Kapitulo 21

Mga Hampak ni Jehova sa Kakristiyanohan

Panan-awon 5​—Pinadayag 8:1–9:21

Ulohan: Ang pagpatingog sa unom sa pito ka trompeta

Panahon sa katumanan: Sukad sa paglingkod ni Kristo Jesus sa trono niadtong 1914 hangtod sa dakong kasakitan

1. Unsay nahitabo sa dihang gibuksan sa Kordero ang ikapitong timbre?

 ANG “upat ka hangin” gipugngan hangtod matimbrehan ang 144,000 sa espirituwal nga Israel ug mahukman ang dakong panon alang sa kaluwasan. (Pinadayag 7:1-4, 9) Apan, sa dili pa mohampak sa yuta kanang kusog kaayong bagyo, kinahanglang ipahibalo una ang malaglagong mga paghukom ni Jehova batok sa kalibotan ni Satanas! Samtang gibuksan sa Kordero ang ikapito ug kataposang timbre, lagmit mahinamong nagtan-aw si Juan kon unsay ibutyag niini. Karon iyang gipaambit kanato ang iyang nasaksihan: “Ug sa dihang gibuksan niya [ang Kordero] ang ikapitong timbre, nahitabo ang kahilom sa langit sulod sa mga tunga sa oras. Ug nakita ko ang pito ka manulonda nga nagabarog atubangan sa Diyos, ug gihatagan sila ug pito ka trompeta.”—Pinadayag 8:1, 2.

Panahon Alang sa Kinasingkasing nga Pag-ampo

2. Unsay nahitabo sulod sa simbolikong tunga sa oras nga kahilom sa langit?

² May kahulogan kini nga kahilom! Ang tunga sa oras morag dugay na kaayo kon may gihulat ka nga mahitabo. Bisan gani ang walay hunong nga langitnong koro sa pagdayeg dili na madunggan karon. (Pinadayag 4:8) Ngano? Nakita ni Juan ang hinungdan diha sa panan-awon: “Ug laing manulonda ang miabot ug mibarog sa may halaran, nga nagbitbit ug insensaryo nga bulawan; ug gihatagan siyag daghang insenso aron ihalad kini uban sa mga pag-ampo sa tanang balaan ibabaw sa halaran nga bulawan nga diha sa atubangan sa trono. Ug ang aso sa insenso miutbo gikan sa kamot sa manulonda uban sa mga pag-ampo sa mga balaan sa atubangan sa Diyos.”—Pinadayag 8:3, 4.

3. (a) Unsay gipahinumdom kanato sa pagsunog ug insenso? (b) Unsay katuyoan sa tunga sa oras nga kahilom sa langit?

³ Kini nagpahinumdom kanato nga sa Hudiyohanong  sistema sa mga butang, ang insenso ginasunog adlaw-adlaw sa tabernakulo ug, sa ulahing katuigan, sa templo sa Jerusalem. (Exodo 30:1-8) Samtang gisunog ang insenso, ang dili-saserdotehanong mga Israelinhon naghulat sa gawas sa sagradong dapit, nga nag-ampo—walay duhaduha sa hilom diha sa ilang mga kasingkasing—ngadto sa Usa nga gikayaban sa aso sa insenso. (Lucas 1:10) Karon si Juan nakakita ug susamang butang nga nahitabo sa langit. Ang insenso nga gihalad sa manulonda nalangkit sa “mga pag-ampo sa mga balaan.” Gani, sa mas naunang panan-awon, ang insenso giingon nga naghawas sa maong mga pag-ampo. (Pinadayag 5:8; Salmo 141:1, 2) Busa, dayag nga ang simbolikong kahilom sa langit maoy aron madungog ang mga pag-ampo sa mga balaan sa yuta.

4, 5. Unsang mga hitabo sa kasaysayan ang makatabang kanato sa pagtino kon unsa nga panahon ang katumbas sa simbolikong tunga sa oras nga kahilom?

⁴ Matino ba nato kon kanus-a kini nahitabo? Oo, ato kining mahibaloan pinaagi sa pagsusi sa konteksto, lakip sa makasaysayanhong mga hitabo sayo sa adlaw sa Ginoo. (Pinadayag 1:10) Sa 1918 ug 1919, ang mga hitabo sa yuta sibo gayod sa kahimtang nga gihubit sa Pinadayag 8:1-4. Sulod sa 40 ka tuig antes sa 1914, ang mga Estudyante sa Bibliya—nga maoy pagtawag kaniadto sa mga Saksi ni Jehova—maisogong nagpahibalo nga ang panahon sa mga Hentil matapos nianang tuiga. Ang makapasubong mga hitabo sa 1914 nagpamatuod nga husto sila. (Lucas 21:24, King James Version; Mateo 24:3, 7, 8) Apan daghan usab kanila ang nagtuo nga sa 1914 kuhaon sila gikan niining yutaa ug dad-on ngadto sa ilang langitnong panulondon. Wala kana mahitabo. Hinunoa, niadtong unang gubat sa kalibotan, sila nag-antos ug grabeng paglutos. Sa Oktubre 31, 1916, namatay ang unang presidente sa Watch Tower Society nga si Charles T. Russell. Dayon, pagka-Hulyo 4, 1918, ang bag-ong presidente, si Joseph F. Rutherford, ug ang pito pa ka hawas sa Sosyedad gidala ngadto sa bilanggoan sa Atlanta, Georgia, nga dili-makataronganong gisentensiyahan nga mabilanggo sa daghang tuig.

⁵ Ang sinserong mga Kristohanon sa Juan nga matang naglibog. Unsay sunod nga ipabuhat sa Diyos kanila? Kanus-a sila dad-on ngadto sa langit? Ang usa ka artikulo nga nag-ulohang “Natapos na ang Anihon—Unsay Mosunod?” gipatik sa Mayo 1, 1919, nga gula sa The Watch Tower. Gipakita  niini ang walay-kasegurohang kahimtang ug gidasig ang mga matinumanon sa pagpadayon sa paglahutay, nga midugang: “Kami nagtuo karon nga ang pagpanigom sa matang alang sa gingharian natapos na, nga silang tanan natimbrehan na ug ang ganghaan sirado na.” Niining malisod nga panahon, ang kinasingkasing nga mga pag-ampo sa Juan nga matang mikayab, nga daw diha sa aso sa daghang insenso. Ug gidungog ang ilang mga pag-ampo!

Paglabay sa Kalayo Ngadto sa Yuta

6. Unsay nahitabo tapos sa kahilom sa langit, ug kini ang tubag sa unsa?

⁶ Si Juan nagsugilon kanato: “Apan gikuha dayon sa manulonda ang insensaryo, ug gipuno niya kinig kalayo gikan sa halaran ug gilabay kini ngadto sa yuta. Ug nahitabo ang mga dalugdog ug mga tingog ug mga kilat ug linog.” (Pinadayag 8:5) Tapos sa kahilom, kalit lang nga dunay talagsaong hitabo! Dayag nga kini ang tubag sa mga pag-ampo sa mga balaan, tungod kay kini gipahinabo sa kalayo nga gikuha gikan sa halaran sa insenso. Sa 1513 W.K.P., sa Bukid sa Sinai, ang mga dalugdog ug mga kilat, makusog nga tingog, kalayo, ug ang paglinog sa bukid maoy timailhan nga giliso ni Jehova ang iyang pagtagad ngadto sa iyang katawhan. (Exodo 19:16-20) Ang susamang mga hitabo nga gitaho ni Juan nagpakita usab nga gihatagag pagtagad ni Jehova ang iyang mga alagad sa yuta. Apan mga ilhanan ang nakita ni Juan. (Pinadayag 1:1) Busa sa unsang paagi atong sabton karon ang simbolikong kalayo, mga dalugdog, mga tingog, mga kilat, ug linog?

7. (a) Unsang simbolikong kalayo ang gihaling ni Jesus sa yuta panahon sa iyang ministeryo? (b) Sa unsang paagi ang espirituwal nga mga igsoon ni Jesus naghaling ug kalayo diha sa Kakristiyanohan?

⁷ Sa usa ka higayon, si Jesus miingon sa iyang mga tinun-an: “Ako mianhi aron sa paghaling ug kalayo dinhi sa yuta.” (Lucas 12:49) Sa pagkatinuod, siya naghaling gayod ug kalayo. Pinaagi sa iyang masibotong pagsangyaw, gihimo ni Jesus ang Gingharian sa Diyos nga pangunang isyu atubangan sa mga Hudiyo, ug kini nakapukaw ug mainit nga panagbangi sa tibuok nasod. (Mateo 4:17, 25; 10:5-7, 17, 18) Sa 1919, ang espirituwal nga mga igsoon ni Jesus sa yuta, ang gamayng pundok sa dinihogang mga Kristohanon nga nakalahutay sa malisod nga mga adlaw sa Gubat sa Kalibotan I, naghaling ug kaamgid nga kalayo diha sa Kakristiyanohan. Sa Septiyembre nianang tuiga, dayag gayod ang pagpaluyo sa espiritu ni Jehova samtang ang iyang maunongong mga Saksi gikan sa nagkalainlaing mga dapit nagtigom sa Cedar Point, Ohio, U.S.A. Si Joseph F. Rutherford, nga bag-o pang nakagawas sa prisohan ug hapit nang maabsuwelto sa tanang akusasyon, maisogong namulong nianang kombensiyona, nga miingon: “Agig pagsugot sa sugo sa atong Agalon, ug agig pag-ila sa atong pribilehiyo ug katungdanan sa pagpakiggubat batok sa sayop nga mga pagtulon-an nga dugay nang nag-ulipon sa katawhan, ang atong buluhaton kaniadto ug karon mao ang pagpahibalo sa umaabot nga mahimayaong gingharian sa Mesiyas.” Mao kana ang pangunang isyu—ang Gingharian sa Diyos!

8, 9. (a) Sa unsang paagi gihubit ni J. F. Rutherford ang tinamdan ug tinguha sa katawhan sa Diyos panahon sa malisod nga katuigan sa gubat? (b) Sa unsang paagi gilabay ang kalayo ngadto sa yuta? (c) Sa unsang paagi nahitabo ang mga dalugdog, mga tingog, mga kilat, ug linog?

⁸ Naghisgot bahin sa di pa dugayng mapait nga kasinatian sa katawhan sa Diyos, ang mamumulong miingon: “Pintas kaayo ang pag-atake sa kaaway nga daghan sa minahal nga panon sa Ginoo ang nakurat ug nahiugnok sa katingala, nga nag-ampo ug naghulat nga ipadayag sa Ginoo ang iyang kabubut-on. . . . Apan bisan pa sa temporaryong pagkaluya, anaa gihapon ang nagdilaab nga tinguha sa pagmantala sa mensahe sa gingharian.”—Tan-awa ang Septiyembre 15, 1919, nga gula sa The Watch Tower, panid 280.

⁹ Sa 1919 kana nga tinguha natuman. Kining gamay apan aktibong grupo sa mga Kristohanon gipasiga, sa espirituwal nga pagkasulti, aron sugdan ang tibuok-kalibotang kampanya sa pagsangyaw. (Itandi ang 1 Tesalonica 5:19.) Ang kalayo gilabay ngadto sa yuta sa pagkaagi nga ang Gingharian sa Diyos gihimong nagdilaab nga isyu, ug nagdilaab gihapon kini hangtod karon! Ang kahilom gipulihan sa makusog nga mga tingog, nga tin-awng nagpalanog sa mensahe sa Gingharian. Migahob ang samag-dalugdog nga mga pasidaan gikan sa Bibliya. Sama sa mga kidlap sa kilat, ang kahayag sa kamatuoran misidlak gikan sa matagnaong Pulong ni Jehova, ug daw gitay-og sa usa ka kusog nga linog ang mga pundasyon sa mga relihiyon sa kalibotan. Nasabtan sa Juan nga matang nga dunay buluhaton nga kinahanglang pagabuhaton.  Ug hangtod karon, kanang buluhatona nagpadayon sa pag-uswag sa talagsaong paagi sa tibuok gipuy-ang yuta!—Roma 10:18.

Pagpangandam Alang sa Pagpatingog sa mga Trompeta

10. Ang pito ka manulonda nangandam sa pagbuhat sa unsa, ug ngano?

¹⁰ Si Juan nagpadayon sa pag-ingon: “Ug ang pito ka manulonda nga may pito ka trompeta nangandam sa paghuyop niini.” (Pinadayag 8:6) Unsay kahulogan sa paghuyop sa maong mga trompeta? Sa mga adlaw sa Israel, ang mga trompeta palanogon aron ipahibalo ang importanteng mga adlaw o talagsaong mga hitabo. (Levitico 23:24; 2 Hari 11:14) Sa samang paagi, ang mga tingog sa trompeta nga hapit nang madunggan ni Juan maghatag ug pagtagad sa mga butang nga magkahulogan ug kinabuhi o kamatayon.

11. Unsang buluhatong pagpangandam dinhi sa yuta nga napuliki ang Juan nga matang sa pagbuhat sukad sa 1919 hangtod sa 1922?

¹¹ Samtang nangandam ang mga manulonda sa paghuyop sa mga trompeta, walay duhaduha nga naghatag usab sila ug pagtultol alang sa buluhatong pagpangandam dinhi sa yuta. Sukad sa 1919 hangtod sa 1922, ang nalagsik-pag-usab nga Juan nga matang napuliki sa pag-organisar pag-usab sa publikong pagsangyaw ug pagtukod ug mga pasilidad sa pagpatik. Sa 1919, ang magasing The Golden Age, nga nailhan karong Pagmata!, gipatik ingong “Usa ka Magasin sa Kamatuoran, Paglaom, ug Pagtuo”—usa ka samag-trompeta nga galamiton nga dunay hinungdanong papel sa pagyagyag sa pag-apil-apil sa bakak nga relihiyon diha sa politika.

12. Unsay gipaila sa matag tingog sa trompeta, nga nagpahinumdom kanato bahin sa unsa sa adlaw ni Moises?

¹² Sama sa atong makita karon, ang matag tingog sa trompeta nagsilbing timailhan sa usa ka makapahinganghang talan-awon diin ang makalilisang nga mga hampak makaapektar sa ubang mga bahin sa yuta. Ang pipila niini magpahinumdom kanato sa mga hampak nga gipahamtang ni Jehova sa pagsilot sa mga Ehiptohanon sa adlaw ni Moises. (Exodo 7:19–12:32) Kini maoy mga pagpahayag sa paghukom ni Jehova nianang nasora, ug kini nagbukas sa dalan aron makalingkawas ang katawhan sa Diyos gikan sa pagkaulipon. Ang mga hampak nga nakita ni Juan may susama usab nga epekto. Apan, kini dili literal nga mga  hampak. Kini nagsimbolo sa matarong nga mga paghukom ni Jehova.—Pinadayag 1:1.

Pag-ila sa “Ikatulo ka Bahin”

13. Unsay nahitabo sa dihang gihuyop ang unang upat ka trompeta, ug unsang pangutana ang gipatungha niini?

¹³ Sama sa atong makita, sa dihang gihuyop ang unang upat ka trompeta, ang mga hampak gipahamtang sa “ikatulo ka bahin” sa yuta, sa dagat, sa mga suba ug sa mga tuboran sa mga tubig, ug sa mga tuboran sa kahayag sa yuta. (Pinadayag 8:7-12) Ang ikatulo ka bahin maoy dakodakong bahin sa usa ka butang apan dili ang katibuk-an. (Itandi ang Isaias 19:24; Ezequiel 5:2; Zacarias 13:8, 9.) Busa unsa ang “ikatulo ka bahin” nga takos kaayo niining mga hampaka? Kadaghanan sa katawhan gibutaan ug gidaot ni Satanas ug sa iyang binhi. (Genesis 3:15; 2 Corinto 4:4) Ang kahimtang maoy susama sa gihubit ni David: “Silang tanan mitipas, silang tanan pulos hiwi; walay usa nga nagabuhat ug maayo, walay bisan usa.” (Salmo 14:3) Oo, ang tanang katawhan nameligro nga makadawat ug malaglagong paghukom. Apan ang usa ka bahin niini maoy ilabinang sad-an. Ang usa ka bahin—ang “ikatulo ka bahin”—angay gayod untang masayod! Unsa ba kanang “ikatulo ka bahin”?

14. Unsa ang simbolikong ikatulo ka bahin nga nakadawat sa masakit nga mga mensahe gikan kang Jehova?

¹⁴ Kini mao ang Kakristiyanohan! Sa katuigan sa 1920, ang iyang ginsakpan maoy naglangkob sa duolan sa ikatulo ka bahin sa katawhan. Ang iyang relihiyon mao ang bunga sa dakong apostasya gikan sa matuod nga Kristiyanidad—ang apostasya nga gitagna ni Jesus ug sa iyang mga tinun-an. (Mateo 13:24-30; Buhat 20:29, 30; 2 Tesalonica 2:3; 2 Pedro 2:1-3) Ang klero sa Kakristiyanohan nangangkon nga anaa sa templo sa Diyos ug nagpaila sa ilang kaugalingon ingong mga magtutudlo sa Kristiyanidad. Apan ang ilang mga doktrina halayo kaayo sa kamatuoran sa Bibliya, ug kanunay nilang gipasipalahan ang ngalan sa Diyos. Haom nga gihawasan sa simbolikong ikatulo ka bahin, ang Kakristiyanohan nakadawat sa bug-at ug masakit nga mga mensahe gikan kang Jehova. Kining ikatulo ka bahin sa katawhan dili gayod angayng kaluy-an sa Diyos!

15. (a) Ang matag pagpatingog sa trompeta nahitabo ba sulod lang sa usa ka partikular nga tuig? Ipatin-aw. (b) Kansang tingog ang miduyog sa Juan nga matang sa pagpahibalo sa mga paghukom ni Jehova?

¹⁵ Nahiuyon sa sunodsunod nga pagpatingog sa trompeta, ang hinungdanong mga resolusyon gipasiugda diha sa pito ka kombensiyon gikan sa 1922 ngadto sa 1928. Apan ang pagpalanog wala matapos niadtong mga tuiga. Walay hunong ang puwersadong pagyagyag sa daotang mga binuhatan sa Kakristiyanohan samtang nagpadayon ang adlaw sa Ginoo. Ang mga paghukom ni Jehova kinahanglang imantala sa tibuok kalibotan bisan pa sa pagdumot ug mga paglutos sa nagkalainlaing mga nasod. Inigkahuman niini, ayha pa taposon ang sistema ni Satanas. (Marcos 13:10, 13) Makapalipay nga ang tingog sa dakong panon miduyog karon sa tingog sa Juan nga matang sa pagmantala sa samag-dalugdog nga mga pahibalo nga may tibuok-kalibotang importansiya.

Ang Ikatulo ka Bahin sa Yuta Nasunog

16. Unsay nahitabo sa dihang gihuyop sa unang manulonda ang iyang trompeta?

¹⁶ Nagtaho bahin sa mga manulonda, si Juan misulat: “Ug ang una mihuyop sa iyang trompeta. Ug nahitabo ang ulan nga yelo ug kalayo nga sinagolag dugo, ug kini gilabay ngadto sa yuta; ug ang ikatulo ka bahin sa yuta nasunog, ug ang ikatulo ka bahin sa mga kahoy nasunog, ug ang tanang lunhawng mga tanom nasunog.” (Pinadayag 8:7) Susama kini sa ikapitong hampak sa Ehipto, apan unsay kahulogan niini alang sa atong panahon?—Exodo 9:24.

17. (a) Unsay gihawasan sa pulong nga “yuta” sa Pinadayag 8:7? (b) Sa unsang paagi nasunog ang ikatulo ka bahin sa yuta, ang Kakristiyanohan?

¹⁷ Sa Bibliya, ang pulong “yuta” sagad nagtumong sa katawhan. (Genesis 11:1; Salmo 96:1) Sanglit ang ikaduhang hampak miigo sa dagat, nga maylabot usab sa katawhan, ang “yuta” nagtumong gayod sa daw malig-ong tawhanong katilingban nga gitukod ni Satanas ug hapit nang laglagon. (2 Pedro 3:7; Pinadayag 21:1) Gibutyag sa maong talan-awon sa hampak nga nasunog ang ikatulo ka bahin sa yuta, ang Kakristiyanohan, tungod sa makapagba nga kainit sa kasuko ni Jehova. Ang iladong mga membro niini—nga samag mga kahoy nga nagbarog taliwala niini—nasunog tungod sa pagmantala sa malaglagong paghukom ni Jehova. Kon ang tanan niyang ginatos ka milyong membro sa simbahan magpadayon sa pagsuportar sa relihiyon sa Kakristiyanohan, sila mahisama sa napagba nga mga balili,  nga laya sa espirituwal sa panan-aw sa Diyos.—Itandi ang Salmo 37:1, 2. a

18. Sa unsang paagi ang mensahe sa paghukom ni Jehova gipahibalo sa kombensiyon sa Cedar Point niadtong 1922?

¹⁸ Sa unsang paagi gipahibalo kining mensahe sa paghukom? Kasagaran, dili pinaagi sa radyo, telebisyon, o mantalaan, nga maoy bahin sa kalibotan ug subsob nga nagtamay sa “ulipon” sa Diyos. (Mateo 24:45) Kini gipahibalo sa talagsaong paagi panahon sa ikaduhang makasaysayanhong kombensiyon sa katawhan sa Diyos sa Cedar Point, Ohio, niadtong Septiyembre 10, 1922. Sila bug-os nga nagkauyon ug madasigon kaayong misagop sa usa ka resolusyon nga nag-ulohang “Usa ka Hagit Batok sa mga Lider sa Kalibotan.” Sa prangkang mga pulong, kini nagpahibalo sa modernong-adlaw nga simbolikong yuta, nga nagkanayon: “Busa kami nag-awhag sa mga nasod sa yuta, sa ilang mga magmamando ug mga lider, ug sa tanang klero sa tanang denominasyon sa mga relihiyon sa yuta, sa ilang mga sumusunod ug mga kaabin, sa dagkong mga negosyante ug mga politiko, sa pagpamatuod sa ilang baroganan nga sila makapatungha gayod ug kalinaw ug kauswagan sa yuta ug makahatag ug kalipay sa katawhan; ug tungod kay sila napakyas sa paghimo niini, kami nag-awhag kanila sa pagpatalinghog sa pamatuod nga among ihatag ingong mga saksi sa Ginoo, ug unya pasultihon sila kon ang among pamatuod tinuod ba o dili.”

19. Unsang pamatuod ang gihatag sa katawhan sa Diyos ngadto sa Kakristiyanohan bahin sa Gingharian sa Diyos?

¹⁹ Unsang pamatuod ang gihatag niini nga mga Kristohanon? Mao kini: “Among barogan ug ipahayag nga ang gingharian sa Mesiyas mao ang hingpit nga solusyon sa tanang problema sa katawhan ug kini lamang ang makahatag ug kalinaw sa yuta ug maayong kabubut-on sa mga tawo, ang gipangandoy sa tanang kanasoran; nga kadtong malipayong magpasakop sa iyang matarong nga pagmando nga nagsugod na karon, panalanginan ug walay-kataposang kalinaw, kinabuhi, kagawasan ug dumalayong kalipay.” Niining daotan kaayong mga panahon, sa dihang ang hinimog-tawo nga mga kagamhanan, ilabina nianang sa mga nasod sa Kakristiyanohan, bug-os gayong mapakyas sa pagsulbad sa mga suliran sa kalibotan, kanang samag-trompeta nga hagit molanog nga mas kusog pa kay sa nianang sa 1922. Tinuod gayod nga ang Gingharian sa Diyos sa mga kamot sa iyang madaogong Kristo mao lamang ang bugtong paglaom sa katawhan!

20. (a) Sa unsang paagi ang mga mensahe sa paghukom niadtong 1922 ug tapos niana gipalanog sa kongregasyon sa dinihogang mga Kristohanon? (b) Unsay nahitabo sa Kakristiyanohan sa dihang gipatingog ang unang trompeta?

²⁰ Kini ug ang ulahi nga mga pahibalo gipalanog sa kongregasyon sa dinihogang mga Kristohanon pinaagi sa mga resolusyon, mga tract, pulyeto, libro, magasin, ug mga diskurso. Tungod sa pagpatingog sa unang trompeta, ang Kakristiyanohan daw gimakmak sa ulan nga yelo. Nayagyag ang iyang pagkasad-an sa dugo tungod sa iyang kalambigitan sa mga gubat sa ika-20ng siglo, ug giyagyag siya nga takos sa nagdilaab nga pagpahayag sa kasuko ni Jehova. Ang Juan nga matang, nga gipaluyohan sa ulahi sa dakong panon, nagpadayon sa pagpatingog sa unang trompeta, nga nagpasiugda sa panglantaw ni Jehova sa Kakristiyanohan, nga kini angay gayong laglagon.—Pinadayag 7:9, 15.

Ingon sa Usa ka Nagdilaab nga Bukid

21. Unsay nahitabo sa dihang gihuyop sa ikaduhang manulonda ang iyang trompeta?

²¹ “Ug ang ikaduhang manulonda mihuyop sa iyang trompeta. Ug dihay ingon sa usa ka dakong bukid nga nagdilaab sa kalayo nga gitambog ngadto sa dagat. Ug ang ikatulo ka bahin sa dagat nahimong dugo; ug ang ikatulo ka bahin sa mga linalang nga diha sa dagat nga adunay mga kalag nangamatay, ug ang ikatulo ka bahin sa mga sakayan nangaguba.” (Pinadayag 8:8, 9) Unsay gihulagwayan niining makalilisang nga talan-awon?

22, 23. (a) Unsang resolusyon ang nahimong resulta tungod sa pagpatingog sa ikaduhang trompeta? (b) Unsay gihawasan sa “ikatulo ka bahin sa dagat”?

²² Mas pa natong masabtan kini kon atong susihon ang kombensiyon sa katawhan ni Jehova nga gihimo sa Los Angeles, California, U.S.A., niadtong Agosto 18-26, 1923. Ang gipahibalo nga pakigpulong ni J. F. Rutherford sa Sabado sa hapon may ulohan nga “Mga Karnero ug mga Kanding.” Ang “mga karnero” klarong gipaila nga mao ang mga tawong nakiling sa pagkamatarong nga magapanunod sa yutan-ong bahin sa Gingharian sa Diyos. Ang misunod nga resolusyon nagpasiugda sa pagkasalingkapaw sa “apostatang  klerigo ug sa ‘prominenteng mga tawo sa ilang mga panon,’ nga mao ang kalibotanong mga tawo nga may dakong impluwensiya sa panalapi ug politika.” Kini nag-awhag sa “mga tawo nga mahigugmaon sa kalinaw ug kahusay nga anaa sa mga denominasyon sa relihiyon . . . sa pagbiya gikan sa dili-matarong nga relihiyosong mga sistema nga ginganlan sa Ginoo ug ‘Babilonya’” ug sa pag-andam sa ilang kaugalingon “sa pagdawat sa mga panalangin sa gingharian sa Diyos.”

²³ Walay duhaduha, kining resolusyona maoy resulta sa pagpatingog sa ikaduhang trompeta. Sa ngadtongadto, kadtong mosanong nianang mensahea angayng mobulag gikan niadtong gihubit ni Isaias pinaagi niining mga pulonga: “Apan ang daotan maoy sama sa dagat nga gikusokuso, sa dihang kini dili mahimong linaw, nga ang katubigan niini nagpadayon sa pagtugpo ug lusay ug lapok.” (Isaias 57:20; 17:12, 13) Busa, ang “dagat” tukma nga naghulagway sa samok, gubot, ug rebelyosong katawhan nga nagpahinabog kasamok ug rebolusyon. (Itandi ang Pinadayag 13:1.) Moabot ra ang panahon nga kini nga “dagat” mawala na. (Pinadayag 21:1) Sa kasamtangan, sa pagpatingog sa ikaduhang trompeta, gipahayag ni Jehova ang paghukom batok sa ikatulo ka bahin niini—ang badlongong bahin nga anaa mismo sa Kakristiyanohan.

24. Unsay gihulagwayan sa samag-bukid nga nagdilaab nga masa nga gitambog ngadto sa dagat?

²⁴ Usa ka dakong samag-bukid nga nagdilaab nga masa ang gitambog ngadto niini nga “dagat.” Sa Bibliya, ang mga bukid subsob nga nagsimbolo sa mga kagamhanan. Pananglitan, ang Gingharian sa Diyos gihulagway ingong usa ka bukid. (Daniel 2:35, 44) Ang malaglagong Babilonya nahimong usa ka “sunog nga bukid.” (Jeremias 51:25) Apan ang dakong bukid nga nakita ni Juan nagdilaab gihapon. Ang pagtambog niini ngadto sa dagat tukma nga naghulagway kon sa unsang paagi ang panggamhanan nahimong usa ka init nga isyu taliwala sa katawhan panahon sa unang gubat sa kalibotan ug human niini, ilabina diha sa kayutaan sa Kakristiyanohan. Sa Italya, gisugdan ni Mussolini ang Pasismo. Gidawat sa Alemanya ang Nazismo ni Hitler, samtang gisulayan sa ubang mga nasod ang nagkalainlaing matang sa sosyalismo. Usa ka dakong kausaban ang nahitabo sa Rusya, diin ang Bolshevik nga rebolusyon nagpatungha sa unang Komunistang estado, nga tungod niana ang relihiyosong mga lider sa Kakristiyanohan nawad-ag gahom ug impluwensiya diha sa usa sa ilang mga balwarte kanhi.

25. Sa unsang paagi ang panggamhanan usa gihapon ka init nga isyu tapos sa Gubat sa Kalibotan II?

²⁵ Ang pag-eksperimento sa Pasismo ug Nazismo napakyas tungod sa ikaduhang gubat sa kalibotan, apan ang panggamhanan usa gihapon ka init nga isyu, ug ang dagat sa katawhan padayong naukay ug nagpatungha ug bag-ong rebolusyonaryo nga mga kagamhanan. Sa misunod nga  mga katuigan sukad sa 1945, kini gipundar diha sa daghang dapit, sama sa Tsina, Vietnam, Cuba, ug Nicaragua. Sa Gresya, ang usa ka pag-eksperimento sa militaryong diktadora napakyas. Sa Kampuchea (Cambodia) ang pagsulay sa pundamentalista nga Komunismo gikataho nga miresulta sa kamatayon sa kapin sa duha ka milyong tawo.

26. Sa unsang paagi ang “bukid nga nagdilaab sa kalayo” nagpadayon sa pagpatunghag mga balod diha sa dagat sa katawhan?

²⁶ Ang “bukid nga nagdilaab sa kalayo” nagpadayon sa pagpatunghag mga balod diha sa dagat sa katawhan. Ang mga panag-away tungod sa kagamhanan gitaho sa Aprika, sa kayutaan sa Amerika, sa Asia, ug sa mga isla sa Pasipiko. Kadaghanan sa maong mga panag-away nahitabo sa kayutaan sa Kakristiyanohan o diin ang mga misyonaryo sa Kakristiyanohan nahimong mga aktibista. May mga paring Romano Katoliko nga miduyog ug nakigbugno pa gani ingong mga membro sa Komunistang mga gerilya. Sa samang panahon, ang ebanghelikal nga mga grupo sa Protestante nag-alagad didto sa Sentral Amerika aron sa pag-alkontra sa giingon nilang “mabangis ug walay-pagkatagbaw nga kauhaw sa gahom” sa mga Komunista. Apan ang pagkaukay sa dagat sa katawhan wala gayod makapatunghag kalinaw ug kasegurohan.—Itandi ang Isaias 25:10-12; 1 Tesalonica 5:3.

27. (a) Sa unsang paagi ang “ikatulo ka bahin sa dagat” nahimong sama sa dugo? (b) Sa unsang paagi namatay ang “ikatulo ka bahin sa mga linalang nga diha sa dagat” ug unsay dangatan sa “ikatulo ka bahin sa mga sakayan”?

²⁷ Gibutyag sa pagpatingog sa ikaduhang trompeta nga sad-an sa dugo ang mga tawong nalangkit sa rebolusyonaryong mga panag-away tungod sa kagamhanan imbes magpasakop unta sa Gingharian sa Diyos. Nahimong sama sa dugo ilabina ang “ikatulo ka bahin sa dagat,” ang Kakristiyanohan. Ang tanang buhing mga linalang niini patay sa mga mata sa Diyos. Ang tanang radikal nga mga organisasyon nga samag mga sakayan nga naglutawlutaw nianang ikatulo ka bahin sa dagat mangaguba gayod. Pagkamalipayon nato nga minilyon sa samag-karnerong mga tawo ang nagpatalinghog karon sa samag-trompeta nga panawagan sa pagbulag gikan niadtong naglunang gihapon sa mapihigong nasyonalismo ug sa pagkasad-an sa dugo nianang dagata!

Usa ka Bituon Nahulog Gikan sa Langit

28. Unsay nahitabo sa dihang gihuyop sa ikatulong manulonda ang iyang trompeta?

²⁸ “Ug ang ikatulong manulonda mihuyop sa iyang trompeta. Ug usa ka dakong bituon nga nagdilaab ingon sa usa ka lampara ang nahulog gikan sa langit, ug kini nahulog diha sa ikatulo ka bahin sa mga suba ug diha sa mga tuboran sa mga tubig. Ug ang ngalan sa bituon gitawag ug Ajenjo. Ug ang ikatulo ka bahin sa mga tubig nangahimong ajenjo, ug daghang tawo ang nangamatay tungod sa mga tubig, kay kini nahimo na mang mapait.” (Pinadayag 8:10, 11) Sa makausa pa, ang ubang mga bahin sa Bibliya motabang kanato sa pagsabot kon sa unsang paagi kining tekstoha mapadapat sa adlaw sa Ginoo.

29. Kang kinsa natuman ang simbolismo nga “usa ka dakong bituon nga nagdilaab ingon sa usa ka lampara,” ug ngano?

²⁹ Ato nang nahisgotan ang simbolismo sa bituon sa mga mensahe ni Jesus ngadto sa pito ka kongregasyon, diin ang pito ka bituon nagsimbolo sa mga ansiyano sa kongregasyon. b (Pinadayag 1:20) Ang dinihogang ‘mga bituon,’ ug ang tanang uban pang mga dinihogan, nagpuyo sa langitnong mga dapit sa espirituwal nga diwa sukad nga sila gitimbrehan sa balaang espiritu ingong timaan sa ilang langitnong panulondon. (Efeso 2:6, 7) Bisan pa niana, si apostol Pablo nagpasidaan nga taliwala niining mga samag-bituon motungha ang mga apostata, mga tigpasiugdag mga sekta, nga magpahisalaag sa panon. (Buhat 20:29, 30) Ang maong pagkadili-matinumanon moresulta sa dakong apostasya, ug kining nahulog nga mga ansiyano maoy maglangkob sa grupo nga gitawag ug tawo sa kalapasan nga magtuboy sa ilang kaugalingon ngadto sa samag-diyos nga posisyon taliwala sa katawhan. (2 Tesalonica 2:3, 4) Ang mga pasidaan ni Pablo natuman sa dihang mitungha ang klero sa Kakristiyanohan. Kining grupoha haom nga gihawasan sa simbolo nga “usa ka dakong bituon nga nagdilaab ingon sa usa ka lampara.”

30. (a) Sa dihang ang hari sa Babilonya gikaingon nga nahulog gikan sa langit, unsay gipasabot niana? (b) Ang pagkahulog gikan sa langit mahimong magpasabot sa unsa?

 ³⁰ Nakita ni Juan kining bituona nga nahulog gikan sa langit. Sa unsang paagi? Ang kasinatian sa usa ka karaang hari motabang kanato sa pagsabot niini. Namulong ngadto sa hari sa Babilonya, si Isaias miingon: “Oh giunsa mo pagkahulog gikan sa langit, ikaw nga nagasidlak, anak sa kaadlawon! Giunsa mo pagkapukan paingon sa yuta, ikaw nga nagpainutil sa mga nasod!” (Isaias 14:12) Kining tagnaa natuman sa dihang ang Babilonya gipukan sa kasundalohan ni Ciro, ug ang hari niini kalit nga nahulog gikan sa pagkamagmamando sa kalibotan ngadto sa makauulaw nga kapildihan. Busa, ang pagkahulog gikan sa langit mahimong magpasabot sa pagkawala sa usa ka hataas nga posisyon ug pagkahulog ngadto sa kaulawan.

31. (a) Kanus-a nahulog ang klero sa Kakristiyanohan gikan sa usa ka “langitnong” posisyon? (b) Sa unsang paagi nahimong “ajenjo” ang mga tubig nga gihatag sa klero, ug unsay resulta niini ngadto sa daghan?

³¹ Sa dihang ang klero sa Kakristiyanohan nag-apostata gikan sa matuod nga Kristiyanidad, sila nahulog gikan sa usa ka hataas nga “langitnong” posisyon nga gihubit ni Pablo sa Efeso 2:6, 7. Inay ihatag ang mga tubig sa kamatuoran, ilang gihatag ang “ajenjo,” ang mapait nga mga kabakakan sama sa kalayonhong impiyerno, purgatoryo, Trinidad, ug predestinasyon; dugang pa, sila nanguna sa mga nasod sa pagpakiggubat, nga napakyas sa pagdasig kanila nga mahimong matarong nga mga alagad sa Diyos. Ang resulta? Espirituwal nga pagkahilo niadtong mga nagtuo sa maong mga kabakakan. Ang ilang kahimtang susama sa dili-matinumanong mga Israelinhon sa adlaw ni Jeremias, nga kanila si Jehova miingon: “Ania, pakan-on ko sila ug ajenjo, ug hatagan ko sila ug hiniloang tubig aron imnon. Kay gikan sa mga manalagna sa Jerusalem ang apostasya milukop sa tibuok yuta.”—Jeremias 9:15; 23:15.

32. Kanus-a nadayag ang pagkahulog sa Kakristiyanohan gikan sa espirituwal nga kalangitan, ug sa unsang paagi kini gipasiugda?

³² Kini nga pagkahulog gikan sa espirituwal nga kalangitan nadayag sa tuig 1919 sa dihang ang gamayng nahibilin sa dinihogang mga Kristohanon maoy gitudlo nga moatiman sa intereses sa Gingharian imbes ang klero sa Kakristiyanohan. (Mateo 24:45-47) Ug sukad sa 1922, ang maong pagkahulog gipasiugda sa dihang gipadayon sa maong mga Kristohanon ang ilang kampanya sa pagyagyag sa mga kapakyasan sa klero sa Kakristiyanohan.

33. Unsay giyagyag bahin sa klero sa Kakristiyanohan sa kombensiyon sa 1924 sa Columbus, Ohio, U.S.A.?

³³ Talagsaon niining bahina mao ang gipahibalo sa “kinadak-ang kombensiyon nga gihimo sa mga  Estudyante sa Bibliya hangtod niining panahona,” sumala sa pagkahubit sa magasing The Golden Age. Gipahigayon kining kombensiyona sa Columbus, Ohio, niadtong Hulyo 20-27, 1924. Walay duhaduha nga ubos sa pagtultol sa manulonda nga nagpatingog sa ikatulong trompeta, ang usa ka puwersadong resolusyon gisagop didto ug sa ulahi 50 ka milyong kopya ang gipanagtag ingong tract. Kini gipatik nga may ulohang Ecclesiastics Indicted (Klero Nahukmang Sad-an). Ang usa ka sub-ulohan nagpresentar sa isyu: “Ang Sinaad nga Binhi Batok sa Binhi sa Halas.” Ang maong tract puwersadong nagyagyag sa klero sa Kakristiyanohan bahin sa ilang paggamit ug mapasigarbohon nga relihiyosong mga titulo, sa ilang paghimo sa dagkong mga negosyante ug sa propesyonal nga mga politiko ingong prominenteng mga membro sa ilang mga panon, sa ilang tinguha nga mahimong inila atubangan sa mga tawo, ug sa ilang pagdumili sa pagsangyaw ngadto sa katawhan sa mensahe sa Gingharian sa Mesiyas. Kini nagpasiugda nga ang tanang nagpahinungod nga Kristohanon gisugo sa Diyos sa pagmantala sa “adlaw sa panimalos sa atong Diyos; sa paghupay sa tanang nagbangotan.”—Isaias 61:2, KJ.

34, 35. (a) Unsay nahitabo sa gahom ug impluwensiya sa klero sukad nga gisugdan sa paghuyop sa ikatulong manulonda ang iyang trompeta? (b) Unsay kaugmaon sa klero sa Kakristiyanohan?

³⁴ Sukad nga gisugdan sa paghuyop sa ikatulong manulonda ang iyang trompeta, anam-anam nga nawad-ag gahom ang klero sa pagdominar sa katawhan hangtod nga, niining mga panahona, pipila na lamang kanila ang naghupot sa samag-diyos nga mga gahom nga ilang gipahimuslan sa miaging mga siglo. Tungod sa pagsangyaw sa mga Saksi ni Jehova, naamgohan sa daghang tawo nga daghan sa mga doktrina nga gitudlo sa klero maoy espirituwal nga hilo—“ajenjo.” Dugang pa, halos wala nay gahom ang klero sa amihanang Uropa, samtang sa ubang mga kayutaan ang ilang impluwensiya hugot nga gilimitehan sa kagamhanan. Sa Katolikong kanasoran sa Uropa ug Amerika, ang makauulaw nga panggawi sa klero diha sa ilang pinansiyal, politikal, ug moral nga mga kalihokan nakadaot sa ilang dungog. Sukad karon, ang ilang kahimtang mograbe pa, tungod kay sa dili madugay ilang maagoman ang samang paghukom nga ipahamtang ngadto sa mga membro sa tanang uban pang bakak nga mga relihiyon.—Pinadayag 18:21; 19:2.

³⁵ Ang paghampak ni Jehova sa Kakristiyanohan wala pa matapos. Palandonga kon unsay mahitabo human patingoga ang ikaupat nga trompeta.

Kangitngit!

36. Unsay nahitabo human huypa sa ikaupat nga manulonda ang iyang trompeta?

³⁶ “Ug ang ikaupat nga manulonda mihuyop sa iyang trompeta. Ug ang ikatulo ka bahin sa adlaw gihampak ug ang ikatulo ka bahin sa bulan ug ang ikatulo ka bahin sa mga bituon, aron nga ang ikatulo ka bahin nila mongitngit ug ang ikatulo ka bahin sa adlaw mawad-an sa kahayag, ug maingon man usab ang gabii.” (Pinadayag  8:12) Ang ikasiyam nga hampak sa Ehipto maoy usa ka hampak sa literal nga kangitngit. (Exodo 10:21-29) Apan unsa kining mahulagwayong kangitngit nga mihampak sa mga tawo?

37. Giunsa paghubit ni apostol Pedro ug apostol Pablo ang espirituwal nga kahimtang niadtong anaa sa gawas sa Kristohanong kongregasyon?

³⁷ Giingnan ni apostol Pedro ang iyang mga isigkamagtutuo nga sila diha sa kangitngit kaniadto, sa espirituwal nga pagkasulti, sa wala pa sila mahimong mga Kristohanon. (1 Pedro 2:9) Si Pablo usab migamit sa pulong “kangitngit” sa paghubit sa espirituwal nga kahimtang niadtong anaa sa gawas sa Kristohanong kongregasyon. (Efeso 5:8; 6:12; Colosas 1:13; 1 Tesalonica 5:4, 5) Apan komosta na man kadtong sakop sa Kakristiyanohan nga nag-angkong nagtuo sa Diyos ug nag-ingon nga ilang gidawat si Jesus ingong ilang Manluluwas?

38. Unsay giyagyag sa ikaupat nga manulonda bahin sa “kahayag” sa Kakristiyanohan?

³⁸ Si Jesus miingon nga ang matuod nga mga Kristohanon mailhan pinaagi sa ilang mga bunga ug daghan sa nag-angkon nga iyang mga sumusunod mahimong “mga mamumuhat sa kalapasan.” (Mateo 7:15-23) Dili ikalimod ni bisan kinsang nagtan-aw sa mga bunga sa ikatulo ka bahin sa kalibotan nga gilangkoban sa Kakristiyanohan nga siya nagsukarap sa grabeng espirituwal nga kangitngit. (2 Corinto 4:4) Siya ang ilabina gayong sad-an, tungod kay siya nag-angkon nga Kristohanon. Busa, haom lamang nga iyagyag sa ikaupat nga manulonda nga ang “kahayag” diay sa Kakristiyanohan, sa pagkamatuod, maoy kangitngit, ug ang iyang mga tuboran sa “kahayag” maoy Babilonyanhon—dili Kristohanon.—Marcos 13:22, 23; 2 Timoteo 4:3, 4.

39. (a) Sa unsang paagi ang resolusyon nga gisagop sa kombensiyon sa 1925 naghubit sa mini nga kahayag sa Kakristiyanohan? (b) Unsa ang dugang pagyagyag nga gihimo sa 1955?

³⁹ Nahiuyon nianang langitnong pahibalo, ang dakong panon sa katawhan sa Diyos nagtigom sa kombensiyon sa Indianapolis, Indiana, U.S.A., niadtong Agosto 29, 1925, ug nag-aprobar sa pagpatik sa usa ka prangkang resolusyon nga nag-ulohang “Message of Hope” (Mensahe sa Paglaom). Sa makausa pa, mga 50 milyones ka kopya ang gipanagtag diha sa daghang pinulongan. Kini naghubit sa mini nga kahayag nga gitanyag sa nagkombuya nga mapahimuslanong mga negosyante, mga lider sa politika, ug relihiyosong klero, nga tungod niini “ang katawhan nahulog ngadto sa kangitngit.” Ug kini nagpunting sa Gingharian sa Diyos nga mao ang tinuod nga paglaom aron madawat ang “mga panalangin sa kalinaw, kauswagan, kahimsog, kinabuhi, kagawasan ug dumalayong kalipay.” Nanginahanglan ug kaisog ang gamayng pundok sa dinihogang mga Kristohanon sa pagpahibalo sa maong mga mensahe batok sa dakong organisasyon sa Kakristiyanohan.  Apan sukad sa sayong bahin sa katuigan sa 1920 hangtod karon, sila makanunayong nagbuhat niana. Sa di pa dugayng mga panahon, sa 1955, ang dugang pagyagyag sa klero nga matang gihimo pinaagi sa tibuok-kalibotang pagpanagtag diha sa daghang pinulongan sa pulyeto nga nag-ulohang Christendom or Christianity—Which One Is “the Light of the World”? Karon, ang pagkasalingkapaw sa Kakristiyanohan dayag na kaayo mao nga daghan sa kalibotan ang makakita mismo niini. Apan ang katawhan ni Jehova wala molunga sa pagyagyag kaniya kon unsa gayod siya: usa ka gingharian sa kangitngit.

Usa ka Nagalupad nga Agila

40. Unsay giyagyag sa upat ka pagpatingog sa trompeta bahin sa Kakristiyanohan?

⁴⁰ Kining unang upat ka pagpatingog sa trompeta sa pagkatinuod misangpot sa pagyagyag sa alaot ug makamatay nga kahimtang sa Kakristiyanohan. Ang iyang bahin sa “yuta” giyagyag nga takos sa paghukom ni Jehova. Ang rebolusyonaryong mga kagamhanan nga nanungha sa iyang kayutaan ug sa ubang dapit gipakita nga makadaot sa espirituwal nga kinabuhi. Ang makasasalang kahimtang sa iyang klero ug ang katibuk-ang kangitngit sa iyang espirituwal nga kahimtang bug-os nga giyagyag aron makita sa tanan. Ang Kakristiyanohan mao gayod ang labing salawayong bahin sa sistema sa mga butang ni Satanas.

41. Sa dihang mihunong ang sunodsunod nga pagpatingog sa trompeta, unsay nakita ug nadungog ni Juan?

⁴¹ Unsa pay angayng ibutyag? Sa dili pa nato mahibaloan ang tubag niining pangutanaha, adunay kadiyot nga paghunong sa sunodsunod nga pagpatingog sa trompeta. Gihubit ni Juan ang sunod niyang nakita: “Ug nakita ko, ug nadungog ko ang usa ka agila nga nagalupad sa kinatung-an sa langit nga sa makusog nga tingog nagaingon: ‘Alaot, alaot, alaot kadtong nagapuyo sa yuta tungod sa nahibilin pang mga budyong sa trompeta sa tulo ka manulonda nga hapit nang mohuyop sa ilang mga trompeta!’”—Pinadayag 8:13.

42. Unsay mahimong ipasabot sa nagalupad nga agila, ug unsay mensahe niini?

⁴² Ang usa ka agila molupad diha sa kahitas-an sa langit, mao nga makita kini sa mga tawo sa daghang dapit. Hait kaayo ug layog abot ang panan-aw niini. (Job 39:29) Ang usa sa upat ka buhing linalang nga mga kerubin nga naglibot sa trono sa Diyos gihulagway ingong nagalupad nga agila. (Pinadayag 4:6, 7) Kon kini mao man kadtong kerubin o laing layog-panan-aw nga alagad sa Diyos, kini kusganong nagpahibalo sa usa ka puwersadong mensahe: “Alaot, alaot, alaot”! Papatalinghoga ang mga molupyo sa yuta, sa dihang madungog ang tulo ka nahibiling pagpatingog sa trompeta, nga ang matag usa niini nalangkit sa usa sa maong mga kaalaotan.

[Mga footnote]

[Mga Pangutana sa Pagtuon]

 [Chart sa panid 139]

Nadayag nga Mapait ang Tubig sa Kakristiyanohan

Mga Pagtulon-an ug mga Kon Unsay Tinuod nga

Tinamdan sa Kakristiyanohan Gisulti sa Bibliya

Ang personal nga ngalan sa Si Jesus nag-ampo nga

Diyos dili hinungdanon: “Ang pagabalaanon ang ngalan sa

paggamit ug personal nga Diyos. Si Pedro nag-ingon:

ngalan alang sa usa lamang “Ang matag usa nga magatawag

ka Diyos . . . dili gayod sa ngalan ni Jehova maluwas.”

haom alang sa katibuk-ang (Buhat 2:21; Joel 2:32;

pagtuo sa tanang membro sa Mateo 6:9; Exodo 6:3;

Kristiyanong Simbahan.” Pinadayag 4:11; 15:3; 19:6)

(Pasiuna sa Revised Standard

Version)

Ang Diyos usa ka Trinidad: Ang Bibliya nag-ingon nga

“Ang Amahan Diyos, ang Anak si Jehova labaw kang Jesus

Diyos, ug ang Balaang Espiritu ug mao ang Diyos ug ulo

Diyos, apan dili sila tulo ka ni Kristo. (Juan 14:28;

Diyos kondili usa ka Diyos.” 20:17; 1 Corinto 11:3)

(The Catholic Encyclopedia, Ang balaang espiritu mao

1912 nga edisyon) ang aktibong puwersa sa Diyos.

(Mateo 3:11; Lucas 1:41;

Buhat 2:4)

Ang kalag sa tawo dili Ang tawo maoy usa ka kalag.

mamatay: “Sa dihang ang Inigkamatay, ang kalag

tawo mamatay, ang iyang mohunong sa paghunahuna

kalag ug lawas magbulag. o pagbati ug mobalik sa

Ang iyang lawas . . . abog nga gikan niana

madugta . . . Apan ang kini gihimo. (Genesis 2:7;

kalag sa tawo dili mamatay.” 3:19; Salmo 146:3, 4;

(What Happens After Death; Ecclesiastes 3:19, 20; 9:5, 10;

usa ka basahon sa Iglesya Ezequiel 18:4, 20)

Katolika Romana)

Ang daotan silotan didto Ang bayad sa sala mao ang

sa impiyerno inigkamatay: kamatayon, dili ang kinabuhi

“Sumala sa naandan nga diha sa dapit sa pagsakit.

Kristiyanong pagtulon-an, (Roma 6:23) Ang mga patay

ang impiyerno maoy usa ka walay panimuot diha sa

dapit sa walay-kataposang impiyerno (Hades, Sheol), nga

pag-antos ug kasakit.” nagpaabot sa pagkabanhaw.

(The World Book Encyclopedia, (Salmo 89:48; Juan 5:28, 29;

1987 nga edisyon) 11:24, 25; Pinadayag

20:13, 14)

“Ang titulong Mediatrix Ang bugtong tigpataliwala sa

[babaye nga tigpataliwala] Diyos ug sa mga tawo mao

giaplikar sa Nuestra Señora.” si Jesus. (Juan 14:6;

(New Catholic Encyclopedia, 1 Timoteo 2:5;

1967 nga edisyon) Hebreohanon 9:15; 12:24)

Ang mga masuso kinahanglang Ang bawtismo maoy alang

bunyagan o bawtismohan: niadtong nahimo nang mga

“Sukad pa sa sinugdanan tinun-an ug natudloan sa

gipatuman na sa Simbahan pagtuman sa mga sugo ni

ang Sakramento sa Pagbunyag Jesus. Aron kuwalipikado sa

sa mga masuso. Kining bawtismo, ang usa ka tawo

buhata wala lamang isipa kinahanglang nakasabot sa

nga husto, kondili gitudlo Pulong sa Diyos ug nagpasundayag

usab nga kinahanglanon ug pagtuo. (Mateo 28:19, 20;

gayod alang sa kaluwasan.” Lucas 3:21-23; Buhat 8:35, 36)

(New Catholic Encyclopedia,

1967 nga edisyon)

Kadaghanan sa mga relihiyon Ang tanang Kristohanon sa

nabahin sa duha ka grupo, unang siglo maoy mga ministro

ang mga membro ug ang ug nakigbahin sa pagsangyaw

mga klero, nga maoy sa maayong balita. (Buhat

nag-alagad sa mga membro. 2:17, 18; Roma 10:10-13; 16:1)

Ang klero sagad suweldohan Ang usa ka Kristohanon

agig bayad sa ilang pag-alagad kinahanglang ‘maghatag nga walay

ug sila gipasidunggan sa mga bayad,’ ug dili magpasuweldo.

membro pinaagig mga titulo (Mateo 10:7, 8) Gidili gayod

sama sa “Reverendo,” ni Jesus ang paggamit ug

“Padre,” o “Iyang Kamahalan.” relihiyosong mga titulo.

(Mateo 6:2; 23:2-12;

1 Pedro 5:1-3)

Ang mga imahen, mga Ang mga Kristohanon

larawan, ug mga krus kinahanglang mokalagiw gikan

gigamit sa pagsimba: “Ang sa tanang matang sa

mga imahen . . . ni Kristo, idolatriya, bisan nianang

sa Birhen nga Inahan sa gitawag ug relatibong

Diyos, ug sa ubang mga pagsimba. (Exodo 20:4, 5;

santos, kinahanglang . . . 1 Corinto 10:14; 1 Juan 5:21)

tipigan diha sa mga Sila nagsimba sa Diyos dili

simbahan ug kinahanglang pinaagi sa ilang makita

pakitaan ug pagtahod ug kondili pinaagi sa espiritu

pasidungog.” (Deklarasyon sa ug kamatuoran. (Juan 4:23, 24;

Konsilyo sa Trent [1545-63]) 2 Corinto 5:7)

Ang mga membro sa Si Jesus nagwali sa Gingharian

simbahan gitudloan nga sa Diyos, dili sa usa ka

ang mga katuyoan sa politikanhong sistema, ingong

Diyos matuman pinaagi sa ang bugtong paglaom sa

politika. Si anhing Kardinal katawhan. (Mateo 4:23;

Spellman nag-ingon: “Usa 6:9, 10) Midumili siya sa

lamang ang dalan padulong pag-apil-apil sa politika.

sa pakigdait . . . , ang dakong (Juan 6:14, 15) Ang iyang

dalan sa demokrasya.” Ang Gingharian dili bahin niining

mga balita nagtaho bahin kalibotana; busa, ang iyang

sa pag-apil-apil sa relihiyon mga sumusunod kinahanglang

diha sa politika sa kalibotan dili usab bahin sa kalibotan.

(bisan diha sa mga rebelyon) (Juan 18:36; 17:16) Si

ug sa pagsuportar niini sa Santiago nagpasidaan batok

HK ingong “ang kataposang sa pagpakighigala sa

paglaom sa panaghiusa ug kalibotan. (Santiago 4:4)

pakigdait.”

[Hulagway sa panid 132]

Ang pagbukas sa pito ka timbre mitultol sa pagpatingog sa pito ka trompeta

[Hulagway sa panid 140]

“Usa ka Hagit Batok sa mga Lider sa Kalibotan” (1922) Kining resolusyona nakatabang sa pagmantala sa hampak ni Jehova batok sa “yuta”

[Hulagway sa panid 140]

“Usa ka Pasidaan sa Tanang Kristohanon” (1923) Ang malaglagong paghukom ni Jehova batok sa “ikatulo ka bahin sa dagat” kaylap nga gimantala pinaagi niining resolusyona

[Hulagway sa panid 141]

“Klero Nahukmang Sad-an” (1924) Ang kaylap nga pagpanagtag niining maong tract nakatabang sa pagpahibalo sa katawhan nga nahulog na ang “bituon” sa klero sa Kakristiyanohan

[Hulagway sa panid 141]

“Mensahe sa Paglaom” (1925) Kining prangka nga resolusyon gigamit sa pagyagyag sa mga tuboran konohay sa kahayag sa Kakristiyanohan ingong mga tuboran gayod sa kangitngit