Laktaw ngadto sa video

Laktaw ngadto sa kaundan

Pagpanganak

Pagpanganak

Ang Hebreohanong pulong nga ya·ladhʹ nagkahulogang “manganak; magpatungha.” (Gen 4:​1, 2; 16:15; 30:39; 1Cr 1:10) Kaamgid kini sa yeʹledh (“bata” [Gen 21:8]), moh·leʹdheth (natawhan; puloy-anan; mga paryente [Gen 31:​13, ftn sa Rbi8]), ug toh·le·dhohthʹ (kasaysayan; makasaysayanhong mga sinugdanan; mga pagpanganak; talaan sa kagikan [Gen 2:​4, ftn sa Rbi8; Mat 1:1, ftn sa Rbi8]). Ang Hebreohanong termino nga chil (o, chul), bisan tuod pangunang gigamit labot sa mga kasakit sa pagbati, kini gigamit sa Job 39:1 ug Proverbio 25:23 alang sa pagpanganak. (Itandi ang Isa 26:​17, 18.) Ang Gregong termino nga gen·naʹo nagkahulogang “manganak; mahimugso; matawo.” (Mat 1:2; Luc 1:57; Ju 16:21; Mat 2:1) Ang tiʹkto gihubad nga “manganak.”​—Mat 1:21.

Ang pagpanganak maoy usa ka pribilehiyo nga gihatag sa Maglalalang ngadto lamang sa mga babaye, nga alang niini linain niyang gidisenyo ug gisangkapan ang mga babaye. Ang sugo nga gihatag ngadto sa unang tawhanong paris didto sa Eden ug sa ulahi gihatag usab ngadto sa mga naluwas sa Lunop naglakip sa pagpanamkon ug sa pagpanganak. (Gen 1:28; 9:7) Hinunoa, tungod sa sala ug pagkadili-masinugtanon, si Jehova miingon kang Eva maylabot sa iyang pagpanganak: “Dugangan ko pag-ayo ang kasakit sa imong pagmabdos; sa mga kaul-ol sa pagpanganak ikaw manganak ug mga anak.”​—Gen 3:16; tan-awa ang KASAKIT SA PAGBATI.

Adunay “panahon sa pagkatawo,” matod ni Solomon, ug sagad nga kini mahitabo mga 280 ka adlaw human sa pagsamkon. (Ecc 3:2) Alang sa mga ginikanan, ang adlaw sa pagkahimugso sa ilang anak sagad maoy usa ka adlaw sa dakong kalipay, bisan tuod nga alang sa maong indibiduwal, sumala sa maalamon nga si Haring Solomon, ang adlaw sa iyang kamatayon mas maayo pa kay sa adlaw sa iyang pagkahimugso, kon siya adunay maayong mga nalampos ug may maayong ngalan atubangan sa Diyos samtang buhi pa.​—Luc 1:​57, 58; Ecc 7:1.

Sukad pa sa unang mga panahon ang mga mananabang miabag na sa pagpahimugso. Ang mga gak-angan sa pagpanganak gigamit aron makatabang sa inahan ug sa pag-abag sa mananabang sa pagpahimugso. Lagmit nga kini maoy duha ka bato o tisa diin ang inahan mogak-ang o mopuk-ong sa dihang magpahimugso. (Ex 1:16) Ang Hebreohanong pulong nga gihubad nga “gak-angan sa pagpanganak” diha sa Exodo (ʼov·naʹyim) kaamgid sa Hebreohanong pulong alang sa “bato” ug kausa ra makita pag-usab sa Bibliya (Jer 18:3), diin kini gihubad nga “mga ligid sa magkukulon.” Ang The International Standard Bible Encyclopedia nagkanayon: “Kining pulonga gigamit sa pormang tinagurha niining duha ka teksto, nga sa walay duhaduha nagpasabot nga ang mga ligid sa magkukulon gilangkoban sa duha ka ligid, ug nagsugyot nga ang gak-angan sa pagpanganak maoy duha usab.” (Tomo 1, 1979, p. 516) Ang karaang hieroglyphic nga mga sinulat nagpamatuod nga ang maong mga gak-angan sa pagpanganak gigamit kanhi sa Ehipto.

Ang ubang mga butang nga kinahanglang himoon human sa pagpanganak, nga sagad ginahimo sa mga mananabang, gihisgotan sa Ezequiel 16:​4, apan sa diwang mahulagwayon. Ang pusod putlon ug ang bata digoan, hilogan ug asin, dayon puston ug mga bakbak o lampin. Ang paggamit ug asin lagmit maoy aron mouga, motigson, ug mohugot ang panit. Tungod kay ang bata puston pinaagig mga bakbak gikan sa ulo hangtod sa tiil, sama sa gihimo kang Jesus (Luc 2:7), ang bata halos morag mummy tan-awon ug ang iyang lawas magpabiling init ug tul-id; tungod kay ang mga bakbak ipaagi ubos sa suwang ug dayon ilibot sa ibabaw sa ulo, giingon nga ang bata gibansay sa pagginhawa pinaagi sa iyang ilong. Ang pag-atiman sa bag-ong mga gipahimugso niining paagiha maoy dugay na kaayong pamaagi, sanglit si Job sinati man sa mga panglimin o mga bakbak.​—Job 38:9.

Human maatiman ang dihadihang mga panginahanglan sa inahan ug sa bata, ang bata dad-on ngadto sa amahan o ang balita sa pagkatawo ipahibalo, ug ilhon sa amahan ang bata ingong iyang anak. (Jer 20:15) Maingon man usab, sa dihang ang sulugoong babaye nga nahimong kapuli makabatog anak pinaagi sa bana sa iyang apuli nga agalong babaye, ang anak ilhon ingong anak sa agalong babaye. (Gen 16:2) Lagmit nga mao kini ang gipasabot ni Raquel sa dihang mihangyo siya nga ang iyang ulipong babaye nga si Bilha “makapanganak diha sa akong mga tuhod” aron siya “makabaton ug mga anak gikan kaniya.” (Gen 30:3) Wala kini magpasabot nga ang pagpahimugso literal nga himoon diha sa mga tuhod ni Raquel, apan nagpasabot kini nga siya makahagwahagwa sa bata diha sa iyang mga tuhod nga samag iya gayong kaugalingong anak.​—Itandi ang Gen 50:23.

Sa pagkahimugso sa bata o sa dihang siya tulion walo ka adlaw human niana, ang bata nganlan sa usa sa mga ginikanan. Kon dili magkauyon labot sa ngalan sa bata, ang desisyon sa amahan mao ang sundon. (Gen 16:15; 21:3; 29:32-35; 35:18; Luc 1:59-63; 2:21) Ang bata sagad nga pasusohon sa inahan (Gen 21:7; Sal 22:9; Isa 49:15; 1Te 2:7), apan mopatim-awng adunay ubang mga babaye nga gigamit usahay sa pagpasuso. (Ex 2:7) Ang bata sagad nga lutason sa edad nga duha o tulo ka tuig o mas gulang pa. Mopatim-awng si Isaac gilutas sa edad nga singko anyos; ug kadto gisaulog ug gikombirahan.​—Gen 21:8; 1Sa 1:​22, 23.

Ubos sa Moisesnong Balaod ang babaye nga nanganak ug lalaki maoy mahugaw sa seremonyal nga paagi sulod sa 7 ka adlaw, ug dugangan pag 33 ka adlaw alang sa pagputli kaniya. Kon ang bata babaye, nan ang inahan isipong mahugaw sa 14 ka adlaw, ug dugangan pag 66 ka adlaw alang sa pagputli kaniya. Sa kataposan sa yugto sa pagputli ang usa ka halad-nga-sinunog ug halad-sa-sala himoon alang kaniya: usa ka laking nating karnero ug usa ka tukmo o usa ka piso nga salampati, o duha ka tukmo o duha ka piso nga salampati, sumala sa pinansiyal nga kahimtang sa mga ginikanan. (Lev 12:1-8; Luc 2:24) Kon ang anak nga lalaki mao ang panganay, siya pagatubson pinaagi sa pagbayad ug lima ka siklong plata ($11).​—Num 18:​15, 16; tan-awa ang PANGANAY.

Maylabot sa pagpanganak ug sa pagkainahan, giawhag ni apostol Pablo ang batan-ong mga babayeng balo, nga lagmit malinga pag-ayo kon ang ilang kinaiyanhong pagbati sa pagkainahan dili matagbaw, sa pagminyo ug sa pagpanganak inay nga gugolon ang ilang panahon sa pagsuroysuroy ingong “mga tabian ug hilabtanon sa mga kalihokan sa ubang mga tawo.” (1Ti 5:11-15) Mahitungod sa mga babaye sa Kristohanong kongregasyon, si Pablo miingon nga sila “pagaampingang luwas pinaagi sa pagpanganak, basta sila magpadayon diha sa pagtuo ug sa gugma ug sa pagkabalaan uban ang maayong panghunahuna.”​—1Ti 2:15.

Sa daghang higayon mahulagwayong gigamit sa Kasulatan ang mga terminong nalangkit sa kinaiyanhong pagpanganak. (Sal 90:2; Pr 27:1; Isa 66:​8, 9; San 1:15) Ang kaul-ol sa pagbati tukmang naglarawan sa dili-malikayang mga pag-antos nga naggikan sa ubang mga tinubdan. (Sal 48:6; Jer 13:21; Miq 4:​9, 10; Gal 4:19; 1Te 5:3) Sa espirituwal nga diwa, si Jesus miingon nga ang usa ka tawo kinahanglang “ipanganak gikan sa tubig ug sa espiritu” aron makasulod sa Gingharian. Kini nagkahulogan nga ang usa kinahanglang mabawtismohan sa tubig ug ipanganak pinaagi sa espiritu sa Diyos, sa ingon mahimong anak sa Diyos nga may paglaom nga makigbahin sa langitnong Gingharian. (Ju 3:3-8; 2Co 5:17; 1Pe 1:​3, 23) Sa simbolikong diwa, ang Pinadayag naghubit bahin sa ‘pagpanganak ug usa ka anak, usa ka lalaki,’ didto sa langit human sa yugto sa hilabihang kaul-ol.​—Pin 12:1-5.