Pentekostes
Usa ka ngalan nga gigamit diha sa Kristohanon Gregong Kasulatan sa pagpaila sa Pista sa Pagpangani (Ex 23:16) o Pista sa mga Semana (Ex 34:22), nga gitawag usab nga “adlaw sa unang hinog nga mga bunga.” (Num 28:26) Ang mga instruksiyon alang niini nga pista makita sa Levitico 23:15-21; Numeros 28:26-31; Deuteronomio 16:9-12. Saulogon kini sa ika-50 nga adlaw (ang Pentekostes nagkahulogang “Ikakalim-an [nga Adlaw]”) sukad sa Nisan 16, ang adlaw nga ang binangan nga sebada gihalad. (Lev 23:15, 16) Sa Hudiyohanong kalendaryo kini natunong sa Sivan 6. Kini maoy human sa pag-ani sa sebada ug sa pagsugod sa pag-ani sa trigo, nga ulahing mahinog kay sa sebada.—Ex 9:31, 32.
Ang mga Israelinhon wala tugoti sa pagsugod sa pagpangani hangtod nga ang unang mga bunga sa sebada gikatanyag na ngadto kang Jehova sa Nisan 16. Busa, sa Deuteronomio 16:9, 10 ang mga instruksiyon mao: “Sukad nga magsugod ang paggalab sa nagabarog nga uhay ikaw magsugod pag-ihap ug pito ka semana. Unya imong saulogon ang pista sa mga semana alang kang Jehova nga imong Diyos.” Ang matag lalaki gikinahanglan nga motambong, ug kini usab ang giingon labot niini nga pista: “Magmaya ka sa atubangan ni Jehova nga imong Diyos, ikaw ug ang imong anak nga lalaki ug ang imong anak nga babaye ug ang imong ulipon nga lalaki ug ang imong ulipon nga babaye ug ang Levihanon nga anaa sa sulod sa imong mga ganghaan ug ang langyaw nga pumoluyo ug ang batang ilo-sa-amahan ug ang babayeng balo, nga anaa sa imong taliwala, sa dapit nga pagapilion ni Jehova nga imong Diyos nga papuy-an sa iyang ngalan.” (Deu 16:11) Ang Paskuwa maoy usa ka kasaulogan sa suod nga mga membro sa pamilya. Ang Pista sa Pagpangani, o Pentekostes, nanginahanglan sa mas bukas ug dagayang pagkamahinatagon, niini nga diwa kini nahisama sa Pista sa mga Balongbalong.
Ang unang mga bunga sa pagpangani sa trigo pagatagdon nga lahi gikan sa unang mga bunga sa sebada. Duha sa ikanapulo ka bahin sa usa ka ephah sa pinong harina sa trigo (4.4 L) nga may lebadura ang lutoon ingong duha ka tinapay. Kinahanglang kini “gikan sa inyong puloy-anang mga dapit,” nga sa ato pa kini maoy mga tinapay nga sama sa ordinaryong gigamit sa panimalay ug dayag nga dili alang sa balaang mga katuyoan. (Lev 23:17) Ubanan kini sa mga halad-nga-sinunog ug sa usa ka halad-sa-sala, ug sa duha ka laking nating karnero ingong halad-sa-panag-ambit. Ang saserdote magtabyog sa mga tinapay ug sa mga nating karnero atubangan kang Jehova pinaagi sa pagpatong sa mga tinapay ug sa mga piraso sa mga nating karnero diha sa iyang mga kamot ug magtabyog niini ngadto nganhi, nga nagpasabot nga kini gitanyag atubangan kang Jehova. Human ikatanyag ang mga tinapay ug ang mga nating karnero, kini maiya sa saserdote aron iyang makaon ingong halad-sa-panag-ambit.—Lev 23:18-20.
Adunay gamayng kalainan sa paghubit sa ubang mga halad (gawas sa halad-sa-panag-ambit) diha sa asoy sa Numeros 28:27-30. Imbes nga pito ka nating karnero, usa ka toreyong baka, duha ka laking karnero, ug usa ka nating kanding, ingon sa giasoy sa Levitico 23:18, 19, kini naghisgot ug pito ka nating karnero, duha ka toreyong baka, usa ka laking karnero, ug usa ka nating kanding. Ang Hudiyong mga komentarista nag-ingon nga ang teksto sa Levitico nagtumong sa halad nga ilakip sa itabyog nga mga tinapay, ug ang sa Numeros nagtumong sa nahiangayng gikatudlo nga halad sa pista, mao nga kini parehong gihalad. Sa pagpaluyo niini, si Josephus, sa paghubit sa mga halad sa adlaw sa Pentekostes, unang naghisgot sa duha ka nating karnero sa halad-sa-panag-ambit, dayon nagtapo sa nahibiling mga halad, nga nagtala ug tulo ka nating baka, duha ka laking karnero (dayag nga usa ka sayop sa magkokopya imbes nga tulo), 14 ka nating karnero, ug duha ka nating kanding. (Jewish Antiquities, III, 253 [x, 6]) Ang maong adlaw maoy usa ka balaang panagkatigom, usa ka adlaw nga igpapahulay.—Lev 23:21; Num 28:26.
Ang Pista sa Pentekostes moabot sa kataposan sa pagpangani sa sebada ug maoy usa ka panahon sa pagmaya, maingon sa gipaila sa halad-sa-panag-ambit nga gihalad sa kongregasyon ug gihatag ngadto sa saserdote. Kini nga halad nagpaila usab ug madaitong panag-ubanay kang Jehova. Sa samang higayon ang halad-sa-sala nagpahinumdom sa mga Israelinhon sa ilang sala ug maoy usa ka pangaliya ngadto sa Diyos alang sa kapasayloan ug paghinlo. Ang dugang nga halad-nga-sinunog maoy usa ka praktikal nga kapahayagan sa ilang pagpasalamat sa Iyang pagkamanggihatagon ingon man ingong simbolo sa ilang kinasingkasing nga pagtuman sa ilang may pakigsaad nga relasyon uban sa Diyos.
Dili lamang kay haom gayod alang sa Israel nga magpasalamat kang Jehova niini nga adlaw kondili sila usab kinahanglang dili mahikalimot sa ilang kabos nga mga igsoon. Human ihatag ang mga instruksiyon labot sa pista, si Jehova nagsugo: “Ug sa dihang anihon ninyo ang alanihon sa inyong yuta, dili mo hutdon ang daplin sa imong uma sa dihang magaani ka, ug dili mo hagdawan ang imong gianihan. Ibilin mo kini alang sa sinakit ug sa langyaw nga pumoluyo. Ako mao si Jehova nga inyong Diyos.” (Lev 23:22) Busa, ang kabos adunay tinuod nga panukmod nga pasalamatan ang Ginoo ug kalipayan ang pista duyog sa tanang ubang tawo. Daghan usab ang personal nga mga halad sa unang mga bunga sa pagpangani panahon niini nga pista.
Sumala sa rabbinikong mga tinubdan, human sa pagkadestiyero ang mga makigbahin sa pista naandang motungas sa Jerusalem sa adlaw una pa sa pagsugod niini ug didto andamon ang tanang butang nga gikinahanglan alang sa kasaulogan niini. Sa pagkagabii ang mga pagbudyong sa mga trompeta nagpahibalo sa pag-abot sa adlaw sa pista. (Num 10:10) Ang halaran sa halad-nga-sinunog gihinloan, ug ang mga ganghaan sa templo gibuksan gilayon paglapas sa tungang gabii alang sa mga saserdote ug aron ang mga tawo nga nagdala ngadto sa sawang ug mga halad alang sa halad-nga-sinunog ug alang sa halad-sa-pagpasalamat makapasusi niini sa mga saserdote. Si Alfred Edersheim mikomento: “Sa dili pa ang halad sa buntag ang tanang mga halad-nga-sinunog ug mga halad-sa-pakigdait nga buot dad-on sa mga tawo ngadto sa pista pagasusihon sa nagadumalang mga saserdote. Tungod sa kadaghan niini, kini maoy puliki gayod nga panahon, hangtod nga ang pahibalo nga mibanagbanag na sa Hebron maoy magtapos niining tanang pagpangandam, pinaagi sa paghatag sa timaan alang sa regular nga halad sa buntag.”—The Temple, 1874, p. 228.
Human ikahalad ang adlaw-adlaw nga halad sa buntag, gidala ang mga halad sa pista nga gihubit sa Numeros 28:26-30. Human niana gidala ang linaing halad alang sa Pentekostes—ang tinabyog nga mga tinapay uban sa kaubang mga halad niini. (Lev 23:18-20) Human itabyog ang mga tinapay, ang usa niini kuhaon sa hataas nga saserdote, ug ang ikaduha bahinon sa tanang nagadumalang mga saserdote.
Simbolikong Kahulogan sa Pista. Maoy sa adlaw sa Pentekostes nga gibubo ni Jesu-Kristo ang balaang espiritu ibabaw sa pundok sa mga 120 ka tinun-an diha sa lawak sa itaas didto sa Jerusalem sa tuig 33 K.P. (Buh 1:13-15) Si Jesus gibanhaw niadtong Nisan 16, ang adlaw nga ihalad sa hataas nga saserdote ang binangan nga sebada. Sa mahulagwayong diwa, siya walay lebadura, nga naghawas sa sala. (Heb 7:26) Sa Pentekostes, ingong ang dakong Hataas nga Saserdote, iyang ikapresentar ngadto sa iyang Amahan nga si Jehova ang dugang espirituwal nga mga anak, ang mga sumusunod sa tunob ni Jesus, nga gikuha gikan sa makasasalang katawhan ug nga midawat sa iyang halad. Ang pag-uyon sa Diyos sa tawhanong halad ni Jesus ug ang pagpresentar ni Jesus sa iyang mga tinun-an (bisan tuod nangatawo diha sa sala) aron mahimong espirituwal nga mga anak sa Diyos gipasundayag pinaagi sa pagbubo sa espiritu sa Diyos nganha kanila. Ang kamatuoran nga dihay duha ka tinapay sa bag-ong nahinog nga lugas nga gitanyag ngadto kang Jehova panahon sa Pentekostes nagpaila nga dili lamang usa ka tawo ang nalangkit sa katumanan. Kini lagmit magpunting usab sa kamatuoran nga kadtong mahimong inanak-sa-espiritu nga mga sumusunod ni Jesu-Kristo pagakuhaon gikan sa duha ka pundok dinhi sa yuta: Una gikan sa kinaiyanhong tinuli nga mga Hudiyo, ug sa ulahi gikan sa tanang ubang mga nasod sa kalibotan, ang mga Hentil.—Itandi ang Efe 2:13-18.
Ang mga Hudiyo sagad nagtuo nga ang Pentekostes katumbas sa panahon sa paghatag sa Balaod didto sa Sinai, sa dihang ang Israel nahimong linaing katawhan. Sayo sa ikatulong bulan (Sivan) nga ang mga Israelinhon nagtigom didto sa Sinai ug nakadawat sa Balaod. (Ex 19:1) Maingon nga si Moises ingong tigpataliwala gigamit sa pagdala sa Israel ngadto sa pakigsaad sa Balaod, sa ingon si Jesu-Kristo ingong Tigpataliwala sa espirituwal nga Israel karon nagdala sa maong bag-ong nasod ngadto sa bag-ong pakigsaad. Si apostol Pablo mihimog pagtandi gikan niining duha ka hitabo, nga nag-ingong ang mga Kristohanon gitigom ngadto sa usa ka mas dakong panagkatigom didto “sa Bukid sa Zion ug sa siyudad sa buhing Diyos, ang langitnong Jerusalem,” ubos sa mga kahikayan sa bag-ong pakigsaad.—Heb 12:18-24; itandi ang Pin 14:1-5.
Gipahibalo ni Jesus ang bag-ong pakigsaad ngadto sa iyang mga tinun-an sa gabii sa iyang kataposang Paskuwa ug, sa dayon na niyang pagkayab, nagsugo kanila sa paghulat didto sa Jerusalem alang sa gisaad nga balaang espiritu. Karon, ingon sa gipatin-aw ni apostol Pedro, “tungod kay siya gibayaw man ngadto sa tuong kamot sa Diyos ug nakadawat sa gisaad nga balaang espiritu gikan sa Amahan, iyang gibubo kini nga inyong nakita ug nadungog.” (Luc 22:20; Buh 2:33) Ang presensiya sa espiritu sa Diyos nadayag sa dihang mga 120 ka tinun-an ang milagrosong nakasultig lainlaing mga pinulongan. Pinaagi niini, ang daghang Hudiyo ug mga kinabig gikan sa tanang bahin sa Imperyo sa Roma makadungog uban ang pagsabot “sa halangdong mga butang sa Diyos.” (Buh 2:7-11) Sa unang higayon niining panahona, pinaagi kang Pedro, giwali ang bawtismo sa ngalan sa Amahan, Anak, ug sa balaang espiritu, ingon sa gisugo ni Jesus diha sa Mateo 28:19. (Buh 2:21, 36, 38, 39) Kay miadto sa mga langit uban ang bili sa iyang halad, si Jesus nakahimo sa pagdala sa iyang mga sumusunod ngadto sa bag-ong pakigsaad.—Heb 9:15-26.
Nan, kini nga mga sumusunod uban ang 3,000 nga nadugang nianang adlawa (Buh 2:41) ug ang uban pa sa ulahi, dili mao ang una sa unang mga bunga ngadto sa Diyos, kay kini mao si Jesu-Kristo mismo, nga gibanhaw niadtong Nisan 16 sa 33 K.P. (1Co 15:23), sa dihang ang mga binangan nga sebada gitabyog. Hinunoa, sila nahisama sa unang mga bunga sa trigo, ang ikaduhang abot, “usa ka matang sa unang mga bunga” ngadto sa Diyos. (San 1:18) Sila karon nahimong bag-ong nasod sa Diyos, ang “piniling rasa, usa ka harianong pagkasaserdote, usa ka balaang nasod, usa ka katawhan alang sa linaing pagpanag-iya” sa Diyos.—1Pe 2:9.