Kapitulo 34

Usa ka Talagsaong Misteryo Nasulbad

1. (a) Unsay reaksiyon ni Juan sa pagkakita sa dakong bigaon ug sa makalilisang nga mananap nga iyang gisakyan, ug ngano? (b) Unsay reaksiyon sa Juan nga matang karon samtang nadayag ang mga panghitabo ingon nga katumanan sa matagnaong panan-awon?

 UNSAY reaksiyon ni Juan sa pagkakita sa dakong bigaon ug sa makalilisang nga mananap nga iyang gisakyan? Siya mismo ang mitubag: “Buweno, sa pagkakita ko kaniya ako natingala pag-ayo.” (Pinadayag 17:6b) Dili gayod mahanduraw sa tawhanong hunahuna lamang ang maong talan-awon. Apan, didto kini—sa halayo nga kamingawan—usa ka mahilayong bigaon nga nagsakay sa usa ka makalilisang, sanag-pulang bulok nga mapintas nga mananap! (Pinadayag 17:3) Ang Juan nga matang karon natingala usab pag-ayo samtang nadayag ang mga panghitabo ingon nga katumanan sa matagnaong panan-awon. Kon ang mga tawo sa kalibotan makakita pa unta niini, sila makasinggit, ‘Di-katuohan!’ ug ang mga magmamando sa kalibotan makaingon usab, ‘Imposible!’ Apan ang maong panan-awon natuman sa makapakurat nga paagi sa atong adlaw. Ang katawhan sa Diyos nakabaton nag talagsaong bahin sa pagkatuman sa panan-awon, ug tungod niini masaligon sila nga ang tagna magpadayon sa pagkatuman hangtod sa talagsaong sangkoanan niini.

2. (a) Agig sanong sa katingala ni Juan, unsay gisulti kaniya sa manulonda? (b) Unsay gipadayag na ngadto sa Juan nga matang, ug sa unsang paagi gihimo kini?

² Namatikdan sa manulonda ang katingala ni Juan. “Ug busa,” si Juan nagpadayon, “ang manulonda miingon kanako: ‘Nganong natingala ka man? Isulti ko kanimo ang misteryo sa babaye ug sa mapintas nga mananap nga iyang gisakyan nga may pito ka ulo ug napulo ka sungay.’” (Pinadayag 17:7) Ah, ipadayag karon sa manulonda ang misteryo! Iyang gipatin-aw ngadto sa natingala nga si Juan ang nagkalainlaing mga bahin sa panan-awon ug ang makapaukyab nga mga panghitabo nga hapit nang madayag. Sa samang paagi, samtang kini nag-alagad karon ubos sa pagtultol sa manulonda, gipadayag na ngadto sa nagtukawng Juan nga matang ang kahulogan sa tagna. “Dili ba ang mga paghubad iya man sa Diyos?” Sama sa matinumanon nga si Jose, kita nagtuo niana. (Genesis 40:8; itandi ang Daniel 2:29, 30.) Ang katawhan sa Diyos samag gibutang sa sentro sa entablado samtang gihubad ni Jehova alang kanila ang kahulogan sa panan-awon ug ang epekto niini sa ilang kinabuhi. (Salmo 25:14) Sa hustong panahon, iyang gipasabot kanila ang misteryo bahin sa babaye ug sa mapintas nga mananap.—Salmo 32:8.

3, 4. (a) Unsang pakigpulong publiko ang gipahayag ni N. H. Knorr niadtong 1942, ug sa unsang paagi gipaila niana ang sanag-pulang bulok nga mapintas nga mananap? (b) Unsang mga pulong nga gisulti sa manulonda kang Juan ang gihisgotan ni N. H. Knorr?

³ Gikan sa Septiyembre 18 ngadto sa 20, 1942, sa kinainitang yugto sa Gubat sa Kalibotan II, gihimo sa mga Saksi ni Jehova sa Tinipong Bansa ang ilang Bag-ong Kalibotan nga Teokratikanhong Asembliya. Ang pangunang siyudad, Cleveland, Ohio, gikonektar pinaagig telepono sa kapig 50 ka laing mga siyudad sa kombensiyon, nga may kinatas-ang ihap sa tumatambong nga 129,699. Sa bisan diin nga nahimo ang asembliya bisan pa sa gubat, ang programa gisubli sa ubang mga kombensiyon sa tibuok kalibotan. Niadtong panahona, gidahom sa kadaghanan sa katawhan ni Jehova nga ang gubat mograbe ug mosangko sa gubat sa Diyos sa Armagedon; busa ang ulohan sa pakigpulong publiko, “Kalinaw—Mohangtod ba Kini?,” nakapukaw ug dakong kaikag. Naunsa ba nga nangahas paghisgot ang bag-ong presidente sa Watch Tower Society, si N. H. Knorr, bahin sa kalinaw samtang daw kasukwahi niana ang umaabot sa mga nasod? a Tungod kana kay ang Juan nga matang naghatag ug “labaw pa kay sa kasagarang pagtagad” sa matagnaong Pulong sa Diyos.—Hebreohanon 2:1; 2 Pedro 1:19.

⁴ Unsang katin-awan ang gihatag sa pakigpulong nga “Kalinaw—Mohangtod ba Kini?” bahin  sa tagna? Nga tin-awng nagpaila sa sanag-pulang bulok nga mapintas nga mananap sa Pinadayag 17:3 ingong Liga sa Kanasoran, si N. H. Knorr nagpadayon sa paghisgot sa gubot nga kalungtaran niini nga gipasukad sa sunod nga mga pulong sa manulonda kang Juan: “Ang mapintas nga mananap nga imong nakita mao kaniadto, apan dili mao karon, hinunoa hapit nang mogula gikan sa kahiladman, ug kini mopadulong ngadto sa kalaglagan.”—Pinadayag 17:8a.

5. (a) Sa unsang paagi nga “ang mapintas nga mananap . . . mao kaniadto” ug unya “dili mao karon”? (b) Sa unsang paagi gitubag ni N. H. Knorr ang pangutana, “Magpabilin ba sa gahong ang Liga?”

⁵ “Ang mapintas nga mananap . . . mao kaniadto.” Oo, kini naglungtad ingong Liga sa Kanasoran sukad sa Enero 10, 1920, padayon sa unahan, nga may 63 ka nasod nga misalmot sa lainlaing mga panahon. Apan, nagsunodsunod pagbulag sa Liga ang Hapon, Alemanya, ug Italya, ug ang kanhing Unyon Sobyet gitaktak gikan sa Liga. Niadtong Septiyembre 1939 gisugdan sa Nazi nga diktador sa Alemanya ang Gubat sa Kalibotan II. b Tungod kay wala makapatunhay sa kalinaw sa kalibotan, ang Liga sa Kanasoran mitidlom sa kahiladman sa pagkainutil. Pagka-1942 kadto nalawos. Dili una niana o sa ulahing petsa—kondili niadto mismong kritikal nga panahon—nga gipatin-aw ni Jehova ang bug-os nga kahulogan sa panan-awon ngadto sa iyang katawhan! Panahon sa Bag-ong Kalibotan nga Teokratikanhong Asembliya, si N. H. Knorr nagpahayag, nga nahiuyon sa tagna, nga “ang mapintas nga mananap . . . dili  mao karon.” Unya siya nangutana, “Magpabilin ba sa gahong ang Liga?” Nga gikutlo ang Pinadayag 17:8, siya mitubag: “Ang kapunongan sa kalibotanong mga nasod mobangon pag-usab.” Kana gayod ang nahitabo—nga nagbayaw sa matagnaong Pulong ni Jehova!

Paggula Gikan sa Kahiladman

6. (a) Kanus-a migula gikan sa kahiladman ang sanag-pulang bulok nga mapintas nga mananap, ug unsay bag-ong ngalan niini? (b) Nganong ang Hiniusang Kanasoran mao gayod ang nabuhi pag-usab nga sanag-pulang bulok nga mapintas nga mananap?

⁶ Ang sanag-pulang bulok nga mapintas nga mananap migula gayod sa kahiladman. Niadtong Hunyo 26, 1945, uban sa masaba nga pasunding sa San Francisco, U.S.A., 50 ka nasod mibotar sa pagdawat sa Karta sa organisasyon sa Hiniusang Kanasoran. Ang tumong sa maong organisasyon mao “ang pagpatunhay sa internasyonal nga kalinaw ug kasegurohan.” Adunay daghang kasamahan ang Liga ug ang HK. Ang The World Book Encyclopedia nag-ingon: “Sa pipila ka paagi, ang HK kaamgid sa Liga sa Kanasoran, nga giorganisar tapos sa Gubat sa Kalibotan I . . . Daghan sa mga nasod nga nagtukod sa HK mao usab ang nagtukod sa Liga. Sama sa Liga, ang HK gitukod aron makatabang sa pagpatunhay sa kalinaw taliwala sa mga nasod. Ang pangunang mga ahensiya sa HK susama kaayo sa iya sa Liga.” Busa, ang HK mao gayod ang nabuhi pag-usab nga sanag-pulang bulok nga mapintas nga mananap. Ang mga membro niini nga mga 190 ka nasod mas daghan kay sa 63 ka membro sa Liga; giabaga usab niini ang mas dagkong mga responsabilidad kay sa organisasyon nga gipulihan niini.

7. (a) Sa unsang paagi ang mga molupyo sa yuta nahingangha sa nabuhi pag-usab nga sanag-pulang bulok nga mapintas nga mananap? (b) Unsang tumong ang wala mapatungha sa HK, ug unsay giingon sa sekretaryo-heneral niini bahin niana?

⁷ Gipahayag sa sinugdan ang talagsaong mga paglaom alang sa HK. Kadto maoy katumanan sa mga pulong sa manulonda: “Ug sa makita nila kon sa unsang paagi ang mapintas nga mananap mao kaniadto, apan dili mao karon, hinunoa moabot ra unya, kadtong nanagpuyo sa yuta matingala, apan ang ilang ngalan wala mahisulat sa linukot nga basahon sa kinabuhi sukad sa pagkatukod sa kalibotan.” (Pinadayag 17:8b) Ang mga molupyo sa yuta nagdayeg niining bag-o ug dako kaayong organisasyon, nga gipadagan gikan sa nagbuntaog nga hedkuwarter niini sa East River sa New York. Apan ang HK wala makapatunghag tinuod nga kalinaw ug kasegurohan. Sa kinadak-ang bahin sa ika-20ng siglo, ang kalinaw sa kalibotan napatunhay lamang tungod sa “mutual assured destruction” (hulga bahin sa tinong kalaglagan sa duha ka kiliran)—MAD, ingong minubo niini—ug misamot pa ang lumba sa armas. Tapos sa duolag 40 ka tuig nga paningkamot sa Hiniusang Kanasoran, ang kanhing sekretaryo-heneral niini, si Javier Pérez de Cuéllar, masulub-ong miingon niadtong 1985: “Nagkinabuhi kita sa laing yugto sa mga panatiko, ug ambot kon unsay atong himoon niini.”

8, 9. (a) Nganong ang HK walay mga kasulbaran sa mga problema sa kalibotan, ug unsay mahitabo niini sa dili madugay sumala sa gimbut-an sa Diyos? (b) Nganong ang mga ngalan sa mga magtutukod ug mga magdadayeg sa HK wala mahisulat sa “linukot nga basahon sa kinabuhi” sa Diyos? (c) Unsay malamposong buhaton sa Gingharian ni Jehova?

⁸ Ang HK walay mga kasulbaran. Ug ngano? Tungod kay ang Maghahatag sa kinabuhi sa tanang tawo dili mao ang maghahatag ug kinabuhi sa HK. Ang kinabuhi niana hamubo ra unya, kay sumala sa gimbut-an sa Diyos, “kini mopadulong ngadto sa kalaglagan.” Ang mga ngalan sa mga magtutukod ug mga magdadayeg sa HK wala mahisulat diha sa linukot nga basahon sa kinabuhi sa Diyos. Sa unsang paagi ang makasasala, himalatyong mga tawo, nga daghan nila nagtamay pa sa ngalan sa Diyos, makapatuman pinaagi sa HK kon unsay gipahayag ni Jehova nga Diyos nga iyang tumanon sa dili na madugay, dili pinaagig tawhanong ahensiya, kondili pinaagi sa Gingharian sa iyang Kristo?—Daniel 7:27; Pinadayag 11:15.

⁹ Ang HK sa pagkatinuod maoy mapasipalahong mini nga hulad sa Mesiyanikong Gingharian sa Diyos pinaagi sa iyang Prinsipe sa Pakigdait, si Jesu-Kristo—kansang prinsipenhong pagmando walay kataposan. (Isaias 9:6, 7) Bisan pag maayom-ayom sa HK ang temporaryong kalinaw, ang mga gubat moulbo ra gihapon sa dili madugay. Kini ang kinaiyahan sa makasasalang mga tawo. “Ang ilang ngalan wala mahisulat sa linukot nga basahon sa kinabuhi sukad sa pagkatukod sa kalibotan.” Ang Gingharian ni Jehova pinaagi ni Kristo dili lang magpatunghag walay-kataposang kalinaw sa yuta kondili, pinasukad sa halad lukat ni Jesus, magbanhaw sa mga patay, ang mga matarong ug dili-matarong nga anaa  sa panumdoman sa Diyos. (Juan 5:28, 29; Buhat 24:15) Nalakip niini ang tanan nga nagpabiling malig-on bisan pa sa mga pag-atake ni Satanas ug sa iyang binhi, ug ang uban pang magmasinugtanon karon. Ang mga ngalan sa lunod-patay nga mga sumusunod sa Dakong Babilonya o ni bisan kinsa nga padayong nagsimba sa mapintas nga mananap dayag nga dili gayod masulat sa linukot nga basahon sa kinabuhi sa Diyos.—Exodo 32:33; Salmo 86:8-10; Juan 17:3; Pinadayag 16:2; 17:5.

Kalinaw ug Kasegurohan—Usa ka Kawang nga Paglaom

10, 11. (a) Unsay giproklamar sa HK niadtong 1986, ug unsay sanong? (b) Pila ka “relihiyosong mga pamilya” ang nagtigom didto sa Assisi, Italya, aron mag-ampo alang sa kalinaw, ug gitubag ba sa Diyos ang maong mga pag-ampo? Ipatin-aw.

¹⁰ Sa paningkamot nga mousbaw ang paglaom sa katawhan, giproklamar sa Hiniusang Kanasoran ang 1986 ingong “Internasyonal nga Tuig sa Kalinaw,” nga may temang “Aron Panalipdan ang Kalinaw ug ang Kaugmaon sa Katawhan.” Ang naggubatay nga mga nasod giawhag sa dili paggamit sa ilang mga hinagiban, sa labing menos sulod sa usa ka tuig. Unsay ilang sanong? Sumala sa usa ka taho sa International Peace Research Institute, abot ug lima ka milyong tawo ang namatay ingong resulta sa mga gubat sulod sa 1986 lamang! Bisan pag giluwatan ang pipila ka espesyal nga mga sensilyo ug handomanang mga prangkeyo, kadaghanan sa mga nasod wala kaayoy gihimo bahin sa pagpangagpas sa gimithing kalinaw nianang tuiga. Bisan pa niana, ang mga relihiyon sa kalibotan—nga kanunayng nagtinguha sa pagbaton ug maayong relasyon uban sa HK—milihok sa pagmantala sa maong tuig sa nagkalainlaing mga paagi. Sa Enero 1, 1986, gidayeg ni Papa Juan Paulo II ang buluhaton sa HK ug ang bag-ong tuig gidedikar nga tuig sa kalinaw. Ug sa Oktubre 27, iyang gitigom ang mga lider sa daghang relihiyon sa kalibotan didto sa Assisi, Italya, aron mag-ampo alang sa kalinaw.

¹¹ Gitubag ba sa Diyos ang maong mga pag-ampo alang sa kalinaw? Buweno, kinsa ba ang Diyos nga giampoan sa relihiyosong mga lider? Kon suknaon mo sila, ang matag grupo mohatag ug lahi nga tubag. Aduna bay pundok sa milyonmilyong diyos nga makadungog ug makahatag sa mga hangyo nga gihimo sa daghang nagkalainlaing mga paagi? Daghan sa mga sumasalmot  nagsimba sa Trinidad nga diyos sa Kakristiyanohan. c Ang mga Budhista, mga Hindu, ug uban pa nagyamyam ug mga pangadye ngadto sa dili-maihap nga mga diyos. Sa kinatibuk-an, 12 ka “relihiyosong mga pamilya” ang nagtigom, nga gihawasan sa iladong mga lider sama sa Anglikanong Arsobispo sa Canterbury, sa Dalai Lama sa Budhismo, sa usa ka metropolitano sa Rusong Ortodokso, sa presidente sa Kapunongan sa Shinto nga Halaran sa Tokyo, sa Aprikanong mga animista, ug sa duha ka Amerikanong Indian nga may mga purong nga balhibo sa mga langgam. Kadto maoy mabulokong grupo, sa yanong pagkasulti, nga nindot kaayong tan-awon diha sa TV. Sa usa ka higayon, ang usa ka grupo nag-ampo nga walay hunong sulod sa 12 ka oras. (Itandi ang Lucas 20:45-47.) Apan may bisan usa ba niadtong mga pag-ampoa ang gidungog? Wala gayod, tungod sa mosunod nga mga hinungdan:

12. Unsay mga hinungdan nga ang Diyos wala motubag sa mga pag-ampo alang sa kalinaw sa relihiyosong mga lider sa kalibotan?

¹² Kasukwahi niadtong ‘naglakaw sa ngalan ni Jehova,’ walay mausa niadtong mga relihiyonista ang nag-ampo kang Jehova, ang buhing Diyos, kansang ngalan makita ug mga 7,000 ka beses diha sa orihinal nga Bibliya. (Miqueas 4:5; Isaias 42:8, 12) d Ingong usa ka grupo, sila wala mag-ampo sa Diyos diha sa ngalan ni Jesus, kay ang kadaghanan kanila dili gani motuo kang Jesu-Kristo. (Juan 14:13; 15:16) Walay mausa kanila ang nagbuhat sa kabubut-on sa Diyos alang sa atong adlaw, nga mao ang pagmantala sa tibuok kalibotan sa umaabot nga Gingharian sa Diyos—dili ang HK—ingong tinuod nga paglaom alang sa katawhan. (Mateo 7:21-23; 24:14; Marcos 13:10) Sa kadaghanan, ang ilang relihiyosong mga organisasyon nalangkit sa dugoong mga gubat sa kasaysayan, lakip sa duha ka gubat sa kalibotan sa ika-20ng siglo. Ang Diyos nag-ingon kanila: “Bisan pa kon kamo maghimog daghang mga pag-ampo, ako dili mamati; ang inyong mga kamot napuno sa pag-ula ug dugo.”—Isaias 1:15; 59:1-3.

13. (a) Nganong makahuloganon nga ang relihiyosong mga lider sa kalibotan makighiusa sa HK sa pag-awhag alang sa kalinaw? (b) Ang mga singgit alang sa kalinaw modangat sa unsang sangkoanan nga gitagna sa Diyos?

¹³ Dugang pa, makahuloganon kaayo nga ang relihiyosong mga lider sa kalibotan nakighiusa sa Hiniusang Kanasoran sa pag-awhag alang sa kalinaw niining panahona. Buot nilang impluwensiyahan ang HK alang sa ilang kaugalingong kaayohan, ilabina niining modernong panahon sa dihang ang daghan sa ilang katawhan nagabiya sa relihiyon. Sama sa dili-matinumanong mga lider sa karaang Israel, sila nagpatugbaw, “‘Adunay pakigdait! Adunay pakigdait!’ sa dihang walay pakigdait.” (Jeremias 6:14) Walay duhaduha nga mopadayon  ang ilang mga singgit alang sa kalinaw, nga mokusog pa sa pagsuportar sa sangkoanan niini nga gitagna ni apostol Pablo: “Ang adlaw ni Jehova moabot sama sa kawatan sa kagabhion. Sa dihang sila magaingon: ‘Kalinaw ug kasegurohan!’ unya ang kalit nga kalaglagan modangat dihadiha kanila sama sa pag-ul-ol sa kasakit sa usa ka babayeng mabdos; ug dili gayod sila makaikyas.”—1 Tesalonica 5:2, 3.

14. Unsay isipon tingali nga daw singgit na sa “Kalinaw ug kasegurohan!” ug sa unsang paagi ang usa dili malimbongan niana?

¹⁴ Sa di pa dugayng katuigan, gigamit sa mga politiko ang pamulong nga “kalinaw ug kasegurohan” sa pagbatbat sa nagkalainlaing tawhanong mga plano. Ang maong mga paningkamot sa mga lider sa kalibotan mao na ba ang sinugdanan sa pagkatuman sa 1 Tesalonica 5:3? O si Pablo naghisgot lamang ug usa ka tinong panghitabo nga makapaukyab kaayo nga kini makapadani sa pagtagad sa tibuok kalibotan? Sanglit ang mga tagna sa Bibliya sagad bug-os masabtan human lamang sa pagkatuman niana o samtang nagakatuman kana, atong paaboton ug tan-awon kana. Kasamtangan, ang mga Kristohanon nahibalo nga bisan sa kalinaw ug kasegurohan nga daw nakab-ot sa mga nasod, walay bisan unsa nga nabag-o. Ang kahakog, pagdumot, krimen, pagkabungkag sa pamilya, imoralidad, sakit, kasubo, ug kamatayon anaa pa gihapon. Kanay hinungdan nga ang bisan unsang singgit sa “kalinaw ug kasegurohan” dili gayod makalimbong kanimo, kon magpabilin kang nagtukaw sa kahulogan sa mga panghitabo sa kalibotan ug namati sa matagnaong mga pasidaan diha sa Pulong sa Diyos.—Marcos 13:32-37; Lucas 21:34-36.

[Mga footnote]

[Mga Pangutana sa Pagtuon]

[Kahon sa panid 250]

Ang Katingad-anang Butang Bahin sa “Kalinaw”

Bisan pag ang 1986 giproklamar sa HK ingon nga Internasyonal nga Tuig sa Kalinaw, ang lumba sa paggamag armas mikusog nga samag padulong sa paghikog. Ang World Military and Social Expenditures 1986 naghatag niining makapahinuklog nga mga detalye:

Niadtong 1986 ang tibuok-yuta nga gastos sa militar mikabat ug $900 ka libong milyon.

Ang usa ka oras nga gastos sa militar sa tibuok yuta igo na untang makabakuna sa 3.5 ka milyon nga namatay matag tuig gumikan sa masantang mananakod nga sakit.

Sa tibuok kalibotan, usa ka tawo sa lima ang nag-ilaid sa kawad-on. Kining tanang tawo nga gigutom mapakaon unta sulod sa usa ka tuig sa salapi nga gigasto sa kalibotan sa duha ka adlaw alang sa armas.

Ang enerhiya sa pagbuto nga anaa sa gipondo nga armas nukleyar sa kalibotan maoy 160,000,000 ka pilo nga mas labaw kay sa pagbuto sa Chernobyl.

Ang usa ka bomba nukleyar ikahulog nga may enerhiya sa pagbuto nga kapig 500 ka pilo kay sa bomba nga gihulog sa Hiroshima niadtong 1945.

Ang mga pondohanan ug bombang nukleyar nasudlan ug katumbas sa kapig usa ka milyong bomba sa gihulog sa Hiroshima. Kana maoy 2,700 ka pilo sa enerhiya nga gipabuto sa Gubat sa Kalibotan II, sa dihang namatay ang 38 ka milyong tawo.

Ang mga gubat nahimong mas subsob ug mas makapatay. Ang mga namatay sa gubat mikabat ug 4.4 ka milyon sa ika-18ng siglo, 8.3 ka milyon sa ika-19 nga siglo, 98.8 ka milyon sa unang 86 ka tuig sa ika-20ng siglo. Sukad sa ika-18ng siglo, ang mga namatay sa gubat miuswag ug kapig unom ka pilo kay sa pag-uswag sa populasyon sa kalibotan. May napulo ka pilong gidaghanon sa mga namatay matag gubat sa ika-20ng siglo kay sa ika-19 nga siglo.

[Mga hulagway sa panid 247]

Sumala sa gitagna bahin sa sanag-pulang bulok nga mapintas nga mananap, ang Liga sa Kanasoran mitidlom sa kahiladman panahon sa Gubat sa Kalibotan II apan nabuhi pag-usab ingong Hiniusang Kanasoran

[Mga hulagway sa panid 249]

Sa pagsuportar sa “Tuig sa Kalinaw” sa HK, ang mga hawas sa mga relihiyon sa kalibotan mitanyag ug nagkaguliyang nga mga pag-ampo didto sa Assisi, Italya, apan walay usa kanila ang nag-ampo ngadto sa buhing Diyos, si Jehova