[Prinsesa], SARAI [lagmit, Malalison].

Igsoon-sa-amahan ug asawa ni Abraham ug inahan ni Isaac. (Gen 11:29; 20:12; Isa 51:2) Ang iyang orihinal nga ngalan maoy Sarai. (Gen 17:15) Manghod siya ug napulo ka tuig ni Abraham (Gen 17:17) ug naminyo kaniya samtang sila nagpuyo sa Caldeanhong siyudad sa Ur. (Gen 11:​28, 29) Nagpadayon siya nga apuli hangtod nga milagrosong gipasig-uli ang iyang mga gahom sa pagsanay human mohunong ang iyang pagregla.​—Gen 18:11; Rom 4:19; Heb 11:11.

Si Sara kapin na sa 60 anyos sa dihang siya mibiya sa Ur uban kang Abraham ug mipuyo sa Haran. Sa edad nga 65 siya mikuyog sa iyang bana gikan sa Haran paingon sa yuta sa Canaan. (Gen 12:​4, 5) Didto miestar sila sa Sekem ug sa bukirong rehiyon sa S sa Bethel, ug sa lainlain pang mga dapit, una pa sila mapugos sa pag-adto sa Ehipto tungod sa gutom.​—Gen 12:6-10.

Bisan taas nag panuigon, si Sara matahom kaayo. Busa, si Abraham naghangyo daan nga sa dihang gikinahanglan sa ilang mga pagpanaw, si Sara magpaila kaniya ingong iyang igsoong lalaki aron siya dili nila patyon ug unya kuhaon si Sara. (Gen 20:13) Maoy hinungdan nga sa dihang sila didto sa Ehipto si Sara gidala ngadto sa panimalay ni Paraon tungod sa pag-awhag sa iyang mga prinsipe. Apan ang pagpangilabot sa Diyos nagsanta kang Paraon sa pag-among-among kaniya. Human niadto iyang giuli si Sara kang Abraham ug gihangyong mobiya sila sa yuta. Gipahatod usab niya si Abraham ug ang iyang mga gipanag-iya aron luwas sila sa ilang pagpanaw.​—Gen 12:11-20.

Makaiikag nga ang usa ka karaang papiro nag-asoy sa usa ka Paraon nga nagsugo ug armadong mga lalaki sa pagsakmit sa usa ka maanyag nga babaye ug sa pagpatay sa iyang bana. Busa ang kahadlok ni Abraham nga basin siya patyon tungod kang Sara dili kay walay pasukaranan. Inay nga ipameligro ang iyang kinabuhi pinaagi sa dili-mosaler nga paningkamot sa pagluwas sa dungog sa iyang asawa didto sa usa ka langyawng yuta, gibuhat ni Abraham ang giisip niyang labing luwas nga paagi. Angayng hinumdoman nga si Abraham mao ang tag-iya sa iyang asawa. Si Sara malipayon nga mag-alagad kang Jehova ug kang Abraham niining paagiha. Wala gayod sawaya sa Kasulatan si Abraham tungod sa pagbuhat niini.

Napulo ka tuig human sa unang pagsulod sa Canaan, gihangyo sa 75-anyos nga si Sara nga si Abraham makigdulog sa iyang Ehiptohanon nga sulugoong babaye nga si Agar aron makabaton ug mga anak gikan kaniya. (Gen 16:1-3) Ang mga suliran nga misangpot tungod niini nagpadayag nga dili kini paagi ni Jehova sa pagtuman sa saad nga gihimo kanhi kang Abraham mahitungod sa “binhi.” (Gen 15:1-16) Sa pagkasayod nga siya nagmabdos, gitamay ni Agar ang iyang agalong babaye. Sa dihang si Sara mireklamo, gihatag ni Abraham sa iyang asawa ang bug-os nga katungod kon unsay iyang buhaton kang Agar nga iyang sulugoon. Kay gipakaulawan ni Sara, si Agar milayas gikan sa iyang agalon apan siya mibalik ingong pagsunod sa pagtultol sa Diyos, ug human niadto siya nanganak kang Ismael.​—Gen 16:4-16.

Mga 13 ka tuig human ipanganak si Ismael, sa panahon nga si Abraham gisugo sa Diyos sa pagtuli sa tanang lalaki sa iyang panimalay, si Abraham gisultihan usab nga tawgon ang iyang asawa, dili na sa ngalang “Sarai,” kondili “Sara,” nga nagkahulogang “Prinsesa.” Mahitungod kang Sara, ang Diyos miingon: “Ako magpanalangin kaniya ug maghatag usab kanimo ug usa ka anak nga lalaki gikan kaniya; ug ako magpanalangin kaniya ug siya mahimong mga nasod; mga hari sa mga katawhan  magagikan kaniya.” (Gen 17:9-27) Wala madugay human niadto, didto sa Mamre, usa sa tulo ka bisita nga mga manulonda nagpasalig pag-usab nga si Sara manganak ug usa ka anak nga lalaki. Nakadungog niini, “si Sara mikatawa sulod sa iyang kaugalingon, nga nag-ingon: ‘Human nga ako lawos na, makabaton ba gayod ako ug kalipay, gawas pa nga tigulang na ang akong ginoo?’” Sanglit gibadlong tungod sa iyang pagkatawa, si Sara milimod nga siya mikatawa tungod sa iyang kahadlok. (Gen 18:1-15; Rom 9:9) Sanglit gihisgotan si Sara sa Hebreohanon 11:11 ingong panig-ingnan sa pagtuo, dayag nga ang iyang pagkatawa dili kay pagpakitag bug-os nga kawalay-pagtuo kondili nagpakita lamang nga ang ideya sa pagkabaton ug anak sa iyang katigulangon daw kataw-anan kaniya. Ang pag-ila ni Sara (sulod sa iyang kaugalingon) kang Abraham ingong iyang ginoo nagpakita sa iyang pagkamasinugtanon ug pagpasakop sa pagkaulo sa iyang bana, ug ang iyang panig-ingnan girekomendar alang sa Kristohanong mga asawa.​—1Pe 3:​5, 6.

Si Sara ug ang iyang bana mipuyo sa Gerar. Sama sa unang higayon, gipaila ni Abraham ang iyang asawa ingong iyang igsoon. Unya ang hari sa Gerar nga si Abimelek nagkuha kang Sara. Sa makausa pa ang pagpangilabot ni Jehova nagluwas kaniya aron dili siya maamong-amongan. Sa dihang giuli si Sara kang Abraham, gihatagan ni Abimelek si Abraham ug kahayopan ug mga ulipong lalaki ug babaye, tingali ingong bayad sa temporaryong paghikaw kaniya sa iyang asawa. Dugang pa gihatagan niya si Abraham ug usa ka libo ka pirasong plata (mga $2,200). Kini nga mga pirasong plata magsilbing ebidensiya nga si Sara napahigawas sa tanang kaulawan batok kaniya ingong usa ka ligdong nga babaye.​—Gen 20.

Sa edad nga 90, natagamtam ni Sara ang kalipay sa pagpanganak kang Isaac. Unya siya mipatugbaw: “Ang Diyos nag-andam ug pagpakatawa alang kanako: ang tanan nga makadungog niini mokatawa kanako.” Ang maong pagkatawa dayag nga tungod sa kalipay ug kahingangha sa pagkatawo sa bata. Gipasuso ni Sara ang iyang anak sulod sa mga lima ka tuig. Sa dihang gilutas na si Isaac, si Abraham naghikay ug usa ka dakong kombira. Sa maong higayon namatikdan ni Sara ang anak ni Agar nga si Ismael, mga 19 anyos na nianang tungora, nga “nagbugalbugal,” o nagyagayaga kang Isaac. Tungod kay nahadlok sa kaugmaon sa iyang anak nga si Isaac, gihangyo ni Sara si Abraham nga palayason si Agar ug Ismael. Gihimo kini ni Abraham, human niya madawat ang pag-uyon sa Diyos nga buhaton kini.​—Gen 21:1-14.

Mga 32 ka tuig sa ulahi si Sara namatay, sa edad nga 127, ug gilubong siya ni Abraham “sa langob sa yuta sa Makpela.”​—Gen 23:​1, 19, 20.

Mga Larawan sa Usa ka Simbolikong Drama. Sa pagsulat ngadto sa mga taga-Galacia, gipakita ni apostol Pablo nga gihawasan ni Sara nga asawa ni Abraham “ang Jerusalem sa itaas,” ang inahan sa dinihogan sa espiritung mga Kristohanon, ang espirituwal nga “binhi” ni Abraham. Sama kang Sara, “ang Jerusalem sa itaas,” ang simbolikong babaye sa Diyos, wala gayod sukad maulipon, ug busa ang iyang mga anak gawasnon usab. Aron ang usa mahimong anak nga gawasnon sa “Jerusalem sa itaas,” nga nakabaton sa “iyang kagawasan,” kinahanglan nga siya ipahigawas gikan sa pagkabilanggo sa sala pinaagi sa Anak sa Diyos. (Gal 4:​22-31; 5:​1, ftn sa Rbi8) Ingon sa gisulti ni Kristo Jesus sa kinaiyanhong mga kaliwat ni Abraham: “Sa pagkatinuod gayod ako magaingon kaninyo, Ang matag mamumuhat sa sala maoy ulipon sa sala. Dugang pa, ang ulipon dili magpabilin sa panimalay hangtod sa kahangtoran; ang anak magpabilin hangtod sa kahangtoran. Busa kon ang Anak magpagawas kaninyo, kamo tinuod nga mahigawas.”​—Ju 8:34-36; tan-awa ang BABAYENG GAWASNON; AGAR.