Kapitulo Dose

Gipalig-on sa Usa ka Mensaherong Gikan sa Diyos

1. Sa unsang paagi si Daniel gipanalanginan tungod sa pagbatog dakong interes sa pagkatuman sa katuyoan ni Jehova?

 ANG dakong interes ni Daniel sa pagkatuman sa katuyoan ni Jehova tugob nga gibaslan. Gihatagan siya sa makapatandog nga tagna bahin sa 70 ka semana may kalabotan sa panahon sa pagtungha sa Mesiyas. Si Daniel gipanalanginan usab sa pagkakita sa matinumanong nahibilin sa iyang katawhan nga mipauli ngadto sa ilang yutang-natawhan. Nahitabo kana sa 537 W.K.P., sa naghinapos “ang unang tuig ni Ciro nga hari sa Persia.”​—Esdras 1:​1-4.

2, 3. Nganong si Daniel wala mobalik ngadto sa yuta sa Juda uban sa Hudiyong nahibilin?

² Si Daniel wala malakip sa mga mipanaw aron mobalik sa yuta sa Juda. Ang panaw mahimong lisod tungod sa gulang niyang pangedaron. Sa bisan unsang paagi, ang dugang nga pag-alagad alang niya sa Babilonya diha pa sa hunahuna sa Diyos. Milabay ang duha ka tuig. Unya, ang asoy nagtug-an kanato: “Sa ikatulo ka tuig ni Ciro nga hari sa Persia dihay butang nga gipadayag kang Daniel, nga ginganlag Beltesazar; ug ang butang matuod, ug dihay usa ka dakong gubat. Ug iyang nasabtan ang maong butang, ug siya nakasabot sa butang nga nakita.”​—Daniel 10:1.

³ Ang “ikatulo ka tuig ni Ciro” motumbas sa 536/535 W.K.P. Kapig 80 ka tuig na ang milabay sukad si Daniel gidala ngadto sa Babilonya uban sa harianong mga anak ug mga batan-ong may hamiling pagkatawo sa Juda. (Daniel 1:3) Kon siya bayong pa sa una niyang pag-abot sa Babilonya, niadtong panahona siya hapit na sa 100 anyos. Talagsaon gayong rekord sa matinumanong pag-alagad ang iyang nahimo!

4. Bisan pa sa gulang nga pangedaron ni Daniel, unsang hinungdanong papel ang iyang tumanon gihapon diha sa pag-alagad kang Jehova?

 ⁴ Ugaling, bisan pa sa gulang niyang pangedaron, ang papel ni Daniel diha sa pag-alagad kang Jehova wala pa matapos. Pinaagi kaniya, imantala pa sa Diyos ang usa ka matagnaong mensahe nga adunay layog-abot nga kahulogan. Kadto usa ka tagna nga moabot sa atong kapanahonan ug lapas pa. Sa pag-andam kang Daniel alang niining dugang nga tahas, giisip ni Jehova nga angayng molihok alang kaniya, aron palig-onon siya alang sa pag-alagad sa unahan.

USA KA HINUNGDAN SA KABALAKA

5. Unsang mga taho ang lagmit mga hinungdan sa kabalaka alang kang Daniel?

⁵ Bisan pag si Daniel wala mobalik ngadto sa yuta sa Juda uban sa Hudiyong nahibilin, siya maikagon kaayo sa nagkahitabo didto sa minahal niyang yutang-natawhan. Gikan sa mga taho nga nakaabot kaniya, nasayran ni Daniel nga ang kahimtang didto dili maayo. Ang halaran natukod pag-usab ug napahiluna ang patukoranan sa templo sa Jerusalem. (Esdras, kapitulo 3) Apan ang sikbit nga mga nasod nagsupak sa proyekto sa pagtukod pag-usab, ug sila nagplano sa pagsamoksamok sa namalik nga mga Hudiyo. (Esdras 4:​1-5) Tinuod, si Daniel mahimong mabalaka dayon mahitungod sa daghang butang.

6. Nganong ang mga kahimtang sa Jerusalem nakapabalaka kang Daniel?

⁶ Nahibalo si Daniel sa tagna ni Jeremias. (Daniel 9:2) Nahibalo siya nga ang pagtukod pag-usab sa templo sa Jerusalem ug ang pagpasig-uli sa matuod nga pagsimba didto nalangkit pag-ayo sa katuyoan ni Jehova mahitungod sa Iyang katawhan ug nga kanang tanan magauna sa pagtungha sa gisaad nga Mesiyas. Sa pagkatinuod, si Daniel bulahan kaayong nakadawat gikan kang Jehova sa tagna sa “kapitoan ka semana.” Gikan niana iyang nasabtan nga ang Mesiyas moabot 69 ka “semana” human sa paggula sa sugo sa pagtukod pag-usab sa Jerusalem. (Daniel 9:​24-27) Tungod sa pagkagun-ob sa Jerusalem ug pagkalangan sa pagtukod sa templo, hinunoa, daling  hisabtan kon nganong si Daniel nawad-ag kadasig, nagsubo, ug naluya.

7. Unsay gihimo ni Daniel sulod sa tulo ka semana?

⁷ “Niadtong mga adlawa ako, si Daniel, nagbangotan sa tibuok tulo ka semana,” matod sa asoy. “Ako wala mokaon sa lamiang tinapay, ug walay unod o bino nga misulod sa akong baba, ug wala gayod ako manghaplas hangtod nga natapos ang tulo ka tibuok semana.” (Daniel 10:​2, 3) Ang “tulo ka tibuok semana,” o 21 ka adlaw, sa pagbangotan ug pagpuasa maoy taas gayong yugto. Lagmit nga natapos kadto sa “ikakawhaag-upat ka adlaw sa unang bulan.” (Daniel 10:4) Busa, ang yugto sa pagpuasa ni Daniel naglakip sa Paskuwa, nga gisaulog sa ika-14 nga adlaw sa unang bulan, Nisan, ug sa mosunod nga pito-ka-adlaw nga pista sa walay-lebadurang tinapay.

8. Sa unsang sayosayong okasyon nga masibotong gitinguha ni Daniel ang pagtultol ni Jehova, ug unsa ang sangpotanan?

⁸ Si Daniel may susamang kasinatian sa sayosayong okasyon. Niadtong panahona, nalibog siya bahin sa katumanan sa tagna ni Jehova mahitungod sa 70-ka-tuig nga pagkabiniyaan sa Jerusalem. Unsay gibuhat niadto ni Daniel? “Akong gitumong ang akong nawong kang Jehova nga matuod nga Diyos,” matod ni Daniel, “sa pagpangita kaniya pinaagi sa pag-ampo ug sa mga pangaliyupo, uban sa pagpuasa ug sa sakong panapton ug sa mga abo.” Gitubag ni Jehova ang pag-ampo ni Daniel pinaagi sa pagsugo sa manulondang Gabriel ngadto kaniya nga may mensaheng nakapadasig pag-ayo kaniya. (Daniel 9:​3, 21, 22) Si Jehova molihok kaha sa maong higayon sa susamang paagi ug ihatag kang Daniel ang pagdasig nga gikinahanglan pag-ayo niya?

USA KA MAKALILISANG NGA PANAN-AWON

9, 10. (a) Diin man si Daniel sa dihang ang usa ka panan-awon midangat kaniya? (b) Batbata ang nakita ni Daniel sa panan-awon.

⁹ Wala mahigawad si Daniel. Siya nagpadayon sa pagtug-an kanato kon unsay sunod nga nahitabo, nga nag-ingon: “Samtang ako didto sa tampi sa dakong suba, nga mao, ang  Hidekel, giyahat ko usab ang akong mga mata ug tan-awa, may usa ka tawo nga nagbestig lino, kansang balat-ang binaksan ug bulawan sa Upaz.” (Daniel 10:​4, 5) Ang Hidekel maoy usa sa upat ka suba nga ang ilang tinubdan maoy sa tanaman sa Eden. (Genesis 2:​10-14) Sa karaang Persianhon, ang Hidekel nailhang Tigra, nga gikan niana ang Gregong ngalang Tigris. Ang rehiyon tali niini ug sa Eufrates gitawag ug Mesopotamia, nga nagkahulogang “Yuta Tali sa mga Suba.” Kini nagpamatuod nga sa pagkadawat ni Daniel sa maong panan-awon, siya didto pa sa yuta sa Babilonya, bisan tuod tingali dili didto sa siyudad sa Babilonya.

¹⁰ Pagkatalagsaon sa panan-awong nadawat ni Daniel! Dayag, dili ordinaryong tawo ang iyang nakita sa giyahat niya ang iyang mga mata. Gihatag ni Daniel kining matin-awng kabatbatan: “Ang iyang lawas sama sa krisolito, ug ang iyang nawong sama sa dagway sa kilat, ug ang iyang mga mata sama sa nagkalayo nga mga sulo, ug ang iyang mga bukton ug ang dapit sa iyang mga tiil sama sa pinasinaw nga tumbaga tan-awon, ug ang tingog sa iyang mga pulong sama sa tingog sa usa ka panon sa katawhan.”​—Daniel 10:6.

11. Unsay epekto sa panan-awon diha kang Daniel ug sa mga tawong uban niya?

¹¹ Bisan pa sa kasilaw sa panan-awon, ‘ang mga tawo nga diha uban kanako wala makakita sa talan-awon,’ matod ni Daniel. Tungod sa dili-ikasaysay nga hinungdan, “sila giabot ug hilabihang pagpangurog, mao nga nanagan sila aron sa pagtago.” Busa, si Daniel nahibiling nag-inusara sa tampi sa suba. Ang pagtan-aw sa “maong dakong talan-awon” makalilisang kaayo nga siya misugid: “Walay nahibilin nga kusog kanako, ug ang akong dignidad nahugno, ug walay kusog nga nagpabilin kanako.”—Daniel 10:​7, 8.

12, 13. Unsay gipaila mahitungod sa mensahero tungod sa (a) iyang besti? (b) iyang panagway?

¹² Atong tan-awon sa duol pa kining talagsaong mensahero nga nakapalisang pag-ayo kang Daniel. Siya “nagbestig lino, kansang balat-ang binaksan ug bulawan sa Upaz.” Sa karaang  Israel, ang paha, ephod, ug tabon sa dughan sa hataas nga saserdote, ingon man ang taas nga mga besti sa ubang mga saserdote, maoy ginama sa pinong linubag nga lino ug dinayandayanan ug bulawan. (Exodo 28:​4-8; 39:​27-29) Busa, ang besti sa mensahero nagpaila sa pagkabalaan ug dignidad sa katungdanan.

¹³ Si Daniel nahingangha usab sa dagway sa mensahero​—ang kamasilakon sa iyang lawas nga samag mahalong bato, ang makapabuta nga kasulaw sa iyang masidlakong nawong, ang modulot nga gahom sa iyang kalayonhong mga mata, ug ang gilaw sa iyang kusgang mga bukton ug mga tiil. Bisan ang iyang mamandoong tingog makapalisang. Kining tanan tin-awng nagpasabot nga siya labaw sa tawo. Kining “tawo nga nagbestig lino” walay lain kondili usa ka manulondang taas ug ranggo, usa nga nag-alagad sa balaang presensiya ni Jehova, nga gikan niana siya migula nga may mensahe. a

USA KA “TAWONG TILINGUHAON KAAYO” NAPALIG-ON

14. Unsang tabang ang gikinahanglan ni Daniel aron makadawat sa mensahe sa manulonda?

¹⁴ Ang mensaheng nabatonan sa manulonda ni Jehova alang kang Daniel maoy bug-at ug makutihon. Sa wala pa kana madawat ni Daniel, siya nagkinahanglag tabang aron maulian sa iyang lawasnon ug mental nga kagul-anan. Dayag nga nahibalo niini, ang manulonda mahigugmaong mihatag kang Daniel ug personal nga tabang ug pagdasig. Sundon nato ang asoy ni Daniel bahin sa nahitabo.

15. Unsay gihimo sa manulonda sa pagtabang kang Daniel?

¹⁵ “Samtang nadungog ko ang tingog sa iyang mga pulong,  nahinanok usab ako nga nag-ubo, nga ang nawong nganha sa yuta.” Lagmit, ang kahadlok ug kabalaka nagpahinabo nga si Daniel nawad-ag panimuot. Unsay gihimo sa manulonda sa pagtabang kaniya? “Tan-awa!” matod ni Daniel, “dihay kamot nga mihikap kanako, ug kini inanay nga nagpalihok kanako nga mobangon nga nanukod sa akong mga tuhod ug sa mga palad sa akong mga kamot.” Dugang pa, ang manulonda nagdasig sa propeta pinaagi niining mga pulonga: “Oh Daniel, ikaw nga tawong tilinguhaon kaayo, sabta ang mga pulong nga akong isulti kanimo, ug barog sa una nimong gibarogan,  kay ako gipadala karon nganhi kanimo.” Ang matinabangong kamot ug ang makapahupayng mga pulong nakapabuhi kang Daniel. Bisan pag siya “nangurog,” si Daniel “mibarog.”​—Daniel 10:​9-11.

16. (a) Sa unsang paagi makita nga si Jehova mitubag dayon sa mga pag-ampo sa iyang mga alagad? (b) Nganong ang manulonda nalangan sa pagtabang kang Daniel? (Iapil ang kahon.) (c) Unsa ang mensahe sa manulonda alang kang Daniel?

¹⁶ Ang manulonda mipunting nga siya mianha aron lamang sa pagpalig-on kang Daniel. “Ayaw kahadlok, Oh  Daniel,” matod sa manulonda, “kay sukad sa unang adlaw nga imong gitugyan ang imong kasingkasing sa pagsabot ug ikaw nagpaubos atubangan sa imong Diyos ang imong mga pulong gidungog, ug ako mianhi tungod sa imong mga pulong.” Unya ang manulonda mipatin-aw kon nganong may pagkalangan. Siya miingon: “Apan ang prinsipe sa gingharian sa Persia nagbarog batok kanako sulod sa kawhaag-usa ka adlaw, ug, tan-awa! si Miguel, usa sa mga labaw nga prinsipe, miabot sa pagtabang kanako; ug ako, sa akong bahin, nagpabilin didto tupad sa mga hari sa Persia.” Uban sa tabang ni Miguel, ang manulonda nakatuman sa iyang gitudlong-buluhaton, nga mianha kang Daniel uban niining labing dinaliang mensahe: “Ako mianhi aron sa pagpasabot kanimo kon unsay modangat sa imong katawhan sa kaulahiang bahin sa mga adlaw, tungod kay usa kini ka panan-awon nga alang pa sa mga adlaw nga moabot.”​—Daniel 10:​12-14.

17, 18. Sa unsang paagi si Daniel gitabangan sa ikaduhang higayon, ug tungod niadto unsay naarangan niya sa pagbuhat?

¹⁷ Inay sa pagkadasig ni Daniel tungod sa kalaomang makadawat nianang makaiikag nga mensahe, mopatim-aw nga ang mga butang nga nadungog niya may daotang epekto diha kaniya. Ang asoy nag-ingon: “Karon sa dihang gisulti niya kanako ang mga pulong nga sama niini, akong gitumong ang akong nawong sa yuta ug nahimong amang.” Apan ang manulondang mensahero andam mohatag sa mahigugmaong tabang​—sa ikaduhang higayon. Matod ni Daniel: “Tan-awa! ang usa nga sama sa panagway sa mga anak sa katawhan mihikap sa akong mga ngabil, ug akong gibuka ang akong baba ug misulti.” b​—Daniel 10:​15, 16a.

¹⁸ Si Daniel napalig-on sa dihang gihikap sa manulonda ang iyang mga ngabil. (Itandi ang Isaias 6:​7.) Kay nahibalik ang  iyang katakos sa pagsulti, si Daniel nakapatin-aw ngadto sa manulondang mensahero sa kalisdanang iyang giantos. Matod ni Daniel: “Oh akong ginoo, tungod sa talan-awon ako nangurog sa sulod nako, ug walay kusog nga nagpabilin kanako. Busa giunsa man sa alagad niining akong ginoo sa pagsulti niining akong ginoo? Ug kon bahin kanako, hangtod karon walay kusog nga nagpabilin kanako, ug wala gayoy gininhawa nga nahibilin kanako.”​—Daniel 10:​16b, 17.

19. Sa unsang paagi si Daniel gitabangan sa ikatulong higayon, ug unsay resulta?

¹⁹ Si Daniel wala magpahayag ug reklamo o pamalibad. Iya lang gipahayag ang iyang kahimtang, ug gituohan sa manulonda ang iyang gipamulong. Busa, sa ikatulong higayon, si Daniel gitabangan sa manulondang mensahero. “Ang usa nga sama sa dagway sa yutan-ong tawo mihikap kanako pag-usab ug mipalig-on kanako,” matod sa propeta. Gisundan sa mensahero ang maong makapabaskog nga paghikap niining makapahupay nga mga pulong: “Ayaw kahadlok, Oh tawong tilinguhaon kaayo. Ang kalinaw maanaa unta kanimo. Magmakusganon ka, oo, magmakusganon.” Kadtong mahigugmaong paghikap ug kadtong makapalig-ong mga pulong morag mao gayod ang gikinahanglan ni Daniel. Ang resulta? Si Daniel mipahayag: “Sa pagsulti niya kanako ako nangusog ug sa kataposan miingon: ‘Sulti akong ginoo, kay gilig-on mo ako.’” Si Daniel andam na niadto alang sa laing lisod nga buluhaton.​—Daniel 10:​18, 19.

20. Nganong gikinahanglan ang paningkamot aron ang manulondang mensahero makatuman sa iyang tinudlong-buluhaton?

²⁰ Kay nakapalig-on kang Daniel ug nakatabang kaniya nga maulian sa iyang mental ug lawasnong mga katakos, ang manulonda militok pag-usab sa katuyoan sa iyang gitudlong buluhaton. Matod niya: “Nahibalo ka ba gayod kon nganong mianhi ako kanimo? Ug karon ako mobalik aron makig-away sa prinsipe sa Persia. Sa pag-adto na nako, tan-awa! ang prinsipe sa Gresya moanhi usab. Apan, akong isaysay kanimo ang mga butang nga gitala sa kasulatan sa kamatuoran, ug walay  usa nga lig-ong nagtuo uban nako niining mga butanga gawas kang Miguel, ang inyong prinsipe.”​—Daniel 10:​20, 21.

21, 22. (a) Gikan sa kasinatian ni Daniel, unsay atong makat-onan bahin sa paagi ni Jehova sa pagpakiglabot sa iyang mga alagad? (b) Alang sa unsa nga si Daniel gipalig-on niadtong panahona?

²¹ Mahigugmaon gayod ug mahunahunaon si Jehova! Sa kanunay siya makiglabot sa iyang mga alagad sumala sa ilang natagong katakos ug mga kaluyahon. Sa usa ka bahin, siya mohatag kanilag mga tinudlong-buluhaton sumala sa iyang nahibaloan nga ilang mahimo, bisan pag usahay sila mobating lahi niana. Sa laing bahin, andam siyang magpatalinghog kanila ug unya mohatag kon unsay gikinahanglan sa pagtabang kanila sa pagtuman sa ilang mga tinudlong-buluhaton. Hinaot kita kanunayng mosundog sa atong langitnong Amahan, si Jehova, pinaagi sa mahigugmaong pagdasig ug pagpalig-on sa atong isigkamagsisimba.​—Hebreohanon 10:24.

²² Ang makapahupay nga mensahe sa manulonda nakapadasig pag-ayo kang Daniel. Bisan pa sa iyang gulang nga pangedaron, si Daniel sa maong panahon nalig-on ug naandam sa pagdawat ug pagsulat sa dugang talagsaong tagna alang sa atong kaayohan.

[Mga footnote]

UNSAY IMONG NASABTAN?

• Nganong ang manulonda ni Jehova nalangan sa pagtabang kang Daniel sa 536/535 W.K.P.?

• Unsay gipaila sa besti ug panagway sa manulondang mensahero sa Diyos mahitungod kaniya?

• Unsang tabang ang gikinahanglan ni Daniel, ug giunsa kana paghatag sa manulonda sa tulo ka higayon?

• Unsa ang mensahe sa manulonda alang kang Daniel?

[Mga Pangutana sa Tun-anan]

[Kahon sa panid 204, 205]

Manulondang mga Magbalantay o Demonyohanong mga Magmamando?

DAKO ang atong makat-onan gikan sa giingon sa basahon ni Daniel mahitungod sa mga manulonda. Kini nag-asoy kanato mahitungod sa ilang papel sa pagtuman sa pulong ni Jehova ug sa ilang panlimbasog aron tumanon ang ilang mga tinudlong-buluhaton.

Ang manulonda sa Diyos miingon nga sa iyang paglakaw aron makigsulti kang Daniel, siya gibabagan sa “prinsipe sa gingharian sa Persia.” Human makig-away kaniya sulod sa 21 ka adlaw, ang manulondang mensahero nakapadayon lamang uban sa tabang ni “Miguel, usa sa mga labaw nga prinsipe.” Ang manulonda miingon usab nga siya makig-away na usab sa maong kaaway ug lagmit sa “prinsipe sa Gresya.” (Daniel 10:​13, 20) Dili sayon nga tahas, bisan alang sa usa ka manulonda! Apan, kinsa ba ang maong mga prinsipe sa Persia ug Gresya?

Una sa tanan, atong matikdan nga si Miguel gitawag “usa sa mga labaw nga prinsipe” ug “ang inyong prinsipe.” Sa ulahi, si Miguel gihisgotan nga “ang dakong prinsipe nga nagbarog alang sa mga anak sa katawhan [ni Daniel].” (Daniel 10:​21; 12:1) Kini mopunting kang Miguel ingon nga manulondang gitudlo ni Jehova sa pagpanguna sa mga Israelinhon latas sa kamingawan.​—Exodo 23:​20-23; 32:​34; 33:2.

Naghatag ug pagpaluyo niining maong konklusyon mao ang giingon sa tinun-ang si Judas nga “si Miguel nga arkanghel may panagbingkil sa Yawa ug nakiglalis bahin sa lawas ni Moises.” (Judas 9) Ang katungdanan, gahom, ug awtoridad ni Miguel naghimo gayod kaniyang ang “arkanghel,” nga nagkahulogang “ang pangulong manulonda,” o “ang pangunang manulonda.” Labing haom, kining hataas nga katungdanan ikapadapat lamang gayod kang Jesu-Kristo, ang Anak sa Diyos, una pa ug human sa iyang kinabuhi sa yuta.​—1 Tesalonica 4:​16; Pinadayag 12:​7-9.

Nagpasabot ba kini nga si Jehova nagtudlo usab ug mga manulonda ibabaw sa mga nasod nga sama sa Persia ug Gresya aron giyahan sila sa ilang mga kahikayan? Aw, si Jesu-Kristo, ang Anak sa Diyos, sa dayag nag-ingon: “Ang magmamando niining kalibotana . . . walay paggahom kanako.” Si Jesus nag-ingon usab: “Ang akong gingharian dili bahin niining kalibotana . . . ang akong gingharian dili gikan niini nga tinubdan.” (Juan 14:​30; 18:36) Si apostol Juan mipahayag nga “ang tibuok kalibotan nahimutang diha sa gahom sa tuman-kadaotang usa.” (1 Juan 5:19) Tin-aw nga ang kanasoran sa kalibotan sa nangagi ug karon wala gayod mailalom sa paggiya o pagmando sa Diyos o ni Kristo. Bisan pag gitugotan ni Jehova “ang labaw nga mga awtoridad” sa paglungtad ug pagpadayon paggahom sa mga kahikayan sa panggamhanan sa yuta, siya wala magtudlo sa iyang mga manulonda sa pagdumala ibabaw nila. (Roma 13:​1-7) Si bisan kinsang “mga prinsipe” o “mga magmamando” ibabaw nila ikabutang lamang dinha sa “magmamando sa kalibotan,” si Satanas nga Yawa. Sila gayod maoy demonyohanong mga magmamando inay kay manulondang mga magbalantay. Duna diay dili-makitang demonyohanong mga puwersa, o “mga prinsipe,” sa luyo sa makitang mga magmamando, ug ang nasodnong mga panag-away naglangkit dili lamang sa mga tawo.

 [Tibuok-panid nga hulagway sa panid 199]

 [Tibuok-panid nga hulagway sa panid 207]