Usa ka materyales nga gigama pinaagi sa paghablon. Bisan tuod diyutay ra ang nasayran bahin sa mga pamaagi sa pagkalinyas ug paghablon nga gihimo sa mga Israelinhon, dayag nga sila sinati na kaayo niini nga mga trabaho. Sa Ehipto, ang mga arkeologo nakakubkob ug mga dibuho sa paril nga may mga hulagway sa mga babaye nga naghablon ug nagkalinyas, nga nagpakita sa matang sa hablon nga gigamit. Ang usa ka Ehiptohanong hulad sa usa ka buhatan sa pagpanghablon nga may hablon nga pinahigda nakaplagan duol sa Girga, sa Ibabaw nga Ehipto.​—Tan-awa ang PAGHABLON.

Ang taas nga besti nga ginama gikan sa pino nga puting lino nga gisul-ob sa Aaronikong hataas nga saserdote kinahanglan nga hinablon nga kuwadrado-kuwadrado, nga nagpakitang ang mga Israelinhon sinati na kaayo sa maong arte, nga makahimo sa paghablon ug mga disenyo nganha sa ilang mga panapton.​—Ex 28:39.

Sa pagtukod sa tabernakulo, si Bezalel ug Oholiab maoy mga eksperto kansang katakos gipauswag ug gipahait sa balaang espiritu sa Diyos, aron sila makabuhat sa gikinahanglang buluhaton sumala gayod sa sumbanan nga gihatag ni Jehova. (Ex 35:30-35) Dugang pa, dihay mga babaye nga may maayong katakos labot niini nga buluhaton, nga magkalinyas ug hilo gikan sa lino ug gikan sa balhibo sa hayop. (Ex 35:​25, 26) Sa paghimo sa panapton alang sa epod ni Aaron nga hataas nga saserdote, “gisalsal [sa mga mamumuo] ang mga palid nga bulawan nga gihimong nigpis nga mga pligo, ug . . . gitabastabas kini ingong mga hilo aron ilakip paggama uban sa asul nga hilo ug sa balhibo sa karnero nga tininag morado ug sa hilo nga sanag-pula gikan sa coccus ug sa pino nga lino, ingong gama sa usa ka tigborda.”​—Ex 39:​2, 3.

Ang Kristohanon Gregong Kasulatan naghisgot sa mga panapton nga ginama gikan sa balhibo sa kamelyo ug sa seda. (Mat 3:4; Pin 18:12) Wala mahibaloi kon ang mga Hebreohanon migamit ba ug gapas. Ang panapton sa gapas gihisgotan diha sa Ester 1:6 ingong gigamit sa palasyo sa Persia didto sa Susan. Ang gapas nailhan didto sa India, lagmit sukad pa niadtong 800 W.K.P., ug ang historyador  nga si Pliny nag-ingon nga kini gigamit didto sa Ehipto. Kini gitanom didto sa Israel karong adlawa. Apan, ang ubang mga materyales nga wala maggikan sa Israel mahimong mabatonan sa mga Hebreohanon gikan sa nagapanawng mga magpapatigayon gikan sa Sidlakan ug Kasadpan nga moagi sa Israel.

Ang lino gihablon gikan sa tanom nga lino, nga mas tag-as pa ug lanot kay sa gapas ug mas sayon nga ikalinyas apan mas lisod tinaon. Ang lino maoy bililhong materyales nga gigamit alang sa mga besti sa mga hari ug sa hataas nga mga opisyal. Si Jose gisul-oban ug “mga besti sa pinong lino” sa dihang siya gihimong magmamando didto sa Ehipto. (Gen 41:42) Dugang pa, si Mardokeo milakaw gikan sa atubangan sa Persianhong hari nga nagsul-ob sa harianong sapot nga asul ug lino. (Est 8:15) Gipabilhan sa mga babaye ang besti nga ginama gikan sa lino.​—Pr 31:22.

Ang ubang mga materyales nga gigamit alang sa mga besti mao ang mga panit ug mga balhibo sa hayop. Ang mga tolda maoy ginama gikan sa mga panit o sa mga balhibo sa mga kanding. (Ex 26:​7, 14) Nakaplagan ang mga sampol sa mga panapton nga ginama gikan sa mga balhibo sa karnero. Sa 1 Samuel 19:​13, gihisgotan ang usa ka ginambat nga ginama gikan sa balhibo sa kanding.

Mga Kolor. Ang katawhan sa mga kayutaan sa Bibliya nakahimog mga panapton nga lainlain ug mga kolor. Sa paghubit sa mga kortina alang sa tabernakulo ug sa mga besti maylabot sa sangtuwaryo, ang Bibliya naghisgot sa asul, sanag-pula, ug morado. (Ex 26:1; 28:​31, 33) Nagkadaiyang mga bulok ug kolor ang mamugna pinaagi sa paggamit niining tulo ka kolor sa tina nganha sa mga panapton nga sa orihinal lainlain ug mga kolor ug bulok. Si Jose gihatagan ug besti nga may mga budlis sa iyang amahang si Jacob. (Gen 37:​3, 32) Si Tamar nga anak nga babaye ni David nagsul-ob ug usa ka taas nga besti nga may mga budlis, “kay ingon niana ang ginasul-ob sa mga ulay nga mga anak nga babaye sa hari, nga may kupo nga walay bukton.” (2Sa 13:18) Pinaagi sa paggamit ug lain nga mga kolor sa lindog sa hablon gikan niadtong sa mga hulog sa hablon, mahimong ikapatungha ang nagkadaiya nga disenyo.​—Tan-awa ang TINA, PAGTINA.

Ang Tabernakulo. Sa pagtukod sa tabernakulo, ang napulo ka “tabil sa tolda” (Heb., yeri·ʽothʹ) nga ginama gikan sa pinong lino nga linubid ug sa balhibo sa karnero, nga binordahan ug mga kerubin, mao ang unang tabon sa kuwadrong mga bayanan, busa ang mga saserdote nga nag-alagad sulod sa tabernakulo makakita sa mga kerubin tali sa mga bahin niadtong kuwadrong mga bayanan. (Ex 26:​1, 2) Ang panapton nga ginama gikan sa balhibo sa kanding mao ang sunod nga tabon. (Ex 26:​7, 8) Kini nahimong usa ka maayong proteksiyon alang sa binordahan nga lino. Ang mga kortina o mga tabil diha sa pultahan sa Balaan ug sa Labing Balaan nga mga lawak ginama usab gikan sa lino ug sa balhibo sa karnero, ug ang tabil sa Labing Balaan binordahan ug mga kerubin. (Ex 26:31-37) Ang lino nga mga tabil sa tolda maoy 4 ka maniko (1.8 m; 5.8 p) ang gilapdon ug 28 ka maniko (12.5 m; 40.8 p) ang gitas-on. Ang A ug H nga mga kiliran sa sawang maoy 100 ka maniko (44.5 m; 146 p).​—Ex 27:9-11.

Ang mga panapton nga asul ug ginama gikan sa hilo nga sanag-pula gikan sa coccus ug sa balhibo sa karnero nga tininag morado gigamit sa pagtabon sa arka sa pakigsaad, sa lamesa sa pasundayag nga tinapay, sa tangkawan, sa halaran sa insenso, sa halaran sa halad-nga-sinunog, ug sa ubang mga galamiton sa pag-alagad sa dihang ang tabernakulo gibalhin gikan sa usa ka dapit ngadto sa laing dapit. (Ang kolor o mga kolor sa matag butang espesipikong gihisgotan.)​—Num 4:4-14.

Ubang mga Gamit. Ang mga bakbak gigamit ingong mga panglimin alang sa bag-ong gipanganak nga mga bata. (Luc 2:7) Ang mga Hudiyo usab adunay kostumbre sa pag-andam sa mga lawas nga ilubong pinaagi sa pagbugkos niini ug mga bendahe sa hinlo nga lino lakip sa mga yerbang-paalimyon (dili pag-embalsamar sama sa gihimo sa mga Ehiptohanon). (Ju 19:40; Mat 27:59) Human sa pagkabanhaw ni Jesus, si Juan ug Pedro nakakaplag sa mga bendahe ug sa panapton nga giputos kang Jesus nga nahilain nga linukot na diha sa lubnganan. (Ju 20:5-7) Sa dihang gibanhaw si Lazaro siya migula gikan sa lubnganan nga ang iyang nawong naputos pa gihapon sa panapton nga gilimin sa iyang ulo sa dihang gilubong​—dayag nga usa ka taas nga pirasong panapton nga lino.​—Ju 11:44.

Ang salapi usahay tipigan nga pinutos sa usa ka panapton. Sa usa sa mga sambingay ni Jesus, ingon niini ang gihimo sa daotang ulipon sa pagtipig sa iyang mina inay sa pagnegosyo niini. (Luc 19:20) Ang salapi sagad ibutang diha sa dagkong mga pilo sa besti dapit sa sabakan, lagmit giputos diha sa maong mga panapton.

Ang balaod sa Diyos ngadto sa katawhan sa Israel nagsugo: “Dili ka magsul-ob sa sapot nga hinabol sa balhibo sa karnero ug sa lino.” (Deu 22:11; tan-awa usab ang Lev 19:19.) Bahin niini, ang Encyclopaedia Judaica (Jerusalem, 1973, Tomo 14, lin. 1213) mikomento: “Ang besti sa mga saserdote wala gayoy labot sa pagdili sa [sha·ʽat·nezʹ] [usa ka besti nga ginama gikan sa duha ka matang sa hilo, NW]. Ang Exodo 28:​6, 8, 15 ug 39:29 naglatid nga  ang lainlaing mga bahin sa besti pagahimoon gikan sa lino ug sa dekolor nga balhibo sa karnero nga gihablon. . . . Kini nagpasabot nga ang linangkob nga pagdili maoy pinasukad sa patuotuo nga ang maong panagsagol makapahinabog pagtungina, nga eksklusibong nagtumong sa kalibotan sa mga sagrado.”

Mahulagwayong Paggamit. Tungod sa kahinlo ug kaputli sa puting lino, kini gigamit sa Kasulatan sa pagsimbolo sa pagkamatarong. Ang mga besti nga direktang midapat sa lawas sa hataas nga saserdote, nga mao ang mga purol, hataas nga besti, ug purong, maingon man ang mga purol, hataas nga mga besti, ug turong sa luyoluyong mga saserdote, maoy ginama sa pino ug puting lino. (Ex 28:39-42; itandi ang Job 29:14.) Ang pangasaw-onon sa Kordero gidayandayanan sa masanag, hinlo, pino nga lino, kay “ang pino nga lino naghawas sa matarong nga mga buhat sa mga balaan.” (Pin 19:8) Ang kasundalohan nga nagsunod kang Jesu-Kristo sa langit gihulagway ingong nagsul-ob ug puti, hinlo, ug pino nga lino. (Pin 19:14) Ang Dakong Babilonya, nga nadato tungod sa pag-importar ug pag-eksportar ug mga baligya lakip ang pino nga lino, nagsapot sa dagway sa pagkamatarong nga “nagsul-ob ug pinong lino,” samtang sa samang higayon nagbuhat sa pagpamampam.​—Pin 18:​3, 12, 16; tan-awa ang GAPAS; BESTI.