[Daghan; Dagaya].

1. Usa ka siyudad sa K nga tumoy sa karaang gingharian sa Ammon human kini mawad-ig teritoryo ngadto sa mga Amorihanon. Ang Raba mao lamang ang siyudad sa gingharian sa mga Ammonhanon nga ginganlan diha sa rekord sa Bibliya, busa gituohan nga kini mao ang kaulohan. Nahimutang kini mga 37 km (23 mi) sa S sa Jordan. Ang siyudad nahimutang duol sa usa ka sapa nga nagaagos sa ibabawng Jabok ug busa nakabenepisyo sa pagkatabunok sa maong rehiyon. Lain pa, kini maoy usa ka hinungdanong sumpay sa ruta sa negosyo tali sa Damasco ug Arabia.

Ang “Raba sa mga anak ni Ammon” (Rab·bathʹ benehʹ ʽAm·mohnʹ) unang gihisgotan diha sa Bibliya ingong dapit nga nahimutangan sa andas nga puthaw ni Og nga hari sa Basan. (Deu 3:11) Sa dihang ang mga Israelinhon miabot sa Yutang Saad, ang tribo ni Gad maoy nakadawat sa yuta sa mga Amorihanon (lagmit, kanhi iya ni Ammon) “hangtod sa Aroer, nga anaa atubangan sa [tingali AS sa] Raba.”​—Jos 13:25.

Nailog ni David. Ang siyudad gihisgotan pag-usab maylabot sa gubat nga misangpot tungod kay gipakaulawan ni Haring Hanun sa Ammon ang mga mensahero ni David. (2Sa 10:1-19; 1Cr 19:1-19) Si Joab ug ang iyang mga sundalo nakig-away sa mga Siryanhon nga gisuholan sa mga Ammonhanon, samtang ang mga Israelinhon nga ubos ni Abisai nakig-away batok sa mga Ammonhanon “diha sa ganghaan sa siyudad,” dayag sa Raba. (1Cr 19:9) Sa dihang napildi ang mga Siryanhon, ang mga Ammonhanon miatras ngadto sa siyudad. Sa pagkasunod nga tingpamulak gilikosan ni Joab ug sa iyang kasundalohan ang Raba. Sa panahon niini nga pakiggubat nga si David didto sa Jerusalem nakasala uban kang Bat-seba. Ang hari nagpadala pag-usab sa iyang bana nga si Urias nga Hitihanon ngadto sa panggubatan, ug sumala sa mga instruksiyon ni David, si Urias gibutang sa atubangan. Sa dihang ang pipila sa mga Ammonhanon miatake gikan sa Raba, ang pakiggubat nahiduol pag-ayo kang Urias mao nga siya napatay sa usa ka magpapana diha sa paril.​—2Sa 11:1-25; 1Cr 20:1.

Sa ulahi si Joab milampos sa iyang pagpakiggubat batok sa Raba hangtod nga nailog “ang siyudad sa katubigan.” (2Sa 12:27) Sanglit niadtong higayona gipahibalo ni Joab si David bahin sa situwasyon aron ang hari moadto ug motapos sa pagsakop ug busa makabaton ug dungog sa pag-ilog sa Raba, mopatim-aw nga nailog lamang ni Joab ang usa ka bahin sa siyudad. Ang ekspresyong “siyudad sa katubigan” hayan nagtumong sa usa ka bahin sa siyudad nga nahimutang sa tampi sa suba, agig pagpalahi sa ubang mga bahin sa siyudad, o kini hayan nagpasabot nga nailog niya ang binantayan pag-ayo nga pangunang suplay sa tubig sa siyudad.​—2Sa 12:26-28.

Si David miabot ug gibug-os ang pag-ilog sa Raba, ug “daghan kaayo ang iyang nadala nga inagaw sa siyudad.” (2Sa 12:29-31; 1Cr 20:​2, 3) Sa ulahi ang mga Ammonhanon nahimong independente na usab. Sa ikasiyam nga siglo W.K.P., gitagna ni Amos ang paghukom batok sa mga Ammonhanon ug espesipiko niyang gihisgotan nga ang Raba pagasunogon. (Am 1:​13, 14) Si Jeremias ug Ezequiel nagpahayag usab ug mga mensahe batok sa Raba. Ingon sa gipakita ilalom sa artikulong AMMONHANON, kining mga tagnaa dayag nga natuman sa panahon ni Nabucodonosor.​—Jer 49:​2, 3; Eze 21:19-23; 25:5.

 Sa ikatulong siglo W.K.P., gitukod pag-usab ni Ptolemy Philadelphus ang Raba ug ginganlan ang siyudad nga Filadelfia. Kini sa ulahi gilakip sa mga siyudad sa Decapolis ug dayag nga mauswagon ug malig-on. Ang modernong siyudad sa ʽAmman nahimutang dinhi, ug dunay daghang karaang mga kagun-oban, lakip ang dakong ampiteatro, apan kini maoy sukad pa sa Romanhong kapanahonan.

2. Usa sa mga siyudad nga gihatag ngadto sa tribo ni Juda ingong pahat nga teritoryo niini. Ang tukmang nahimutangan niini wala mahibaloi. Sa Josue 15:60 gitala kini uban sa Kiriat-jearim, nga nahimutang sa kabungtoran sa Juda nga 13 km (8 mi) sa KAK sa Jerusalem.