala. Sa sinugdan ang Diyos nagpahibalo sa tawo nga ang pagkamasinugtanon  maoy butang nga labing hinungdanon, nga nagkahulogan ug kinabuhi o kamatayon. (Gen 2:​16, 17) Ang samang butang mapadapat ngadto sa espiritung mga anak sa Diyos. (1Pe 3:​19, 20; Jud 6; Mat 25:41) Ang tinuyong pagkadili-masinugtanon sa hingpit nga tawong si Adan, ingong ang responsableng ulo ni Eva ug ingong ang lalaking katigulangan o tuboran sa kinabuhi sa tawhanong banay, nagdalag sala ug kamatayon ngadto sa tanan niyang kaliwat. (Rom 5:​12, 19) Nan, sa kinaiyanhon, ang mga tawo maoy “mga anak sa pagkadili-masinugtanon” ug “mga anak sa kapungot,” nga takos sa dili pag-uyon sa Diyos tungod sa ilang paglapas sa iyang matarong nga mga sukdanan. Ang pagkapakyas sa pagpugong niining kinaiyanhong hilig sa pagkadili-masinugtanon maoy dalan sa bug-os nga kalaglagan.​—Efe 2:​2, 3; 5:6-11; itandi ang Gal 6:7-9.

Sa pagkamaluluy-on gitagana ni Jehova nga Diyos ang mga paagi sa pagpakigbugno sa sala diha sa unod ug ang pagbaton sa kapasayloan sa kasaypanan gumikan sa pagkadili-hingpit inay nga tungod sa tinuyong pagkadili-masinugtanon. Pinaagi sa iyang balaang espiritu, gitagana sa Diyos ang puwersa sa pagkamatarong nga maoy makatabang sa makasasalang mga tawo sa pagpatunghag maayong bunga. (Gal 5:16-24; Tit 3:3-7) Ang pagpasaylo sa mga sala mabatonan pinaagi sa pagtuo sa halad lukat ni Kristo, ug ang maong pagtuo mismo maoy usa ka panumpo sa pagbuhat ug daotan ug usa ka panukmod sa pagkamasinugtanon. (1Pe 1:2) Busa gihisgotan ni Pablo ang “pagkamasinugtanon [naminaw nga mapinasakopon] pinaagi sa pagtuo.” (Rom 16:26; 1:16; itandi ang Buh 6:7.) Sa Roma 10:16-21 iyang gipakita nga ang pagpaminaw o pagkadungog inubanan sa pagtuo nagpatunghag pagkamasinugtanon ug nga ang pagsupak (dili pagtuo [gikan sa a·pei·theʹo]) sa mga Israelinhon maoy tungod sa kawalay pagtuo. (Itandi ang Heb 3:​18, 19.) Sanglit ang tinuod nga pagtuo mao “ang masaligan nga pagpaabot sa mga butang nga gilaoman” ug “ang dayag nga pagpasundayag sa mga katinuoran bisan tuod wala makita,” ug sanglit kini nagkinahanglag pagtuo nga ang Diyos naglungtad “ug nga siya maoy tigganti sa mga matinuorong nagapangita kaniya,” kadtong adunay pagtuo napalihok sa pagsunod, nga naghupot ug pagsalig ug kasegurohan bahin sa mga panalangin nga idulot sa pagkamasinugtanon.​—Heb 11:1, 6.

Kaharmonya niini, ang pagpakigkomunikar sa Diyos ngadto sa mga tawo dili lamang maoy usa ka serye sa pintok nga mga sugo sama nianang sa walay pagbati nga diktador. Wala tinguhaa sa Diyos ang matang sa pagkamasinugtanon nga sama nianang gikan sa usa ka mananap nga may busal ug bokado. (Itandi ang San 3:3; Sal 32:​8, 9.) Ang gikinahanglan dili ang usa ka taphaw o mapanukohon nga pagkamasinugtanon, sama sa gipakita sa mga demonyo ngadto kang Kristo ug sa iyang mga tinun-an (Mar 1:27; Luc 10:​17, 20), kondili ang pagkamasinugtanon nga gipalihok sa usa ka mapabilhong kasingkasing. (Sal 112:1; 119:​11, 112; Rom 6:17-19) Busa giduyogan ni Jehova ang iyang mga gipahayag nga kabubut-on ug katuyoan sa makatabang nga mga impormasyon nga makadani sa pagbati sa usa ka tawo sa hustisya ug pagkamatarong, sa gugma ug pagkamaayo, intelihensiya, katarongan, ug kaalam. (Deu 10:​12, 13; Luc 1:17; Rom 12:​1, 2) Kadtong adunay matarong nga tinamdan sa kasingkasing mosugot tungod sa gugma. (1Ju 5:​2, 3; 2Ju 6) Dugang pa, ang pagkamatinud-anon ug pagkamatarong sa mensahe nga gihatag pinaagi sa mga alagad sa Diyos nagkombinsir sa mga tigpaminaw sa pagsunod, ug busa si apostol Pedro naghisgot bahin sa “pagkamasinugtanon sa kamatuoran uban sa dili-salingkapaw nga inigsoong pagbati ingong sangpotanan.”​—1Pe 1:22; itandi ang Rom 2:​8, 9; Gal 5:​7, 8.

Si Jehova nagpakita ug dakong pailob sa Israel ug naghisgot bahin sa iyang kaugalingon ingong “sa adlaw-adlaw mibangon ug sayo” ug nagpadala sa iyang mga manalagna sa pagtambag ug pagpahimangno kanila, nga ‘sa tibuok adlaw nagbukhad sa iyang mga kamot ngadto sa usa ka katawhan nga dili-masinugtanon ug matubagtubagon,’ apan sila nagpadayon sa pagpatig-a sa ilang mga kasingkasing sama sa usa ka batong ismeril, nga sa pagkagahian nagdumili sa disiplina. (Jer 7:23-28; 11:​7, 8; Zac 7:12; Rom 10:21) Bisan human sa pag-abot sa Mesiyas, sila naningkamot sa pagtukod sa ilang pagkamatarong sa ilang kaugalingong paagi, pinaagi sa mga buhat sa Balaod. Tungod sa ilang kawalay pagtuo ug pagkadili-masinugtanon sa mga instruksiyon sa Diyos pinaagi sa iyang Anak, ang kadaghanan kanila nawad-an ug dapit sa Gingharianong kagamhanan, ug kini nagbukas sa dalan sa daghang dili-Hudiyo nga mahimong bahin sa piniling nasod sa espirituwal nga Israel.​—Rom 10:1-4; 11:13-23, 30-32.

Ang usa ka hustong matang sa kahadlok sa Diyos hinungdanon usab sa pagkamasinugtanon, tungod kay ilhon sa usa nga ang Diyos gamhanan sa ngatanan ug nga ang Diyos dili kabugalbugalan ni siya kayagayagaan, kay siya magabalos sa matag usa sumala sa iyang mga buhat. (Itandi ang Flp 2:​12, 13; Gal 6:​7, 8; Heb 5:7.) Ang tinuyong pagkadili-masinugtanon o pagsalikway sa gipadayag nga kabubut-on sa Diyos nagdalag “usa ka makahahadlok nga pagpaabot sa paghukom.”​—Heb 10:26-31.

 Gilatid sa Kasulatan ang daghang makapadasig nga mga panig-ingnan sa matinumanong pagkamasinugtanon taliwala sa tanang matang sa mga sirkumstansiya ug mga kahimtang ug sa atubangan sa tanang matang sa pagsupak. Ang kinalabwan taliwala niini mao ang panig-ingnan sa kaugalingong Anak sa Diyos, kinsa “nagpaubos ug nagmasinugtanon hangtod sa kamatayon, oo, kamatayon sa estaka sa pagsakit.” (Flp 2:8; Heb 5:8) Pinaagi sa iyang pagkamasinugtanon siya gipakamatarong, napamatud-ang matarong sa iyang kaugalingong merito, ug busa makatagana ug usa ka hingpit nga halad nga maglukat sa katawhan gikan sa sala ug kamatayon.​—Rom 5:18-21.

Pagkamasinugtanon Ngadto sa Ubang mga Labaw. Tungod sa katungdanan sa Anak ingong tinudlong Hari sa Diyos, kinahanglan nga ang tanan mosugot kaniya. (Dan 7:​13, 14) Siya mao ang “Shilo” sa tribo ni Juda, ang usa nga “kaniya ang pagkamasinugtanon sa mga katawhan maiya” (Gen 49:10), ang manalagna nga sama ni Moises nga kaniya ang matag kalag kinahanglang magpatalinghog o makaagom ug kalaglagan (Buh 3:​22, 23), usa ka “pangulo ug komandante ngadto sa nasodnong mga pundok” (Isa 55:​3, 4), nga gipahiluna “nga labaw kaayo sa tanang kagamhanan ug awtoridad ug gahom ug pagkaginoo” (Efe 1:​20, 21), nga kaniya “moluhod ang tanang tuhod” sa pag-ila sa iyang hinatag-sa-Diyos nga awtoridad (Flp 2:9-11). Siya mao ang Hataas nga Saserdote kansang mga instruksiyon motultol sa pagkaayo ug sa kinabuhing walay kataposan alang niadtong mamati kaniya nga mapinasakopon. (Heb 5:​9, 10; Ju 3:36) Sanglit siya mao ang Pangunang Tigpamaba sa Diyos, si Jesus tukmang makapahibalo nga ang pagkamasinugtanon sa iyang mga pulong maoy bugtong malig-ong pundasyon nga niana ang mga tawo makatukod sa ilang mga paglaom sa umalabot. (Mat 7:24-27) Ang pagkamasinugtanon maoy usa ka pamatuod sa gugma ug nagsumikad sa gugma sa iyang mga sumusunod alang kaniya. (Ju 14:​23, 24; 15:10) Tungod kay ang Diyos naghimo sa iyang Anak nga pangunang persona sa pagtuman sa tanan niyang mga katuyoan (Rom 16:25-27), ang kinabuhi nagadepende sa pagkamasinugtanon sa “maayong balita bahin sa atong Ginoong Jesus,” ug kini nga pagkamasinugtanon naglakip sa dayag nga pagpahayag sa pagtuo sa usa ka tawo diha kaniya.​—2Te 1:8; Rom 10:8-10, 16; 1Pe 4:17.

Ingong ulo sa Kristohanong kongregasyon, si Kristo Jesus nagdelegar ug awtoridad ngadto sa uban, sama sa iyang gibuhat ngadto sa mga apostoles. (2Co 10:8) Kini nga mga tawo nagpasa sa mga instruksiyon sa Ulo sa kongregasyon, ug busa ang pagkamasinugtanon kanila maoy tukma ug mahinungdanon (2Co 10:2-6; Flp 2:12; 2Te 3:​4, 9-15), tungod kay ang maong espirituwal nga mga magbalantay “nagabantay sa inyong mga kalag ingon nga sila maoy maghatag ug husay.” (Heb 13:17; 1Pe 5:2-6; itandi ang 1Ha 3:9.) Ang kinabubut-ong pagsanong ug pagkamasinugtanon, sama nianang sa mga Kristohanon sa Roma ug Filipos ug sama nianang kang Filemon, nga kaniya si Pablo nakaingon, “Ako nagsulat kanimo, kay nahibalong buhaton gani nimo ang labaw pa kay sa mga butang nga akong giingon,” naghatag ug kalipay sa maong responsableng mga tawo.​—Rom 16:19; Flp 2:​12, 17; Flm 21.

Pagkamasinugtanon ngadto sa mga ginikanan ug sa mga bana. Ang mga ginikanan adunay hinatag-sa-Diyos nga kinaiyanhong katungod nga sugton sa ilang mga anak. (Pr 23:22) Ang pagkamasinugtanon ni Jacob sa iyang mga ginikanan maoy usa gayod sa mga katarongan nga si Jehova ‘nahigugma kang Jacob apan nagdumot kang Esau.’ (Mal 1:​2, 3; Gen 28:7) Ingong usa ka bata, si Jesus nagpasakop sa iyang yutan-ong mga ginikanan. (Luc 2:51) Si apostol Pablo nagpahimangno sa mga anak nga “magmasinugtanon sa inyong mga ginikanan sa tanang butang.” Angayng hinumdoman nga ang iyang sulat maoy alang sa mga Kristohanon, ug busa dili lakip sa “tanang butang” ang pagkamasinugtanon sa mga sugo nga mosangpot sa pagsupak sa pulong sa langitnong Amahan, si Jehova nga Diyos, kay kini dili “makapahimuot” sa Ginoo. (Col 3:20; Efe 6:1) Ang pagkadili-masinugtanon ngadto sa mga ginikanan wala isipa nga gamayng butang diha sa Kasulatan, ug ilalom sa Balaod pagapatyon ang usa ka anak tungod sa mapinadayonong pagkadili-masinugtanon.​—Deu 21:18-21; Pr 30:17; Rom 1:​30, 32; 2Ti 3:2.

Ang pagkaulo sa lalaki nagkinahanglan usab ug pagkamasinugtanon sa mga asawa ngadto sa ilang mga bana “sa tanang butang,” ug si Sara gihisgotan ingong usa ka panig-ingnan nga pagasundogon. (Efe 5:21-33; 1Pe 3:1-6) Dinhi, sa makausa pa, gipasiugda nga ang pagkaulo ug awtoridad sa bana dili mao ang kinatas-an, kondili mas ubos nianang sa Diyos ug ni Kristo.​—1Co 11:3.

Ngadto sa mga agalon ug sa mga kagamhanan. Sa susama ang mga ulipon gitambagan nga magmasinugtanon sa ilang mga agalon “sa tanang butang,” dili pinaagig pakita-lang nga pag-alagad kondili ingong mga ulipon ni Kristo, nga may kahadlok kang Jehova. (Col 3:22-25; Efe 6:​5-8) Kadtong mga ulipon nga makaagom gayod ug pag-antos mahimong makalantaw kang Kristo Jesus ingong ilang panig-ingnan, ingon sa mahimo sa Kristohanong mga asawa ubos sa susamang mga kahimtang. (1Pe 2:18-25; 3:1) Ang awtoridad  sa ilang mga agalon maoy relatibo, dili absoluto; busa ang Kristohanong mga ulipon mosunod sa “tanang butang” nga dili supak sa kabubut-on ug mga sugo sa Diyos.

Sa kataposan, ang pagkamasinugtanon nahiangay ngadto sa yutan-ong mga kagamhanan, mga awtoridad, ug mga magmamando (Tit 3:1), sanglit ang Diyos nagtugot kanila sa paglihok ug gani sa paghatag ug pipila ka serbisyo alang sa iyang katawhan. Busa gibaod nga ang mga Kristohanon ‘mobayad kang Cesar sa mga butang ni Cesar.’ (Mar 12:14-17) Ang lig-ong katarongan nga ang mga Kristohanon mosugot sa mga balaod ni Cesar ug mobayad ug mga buhis dili maoy tungod lamang sa tukmang kahadlok sa “espada” ni Cesar sa pagsilot kondili maoy tungod sa Kristohanong tanlag. (Rom 13:1-7) Sanglit ang tanlag maoy magatino, ang Kristohanong pagpasakop sa tawhanong mga kagamhanan dayag nga limitado sa mga butang nga dili supak sa balaod sa Diyos. Tungod niini, ngadto sa mga magmamando nga nagsugo kanila sa paghunong sa pagbuhat sa ilang hinatag-sa-Diyos nga buluhaton sa pagwali, ang mga apostoles kusganong mipahayag: “Kinahanglang among sugton ang Diyos ingong magmamando inay ang mga tawo.”​—Buh 5:27-29, 32; 4:18-20.