Laktaw ngadto sa video

Laktaw ngadto sa kaundan

Tuboran, Tubod

Tuboran, Tubod

Kasagaran, kini maoy usa ka kinaiyanhong tinubdan sa tubig (Ex 15:27), nga lahi sa mga atabay ug mga biawan nga sagad kaloton (Gen 26:15); gigamit usab alang sa usa ka tinubdan sa usa ka butang gawas sa tubig. Ang duha ka Hebreohanong termino alang sa “tuboran; tubod” mao ang ʽaʹyin (sa literal, mata) ug ang kaamgid nga maʽ·yanʹ. Ang katumbas nga Gregong termino mao ang pe·geʹ. Sanglit ang mga tubod usahay hinloan ug paladman, kini tingali ang hinungdan kon nganong ang “tuboran” ug “atabay” usahay gigamit nga magkabaylo alang sa samang tinubdan sa tubig.​—Gen 16:​7, 14; 24:​11, 13; Ju 4:​6, 12; tan-awa ang BIAWAN; ATABAY.

Gihubit ni Moises sa mga Israelinhon ang Yutang Saad ingong usa ka yuta sa “mga tubod ug sa halawom nga katubigan nga nagaagay diha sa patag sa walog ug sa bukirong rehiyon.” (Deu 8:7) Daghan ang mga tubod sa Palestina, nga may aberids nga unom o pito ka tubod sa halos matag 100 km kwd (40 mi kwd). Tungod kay ang kabukiran sa Juda ug Epraim sagad daghay mga bato nga daling masuphan ug tubig, ang mga ulan sa tingtugnaw dali rang mohunob ngadto sa kailadman. Ang katubigan sa kataposan makaabot sa usa ka lut-od sa yuta diin dili na makasuhop ang tubig apan moagos diha niini, ug dayon kini motungha pag-usab ingong mga tubod sa kasadpang kiliran sa Walog sa Jordan ug sa kasadpang tampi sa Patayng Dagat, ug ang uban moagos pa gani ngadto sa ilalom sa yuta sa Patayng Dagat. Init ang daghan sa mga tubod nga direktang moagos ngadto sa Patayng Dagat ug sa mas ubos nga katubigan sa Jordan. Sa kasadpan sa kabukiran, ang mga tubig mogawas ingong mga tubod ubay sa sidlakang bahin sa taas nga kapatagan daplin sa kabaybayonan, bisan tuod nga ang ubang tubig moagi sa ilalom sa yuta padulong sa Mediteranyo. Ang ubang mga tubod, sama niadtong naglibot sa Jerusalem ug Hebron, mobugwak diha sa tumoy o duol sa tumoy sa bukirong mga dapit sa Palestina. Daghan ang tubod nga namugna tungod sa pagkatunaw sa niyebe sa Kabukiran sa Lebanon ug sa Bukid sa Hermon, ug kini ang nagsuplay sa mga tinubdan sa tubig sa Litani, sa Jordan, ug sa mga suba sa Damasco.

Ang kahinungdanon sa mga tubod, o mga tuboran, tatawng makita sa mga ngalan sa lungsod nga sagad nagsugod sa “En,” nga nagkahulogang “tubod,” “tuboran.” (Jos 15:62; 17:11; 1Ha 1:9; tan-awa ang AIN.) Ang mga lungsod ug mga balangay sagad gitukod duol sa mga tubod, kay ang kadaghanang “mga suba” sa Palestina sa pagkatinuod maoy bul-oganang mga walog nga mohubas sa mga bulan sa ting-init. Ingong depensa, ang mga siyudad kasagarang tukoron diha sa habog nga mga lugar, ug busa, ang mga tubod sagad anaa sa gawas sa mga paril sa siyudad diha sa ubos sa walog. Tungod niana hinungdanon kaayo ang pagpanalipod sa suplay sa tubig. Gihimoan kini ug mga agianan aron ipaagos kini ngadto sa siyudad gikan sa tinubdan niini. Gihimo ni Haring Ezequias ang ingon niini nga agianan sa tubig aron sa pagpaagos sa mga tubig sa Gihon ngadto sa Siyudad ni David. (2Ha 20:20; 2Cr 32:30) Sa ubang mga panahon ang tagong mga agianan o mga tunel unay ra paingon sa tinubdan sa tubig, sa ingon nakapaneguro nga may daghang suplay sa tubig alang sa mga molupyo sa siyudad bisan panahon sa paglikos. Sa dihang misulong ang Asirya sa Juda, gitak-opan ni Ezequias ang mga tuboran sa gawas sa Jerusalem aron ang mga manunulong walay makuhang suplay nga tubig.​—2Cr 32:2-4; tan-awa ang KUTA; EZEQUIAS Num. 1 (Mga Buluhatong Pagpanukod ug Inhenyeriya).

Mahulagwayong Paggamit. Gipahiluna ni Jehova “ang mga tuboran sa halawom nga katubigan.” (Pr 8:28; Gen 7:11) Siya gitawag usab nga Tuboran sa kinabuhi, ang Tuboran sa buhi nga tubig, ug ang Tuboran sa Israel. (Sal 36:9; Jer 2:13; Sal 68:26) Ang iyang Anak nga si Jesu-Kristo naghatag ug tubig nga alang niadtong makadawat niini kini mahimong ‘usa ka tuboran sa tubig nga magabugwak aron mohatag ug kinabuhing walay kataposan.’ (Ju 4:14) Human ang mga nasod makaagom ug paghukom diha sa mahulagwayong pug-anan sa bino sa Ubos nga Patag ni Jehosapat, si Joel nagtagna nga mobugwak ang usa ka makapalagsik nga tubod gikan sa balay ni Jehova.​—Joe 3:​12, 13, 18.

Sa pagpasiugda sa kahinungdanon sa paggamit sa dila sa hustong paagi, gipangutana ni Santiago ang mga Kristohanon kinsa maoy motanyag sa tubig sa kinabuhi: “Ang usa ka tuboran dili makapasugwak sa tam-is ug sa pait nga tubig gikan sa mao rang tinubdan, dili ba?”​—San 3:11.

Ang “tinubdan sa tubig,” o “tuboran,” maoy usa ka ekspresyon nga gigamit usab may kalabotan sa tinubdan sa seksuwal nga katagbawan.​—Pr 5:18.