Pagsayaw
Ang ritmikong mga paglihok sa lawas, nga sagad dinuyogan ug honi, gikan sa hinay nga tempo ngadto sa hilabihan ka paspas. Ang pagsayaw maoy panggawas nga pagpahayag sa mga emosyon ug mga pagbati sa usa ka tawo, sagad tungod sa kasadya ug hilabihang kalipay, ug talagsa rang tungod sa pagdumot ug panimalos (ingon sa gipakita sa mga sayaw sa gubat). Mosamot ang mga emosyon ug mga pagbati nga gipasundayag diha sa sayaw pinaagi sa nahiangay nga kolor sa mga sinina o simbolikong mga kagamitan.
Ang arte sa pagsayaw karaan na kaayo, ug sukad pa sa unang mga panahon gigamit na kini sa halos tanang rasa sa tawo ingong paagi sa pagpadayag sa emosyon, ilabina sa pagsimba. Sa Hebreohanong Kasulatan ubay-ubayng mga ekspresyon ang makita nga gihubad nga “pagsayaw,” “mga sayaw nga magliyoliyo,” ug “nagluksolukso.” Ang Hebreohanong berbo nga chul, nga pangunang nagkahulogan nga “tuyok,” gihubad usab nga “sayaw.” (Huk 21:21; itandi ang Os 11:6.) Duha ka nombre nga nagkahulogang “sayaw; sayaw nga magliyoliyo” ang gikuha gikan niini nga berbo, nga mao ang ma·chohlʹ (Jer 31:4; Sal 150:4) ug mecho·lahʹ.—Aw 6:13; Huk 21:21.
Mga Sayaw sa Kadaogan ug sa Kapistahan. Ang mga mananayaw nagpadayag sa ilang kinasingkasing nga pagdayeg ug pagpasalamat kang Jehova human masaksihi sa Israel ang makapalig-on sa pagtuong pagpasundayag sa gahom ni Ex 15:1, 20, 21) Ang laing sayaw sa kadaogan nga gipalihok sa lalom nga relihiyosong mga pagbati mao ang sayaw sa anak nga babaye ni Jepte, kinsa migula aron sa pagduyog sa iyang amahan sa pagdayeg kang Jehova tungod sa pagtugyan sa mga Ammonhanon ngadto sa mga kamot sa iyang amahan. (Huk 11:34) Ang kababayen-an sa Israel, nga nanagsayaw inubanan sa mga tugtog sa mga subing ug mga tamborin, nag-abiba kang Saul ug David sa ilang pagbalik human sa kadaogan ni Jehova batok sa mga Filistehanon. (1Sa 18:6, 7; 21:11; 29:5) Ang pagsayaw maoy bahin sa pipila ka tinuig nga mga kapistahan maylabot sa pagsimba kang Jehova. (Huk 21:19-21, 23) Ang Mga Salmo usab nagdasig sa pagsayaw ingong paagi sa pagpasidungog ug pagdayeg kang Jehova. “Dayega ninyo si Jah! . . . Ipadayeg nila ang iyang ngalan uban sa pagsayaw. Duyog sa tamborin ug sa alpa paawita sila ug mga pagdayeg kaniya.” “Dayega siya pinaagi sa tamborin ug sa sayaw nga magliyoliyo.”—Sal 149:1, 3; 150:4.
Jehova pinaagi sa paglaglag sa mga Ehiptohanon. Busa, samtang ang mga lalaki miduyog kang Moises sa pag-awit sa usa ka awit sa kadaogan, si Miriam nanguna sa kababayen-an sa pagsayaw nga dinuyogan ug mga tamborin. (Usa kadto ka dakong okasyon sa dihang ang arka sa pakigsaad sa kataposan nakaabot sa Jerusalem, ilabina alang kang Haring David, kinsa nadala sa iyang mga emosyon pinaagi sa madasigon kaayong pagsayaw. “Ug si David misayaw sa atubangan ni Jehova kutob sa iyang mahimo, . . . nga nagluksolukso ug nagsayaw sa atubangan ni Jehova.” (2Sa 6:14-17) Sa susamang asoy si David gihubit ingong “nagluksolukso.”—1Cr 15:29.
Ang pagsayaw usab adunay relihiyosong kahulogan taliwala sa katawhan sa paganong kanasoran. Ang mga parada sa karaang Babilonya ug sa ubang mga nasod sagad may kalabotan sa relihiyon, ug kasagaran nga ang mga sayaw sa parada gipasundayag ingong bahin sa kasaulogan. Ang mga sayaw sa Gresya sagad nga nagpasundayag ug mga leyenda nga nalangkit sa ilang mga diyos, kinsa gilarawan usab nga nanagsayaw. Ang mga sayaw alang sa pertilidad gituyo aron sa pagpukaw sa seksuwal nga mga pangibog sa mga sumasalmot ug sa mga tumatan-aw. Ang mga Canaanhon mihimog mga sayaw nga magliyoliyo palibot sa ilang mga idolo ug sa mga sagradong poste nga nagpasidungog sa mga puwersa sa pertilidad sa kinaiyahan. Ang pagsimba kang Baal nalangkit sa mapatuyangon, walay-pugong nga mga pagsayaw. Sa panahon ni Elias gipasundayag kini nga mga sayaw sa mga saserdote ni Baal kinsa, samtang naghimo niining demonyohanong pagsayaw, nagsamadsamad sa ilang kaugalingon pinaagig mga kutsilyo samtang sila padayong “nagkiangkiang palibot” sa halaran. (1Ha 18:26-29) Ang ubang mga hubad nag-ingon nga sila “mihimog nagluksolukso nga sayaw” (AT), “misayaw nga hunonghunong” (JP), “mihimo sa ilang nagkiangkiang nga sayaw” (JB). Sa paghimo sa bulawang nating baka, ang mga Israelinhon mihimo usab ug usa ka paganong pagsayaw atubangan sa ilang idolo, sa ingon takos sa paghukom ni Jehova.—Ex 32:6, 17-19.
Ubang Paghisgot sa Bibliya Bahin sa Pagsayaw. Sa Israel, ang pagsayaw kasagarang himoon nga ginurupo, ilabina sa kababayen-an. Kon ang mga lalaki moduyog sa pagsayaw, sila anaa sa lahi nga mga grupo; dayag nga walay panagsagol sa lalaki ug babaye diha sa ilang mga sayaw. Ang maong mga sayaw himoon nga maglinya ug magliyoliyo (Huk 21:21; 2Sa 6:14-16), apan kini nga mga estilo wala maghimo niini nga mga sayaw nga pareho sa pagano nga mga sayaw nga maglinya o mga sayaw nga magliyoliyo. Aron matino ang kaamgiran sa mga sinayawan, ang hinungdanong mga butang nga pagatagdon ug itandi mao ang mga motibo ug mga tumong nga nagpaluyo sa mga sayaw mismo, ang gibutyag nga katuyoan sa mga sayaw, ang mga paglihok sa lawas samtang nagsayaw, ug ang mga ideya nga gihatag sa maong mga paglihok ngadto sa mga tumatan-aw.
Sa Kristohanon Gregong Kasulatan ang pulong nga or·kheʹo·mai gihubad nga “sayaw.” Sumala ni W. E. Vine kini “lagmit sa sinugdan nagpasabot sa pag-isa, sama sa mga tiil; busa, sa pagluksolukso nga makanunayon.” (An Expository Dictionary of New Testament Words, 1962, Tomo 1, p. 266) Si Herodes nahimuot kaayo sa pagsayaw ni Salome panahon sa salosalo sa iyang adlawng natawhan nga tungod niana iyang gihatag ang gipangayo ni Salome ug gipapunggotan sa ulo si Juan nga Tigbawtismo. (Mat 14:6-11; Mar 6:21-28; tan-awa ang SALOME Num. 2.) Gipakasama ni Jesu-Kristo ang iyang kaliwatan ngadto sa mga bata nga iyang nakita nga nanagdula ug nanagsayaw diha sa tiyanggihan. (Mat 11:16-19; Luc 7:31-35) Apan, sa sambingay ni Jesus bahin sa anak nga mausikon, laing Gregong pulong ang gigamit, ang kho·rosʹ, nga gikan niini gikuha ang Cebuanong pulong nga “koro.” Kini nga Gregong pulong nagtumong sa usa ka pundok sa mga mananayaw, lagmit usa ka grupo sa mga tigsayaw nga gisuholan aron sa paglingaw panahon sa maong malipayong okasyon.—Luc 15:25.