Laktaw ngadto sa video

Laktaw ngadto sa kaundan

Pahumot

Pahumot

Ang Hebreohanong mga termino alang sa mga pahumot mahimong mapadapat dili lamang sa samag-panghaplas nga mga substansiya nga matunaw kon ipahid sa panit kondili mapadapat usab sa sinambogan nga mga lana nga nagpabilin gihapong likido sa normal nga mga temperatura.​—Ex 30:25; Sal 133:2.

Sa miaging panahon ug ingon man karon, ang mga pahumot o mga panghaplas pangunang gigamit ingong kosmetiko ug mga tambal, ug ang pangunang bentaha niini maoy tungod sa lana niini. Tungod sa kinaiyahan sa mantika ug lana sa pagpasuhop ug sa pagpabilin sa kaalimyon, ang mga tighimog pahumot makagama ug mga pahumot nga mahal kaayo tungod sa ilang alimyon. (Aw 1:3) Ang pagkaepektibo sa lana sa paghinlo ug sa pagpahumok sa panit, dugang pa sa kahumot sa mga sambog niini, naghimo sa maong mga pahumot o mga panghaplas nga mapuslanon kaayo ingong panalipod sa pagpanghup-ak ug pagpangatol sa panit, ug ingong pangpawala sa baho sa lawas diha sa init nga kayutaan diin ang tubig sagad nga nihit kaayo. Ang paggamit sa maong pahumot alang sa mga dinapit inig-abot nila sa balay sa usa ka tawo maoy usa gayod ka buhat sa pagkamaabiabihon, sumala sa giingon ni Jesus sa dihang may naghaplas sa iyang mga tiil ginamit ang pinahumotan nga lana.​—Luc 7:37-46.

Sa dihang gamiton ang mga pahumot nga espesyal ang pagkahimo sa pag-andam sa usa ka patayng lawas alang sa paglubong, kini sa walay duhaduha pangunang gigamit ingong pangpatay sa kagaw ug pangpawala sa baho. (2Cr 16:14; Luc 23:56) Sanglit diha sa hunahuna kining paagiha sa paggamit, gibutyag ni Jesus nga ang pagdihog kaniya didto sa balay ni Simon nga sanlahon, diin gigamit ang pahumot nga mahal kaayo nga gani ang alimyon niini milukop sa tibuok balay, sa mahulagwayong diwa maoy ‘pag-andam kaniya alang sa paglubong.’ (Mat 26:6-12; Ju 12:3) Ang bililhong mga pahumot, sama sa nardo nga gigamit niini nga okasyon, kasagarang gisulod nga selyado diha sa maanindot nga mga sudlanan o mga garapa sa alabastro.​—Mar 14:3; tan-awa ang ALABASTRO.

Balaang Igdidihog nga Lana ug Insenso. Ang unang pahumot nga gihisgotan sa Bibliya mao ang balaang igdidihog nga lana nga gigamit sa pagbalaan sa gipahinungod nga mga butang sa tabernakulo ug sa mga saserdote niini. (Ex 30:25-30) Ang personal nga paggamit niini nga espesyal nga pahumot gidili, ubos sa silot nga kamatayon. Kini nga balaod nagpakita sa pagkabalaan sa tabernakulo ug sa mga nag-alagad diha niini.​—Ex 30:31-33.

Gihatag ni Jehova kang Moises ang pormula alang sa balaang igdidihog nga lana. Kinahanglang “ang labing maayo nga mga pahumot” mao lamang ang gamiton: mira, humot nga kaningag, humot nga calamo, casia, ug ang labing lunsay nga lana sa olibo, ug ang matag usa niini adunay tinong gidaghanon. (Ex 30:22-24) Sa susama, gihatag ni Jehova ang pormula alang sa balaang insenso. Kadto dili lamang usa ka substansiya nga mobaga ug moaso; usa kadto ka espesyal nga pinahumotan nga insenso. (Ex 30:7; 40:27; Lev 16:12; 2Cr 2:4; 13:​10, 11) Sa paggama niini, ang tinong gidaghanon sa mga tinulo nga estacte, onika, pinahumotan nga galbanum, ug lunsay nga kamangyan ang gigamit, ug ang Diyos dugang naghubit niini ingong “usa ka sambog sa mga yerbang-paalimyon, nga gama sa usa ka tighimog pahumot, inasinan, lunsay, butang nga balaan.” Ang uban sa insenso gipolbos pag-ayo ug lagmit gisala aron mabatonan ang parehong kapino, nga nahiangay sa linaing paggamit niini. Ang personal nga paggamit niini maoy usa ka sala nga takos sa kamatayon.​—Ex 30:34-38.

Sa paghimo sa igdidihog nga lana ug sa balaang insenso, gigamit ang humot nga lana sa balsamo. (Ex 25:6; 35:​8, 28) Daw makataronganon ang pagtuo nga ang mga sambog sa pahumot nga gigamit sa paggama sa balaang pahumot maoy pinolbos ug dayon giluto ginamit ang lana (itandi ang Job 41:31), ug human niana kini gipalugdang una pa ang lana habwaon ug salaon.

Ang paghimo sa igdidihog nga lana ug sa pinahumotan nga insenso dili kay eksperimento lamang, kay sa sinugdan si Jehova miingon: “Sa kasingkasing sa matag usa nga maalamon sa kasingkasing ako magbutang ug kaalam, aron mahimo gayod nila . . . ang igdidihog nga lana ug ang pinahumotan nga insenso alang sa sangtuwaryo.” (Ex 31:6-11; 35:10-15; 37:29; 39:​33, 38) Human niadto ang pipila sa mga saserdote gitudlo ingong mga tighimog pahumot alang sa pagsakot niini nga mga pahumot ug sa pagdumala usab sa suplay niini. (1Cr 9:30; Num 4:16) Apan, sa dihang ang Israel nahulog gikan sa putling pagsimba, si Jehova wala na mahimuot sa paghimo o sa paggamit niini nga espesyal nga mga pahumot ug mga insenso.​—Isa 1:13.

Ang Bili sa mga Pahumot. Ang mga pahumot, ug mga insenso wala lamang gamita alang sa balaang mga produkto nga gigamit sa sangtuwaryo. Sa adlaw ni Solomon dihay “tanang matang sa pahumot” ug humot nga mga polbos nga magamit sa pagpahumot sa mga balay, besti, higdaanan, ug sa mga lawas sa harianong mga tawo ug sa uban nga makaarang sa pagpalit niini. (Est 2:12; Sal 45:8; Pr 7:17; Aw 3:​6, 7; 4:10) Dili lamang ang Levihanong mga saserdote ang mohimo niini nga mga pahumot. Bisan ang mga babaye usahay maoy batid nga mga tighimog mga pahumot, ug sa adlaw ni Nehemias dihay usa ka pundok sa mga negosyante nga niini membro ang mga tigsagol ug mga pahumot.​—1Sa 8:13; Neh 3:8.

Sa karaang kalibotan, tungod sa kaikag sa publiko sa pinahumotan nga mga produkto, mitungha ang patigayon ug negosyo dili lamang sa maong mga baligya kondili usab sa mga sambog nga gikinahanglan sa paghimo niini nga produkto. Gawas pa sa mira nga ilabinang gamiton alang sa mga pahumot, ug sa kamangyan alang sa insenso, ang ubang mga sambog lakip sa nardo, safron, caña, kaningag, mga aloe, casia, ingon man ang nagkalainlaing mga yerbang-paalimyon, mga tagok, ug humot nga mga tanom, sagad ibiyahe ug lagyong mga distansiya sa dili pa moabot sa mga sudlanan ug mga gam-anan sa tighimog mga pahumot.​—Aw 4:14; Pin 18:​11, 13.