Trompeta
Usa ka tulonggon nga may huypanan, taas nga tubong metal, ug ang tumoy pormag-embudo.
Didto sa kamingawan, una pa ang Israel nanghipos ug namalhin sa pagkampo sa unang higayon, si Jehova nagsugo kang Moises sa paghimo ug “duha ka trompeta nga plata . . . nga sinalsal.” (Num 10:2) Bisan tuod wala nay dugang kahubitan nga gihatag labot niini nga mga tulonggon, ang mga sensilyo nga gigamit sa panahon sa mga Macabeo ug ang usa ka linilok diha sa Arko ni Tito naghulagway sa mga trompeta nga mga 45 ngadto sa 90 sm (1.5 ngadto sa 3 p) ang gitas-on, tul-id, nga pormag kampanilya ang tumoy. Si Josephus nag-ingon nga ang gihimo ni Moises maoy usa ka matang sa budyong nga may “usa ka yagpis nga tubo, mas baga ug diyutay kay sa plawta, may huypanan nga makaarang pagpasulod sa ibulhot nga hangin ug may usa ka pormag-kampanilya nga tumoy sama sa mga trompeta.” (Jewish Antiquities, III, 291 [xii, 6]) Sa inagurasyon sa templo ni Solomon, 120 ka trompeta ang gipatingog.—2Cr 5:12.
Tulo ka ilhanang tunog ang gihubit, nga migamit ug duha ka paagi sa pagpatingog: (1) Ang paghuyop sa duha ka trompeta nagtawag sa tibuok katigoman sa Israel sa pag-adto sa tolda nga tagboanan; (2) ang paghuyop sa usa ka trompeta nagtawag sa mga pangulo lamang nga nangulo sa linibo; ug (3) ang paghuyop pinaagig palubadlubad nga tunog nagpahibalo sa pagbalhin sa kampo.—Num 10:3-7.
Si Jehova dugang nagsugo nga sa mga panahon sa gubat ang mga trompeta kinahanglang magpalanog ug “usa ka tawag sa pagpakiggubat.” (Num 10:9) Sukad niadto gihimo kini sa mga saserdote nga mokuyog sa kasundalohan. (Num 31:6) Si Abias sa Juda, sa dihang nagtinguha sa paglikay nga makiggubat kang Jeroboam sa Israel, nagpunting niini nga ‘mga trompeta nga patingogon sa pagpasidaan sa gubat’ ingong pasalig sa Diyos sa kadaogan sa Juda sa pagpakiggubat. Sa dihang si Jeroboam mipadayon gihapon sa pagsulong, ang iyang kasundalohan napildi sa kasundalohan sa Juda nga nadasig pag-ayo ‘sa pagpalanog sa mga saserdote sa mga trompeta.’—2Cr 13:12-15.
Lakip sa mga tulonggon diha sa templo mao ang mga trompeta. (2Cr 5:11-13) Ang mga anak nga lalaki ni Aaron, nga mga saserdote, mao ang mga tigtrompeta. (Num 10:8; 2Cr 29:26; Esd 3:10; Neh 12:40, 41) Kon ang asoy naghisgot sa trompeta (Heb., chatso·tserahʹ) apan wala hisgoti sa tino ang mga saserdote ingong nagpatingog niini, kini maoy usa ka mahinungdanong panghitabo sa nasod sa dihang gidahom nga presente ang mga saserdote. Busa makataronganong isipon nga sila mao ang nagpatingog sa mga trompeta. (2Cr 15:14; 20:28; 23:13; itandi ang 1Cr 15:24 sa ber 28.) Hinuon, posible nga adunay nagkalainlaing trompeta nga naglungtad kaniadto, ug ang pipila niini lagmit nga gibatonan sa dili mga saserdote.
Gisultihan ni Jesus ang iyang mga mamiminaw sa dili “paghuyop ug trompeta” (Gr., sal·piʹzo, may kalangkitan sa salʹpigx, nga nagkahulogang “trompeta”) aron ibandilyo ang kaugalingong mga buhat sa pagkamahinatagon agig pagsundog sa mga salingkapaw. (Mat 6:2) Gituohan sa kadaghanan nga ang paghuyop ug trompeta dinhi maoy mahulagwayon, kay si Jesus nagpasidaan nga dili magpagawal kon maghimog mga gasa sa kaluoy.