Ang pagsulat ug mga letra o mga karakter diha sa usa ka sulatanan nga nagpadayag ug mga pulong o mga ideya. Ang unang tawo, si Adan, gitugahan sa katakos sa pagsulti ug usa ka pinulongan. Apan, sa sinugdan, lagmit nga diyutay lamang, kon aduna man ugaling, ang panginahanglan nga siya mosulat. Si Adan niadtong tungora makahimo sa tanang paagi sa pagpakigkomunikar pinaagi sa pagpakigsulti ug, ingong hingpit nga tawo, wala magdepende sa usa ka sinulat nga rekord aron sa pagsangkap sa kakulangan sa dili-hingpit nga memorya. Bisan pa niana, si Adan lagmit aduna gayoy katakos sa pag-imbento sa pipila ka paagi sa paghimo ug sinulat nga rekord. Apan ang Bibliya wala magtaganag direktang pamatuod nga siya nagsulat sa wala pa o kaha human siya makasala.

Giingon sa uban nga ang mga pulong, “kini ang basahon sa kasaysayan ni Adan,” lagmit nagpaila nga si Adan mao ang magsusulat niini nga “basahon.” (Gen 5:1) Nagkomento bahin sa prase nga “kini ang kasaysayan” (“kini mao ang mga sinugdanan”), nga subsob makita sa kinatibuk-an sa Genesis, si P. J. Wiseman miingon: “Kini mao ang kataposang tudling-pulong sa matag seksiyon, ug busa nagpunting ug balik ngadto sa usa ka asoy  nga natala na. . . . Kini sagad nagtumong sa magsusulat sa kasaysayan, o sa tag-iya sa papan nga gisulatan niini.”​—New Discoveries in Babylonia About Genesis, 1949, p. 53.

Ang pagsusi sa mga kaundan niini nga mga kasaysayan nagpatunghag pagduhaduha bahin sa pagkahusto sa panglantaw nga giingon ni Wiseman. Pananglitan, sumala niini nga panglantaw, ang seksiyon sugod sa Genesis kapitulo 36, bersikulo 10, natapos pinaagi sa mga pulong sa Genesis 37:​2, “Kini mao ang kasaysayan ni Jacob.” Hinunoa, halos ang katibuk-ang rekord naghisgot bahin sa mga anak ni Esau ug daklit lamang nga naghisgot bahin kang Jacob. Sa laing bahin, ang impormasyon nga misunod naghatag ug daghang impormasyon bahin kang Jacob ug sa iyang banay. Dugang pa, kon husto ang teoriya, kini magpasabot nga si Ismael ug Esau mao ang mga magsusulat o tag-iya sa kinadaghanang mga dokumento bahin sa pakiglabot sa Diyos uban kang Abraham, Isaac, ug Jacob. Daw dili kini makataronganon, kay kini maghimo niadtong dili bahin sa Abrahamikong pakigsaad nga mao hinuon ang nakabaton ug labing dakong interes sa maong pakigsaad. Daw dili katuohan nga si Ismael adunay interes bahin sa mga panghitabo nga naglangkit sa panimalay ni Abraham nga tungod niana siya magbudlay aron makabaton ug detalyadong rekord bahin kanila, usa ka rekord nga mikabat ug daghang katuigan human siya papahawaa uban sa iyang inahan nga si Agar.​—Gen 11:27b–​25:12.

Sa susama, wala gayoy katarongan nga si Esau, kinsa wala magpabili sa sagradong mga butang (Heb 12:16), maoy misulat o maoy tag-iya sa usa ka asoy nga sa dakong bahin naghisgot sa mga panghitabo sa kinabuhi ni Jacob, mga panghitabo nga niana si Esau dili usa ka saksing-nakakita. (Gen 25:19–​36:1) Labot pa, daw dili makataronganon nga mohinapos nga si Isaac ug Jacob wala gayod maghatag ug pagtagad sa mga pakiglabot sa Diyos kanila, nga kontento na lamang nga makabaton ug mugbong mga rekord bahin sa mga talaan sa kagikan sa laing tawo.​—Gen 25:13-19a; 36:10–​37:2a.

Pagsulat sa Wala Pa ang Lunop. Dili gayod matino nga ang uban sa mga kasaysayan nga gihisgotan sa basahon sa Genesis nahisulat na sa wala pa ang Lunop, ug walay mga gihisgotan diha sa Bibliya bahin sa pagsulat sa wala pa ang Lunop. Hinuon, angayng matikdan nga ang pagtukod sa mga siyudad, ang pagkamugna sa mga tulonggon, ug ang pagsalsal sa puthaw ug tumbaga nga mga galamiton nagsugod dugay na kanhi sa wala pa ang Lunop. (Gen 4:​17, 21, 22) Busa, makataronganon nga ang mga tawo sayon rang nakaugmad usab ug usa ka paagi sa pagsulat. Sanglit sa sinugdan dihay usa lamang ka pinulongan (nga sa ulahi nailhang Hebreohanon; tan-awa ang HEBREOHANON, II) ug sanglit kadtong nagpadayon sa paggamit sa maong pinulongan, ang mga Israelinhon, nahibaloan nga migamit ug usa ka alpabeto, kini nagpasabot nga lagmit diha nay sinulat nga alpabeto sa wala pa ang Lunop.

Ang Asiryanhon nga si Haring Ashurbanipal naghisgot sa pagbasa sa “mga inskripsiyon diha sa bato nga sukad pa sa panahon sa wala pa ang lunop.” (Light From the Ancient Past, gisulat ni J. Finegan, 1959, pp. 216, 217) Apan kini nga mga inskripsiyon lagmit nauna lamang sa usa ka dakong lunop sa usa ka partikular nga dapit o lagmit maoy mga asoy nga gilangkit sa mga panghitabo sa wala pa ang Lunop. Pananglitan, ang gitawag nga “The Sumerian King List,” human sa paghisgot nga ang walo ka hari nagmando sulod sa 241,000 ka tuig, miingon: “(Dayon) ang Lunop mibanlas sa tibuok (yuta).” (Ancient Near Eastern Texts, giedit ni J. Pritchard, 1974, p. 265) Tataw nga ang maong rekord dili tinuod.

Sumala sa kronolohiya sa Bibliya, ang tibuok-yutang Lunop sa adlaw ni Noe nahitabo niadtong 2370 W.K.P. Ang mga arkeologo naghatag ug mga petsa nga mas una pa niini diha sa daghang papan nga kulonon nga ilang nakubkoban. Apan kini nga mga papan nga kulonon maoy mga dokumento nga walay petsa. Busa ang mga petsa nga gihatag alang niini maoy mga pangagpas lamang ug wala maghatag ug lig-ong pasukaranan nga may kalangkitan kini sa panahon sa Lunop nga gihisgotan sa Bibliya. Walay usa sa mga butang nga nakubkoban ang tinong nasayran ingong naglungtad sa wala pa ang Lunop. Ang mga arkeologo nga naghatag ug petsa sa mga butang nga naglungtad sa wala pa ang Lunop naghimo niini pinasukad sa mga kaplag nga mahimong sabton nga naghatag hinuon ug ebidensiya bahin sa usa ka dakong lunop sa usa ka partikular nga dapit.

Pagsulat Human sa Lunop. Human sa paglahugay sa orihinal nga pinulongan didto sa Babel, mitungha ang nagkalainlaing sistema sa pagsulat. Ang mga Babilonyanhon, Asiryanhon, ug ang ubang mga katawhan migamit ug cuneiform (daw pormag triyanggulo) nga sinulat, nga gituohang namugna sa mga Sumerianhon gikan sa ilang mga sinulat pinaagig mga larawan. Adunay ebidensiya nga dihay kapin sa usa ka sistema sa pagsulat nga gigamit sa samang yugto sa panahon. Pananglitan, ang usa ka karaang dibuho sa paril sa Asirya naglarawan sa duha ka eskriba, ang usa naghimog cuneiform nga mga marka diha sa usa ka papan ginamit ang usa ka dagang (tingali diha sa pinulongang Akadianhon) ug ang laing eskriba nagsulat nga migamit ug usa ka brutsa diha sa usa ka pirasong  panit o papiro (lagmit diha sa pinulongang Aramaiko). Ang Ehiptohanong sinulat nga hieroglyphic gilangkoban sa linaing mga hulagway ug geometrikong mga porma. Bisan tuod ang sinulat nga hieroglyphic padayong gigamit alang sa mga inskripsiyon diha sa mga monyumento ug sa mga dibuho sa mga paril, ang duha ka laing matang sa pagsulat (una ang hieratic ug dayon ang demotic) sa ngadtongadto gigamit. (Tan-awa ang EHIPTO, EHIPTOHANON.) Diha sa mga sistema nga wala mogamit ug mga alpabeto, ang pagdrowing ug mga larawan (o ang misunod niini, nga sagad dili mabasa, ang linear o pinakatay) makahimo sa paghawas sa butang nga gihulagway, sa usa ka ideya nga gipasabot sa usa ka butang, o sa laing pulong o silaba nga may samang paglitok. Ingong pananglitan, sa Iningles ang yano nga drowing sa usa ka mata mahimong gamiton sa pagpaila sa “eye” (mata), sa personal nga pronombre nga “I” (ako), sa berbo nga “see” (tan-aw), sa nombre nga “sea” (dagat), o sa unang silaba sa “season” (panahon).

Ang sistema sa alpabeto nga gigamit sa mga Israelinhon maoy phonetic, diin ang matag simbolo sa sinulat nga konsonante naghawas ug usa ka partikular nga tunog sa konsonante. Apan, ang mga tunog sa bokales idugang sa magbabasa, ug ang konteksto maoy magtino sa pulong nga gipasabot kon ang mga termino managsama ug espeling apan lahi ug kombinasyon sa mga tunog sa bokales. Kini dili gayod problema; bisan ang modernong Hebreohanon nga mga magasin, mantalaan, ug mga libro wala maglakip sa mga marka para sa bokales halos sa katibuk-an.

Literasiya Taliwala sa mga Israelinhon. Ang mga saserdote sa Israel (Num 5:23) ug ang prominenteng mga tawo, sama kang Moises (Ex 24:4), Josue (Jos 24:26), Samuel (1Sa 10:25), David (2Sa 11:​14, 15), ug Jehu (2Ha 10:​1, 6), makamaong mobasa ug mosulat, ug ang katawhan sa katibuk-an, nga may pipila ka eksepsiyon, makamao usab nga mobasa ug mosulat. (Itandi ang Huk 8:14; Isa 10:19; 29:12.) Bisan tuod mahulagwayon, ang sugo nga gihatag ngadto sa mga Israelinhon sa pagsulat diha sa mga poste sa ilang mga balay nagpasabot nga sila makamaong mobasa ug mosulat. (Deu 6:​8, 9) Ug ang Balaod nagsugo nga ang hari, sa dihang molingkod sa iyang trono, magsulat alang sa iyang kaugalingon ug usa ka kopya sa Balaod ug magbasa niini matag adlaw.​—Deu 17:​18, 19; tan-awa ang BASAHON.

Bisan tuod ang Hebreohanong sinulat dayag nga komon kaayo, diyutay lang nga Israelinhong mga inskripsiyon ang nakaplagan. Lagmit kini tungod kay ang mga Israelinhon wala magpatindog ug daghang monyumento aron ipasigarbo ang ilang mga kalamposan. Kadaghanan sa mga sinulat, lakip na ang mga basahon sa Bibliya, sa walay duhaduha gisulat pinaagig tinta diha sa papiro o sa pergamino ug, busa, wala molungtad ug dugay diha sa umogon nga yuta sa Palestina. Apan, ang mensahe sa Kasulatan napreserbar latas sa kasiglohan pinaagi sa makuti nga pagkopya ug pagsubli sa pagkopya. (Tan-awa ang MAGKOKOPYA; MANUSKRITO SA BIBLIYA; ESKRIBA.) Ang kasaysayan sa Bibliya lamang ang misubay pagbalik sa mismong sinugdanan sa tawo ug gani saylo pa niana. (Gen kap 1, 2) Ang mga rekord nga gikulit diha sa bato ug gisulat diha sa mga papan nga kulonon, mga prisma, ug mga silindro lagmit, sa pipila ka kahimtang, mas daan pa kay sa kadaghanang karaang naglungtad nga mga manuskrito sa Bibliya, apan ang maong mga rekord walay dakong epekto diha sa kinabuhi sa mga tawo karong adlawa​—ang kadaghanan niini (sama sa The Sumerian King List) naundan ug tataw nga mga kabakakan. Busa, taliwala sa karaang mga sinulat, ang Bibliya maoy talagsaon kaayo kon bahin sa pagpresentar ug usa ka makahuloganong mensahe nga takos hatagan ug mas labaw nga pagtagad.