Laktaw ngadto sa video

Laktaw ngadto sa kaundan

Pihahirot

Pihahirot

Ang kataposang gikampohan sa mga Israelinhon sa wala pa motabok sa Pulang Dagat. (Num 33:​7, 8) Human magkampo sa “Etam sa daplin sa kamingawan” (Ex 13:20), si Moises nakadawat ug instruksiyon gikan kang Jehova nga Diyos nga “mamalik ug magkampo atubangan sa Pihahirot taliwala sa Migdol ug sa dagat nga malantaw sa Baal-zepon.” (Ex 14:​1, 2) Kon ang mga dapit sa Migdol ug Baal-zepon nahibaloan pa karong adlawa, dili lisod ang pag-ila sa Pihahirot. Apan, dili ingon niini ang kahimtang, ug ang mga paningkamot nga ilangkit ang mga ngalan niining mga dapita, ingon man ang ngalan nga Pihahirot, uban sa pipila ka dapit ubay sa sidlakang utlanan sa Ehipto maoy nagkadaiya ug dili gayod konklusibo. Tungod niini ang ubang geograpikanhong mga kahubitan diha sa asoy mismo daw mohatag ug labing maayong pasukaranan aron mabatonan ang pipila ka ideya bahin sa nahimutangan sa Pihahirot.

Ang Pihahirot maoy duol sa Pulang Dagat diin ang bugtong ruta lamang aron makalingkawas gikan sa nagsingabot nga kasundalohan sa Ehipto maoy latas sa dagat mismo. Ang dagat sa maong dapit may igoigo gayod nga giladmon aron ‘mapikas’ ang katubigan ug mahimong usa ka agianan latas “sa taliwala sa dagat,” nga ang katubigan nahimong “paril” sa isigkakilid niini. (Ex 14:​16, 21, 22) Walay dapit sa A sa Gulpo sa Suez ang igong mohaom nianang maong kahubitan. Tinuod nga daghan sa modernong mga eskolar mipabor sa teoriya nga gihimo ang pagtabok diha sa mabaw nga rehiyon sa Bitter Lakes, nga nagsugod mga 25 km (16 mi) sa A sa Suez. Apan, kini nga panglantaw naglakip sa ideya nga dili tinuod ang milagrosong pagtabok (nga nag-ingong ang pagtabok maoy latas lamang sa kalamakan o katunggan) o kaha sa ideya nga ang amihanang tumoy sa Pulang Dagat miabot kanhi ngadto sa rehiyon sa Bitter Lakes ug nga ang katubigan didto mas lawom niadtong panahona, samtang ang arkeolohikanhong ebidensiya nagpakita nga wala kaayoy kausaban ang lebel sa katubigan sukad sa karaang kapanahonan.

Tungod niini, ang pangagpas sa unang mga eskolar (sa ika-19 nga siglo) mao gihapon ang tukmang naghubit sa impormasyong gitagana sa kasaysayan sa Bibliya. Ang Pihahirot lagmit nga mao ang dapit diha sa hiktin nga patag nga nag-ubay sa habagatan-sidlakang tiilan sa Jebel ʽAtaqah nga mga 20 km (12 mi) sa HK sa Suez. Gituohan nga ang pagtabok nagsugod gikan sa habog nga lawis nga gitawag ug Ras ʽAtaqah ug miagi sa salog sa dagat ngadto sa kasilinganan sa tubigang dapit sa ʽAyun Musaʼ sa atbang nga baybayon. Ang salog sa dagat niining dapita inanay nga palugsong sa magkaatbang nga baybayon tungod sa kamabwan nga milawis ug 3 km (2 mi) gikan sa isigkakiliran. Ang kinalawmang bahin duol sa tunga niini nga agianan maoy mga 15 m (50 p). Ang gilay-on gikan sa matag baybayon maoy mga 10 km (6 mi) nga maghatag ug igong lugar alang sa posibleng tulo ka milyong Israelinhon nga motabok sa salog sa dagat samtang, sa samang panahon, ang kasundalohan ni Paraon moagi usab latas sa milagrosong gitagana nga agianan sa pagpaningkamot nga makaapas sa panon sa mga Israelinhon.​—Tan-awa ang PAGPANGGULA (Ruta sa Pagpanggula).

Kini nga panglantaw mohaom sa katibuk-ang tradisyon nga gibilin ni Josephus, ang Hudiyong historyador sa unang siglo K.P., nga ang mga Israelinhon sa wala pa motabok ‘natanggong tali sa dili maagian nga mga pangpang ug sa dagat.’ (Jewish Antiquities, II, 324 [xv, 3]) Ang ‘pagbalik’ sa Israelinhong nasod gikan sa Etam ngadto sa dapit nga gihubit sa itaas moharmonya usab pag-ayo sa gitagna ni Jehova nga si Paraon miingon kanila, “Sila nanghisalaag diha sa yuta. Sila gilibotan sa kamingawan.” (Ex 14:3) Dili gayod ingon niini ang mga dapit sa A sa Suez. Ang nahimutangan sa Pihahirot nga diha sa palibot sa Jebel ʽAtaqah sa ingon magtugot usab sa kasundalohan ni Paraon nga daling makaapas sa nangalagiw nga mga Israelinhon agi sa naandang ruta gikan sa Mempis (lagmit ang kaulohan sa Ehipto sa maong panahon) ngadto sa Peninsula sa Sinai.​—Ex 14:4-9.

Bisag nakakab-ot sa geograpikanhong mga kahubitan, ang nahimutangan sa Pihahirot angayng lantawon nga tentatibo lamang, nga nag-agad sa posibleng pagpamatuod sa umaabot.