Laktaw ngadto sa video

Laktaw ngadto sa kaundan

Tanlag

Tanlag

Kini nga pulong gihubad gikan sa Gregong pulong nga sy·neiʹde·sis, nga naggikan sa syn (uban) ug eiʹde·sis (kahibalo) ug busa nagkahulogang kauban nga kahibalo, o kahibalo sa kaugalingon. Ang tanlag mao ang katakos sa pagtan-aw sa kaugalingon ug sa paghukom sa kaugalingon, sa pagpamatuod sa kaugalingon. Gipahayag ni apostol Pablo ang paglihok sa iyang tanlag niining paagiha: “Ang akong tanlag nagpamatuod uban kanako sa balaang espiritu.”​—Rom 9:1.

Ang tanlag maoy kinaiyanhon diha sa tawo, nga gisangkap sa Diyos kaniya. Kini maoy pagkaamgo o pagbati sa husto o sayop nga magpalingkawas o magasumbong kaniya. Busa, ang tanlag mohukom. Kini usab mabansay pinaagi sa mga hunahuna ug mga buhat, sa mga gituohan ug mga lagda nga gitisok diha sa kaisipan sa usa ka tawo pinaagi sa pagtuon ug sa kasinatian. Pinasukad niining mga butanga, kini makahimo sa pagtandi sa mga butang nga gibuhat o gipamalandong. Unya kini magpasidaan kon ang mga lagda ug ang buhaton magkasumpaki, gawas kon ang tanlag “nakubalan,” nga dili na mobati tungod sa padayong paglapas sa mga pasidaan niini. Ang tanlag makatabang kanato nga mahuptan ang maayong moralidad, sa pagkaagi nga kini mohatag ug kalipay ug mopahinabog kasakit tungod sa maayo ug daotan nga panggawi sa usa ka tawo.

Sukad pa sa sinugdan, ang tawo adunay tanlag. Gipadayag kini ni Adan ug Eva human gilayon nga sila milapas sa balaod sa Diyos ug mitago. (Gen 3:8) Sa Roma 2:​14, 15 atong mabasa: “Kay dihang ang katawhan sa kanasoran nga walay balaod nagabuhat nga kinaiyanhon sa mga butang sa balaod, kining mga tawhana, bisan tuod walay balaod, maoy balaod sa ilang kaugalingon. Sila mismo mao ang nagpasundayag sa mga butang labot sa balaod nga nahisulat diha sa ilang mga kasingkasing, samtang ang ilang tanlag nagpamatuod duyog kanila ug, tali sa ilang kaugalingong mga panghunahuna, sila ginasumbong o ginapalingkawas.” Busa makita nato nga bisan ang mga dili-Kristohanon adunay tanlag. Kini tungod kay ang tanang katawhan naggikan kang Adan ug Eva, kinsa kinaiyanhong gisangkapan ug tanlag. Daghang balaod sa mga nasod ang nahiuyon sa Kristohanong tanlag, bisan tuod nga ang maong mga nasod ug mga magbabalaod wala maimpluwensiyahi sa Kristiyanidad. Ang mga balaod maoy sumala sa mga paggiya sa ilang kaugalingong mga tanlag. Ang tanang tawo adunay tanlag, ug kini ang gitinguhang palihokon sa mga Kristohanon pinaagi sa ilang dalan sa kinabuhi ug pagsangyaw.​—2Co 4:2.

Ang tanlag kinahanglang malamdagan; kay kondili, kini makapahisalaag. Kini maoy dili-kasaligan nga giya kon kini wala mabansay sa matarong nga mga sukdanan, sumala sa kamatuoran. Ang pagkaugmad niini mahimong sa sayop nga paagi maimpluwensiyahan sa lokal nga palibot, mga kostumbre, pagsimba, ug mga batasan. Kini lagmit mohukom sa mga butang ingong husto o sayop pinasukad niining dili-hustong mga sukdanan o mga prinsipyo. Ang pananglitan niini gipakita diha sa Juan 16:​2, diin gitagna ni Jesus nga ang mga tawo mopatay gani sa mga alagad sa Diyos, nga naghunahuna nga sila nag-alagad Kaniya. Si Saulo (sa ulahi nahimong si apostol Pablo) sa pagkatinuod migula nga may mabunoong tinguha batok sa mga tinun-an ni Kristo, kay nagtuo nga siya masibotong nag-alagad sa Diyos. (Buh 9:1; Gal 1:13-16) Ang mga Hudiyo grabeng nahisalaag ngadto sa pagpakig-away batok sa Diyos tungod kay sila wala magpabili sa Pulong sa Diyos. (Rom 10:​2, 3; Os 4:1-3; Buh 5:​39, 40) Ang tanlag lamang nga hustong nabansay pinaagi sa Pulong sa Diyos ang hustong makatimbangtimbang ug bug-os makatul-id sa mga butang labot sa kinabuhi. (2Ti 3:16; Heb 4:12) Ang usa ka Kristohanon kinahanglang adunay piho, matarong nga sukdanan​—ang sukdanan sa Diyos.

Maayong Tanlag. Ang usa ka tawo kinahanglang moduol kang Jehova uban ang mahinlong tanlag. (Heb 10:22) Ang usa ka Kristohanon kinahanglang padayong maningkamot nga makabaton ug usa ka maminatud-ong tanlag diha sa tanang butang. (Heb 13:18) Sa dihang si Pablo miingon: “Padayon kong gipaningkamotan ang paghunahuna nga dili makasala batok sa Diyos ug sa mga tawo” (Buh 24:16), siya nagpasabot nga siya nagpadayon sa paggiya ug pagtul-id sa iyang dalan sa kinabuhi sumala sa Pulong sa Diyos ug sa mga pagtulon-an ni Kristo, kay siya nahibalo nga sa kataposan ang Diyos, dili ang iyang tanlag, mao ang iyang kataposang maghuhukom. (1Co 4:4) Ang pagsunod sa nabansay-sa-Bibliya nga tanlag mahimong mosangpot sa paglutos, apan si Pedro mahupayong nagtambag: “Kay kon ang usa, tungod sa tanlag maylabot sa Diyos, moagwanta ilalom sa makapaguol nga mga butang ug mag-antos nga dili-makataronganon, butang kini nga kahimut-anan.” (1Pe 2:19) Ang usa ka Kristohanon kinahanglang ‘maghupot ug maayong tanlag’ atubangan sa pagsupak.​—1Pe 3:16.

Ang Balaod uban sa mga halad niini nga hayop dili makapahingpit sa usa ka tawo labot sa iyang tanlag nga tungod niana siya mag-isip sa iyang kaugalingon nga nahigawas na sa pagkasad-an; hinunoa, pinaagi sa pagpadapat sa halad lukat ni Kristo alang kanilang adunay pagtuo, ang tanlag sa usa ka tawo mahimong mahinloan. (Heb 9:​9, 14) Gipakita ni Pedro nga kadtong makadawat sa kaluwasan kinahanglang magbaton niining maayo, mahinlo, matarong nga tanlag.​—1Pe 3:21.

Pagtagad sa mga Tanlag sa Uban. Aron makahimog hustong mga pagtimbangtimbang, ang tanlag kinahanglang bug-os ug tukma nga nabansay sa Pulong sa Diyos, kay ang wala mabansay nga tanlag lagmit maoy huyang. Buot ingnon, kini lagmit dali ra ug sa pagkadili-maalamon madaog, o ang tawo mahimong masilo sa mga lihok o mga pulong sa uban, bisan sa mga higayon nga walay nahimong sayop. Si Pablo naghatag ug pananglitan niini maylabot sa pagkaon, pag-inom, ug sa paghukom sa pipila ka adlaw ingong labaw kay sa ubang mga adlaw. (Rom 14:1-23; 1Co 8:1-13) Ang Kristohanon nga may kahibalo ug kansang tanlag nabansay gisugo sa paghatag ug konsiderasyon ug pagpasaylo sa usa ka tawo nga may huyang nga tanlag, nga dili magagamit sa tanan niyang kagawasan o moinsistir sa tanan niyang personal nga “mga katungod” o kanunayng mobuhat sa kon unsay makapahimuot kaniya. (Rom 15:1) Ang usa nga makasamad sa tanlag sa isigka-Kristohanon “nakasala batok kang Kristo.” (1Co 8:12) Sa laing bahin, si Pablo nagpasabot nga bisan tuod siya dili mobuhat sa mga butang nga makasilo sa huyang nga igsoon, nga tungod niini kini nga igsoon makahukom kang Pablo, ang usa nga huyang kinahanglang magtagad usab sa iyang igsoon, nga maningkamot nga mahimong hamtong pinaagi sa pagkuhag dugang kahibalo ug pagbansay aron nga ang iyang tanlag dili daling masilo, nga tungod niana mahimong daotan ang iyang pag-isip sa uban.​—1Co 10:​29, 30; Rom 14:10.

Daotang Tanlag. Ang tanlag mahimong maabusohan pag-ayo mao nga kini mahimong dili na hinlo ug sensitibo. Kon kini mahitabo, dili na kini makapasidaan o makahatag ug kasaligang giya. (Tit 1:15) Tungod niini ang panggawi sa tawo magamhan na sa kahadlok nga siya mahibaloan ug masilotan imbes magamhan sa maayong tanlag. (Rom 13:5) Ang paghisgot ni Pablo sa tanlag nga namarkahan nga daw pinaagi sa binagang puthaw nagpaila nga kini sama sa unod nga gisunog nga natabonan na sa mga ulat ug patay na ang mga ugat, busa, dili na mobati. (1Ti 4:2) Ang mga tawo nga may ingon niana nga tanlag dili makaila sa husto o sayop. Wala nila pabilhi ang kagawasan nga gihatag kanila sa Diyos ug, pinaagi sa pagrebelde, sila mahimong mga ulipon sa daotang tanlag. Dali ra nga mahugawan ang tanlag sa usa. Ang tumong sa usa ka Kristohanon angayng mahiuyon sa gipakita sa Buhat 23:1: “Mga igsoon, ako naggawi atubangan sa Diyos uban ang hinlo gayod nga tanlag hangtod niining adlawa.”