Kapitulo 17

Gigantihan ang ‘Gipamatay nga mga Kalag’

1. Sa unsang yugto sa panahon kita nagkinabuhi, ug unsay pamatuod niini?

 ANG Gingharian sa Diyos nagmando na! Ang Magkakabayo sa puti nga kabayo hapit nang matapos sa iyang pagpangdaog! Ang pula nga kabayo, ang itom nga kabayo, ug ang luspad nga kabayo nagadasdas sa yuta! Dili malalis nga natuman ang mga tagna ni Jesus mahitungod sa iyang harianong presensiya. (Mateo, kapitulo 24, 25; Marcos, kapitulo 13; Lucas, kapitulo 21) Oo, kita nagkinabuhi na sa kataposang mga adlaw niining sistema sa mga butang. (2 Timoteo 3:1-5) Tungod niana, kinahanglang isentro nato ang atong pagtagad samtang buksan sa Kordero, si Jesu-Kristo, ang ikalimang timbre nianang linukot nga basahon. Unsang dugang nga pagpadayag ang masaksihan nato karon?

2. (a) Unsay nakita ni Juan sa dihang gibuksan ang ikalimang timbre? (b) Nganong dili kita angayng matingala kon makabasa bahin sa usa ka simbolikong halaran sa langit?

² Si Juan naghubit sa usa ka makapatandog nga talan-awon: “Ug sa dihang gibuksan niya ang ikalimang timbre, nakita ko sa ilalom sa halaran ang mga kalag niadtong gipamatay tungod sa pulong sa Diyos ug tungod sa pagpamatuod nga ilang gihimo.” (Pinadayag 6:9) Unsa kana? Usa ka halaran didto sa langit? Oo! Kini ang unang higayon nga naghisgot si Juan ug halaran. Hinuon, iya nang nahubit si Jehova diha sa Iyang trono, ang mga kerubin sa palibot niini, ang dagat nga bildo, ang mga lampara, ug ang 24 ka ansiyano nga nagdalag insenso—kining tanan susama sa mga bahin sa yutan-ong tabernakulo, ang sangtuwaryo ni Jehova sa Israel. (Exodo 25:17, 18; 40:24-27, 30-32; 1 Cronicas 24:4) Nan, angay ba kitang matingala kon dunay usa ka simbolikong halaran usab sa langit?—Exodo 40:29.

3. (a) Sa karaang Hudiyohanong tabernakulo, sa unsang paagi giyabo ang mga kalag diha sa “tiilan sa halaran”? (b) Nganong nakita ni Juan ang mga kalag sa gipamatay nga mga saksi ilalom sa simbolikong halaran sa langit?

³ Sa ilalom niining halaran anaa “ang mga kalag niadtong gipamatay tungod sa pulong sa Diyos ug tungod sa pagpamatuod nga ilang gihimo.” Unsay kahulogan niini? Dili mahimong mga kalag kini nga migula sa lawas—sama sa gituohan sa paganong mga Grego. (Genesis 2:7; Ezequiel 18:4) Hinunoa, si Juan nahibalo nga ang kalag o kinabuhi gisimbolohan sa dugo, ug sa dihang ang mga saserdote sa karaang Hudiyohanong tabernakulo mag-ihaw ug halad nga mananap, ilang iwisik ang dugo “libot sa ibabaw sa halaran” o iyabo kini “sa tiilan sa halaran sa halad-nga-sinunog.” (Levitico 3:2, 8, 13; 4:7; 17:6, 11, 12) Busa, ang kalag sa mananap suod nga nalangkit sa halaran. Apan nganong ang mga kalag o dugo niining mga alagad sa Diyos nakita sa ilalom sa simbolikong halaran sa langit? Tungod kay ang ilang kamatayon giisip ingong halad.

4. Sa unsang paagi haladnon ang kamatayon sa inanak-sa-espiritu nga mga Kristohanon?

⁴ Sa pagkatinuod, ang tanan nga gianak ingong espirituhanong mga anak sa Diyos mamatay sa usa ka haladnong kamatayon. Tungod sa ilang papel diha sa langitnong Gingharian ni Jehova, kabubut-on sa Diyos nga ilang biyaan ug isakripisyo ang paglaom nga kinabuhing walay kataposan sa yuta. Niining bahina, sila mopailalom sa usa ka haladnong kamatayon alang sa pagkasoberano ni Jehova. (Filipos 3:8-11; itandi ang 2:17.) Mao gayod kini ang nahitabo niadtong mga nakita ni Juan ilalom sa halaran. Sila mga dinihogan nga gipamatay ingong martir sa ilang panahon tungod sa ilang madasigong ministeryo sa pagtuboy sa Pulong ug pagkasoberano ni Jehova. Ang ilang “mga kalag . . . gipamatay tungod sa pulong sa Diyos ug tungod sa pagpamatuod [mar·ty·riʹan] nga ilang gihimo.”

5. Sa unsang paagi ang mga kalag sa mga matinumanon, bisag patay na, naninggit sa pagpangayog panimalos?

⁵ Ang talan-awon padayong nadayag: “Ug sa makusog nga tingog sila naninggit, nga nag-ingon: ‘Hangtod kanus-a,  Soberanong Ginoo nga balaan ug matuod, nga ikaw magpugong pa sa paghukom ug sa pagpanimalos sa among dugo batok kanilang nanagpuyo sa yuta?’” (Pinadayag 6:10) Sa unsang paagi makasinggit ang ilang mga kalag o dugo sa pagpanimalos, nga gipakita man sa Bibliya nga ang mga patay wala nay panimuot? (Ecclesiastes 9:5) Buweno, dili ba misinggit man ang dugo sa matarong nga si Abel human siya gipatay ni Cain? Unya si Jehova miingon kang Cain: “Unsay gibuhat mo? Pamati! Ang dugo sa imong igsoon nagatuaw [o nagasinggit] kanako gikan sa yuta.” (Genesis 4:10, 11; Hebreohanon 12:24) Wala kini magpasabot nga ang dugo ni Abel literal nga nagsulti. Hinunoa, si Abel namatay ingong inosenteng biktima, ug gipangayo sa hustisya nga kinahanglang silotan ang mipatay kaniya. Sa susamang paagi, ang mga Kristohanon nga gipamatay ingong martir mga inosente usab, ug makataronganon lang nga sila kinahanglang ipanimalos. (Lucas 18:7, 8) Kusog ang singgit sa pagpangayog panimalos tungod kay linibo ang nangamatay niining paagiha.—Itandi ang Jeremias 15:15, 16.

6. Unsang pag-ula sa inosenteng dugo ang gipanimaslan niadtong 607 W.K.P.?

⁶ Ang situwasyon mahimong ikatandi usab sa apostatang Juda sa dihang si Haring Manases milingkod sa trono niadtong 716 W.K.P. Daghan kaayong inosenteng dugo ang iyang giula, lagmit iyang ‘gipagabas’ si manalagnang Isaias. (Hebreohanon 11:37; 2 Hari 21:16) Bisan tuod si Manases naghinulsol ug nagbag-o sa ulahi, siya sad-an gihapon sa dugo. Sa 607 W.K.P., sa dihang gilaglag sa mga Babilonyanhon ang gingharian sa Juda, “pinaagi lamang sa mando ni Jehova nga kini nahitabo batok sa Juda, aron wagtangon kini gikan sa iyang panan-aw tungod sa mga sala ni Manases, sumala sa tanan nga iyang gibuhat; ug usab tungod sa inosenteng dugo nga iyang giula, nga sa ingon iyang gipuno ang Jerusalem sa inosenteng dugo, ug si Jehova wala motugot sa paghatag ug kapasayloan.”—2 Hari 24:3, 4.

7. Kinsa ang pangunang sad-an sa pag-ula sa “dugo sa mga balaan”?

⁷ Sa panahon sa Bibliya, ug maingon man karon, daghan sa mga indibiduwal nga nagpatay sa mga saksi sa Diyos tingali dugay nang patay. Apan ang organisasyon nga nagpapatay kanila ingong martir buhi pa gihapon kaayo ug sad-an sa dugo. Mao kini ang yutan-ong organisasyon ni Satanas, ang iyang yutan-ong binhi. Ang pangunang bahin niini mao ang Dakong Babilonya, ang tibuok-kalibotang imperyo sa bakak nga relihiyon. a Gihubit siya ingong “nahubog sa dugo sa mga balaan ug sa dugo sa mga saksi ni Jesus.” Oo, “diha kaniya nakaplagan ang dugo sa mga manalagna ug sa mga balaan ug sa tanang gipamatay ibabaw sa yuta.” (Pinadayag 17:5, 6; 18:24; Efeso 4:11; 1 Corinto 12:28) Pagkadakong pagkasad-an sa dugo! Basta naglungtad pa ang Dakong Babilonya, ang dugo sa iyang mga biktima padayong mosinggit nga nagapangayog hustisya.—Pinadayag 19:1, 2.

8. (a) Unsang pagpamatay ang nahitabo sa buhi pa si Juan? (b) Unsang mga paglutos ang gipahinabo sa Romanong mga emperador?

⁸ Nasaksihan mismo ni Juan ang pagpamatay nga nahitabo sa unang siglo samtang ang mapintas nga Halas ug ang iyang yutan-ong binhi nakig-away sa nagauswag nga kongregasyon sa dinihogang mga Kristohanon. Nakita ni Juan ang atong Ginoo nga gilansang ug buhi pa si Juan sa dihang gipatay nila si Esteban, si Santiago nga iyang igsoon mismo, si Pedro, si Pablo, ug ang uban pa niyang suod nga mga kauban. (Juan 19:26, 27; 21:15, 18, 19; Buhat 7:59, 60; 8:2; 12:2; 2 Timoteo 1:1; 4:6, 7) Sa 64 K.P. gipasanginlan sa Romanong emperador nga si Nero ang mga Kristohanon nga sila kono ang nagsunog sa siyudad, aron masanta ang hulungihong nga siya mao ang sad-an. Ang historyano nga si Tacitus nagtaho: “Sila [ang mga Kristohanon] namatay sa mabiaybiayong mga paagi; ang uban gipasul-ob ug mga panit sa ihalas nga mga mananap ug dayon gikuniskunis sa mga iro, ang uban [gilansang], b ang uban gisunog nga daw mga sulo sa pagdan-ag sa kagabhion.” Ang dugang pa nga paglutos ubos ni Emperador Domitian (81-96 K.P.) miresulta sa pagkadestiyero ni Juan ngadto sa pulo sa Patmos. Ingon sa gipamulong ni Jesus: “Kon sila naglutos kanako, sila magalutos usab kaninyo.”—Juan 15:20; Mateo 10:22.

9. (a) Unsang obra maestra nga panglimbong ang gipatungha ni Satanas sa ikaupat nga siglo K.P., ug pangunang bahin kini sa unsa? (b) Giunsa pagtratar sa pipila ka magmamando sa Kakristiyanohan ang mga Saksi ni Jehova panahon sa Gubat sa Kalibotan I ug II?

⁹ Sa ikaupat nga siglo K.P., ang karaang halas, si Satanas nga Yawa, nagpatungha sa iyang  obra maestra nga panglimbong, ang apostatang relihiyon sa Kakristiyanohan—usa ka Babilonyanhong sistema nga nagtakoban sa ngalang “Kristohanon.” Kini ang pangunang bahin sa binhi sa Halas ug nahimong daghang nagkabangi nga mga sekta. Sama sa dili-matinumanong Juda kaniadto, ang Kakristiyanohan sad-an gayod sa dugo tungod kay nalambigit kini sa nag-awayay nga mga nasod sa Gubat sa Kalibotan I ug II. Gigamit pa gani sa pipila ka politikanhong mga magmamando sa Kakristiyanohan kining mga gubata ingong pasangil sa pagpatay sa dinihogang mga alagad sa Diyos. Nagtaho bahin sa paglutos ni Hitler sa mga Saksi ni Jehova, usa ka komentaryo sa libro ni Friedrich Zipfel nga Kirchenkampf in Deutschland (Pagpakig-away sa mga Relihiyon sa Alemanya) nag-ingon: “Un-tersiya kanila [mga Saksi] ang gipamatay, pinaagi sa silot nga kamatayon, sa ubang mapintas nga mga buhat, o namatay sa gutom, sakit o kaha sa sobra ka bug-at nga trabaho. Walay sama niini ka pintas nga paglutos ug resulta kini sa dili-mokompromiso nga pagtuo nga wala mosibo sa ideolohiya sa Nasodnong Sosyalismo.” Sa pagkamatuod, kini ang mahimong ikaingon bahin sa Kakristiyanohan, lakip na sa kaparian niini: “Sa imong mga sidsid nakaplagan ang mga lama sa dugo sa mga kalag sa inosenteng mga kabos.”—Jeremias 2:34. c

10. Unsang mga paglutos ang naagoman sa batan-ong mga lalaki sa dakong panon diha sa daghang kayutaan?

¹⁰ Sukad sa 1935, ang matinumanon nga batan-ong mga lalaki sa dakong panon nakaagom ug labing mapintas nga paglutos diha sa daghang kayutaan. (Pinadayag 7:9) Bisag natapos na ang Gubat sa Kalibotan II sa Uropa, sa usa lamang ka lungsod 14 ka batan-ong mga Saksi ni Jehova ang gibitay. Unsa may ilang nahimong krimen? Ang pagdumili sa ‘pagkat-on pa sa gubat.’ (Isaias 2:4) Di pa dugay, ang batan-ong mga lalaki sa Sidlakan ug sa Aprika gipangulata hangtod namatay o girakrakan pinaagi sa firing squad tungod sa mao gihapong katarongan. Kining batan-ong mga lalaki nga gipatay ingong martir ug takos nga mga dumadapig sa dinihogang mga igsoon ni Jesus, seguradong banhawon ngadto sa gisaad nga bag-ong yuta.—2 Pedro 3:13; itandi ang Salmo 110:3; Mateo 25:34-40; Lucas 20:37, 38.

Maputing Taas nga Besti

11. Sa unsang diwa nga ang gipamatay nga dinihogang mga Kristohanon nakadawat ug “maputing taas nga besti”?

¹¹ Human marekord sa detalyadong paagi ang pagtuo sa mga maghuhupot ug integridad sa karaang mga panahon, si apostol Pablo miingon: “Apan kini silang tanan, bisan tuod sila gipamatud-an pinaagi sa ilang pagtuo, wala makabaton sa katumanan sa saad, sanglit ang Diyos may gipanan-aw nga mas maayo alang kanato, aron nga sila dili mahingpit nga bulag kanato.” (Hebreohanon 11:39, 40) Unsa ba kanang butang nga “mas maayo” nga gilaoman ni Pablo ug sa uban pang dinihogang mga Kristohanon? Nakita kini ni Juan sa panan-awon: “Ug ang matag usa kanila gihatagan ug maputing taas nga besti; ug sila gisultihan sa pagpahulay una sa makadiyot, hangtod nga mabug-os usab ang gidaghanon sa ilang mga isigkaulipon ug sa ilang mga igsoon nga hapit nang pamatyon ingon usab kanila.” (Pinadayag 6:11) Ang ilang pagkadawat ug “maputing taas nga besti” adunay kalabotan sa ilang pagkabanhaw aron mahimong dili-mamatay nga espirituhanong mga linalang. Wala na sila nagbuy-od ilalom sa halaran ingong gipamatay nga mga kalag, kondili sila gibanhaw na aron mahimong bahin sa grupo sa 24 ka ansiyano nga nagsimba atubangan sa langitnong trono sa Diyos. Didto, sila gihatagan ug mga trono, nga nagpasabot nga sila nakadawat ug harianong mga pribilehiyo. Ug sila “nagsul-ob ug maputing panggawas nga mga besti,” nga  nagpasabot nga sila gihukman na nga matarong, nga takos sa pagdawat ug dungganong dapit sa atubangan ni Jehova nianang langitnong korte. Katumanan usab kini sa saad ni Jesus ngadto sa matinumanong dinihogang mga Kristohanon sa kongregasyon sa Sardis: “Siya nga magmadaogon pagasul-oban ug maputing panggawas nga mga besti.”—Pinadayag 3:5; 4:4; 1 Pedro 1:4.

12. Sa unsang paagi ang gibanhaw nga mga dinihogan ‘namahulay una sa makadiyot,’ ug hangtod kanus-a?

¹² Ang tanang ebidensiya nagpakita nga kining langitnong pagkabanhaw nagsugod sa 1918, human si Jesus makalingkod sa trono sa 1914 ug sa dihang siya nagkabayo aron sugdan ang iyang pagpangdaog ingong hari pinaagi sa pagtambog kang Satanas ug sa iyang mga demonyo gikan sa mga langit. Apan, ang gibanhaw nga mga dinihogan gisultihan nga sila kinahanglang ‘mopahulay una sa makadiyot, hangtod nga mabug-os usab ang gidaghanon sa ilang mga isigkaulipon.’ Kinahanglang pamatud-an sa mga membro sa Juan nga matang nga ania pa sa yuta ang ilang integridad ilalom sa pagsulay ug paglutos, ug ang pipila kanila mahimong patyon pa gani. Apan sa kataposan, panimaslan unya ang tanang matarong nga dugo nga giula sa Dakong Babilonya ug sa iyang politikanhong mga hinigugma. Sa kasamtangan, ang mga nabanhaw na seguradong puliki sa ilang langitnong mga katungdanan. Sila namahulay, dili pinaagi sa paglipaylipay lang nga walay ginahimo, kondili gihulat nila nga mapailobon ang adlaw sa pagpanimalos ni Jehova. (Isaias 34:8; Roma 12:19) Ang ilang pagpahulay matapos sa dihang ilang masaksihan ang kalaglagan sa bakak nga relihiyon ug, ingong “mga tinawag ug pinili ug matinumanon,” sila moduyog kang Ginoong Jesu-Kristo sa paghukom sa tanang uban pang bahin sa daotang binhi ni Satanas dinhi sa yuta.—Pinadayag 2:26, 27; 17:14; Roma 16:20.

‘Kadtong Nangamatay Mouna Pagbangon’

13, 14. (a) Sumala kang apostol Pablo, kanus-a magsugod ang langitnong pagkabanhaw, ug kinsa ang banhawon? (b) Kanus-a banhawon ngadto sa langit ang mga dinihogan nga buhi pa sa adlaw sa Ginoo?

¹³ Ang atong masabtan gikan sa pagbukas sa ikalimang timbre bug-os nga nahiuyon sa uban pang mga teksto nga naghisgot sa langitnong pagkabanhaw. Pananglitan, si apostol Pablo misulat: “Kay kini ang among isulti kaninyo pinaagi sa pulong ni Jehova, nga kitang mga buhi nga makapabiling buhi hangtod sa presensiya sa Ginoo dili gayod mag-una kanila nga nangatulog sa kamatayon; kay ang Ginoo manaog gikan sa langit uban sa singgit sa pagsugo, uban sa tingog sa arkanghel ug uban sa trompeta sa Diyos, ug kadtong nangamatay nga nahiusa kang Kristo mouna pagbangon. Pagkahuman kitang mga buhi nga makapabiling buhi, duyog kanila, pagasakgawon sa mga panganod sa pagsugat sa Ginoo diha sa kahanginan; ug sa ingon niana kita mahiuban kanunay sa Ginoo.”—1 Tesalonica 4:15-17.

¹⁴ Pagkamakapatandog ang giasoy niining mga bersikuloha! Ang dinihogang mga igsoon ni Jesus nga buhi pa dinhi sa yuta sa panahon sa presensiya ni Jesus, maunhan niadtong nangamatay na sa pagsulod ngadto sa langit. Kini sila, nga nangamatay nga nahiusa kang Kristo, una nga banhawon. Si Jesus manaog, sa ato pa, magliso sa  iyang pagtagad kanila, ug banhawon sila ingong espiritu, ug hatagan sila ug “maputing taas nga besti.” Unya, kadtong buhi pa ingong mga tawo magtapos sa ilang yutan-ong kinabuhi, nga daghan kanila mamatay sa mapintas nga paagi sa kamot sa mga magsusupak. Bisan pa niana, sila dili matulog sa kamatayon sama niadtong mga nag-una kanila. Hinunoa, sa dihang sila mamatay, sila banhawon dihadiha—“sa pagpamilok sa mata”—ug sakgawon ngadto sa mga langit aron mahiuban kang Jesus ug sa mga isigkamembro sa lawas ni Kristo. (1 Corinto 15:50-52; itandi ang Pinadayag 14:13.) Busa, magsugod dayon ang pagpamanhaw sa dinihogang mga Kristohanon human magsugod sa pagkabayo ang upat ka magkakabayo sa Apokalipsis.

15. (a) Unsang maayong balita ang gihatag sa pagbukas sa ikalimang timbre? (b) Sa unsang paagi matapos ang pagkabayo sa Mananaog nga nagsakay sa puti nga kabayo?

¹⁵ Ang pagbukas niining ikalimang timbre sa linukot nga basahon maoy maayong balita alang sa dinihogang mga maghuhupot sa integridad nga nakadaog ug nagmatinumanon hangtod sa kamatayon. Apan dili kini maayong balita alang kang Satanas ug sa iyang binhi. Ang Mananaog nga nagsakay sa puti nga kabayo nagpadayon sa pagkabayo nga dili mapugngan ug matapos sa panahon sa pagpanudya sa kalibotan nga “nailalom sa gahom sa usa nga daotan.” (1 Juan 5:19) Kini giklaro sa dihang gibuksan sa Kordero ang ikaunom nga timbre.

[Mga footnote]

[Mga Pangutana sa Pagtuon]

[Kahon sa panid 102]

‘Gipamatay nga mga kalag’

Ang Cyclopedia ni McClintock ug Strong nagkutlo kang John Jortin, usa ka Ingles nga Protestante sa ika-18ng siglo, nga natawo sa Pranses nga mga ginikanan nga Huguenot, nga nag-ingon: “Natapos ang Kristiyanidad sa dihang nagsugod ang paglutos . . . Human maestablisar ang Kristiyanidad ingong relihiyon sa imperyo [sa Roma], ug human mahatagig bahandi ug kadungganan ang mga ministro niini, misamot ang makalilisang kaayong paglutos, ug dako kaayo kinig impluwensiya sa relihiyon sa Ebanghelyo.”

[Hulagway sa panid 103]

“Ug ang matag usa kanila gihatagan ug maputing taas nga besti”