Kapitulo Katorse

Ipaubos ni Jehova ang Usa ka Hambogirong Siyudad

Isaias 13:1–14:23

1. Unsa ka abante naglantaw karon ang basahon ni Isaias?

 ANG matagnaong basahon ni Isaias gisulat sa ikawalong siglo W.K.P. panahon sa Asiryanhong pagsulong sa Yutang Saad. Sumala sa nakita sa nangaging mga kapitulo sa iyang basahon, gitagna ni Isaias uban ang talagsaong katukma ang lakaw sa maong mga panghitabo. Bisan pa niana, ang basahon naghisgot saylo sa panahon sa paggahom sa Asirya. Gitagna niini ang pagbalik sa katawhang may pakigsaad kang Jehova gikan sa pagkadestiyero diha sa daghang kayutaan, lakip ang Sinar, nga nahimutangan sa Babilonya. (Isaias 11:11) Sa Isaias kapitulo 13, atong makaplagan ang usa ka talagsaong tagna nga sa pagkatuman ang dalan mabuksan alang sa maong pagbalik. Kining tagnaa gipasiunhan niining mga pulonga: “Ang pahayag batok sa Babilonya nga nakita ni Isaias nga anak nga lalaki ni Amoz diha sa panan-awon.”—Isaias 13:1.

‘Ang Pagkamapahitas-on Akong Paubson’

2. (a) Sa unsang paagi si Ezequias nalangkit sa Babilonya? (b) Unsa ang “timaan” nga iisa?

² Ang Juda nalangkit sa Babilonya panahon sa pagkinabuhi ni Isaias. Si Haring Ezequias grabeng nasakit ug unya naulian. Ang mga embahador gikan sa Babilonya nangabot aron pahalipayan siya sa iyang pagkaayo, lagmit uban ang tinagong katuyoan nga kuhaon si Ezequias ingong usa ka alyado sa ilang pakiggubat batok sa Asirya. Sa pagkadi-maalamon, si Haring Ezequias nagpakita kanila sa tanan niyang bahandi. Ingong sangpotanan, gisultihan ni Isaias si Ezequias nga pagkamatay sa hari, kadtong tanang bahandi dad-on ngadto sa Babilonya. (Isaias 39:1-7) Natuman kini sa 607 W.K.P. sa dihang ang Jerusalem gilaglag ug ang nasod gidestiyero. Bisan pa  niana, ang piniling katawhan sa Diyos dili magpabilin sa Babilonya sa walay kataposan. Si Jehova nagtagna kon sa unsang paagi buksan niya ang dalan aron sila makabalik sa ilang pinuy-anan. Siya nagsugod: “Ibabaw sa usa ka bukid sa dayag nga mga bato pag-isa kamo ug usa ka timaan. Ipatugbaw ang tingog kanila, iwarawara ang kamot, aron sila manganha sa mga ganghaan sa mga hamili.” (Isaias 13:2) Ang “timaan” maoy usa ka nagkagamhanan nga nasod sa kalibotan nga mopapahawa sa Babilonya gikan sa dungganong dapit niini. Iisa kini “ibabaw sa usa ka bukid sa dayag nga mga bato”—nga dayag kaayo gikan sa layo kaayo. Nga gipatawag aron sa pag-atake sa Babilonya, kadtong bag-ong gahom sa kalibotan mopugos sa pag-agi sa “mga ganghaan sa mga hamili,” ang mga ganghaan nianang dakong siyudad, ug bihagon kana.

3. (a) Kinsa ang “mga binalaan” nga ipatungha ni Jehova? (b) Sa unsang diwa ang paganong mga kasundalohan “binalaan”?

³ Si Jehova karon nag-ingon: “Ako nagpagawas sa sugo alang sa akong mga binalaan. Ako nagtawag usab sa akong mga gamhanan aron sa pagpahayag sa akong kasuko, niadtong mga nagmasadyaon gayod. Pamati! Usa ka panon sa katawhan sa kabukiran, sama sa usa ka dakong katawhan! Pamati! Ang kagahob sa mga gingharian, sa kanasoran nga nagkatigom! Si Jehova sa mga panon nagatigom sa kasundalohan sa gubat.” (Isaias 13:3, 4) Kinsa ba kining “mga binalaan” nga gitudlo aron paubson ang mapahitas-ong Babilonya? Sila maoy nag-ipong mga kasundalohan sa mga nasod, “kanasoran nga nagkatigom.” Sila mosulong sa Babilonya gikan sa halayong bukirong rehiyon. “Sila nagagikan sa yuta nga halayo, gikan sa kinatumyan sa mga langit.” (Isaias 13:5) Sa unsang diwa sila gibalaan? Tino nga dili sa diwa sa pagkabalaan. Sila maoy paganong mga kasundalohan nga walay interes sa pag-alagad kang Jehova. Hinunoa, diha sa Hebreohanong Kasulatan, ang “binalaan” nagkahulogang “gilain aron magamit sa Diyos.” Si Jehova makabalaan sa mga kasundalohan sa mga nasod ug pahimuslan ang ilang mahakogong mga ambisyon aron ipahayag ang iyang kasuko. Gigamit niya ang Asirya niining paagiha. Sa susama iyang gamiton ang Babilonya. (Isaias 10:5; Jeremias 25:9) Ug iyang gamiton ang ubang mga nasod sa pagsilot sa Babilonya.

4, 5. (a) Unsay gitagna ni Jehova alang sa Babilonya? (b) Unsay sagubangon niadtong moatake sa Babilonya?

 ⁴ Ang Babilonya dili pa mao ang gamhanang nasod sa kalibotan. Bisan pa niana, sa pagluwat ug usa ka pahayag pinaagi ni Isaias, si Jehova nakakita daan sa panahon nga siya mag-okupar sa maong posisyon, ug iyang gitagna ang iyang pagkapukan. Siya nag-ingon: “Tiyabaw kamo, kay ang adlaw ni Jehova haduol na! Kini moabot ingon nga paglaglag gikan sa Labing Gamhanan.” (Isaias 13:6) Oo, ang pagpasigarbo sa Babilonya pulihan sa punog-kaguol nga pagtiyabaw. Ngano? Tungod sa “adlaw ni Jehova,” ang adlaw sa dihang ipatuman ni Jehova ang paghukom batok kaniya.

⁵ Apan, sa unsang paagi posibleng malaglag ang Babilonya? Sa dihang modangat ang panahon ni Jehova, ang siyudad mopatim-awng halayo sa kapeligrohan. Ang mosulong nga mga kasundalohan kinahanglang mosagubang una sa kinaiyanhong mga depensa nga gitagana sa Subang Eufrates, nga nag-agos sa sentro sa siyudad ug gigamit aron mapunog tubig ang usa ka panalipod nga trinsera ug aron pagsuplay ug tubig nga ilimnon sa siyudad. Unya anaa pa ang nagbuntaog nga dobleng mga paril sa Babilonya, nga daw dili maguba. Dugang pa, daghag pondong pagkaon ang siyudad. Ang basahong Daily Bible Illustrations nag-ingon nga si Nabonido —ang kataposang hari sa Babilonya—“naghago pag-ayo aron suplayan ang lungsod sa pondong mga pagkaon, ug gituohang may igo [nga pagkaon] sa pagbuhi sa mga molupyo sulod ug kawhaan ka tuig.”

6. Unsay mahitabo nga wala damha sa dihang mahitabo ang gitagnang pag-atake diha sa Babilonya?

⁶ Ugaling lang, ang panggawas nga dagway mahimong malimbongon. Si Isaias nag-ingon: “Mao nga ang tanang kamot manghuyhoy, ug ang tibuok nga kasingkasing sa tawong may-kamatayon matunaw. Ug ang katawhan nangatugaw. Ang pagpangirig ug ang kasakit sa pagpanganak mohakgom kanila; sila may kasakit sa pagbati sama sa usa ka babayeng manganak. Sila magtinan-away sa kahibulong. Ang ilang mga nawong nagsiga.” (Isaias 13:7, 8) Sa dihang ang mananaog nga mga kasundalohan mosulong sa siyudad, ang kaharuhay sa mga molupyo niini pulihan sa kasakit nga kalit ug grabe sama nianang sa usa ka babayeng manganak.  Ang ilang mga kasingkasing matunaw sa kahadlok. Kay paralisado, ang ilang mga kamot manghuyhoy, nga dili makadepensa. Ang ilang mga nawong mahimong “nagsiga” tungod sa kahadlok ug kagul-anan. Sa kahibulong sila magtinan-away sa usag usa, nga mahibulong kon naunsa ba nga napukan man ang ilang dakong siyudad.

7. Unsang “adlaw ni Jehova” ang moabot, ug unsa unya ang mga resulta alang sa Babilonya?

⁷ Bisan pa niana, kini mapukan gayod. Ang Babilonya moatubang sa usa ka adlaw sa pagpanudya, usa ka “adlaw ni Jehova,” nga mahimong makapaguol gayod. Ipahayag sa supremong Maghuhukom ang iyang kasuko ug ipadangat ang nahiangay-kaayong paghukom diha sa makasasalang mga molupyo sa Babilonya. Ang tagna nag-ingon: “Tan-awa! Ang adlaw ni Jehova nagsingabot, mapintas uban sa mabangis nga kasuko ug sa nagsilaob nga kasuko, aron himoon ang yuta nga usa ka kahinganghaan, ug aron laglagon ang mga makasasala sa yuta gikan niini.” (Isaias 13:9) Ang umaabot sa Babilonya mangiob. Kini nahisamag ang adlaw, bulan, ug mga bituon ngatanan mihunong sa pagdan-ag. “Kay ang mga bituon mismo sa mga langit ug ang ilang mga konstelasyong Kesil dili mopakidlap sa ilang kahayag; ang adlaw mongitngit gayod sa pagsubang niini, ug ang bulan mismo dili mopadan-ag sa kahayag niini.”—Isaias 13:10.

8. Nganong gihukom ni Jehova ang pagkapukan sa Babilonya?

⁸ Nganong kana ang dangatan sa maong hambogirong siyudad? Si Jehova nag-ingon: “Akong pagasilotan ang mabungahong yuta tungod sa pagkadaotan niini, ug ang mga daotan tungod sa ilang kasaypanan. Ug ang garbo sa mga mapangahason pahunongon ko gayod, ug ang pagkamapahitas-on sa mga malupigon akong ipaubos.” (Isaias 13:11) Ang pagbubo sa kapungot ni Jehova maoy silot sa pagkamapintason sa Babilonya ngadto sa katawhan sa Diyos. Ang tibuok yuta mag-antos tungod sa pagkadaotan sa mga Babilonyanhon. Kining hambogirong mga malupigong magmamando dili na maghagit sa dayag kang Jehova!

9. Unsay nagpaabot sa Babilonya sa adlaw sa paghukom ni Jehova?

⁹ Si Jehova nag-ingon: “Akong himoon nga labi pang talagsaon ang tawong may-kamatayon kay sa dinalisay nga bulawan, ug ang  yutan-ong tawo nga mas talagsaon pa kay sa bulawan sa Opir.” (Isaias 13:12) Oo, ang siyudad mawad-ag mga tawo, nga mahimong kamingawan. Si Jehova nagpadayon: “Mao kana nga ipahinabo ko nga ang langit mauyog, ug ang yuta matay-og nga mahigawas gikan sa dapit niini sa mabangis nga kasuko ni Jehova sa mga panon ug sa adlaw sa iyang nagsilaob nga kasuko.” (Isaias 13:13) Ang “langit” sa Babilonya, ang iyang kapid-ang mga diyos ug mga diyosa, matugaw, nga dili makatabang sa siyudad panahon sa kalisdanan niini. “Ang yuta,” ang Imperyo sa Babilonya, mauyog nga mahigawas sa dapit niini, nga hinumdoman sa kasaysayan ingon nga laing patay na nga imperyo. “Mahitabo nga, sama sa usa ka gasela nga giabog ug sama sa usa ka panon sa mga hayop nga walay magtigom kanila, sila modangop, ang matag usa ngadto sa iyang kaugalingong katawhan; ug sila mangalagiw, ang matag usa ngadto sa iyang kaugalingong yuta.” (Isaias 13:14) Ang tanang langyawng mga tigpaluyo sa Babilonya mobiya kaniya ug mokalagiw, kay naglaom sa paghikay ug bag-ong mga relasyon uban sa nagapamukan nga nasod sa kalibotan. Sa kataposan masinati sa Babilonya ang kasakitan sa usa ka siyudad nga nabihag, kasakitan nga iyang gipaagom sa daghan pang uban sa mga adlaw sa iyang kahimayaan: “Ang matag usa nga makaplagan duslakon, ug ang matag usa nga masakpan mapukan pinaagi sa espada; ug ang ilang mga bata pagadugmokon atubangan sa ilang mga mata. Ang ilang mga balay pagalungkaban, ug ang ilang kaugalingong mga asawa panglugoson.”—Isaias 13:15, 16.

Galamiton sa Diyos sa Paglaglag

10. Kinsay gamiton ni Jehova sa pagpildi sa Babilonya?

¹⁰ Unsang gahoma ang gamiton ni Jehova aron pagpukan sa Babilonya? Nga abanteg mga 200 ka tuig, si Jehova nagpadayag sa tubag: “Ania ako nagpukaw sa mga taga-Media batok kanila, nga nag-isip sa plata nga walay kapuslanan ug kinsa, kon bahin sa bulawan, walay kahimuot niini. Ug ang ilang mga busogan modugmok bisan sa mga batan-ong lalaki. Ug ang mga bunga sa tiyan dili nila kaluy-an; sa mga anak nga lalaki ang ilang mata dili maluoy. Ug ang Babilonya, ang dayandayan sa mga gingharian, ang katahom sa garbo sa mga Caldeanhon, mahimo gayong sama sa dihang ang Diyos mipukan sa Sodoma ug Gomora.” (Isaias  13:17-19) Ang nindot kaayong Babilonya mapukan, ug ang galamiton ni Jehova aron ipahinabo kini mao unya ang mga kasundalohan gikan sa halayo, bukirong kabanikanhan sa Media. a  Sa kadugayan, ang Babilonya maawaaw sama sa tuman ka mahilayong mga siyudad sa Sodoma ug Gomora.—Genesis 13:13; 19:13, 24.

11, 12. (a) Sa unsang paagi ang Media nahimong gamhanan sa kalibotan? (b) Unsang talagsaong kinaiya ang gihisgotan sa tagna bahin sa kasundalohan sa Media?

¹¹ Sa adlaw ni Isaias, ang Media ug Babilonya maoy ubos sa Asiryanhong yugo. Duolan sa usa ka siglo sa ulahi, sa 632 W.K.P., ang Media ug Babilonya naghiusa sa mga puwersa ug nagpukan sa Nineve, ang kaulohan sa Asirya. Nagbukas kadto sa dalan aron ang Babilonya mahimong gamhanan sa kalibotan. Siya wala gayoy kaamgohan nga mga 100 ka tuig human niana, siya laglagon sa Media! Si Jehova nga Diyos lamang ba ang makapahayag nianang maisogong panagna?

 ¹² Sa dihang gipaila ang iyang piniling galamiton sa paglaglag, si Jehova nag-ingon nga ang kasundalohan sa Media “nag-isip sa plata nga walay kapuslanan ug . . . kon bahin sa bulawan, walay kahimuot niini.” Pagkatalagsaong kinaiya alang sa mga sundalo nga nahimong gahian tungod sa pakiggubat! Ang eskolar sa Bibliya nga si Albert Barnes nag-ingon: “Sa pagkatinuod, diyutay rang nagasulong nga mga kasundalohan ang dili maimpluwensiyahan sa kalaoman sa inagaw sa gubat.” Napamatud-an ba sa kasundalohan sa Media nga si Jehova matinud-anon bahin niini? Oo. Tagda kining komento nga makaplagan diha sa The Bible-Work, nga gisulat ni J. Glentworth Butler: “Lahi sa kadaghanang nasod nga nakiggubat sukad, ang mga Medianhon, ug ilabina mga Persianhon, nag-isip nga mas bililhon ang pagpukan ug himaya kay sa bulawan.” b Tungod niini, dili katingad-an nga sa dihang gipagawas niya ang mga Israelinhon gikan sa pagkadestiyero sa Babilonya, ang Persianhong magmamando nga si Ciro nagpasig-uli kanila sa libolibong sudlanan nga ginama sa bulawan ug sa plata nga gikuha ni Nabukodonosor gikan sa templo sa Jerusalem. —Esdras 1:7-11.

13, 14. (a) Bisan pag dili interesado sa inagaw sa gubat, alang sa unsa ang Medianhon ug Persianhong mga manggugubat ambisyoso? (b) Sa unsang paagi gibuntog ni Ciro ang gipanghambog nga mga depensa sa Babilonya?

¹³ Bisag ang Medianhon ug Persianhong mga manggugubat dili matinguhaon ug inagaw sa gubat, sila hinunoa ambisyoso. Sila dili buot nga magpabilin nga ikaduha sa bisan unsang nasod sa panan-aw sa kalibotan. Dugang pa, gibutang ni Jehova sa ilang mga kasingkasing ang “paglaglag.” (Isaias 13:6) Busa, pinaagi sa ilang metal nga mga busogan—nga magamit dili lamang sa pagtiro sa mga gapasan kondili sa pagbunal usab ug pagpildi sa kaawayng mga sundalo, ang mga anak sa Babilonyanhong mga inahan—sila determinado nga pukanon ang Babilonya.

¹⁴ Si Ciro, ang pangulo sa Medo-Persianhong mga kasundalohan, wala mapugngi sa mga kuta sa Babilonya. Sa gabii sa Oktubre 5/6, 539 W.K.P., gimando niya ang pagpatipas sa katubigan sa Subang Eufrates. Sa namabaw ang tubig, ang mga manunulong mihinok pagsulod sa siyudad, nga misubay sa suba latas sa taga-paa nga  tubig. Wala makabantay ang mga molupyo sa Babilonya, ug napukan ang Babilonya. (Daniel 5:30) Si Jehova nga Diyos nagdasig kang Isaias sa pagtagna sa maong mga panghitabo, nga wala magpaduhaduha nga Siya ang nagtultol sa mga butang.

15. Unsa ang palaaboton sa Babilonya?

¹⁵ Unsa ka bug-os ang pagkalaglag unya sa Babilonya? Pamati sa pahayag ni Jehova: “Siya dili na gayod puy-an, ni siya magapuyo gikan sa usa ka kaliwatan ngadto sa laing kaliwatan. Ug didto ang taga-Arabia dili magpatindog sa iyang tolda, ug walay mga magbalantay nga magpahigda sa ilang panon sa mga hayop didto. Ug tinong mohigda didto ang mga tigduawan sa mamala nga mga rehiyon, ug ang ilang mga balay mapuno sa mga agilahong ngiwngiw. Ug didto ang mga ostrik magapuyo, ug ang pormag-kanding nga mga demonyo managluksolukso didto. Ug ang mga irong ihalas magauwang sa iyang puloy-anang mga torre, ug ang dakong bitin mahianha sa mga palasyo sa tumang kahimuot. Ug ang panahon alang kaniya haduol nang moabot, ug ang iyang mga adlaw dili ioktaba.” (Isaias 13:20-22) Bug-os nga pagkaawaaw ang dangatan unya sa siyudad.

16. Ang presenteng kahimtang sa Babilonya naghatag kanato sa unsang pagsalig?

¹⁶ Wala dayon kini mahitabo sa 539 W.K.P. Bisan pa niana, karong adlawa tin-aw kaayo nga natuman ang tanang gitagna ni Isaias bahin sa Babilonya. Ang Babilonya “sa pagkakaron, ug sulod sa mga siglo, usa ka talan-awon sa dakong kamingawan, ug maoy usa ka tapok sa kagun-oban,” matod sa usa ka komentarista sa Bibliya. Unya siya midugang: “Imposible ang pagtan-aw sa maong esena ug dili mapahinumdoman nga tukma kaayo ang pagkatuman sa mga panagna ni Isaias ug Jeremias.” Tin-aw, walay tawo sa adlaw ni Isaias ang makatagna sa pagkapukan sa Babilonya ug iyang pagkaawaaw sa kadugayan. Kon buot sabton, ang pagkapukan sa Babilonya ngadto sa mga Medianhon ug mga Persianhon nahitabo mga 200 ka tuig human sa pagsulat ni Isaias sa iyang basahon! Ug ang pagkaawaaw niini sa kadugayan nahitabo kasiglohan sa ulahi. Dili ba kini magpalig-on sa atong pagtuo nga ang Bibliya maoy inspiradong Pulong sa Diyos? (2 Timoteo 3:16) Dugang pa, sanglit si Jehova nagtuman sa mga tagna sa nangaging kapanahonan, kita bug-os  makasalig nga ang wala-pa-matuman nga mga tagna sa Bibliya matuman sa gitakdang panahon sa Diyos.

“Pahulay Gikan sa Imong Kasakit”

17, 18. Ang kapildihan sa Babilonya magkahulogan sa unsang mga panalangin alang sa Israel?

¹⁷ Ang pagkapukan sa Babilonya mao unyay kahupayan alang sa Israel. Kana magpasabot sa pagkagawas sa pagkabihag ug sa kahigayonan sa pagbalik ngadto sa Yutang Saad. Busa, si Isaias karon nag-ingon: “Si Jehova magpakitag kaluoy kang Jacob, ug siya tino nga mopili gihapon sa Israel; ug siya mohatag gayod kanila ug pahulay diha sa ilang yuta, ug ang langyaw nga pumuluyo igatipon kanila, ug sila magalangkit sa ilang kaugalingon sa balay ni Jacob. Ug ang mga katawhan magkuha gayod kanila ug magdala kanila ngadto sa ilang kaugalingong dapit, ug ang balay sa Israel manag-iya kanila diha sa yuta ni Jehova ingong mga sulugoong lalaki ug mga sulugoong babaye; ug sila mahimong mga magbibihag niadtong nagbihag kanila, ug ilang mahimong sakop kadtong mga nagpugos kanila sa pagtrabaho.” (Isaias 14:1, 2) Ang “Jacob” dinhi nagtumong sa Israel sa katibuk-an—tanang 12 ka tribo. Ipakita ni Jehova ang kaluoy ngadto kang “Jacob” pinaagi sa pagtugot sa nasod nga mobalik sa yutang-natawhan. Mokuyog kanila ang libolibong langyaw, nga daghan kanila mag-alagad sa mga Israelinhon ingon nga mga sulugoon sa templo. Ang pipila ka Israelinhon makabaton unyag awtoridad ibabaw sa ilang kanhing mga magbibihag. c

¹⁸ Wala na unya ang kasakitan sa pagkinabuhi ingon nga destiyero. Sa kapulihay, si Jehova maghatag sa iyang katawhan ug “pahulay gikan sa [ilang] kasakit ug gikan sa [ilang] kasamok ug gikan sa mapig-ot nga pagkaulipon diin [sila] nahimong usa ka ulipon.” (Isaias 14:3) Kay napagawas na gikan sa lawasnong mga kabug-at sa pagkaulipon, ang Israel dili na magaantos sa kasakit ug kasamok sa pagpuyo taliwala sa mga magsisimba sa bakak nga mga diyos. (Esdras 3:1; Isaias 32:18) Sa pagkomento bahin niini, ang librong  Lands and Peoples of the Bible nag-ingon: “Alang sa Babilonyanhon ang iyang mga diyos bug-os nga sama sa iyang kaugalingon, sa tanang daotang mga bahin sa iyang kinaiya. Sila mga talawan, mga palahubog ug mga kulang sa pangutok.” Makapahupay gayod nga makalingkawas sa maong daotang relihiyosong kahimtang!

19. Unsay gikinahanglan aron ang Israel makapahimulos sa kapasayloan ni Jehova, ug unsay atong makat-onan gikan niini?

¹⁹ Bisan pa niana, ang kaluoy ni Jehova dili kay walay kondisyon. Ang iyang katawhan kinahanglang magpahayag ug paghinulsol sa ilang pagkadaotan, nga maoy nagtukmod sa Diyos sa pagsilot nga grabe kaayo kanila. (Jeremias 3:25) Ang prangka, kinasingkasing nga pagsugid magpahinabo sa kapasayloan ni Jehova. (Tan-awa ang Nehemias 9:6-37; Daniel 9:5.) Kining prinsipyoha mismo matuod usab karong adlawa. Sanglit “walay tawo nga dili makasala,” kitang tanan nagkinahanglan sa kaluoy ni Jehova. (2 Cronicas 6:36) Si Jehova, ang maluluy-on nga Diyos, mahigugmaong nagdapit kanato nga isugid ang atong mga sala ngadto kaniya, maghinulsol, ug mohunong sa bisan unsang daotang dalan, aron kita mamaayo. (Deuteronomio 4:31; Isaias 1:18; Santiago 5:16) Kini dili lamang motabang nga kita mapasig-uli sa iyang pag-uyon kondili maghatag usab kanatog kahupayan.—Salmo 51:1; Proverbio 28:13; 2 Corinto 2:7.

Usa ka “Panultihon” Batok sa Babilonya

20, 21. Sa unsang paagi ang mga silingan sa Babilonya nagmaya sa iyang pagkapukan?

²⁰ Kapig 100 ka tuig una mouswag ang Babilonya ingon nga gamhanang nasod sa kalibotan, si Isaias nagtagna sa pagsanong sa kalibotan bahin sa iyang pagkapukan. Sa matagnaon, iyang gisugo ang mga Israelinhon nga napagawas na gikan sa pagkabinihag niya: “Kinahanglan nga ikaw magapatugbaw niini nga panultihon batok sa hari sa Babilonya ug moingon: ‘Mihunong na gayod ang usa nga nagpugos sa uban sa pagtrabaho, ang pagpanglupig mihunong na! Gibali ni Jehova ang olisi sa mga daotan, ang sungkod sa mga nagamando, ang usa nga naghampak sa mga katawhan diha sa mabangis nga kasuko pinaagig walay-hunong nga hampak, ang usa nga nagbuntog sa kanasoran diha sa bug-os nga kasuko uban sa paglutos nga walay pagpugong.’” (Isaias  14:4-6) Ang Babilonya nakaugmad ug dungog ingon nga mananaog, usa ka malupigon nga maghimo nga mga ulipon sa katawhang gawasnon. Pagkahaom nga ang iyang pagkapukan saulogon uban sa usa ka “panultihon” nga direktang itumong sa dinastiyang Babilonyanhon—sugod kang Nabukodonosor ug natapos kang Nabonido ug Belsazar—nga maoy nagdumala sa mga adlaw sa kahimayaan sa dakong siyudad!

²¹ Dako gayong kalainan ang ipahinabo sa iyang pagkapukan! “Ang tibuok yuta mipahulay na, nahigawas na sa kasamok. Ang katawhan nagmaya uban ang malipayong mga singgit. Bisan ang mga kahoyng junipero nagmaya usab tungod kanimo, ang mga sedro sa Lebanon, nga nag-ingon, ‘Sukad gayod sa imong paghigda, walay tigputol ug kahoy nga mitungha batok kanamo.’” (Isaias 14:7, 8) Ang mga hari sa mga nasod sa palibot, alang sa mga magmamando sa Babilonya, nahisama sa mga kahoy nga pagaputlon ug gamiton alang sa ilang kaugalingong mga katuyoan. Aw, tapos na kanang tanan. Ang mamumutol ug kahoy nga Babilonyanhon nakaputol na sa iyang kataposang kahoy!

22. Sa balaknong diwa, sa unsang paagi apektado ang Sheol sa pagkapukan sa Babilonyanhong dinastiya?

²² Makapahingangha gayod ang pagkapukan sa Babilonya nga ang lubnganan mismo may reaksiyon: “Bisan ang Sheol sa ilalom nauyog gumikan kanimo aron sa pagsugat kanimo sa imong pag-anhi. Gumikan kanimo kini nagpukaw niadtong mga walay gahom sa kamatayon, ang tanang samag-kanding nga mga pangulo sa yuta. Gipatindog niini ang tanang hari sa kanasoran gikan sa ilang mga trono. Silang tanan nagpahayag ug nag-ingon kanimo, ‘Ikaw ba usab gihimong maluya sama kanamo? Ikaw ba gipakasama kanamo? Gidala ngadto sa Sheol ang imong garbo, ang kabanha sa imong kinuldasan nga mga tulonggon. Ilalom kanimo, ang mga ulod gibanig ingong usa ka higdaanan; ug ang mga ulod maoy imong sapot.’” (Isaias 14:9-11) Pagkapuwersadong balaknong paghulagway! Kini samag ang komong lubnganan sa katawhan kinahanglang magpukaw sa tanang hari sa Babilonyanhong dinastiya nga nag-una sa kamatayon aron makasugat sila sa bag-ong abot. Sila nagbiaybiay sa nagmandong Babilonyanhong nasod, nga nianang panahona maoy inutil na, nga naghigda diha sa nagbanig  nga mga ulod inay diha sa mahalong higdaanan, nga nalukop sa mga ulod inay sa mahalong mga panaptong lino.

“Sama sa Usa ka Patayng Lawas nga Gitamaktamakan”

23, 24. Unsang hingaping pagkahambogiro ang gipakita sa mga hari sa Babilonya?

²³ Si Isaias nagpadayon sa panultihon: “Oh giunsa mo pagkahulog gikan sa langit, ikaw nga nagasidlak, anak sa kaadlawon! Giunsa mo pagkapukan paingon sa yuta, ikaw nga nagpainutil sa mga nasod!” (Isaias 14:12) Ang garbo-sa-kaugalingon maoy nagtukmod sa mga hari sa Babilonya sa pagtuboy sa ilang kaugalingon labaw niadtong alirong kanila. Sama sa usa ka bituon nga masidlakong nagadan-ag sa langit sa sayong kabuntagon, sila hambogirong naggamit sa gahom ug awtoridad. Ang usa ka linaing tinubdan sa garbo mao ang pagpukan ni Nabukodonosor sa Jerusalem, usa ka talagsaong buhat nga wala mahimo sa Asirya. Ang panultihon naghulagway sa hambogirong dinastiya sa Babilonya nga nag-ingon: “Ngadto sa mga langit ako mosaka. Ibabaw sa mga bituon sa Diyos akong ituboy ang akong trono, ug ako molingkod sa bukid sa panagkatigom, sa kinalay-ang mga bahin sa amihanan. Mosaka ako sa ibabaw sa hatag-as nga mga dapit sa kapanganoran; akong himoon ang akong kaugalingon nga sama sa Labing Hataas.” (Isaias 14:13, 14) May butang bang mas mapasipalahon kay niana?

²⁴ Diha sa Bibliya ang mga hari sa harianong banay ni David gitandi ngadto sa mga bituon. (Numeros 24:17) Sukad kang David paunahan, ang maong “mga bituon” naghari gikan sa Bukid sa Zion. Human sa pagtukod ni Solomon sa templo sa Jerusalem, ang ngalang Zion gipadapat ngadto sa tibuok siyudad. Ubos sa pakigsaad sa Balaod, ang tanang lalaking Israelinhon obligado nga moadto sa Zion katulo sa usa ka tuig. Busa, kadto nahimong ang “bukid sa panagkatigom.” Pinaagi sa pagtinguha nga sakopon ang Judeanong mga hari ug unya palagpoton sila gikan nianang bukira, si Nabukodonosor nagpahayag sa iyang tuyo nga ibutang ang iyang kaugalingon ibabaw sa maong “mga bituon.” Wala niya ihatag kang Jehova ang dungog alang sa iyang kadaogan ibabaw kanila.  Hinunoa, sa pagkatinuod, mahambogon niyang gibutang ang iyang kaugalingon sa dapit ni Jehova.

25, 26. Sa unsang paagi ang Babilonyanhong dinastiya nakaagom ug makauulaw nga kataposan?

²⁵ Pagkadakong pagbali ang nagpaabot alang sa hambogirong Babilonyanhong dinastiya! Ang Babilonya halayo sa pagkatinuboy ibabaw sa mga bituon sa Diyos. Hinunoa, si Jehova nag-ingon: “Ikaw dad-on ngadto sa Sheol, ngadto sa kinahiladmang mga bahin sa gahong. Kadtong managpakakita kanimo mosud-ong kanimo; sila mousisa pag-ayo kanimo, nga magaingon, ‘Mao ba kining tawhana ang nag-uyog sa yuta, nga nagpatay-og sa mga gingharian, nga naghimo sa mabungahong yuta nga sama sa kamingawan ug nga nagpukan sa mga siyudad niini, nga wala magbukas sa dalan aron makapauli ang iyang mga binilanggo?’” (Isaias 14:15-17) Ang ambisyosong dinastiya mokanaog ngadto sa Hades (Sheol), sama ra ni bisan kinsang tawo.

²⁶ Nan, asa na unya ang nasod nga nagbuntog sa mga gingharian, nga naglaglag sa mabungahong yuta, ug nagpukan sa di-maihap nga mga siyudad? Asa unya ang gahom sa kalibotan nga nagdalag mga binihag ug wala gayod magtugot nga sila mobalik sa ilang kaugalingong dapit? Aw, ang Babilonyanhong dinastiya dili gani makabatog angay nga paglubong! Si Jehova nag-ingon: “Ang tanang ubang mga hari sa kanasoran, oo, ang tanan kanila, mihigda sa himaya, ang matag usa sa iyang kaugalingong balay. Apan kon bahin kanimo, ikaw gisalibay nga walay lubnganang dapit alang kanimo, sama sa usa ka turok nga gikasilagan, nga gibestihan sa pinatay nga mga tawo nga gidunggab sa espada nga nanganaog ngadto sa mga bato sa usa ka gahong, sama sa usa ka patayng lawas nga gitamaktamakan. Ikaw dili mahiusa uban kanila sa usa ka lubnganan, tungod kay imong gigun-ob ang imong kaugalingong yuta, imong gipatay ang imong kaugalingong katawhan. Hangtod sa panahong walay tino ang kaliwat sa mga mamumuhat ug daotan dili hinganlan.” (Isaias 14:18-20) Sa karaang kalibotan, giisip nga kaulawan nga ang usa ka hari pagahikawan ug madungganong paglubong. Busa, komosta man ang harianong dinastiya sa Babilonya? Matuod nga ang indibiduwal nga mga hari lagmit ilubong nga madungganon, apan ang imperyal nga dinastiya sa mga haring  naggikan ni Nabukodonosor isalibay “sama sa usa ka turok nga gikasilagan.” Kadto nahisamag ang dinastiya gilabay ngadto sa way-timaan nga lubnganan—sama lamang sa usa ka magbabaktas nga sundalo nga napatay sa panggubatan. Pagkamakauulaw!

27. Sa unsang paagi ang umaabot nga mga kaliwatan sa mga Babilonyanhon magaantos tungod sa kasaypanan sa ilang mga katigulangan?

²⁷ Ang panultihon gitapos uban sa pangataposang mga mando ngadto sa mananaog nga mga Medianhon ug mga Persianhon: “Andama ninyo ang usa ka dat-olan sa pagpatay alang sa iyang kaugalingong mga anak nga lalaki tungod sa kasaypanan sa ilang mga katigulangan, aron sila dili mobangon ug panag-iyahon gayod ang yuta ug pun-on ang nawong sa mabungahong yuta sa mga siyudad.” (Isaias 14:21) Ang pagkapukan sa Babilonya maoy permanente. Ang Babilonyanhong dinastiya pagalangkaton. Dili na kini motungha pag-usab. Ang umaabot nga mga kaliwatan sa mga Babilonyanhon magaantos tungod sa “kasaypanan sa ilang mga katigulangan.”

28. Unsa ang lintunganayng hinungdan sa sala sa Babilonyanhong mga hari, ug unsay atong makat-onan gikan niini?

²⁸ Ang paghukom nga gipahayag batok sa Babilonyanhong dinastiya naghatag ug usa ka bililhong pagtulon-an alang kanato. Ang lintunganayng hinungdan sa sala sa Babilonyanhong mga hari mao ang ilang walay-kataposang ambisyon. (Daniel 5:23) Ang ilang mga kasingkasing nahupong sa tinguha alang sa gahom. Gusto nila nga mogahom sa uban. (Isaias 47:5, 6) Ug nangandoy silag himaya gikan sa mga tawo, nga angay lamang sa Diyos. (Pinadayag 4:11) Kini usa ka pasidaan alang niadtong adunay awtoridad—bisan diha sa Kristohanong kongregasyon. Ang ambisyon ug garbo sa kaugalingon maoy mga kinaiya nga dili itugot ni Jehova, diha kaha sa mga indibiduwal o sa mga nasod.

29. Ang garbo ug ambisyon sa Babilonyanhong mga magmamando maoy banaag sa unsa?

²⁹ Ang garbo sa Babilonyanhong mga magmamando maoy banaag sa espiritu sa “diyos niini nga sistema sa mga butang,” si Satanas nga Yawa. (2 Corinto 4:4) Siya nangandoy usab ug gahom ug  matinguhaon nga ibutang ang iyang kaugalingon nga labaw kang Jehova nga Diyos. Ingon sa kahimtang sa hari sa Babilonya ug sa katawhan nga iyang nasakop, ang di-balaanong ambisyon ni Satanas misangpot sa kasakitan ug pag-antos sa tibuok katawhan.

30. Unsang laing Babilonya ang gihisgotan diha sa Bibliya, ug unsang espiritu ang iyang gipadayag?

³⁰ Dugang pa, diha sa basahong Pinadayag, atong mabasa ang bahin sa laing Babilonya—ang “Dakong Babilonya.” (Pinadayag 18:2) Kining organisasyona, ang tibuok-kalibotang imperyo sa bakak nga relihiyon, nagpadayag usab ug magarbohon, malupigon, ug mapintasong espiritu. Ingong resulta, siya usab kinahanglang moatubang sa usa ka “adlaw ni Jehova” ug pagalaglagon sa gitakdang panahon sa Diyos. (Isaias 13:6) Sukad sa 1919 ang mensahe gipalanog sa tibuok yuta: “Ang Dakong Babilonya napukan na!” (Pinadayag 14:8) Sa dihang siya wala makaarang sa paghupot nga binihag sa katawhan sa Diyos, siya nakaagom sa pagkapukan. Siya bug-os nga laglagon sa dili na madugay. Bahin sa karaang Babilonya, si Jehova nagsugo: “Basli siya sumala sa iyang mga buhat. Sumala sa tanan nga iyang gibuhat, buhata ngadto kaniya. Kay siya nagmapangahason batok kang Jehova, batok sa Balaang Usa sa Israel.” (Jeremias 50:29; Santiago 2:13) Ang Dakong Babilonya magadawat ug susamang paghukom.

31. Unsay hapit nang mahitabo sa Dakong Babilonya?

³¹ Busa, ang kataposang pahayag ni Jehova sa maong tagna diha sa basahon ni Isaias mapadapat dili lamang ngadto sa karaang Babilonya kondili ngadto usab sa Dakong Babilonya: “Ako motindog batok kanila . . . Ug pagaputlon ko gikan sa Babilonya ang ngalan ug ang nahibilin ug ang mga anak ug ang umalabot nga kaliwatan . . . Ug pagahimoon ko siya nga gipanag-iya sa mga porcupino ug sa tangbohon nga mga linaw, ug pagasilhigon ko siya pinaagi sa silhig sa kalaglagan.” (Isaias 14:22, 23) Ang naawaaw nga kagun-oban sa karaang Babilonya nagpadayag kon unsay buhaton ni Jehova sa dili madugay ngadto sa Dakong Babilonya. Pagkamakapahupay alang sa mga nahigugma sa matuod nga pagsimba! Pagkamakapadasig nga maningkamot nga dili gayod tugotan nga maugmad diha kanato ang satanasnong mga kinaiya nga garbo, pagkahambogiro, o kapintasan!

[Mga footnote]

[Mga Pangutana sa Pagtuon]

[Hulagway sa panid 178]

Ang napukan nga Babilonya mahimong duawanan sa mga linalang sa desyerto

 [Mga hulagway sa panid 186]

Sama sa karaang Babilonya, ang Dakong Babilonya mahimong usa ka tapok sa kagun-oban