Kapitulo Otso

Si Jehova nga Diyos Anaa sa Iyang Balaang Templo

Isaias 6:1-13

1, 2. (a) Kanus-a nadawat ni propetang Isaias ang iyang panan-awon sa templo? (b) Nganong si Haring Uzzias nawad-an sa pag-uyon ni Jehova?

 “SA TUIG nga namatay si Haring Uzzias ako, hinunoa, nakakita kang Jehova, nga naglingkod sa usa ka trono nga hataas ug tinuboy, ug ang sidsid sa iyang besti nakapuno sa templo.” (Isaias 6:1) Pinaagi niining mga pulonga sa manalagna, ang ika-6 nga kapitulo sa basahon ni Isaias nagsugod. Tuig kadto sa 778 W.K.P.

² Ang 52 ka tuig nga pagmando ni Uzzias ingong hari sa Juda, sa kinadak-ang bahin, dayag nga malamposon. Kay nagbuhat kon unsay “matarong sa mga mata ni Jehova,” nakapahimulos siya sa pagpaluyo sa Diyos diha sa iyang mga proyektong militaryo, pagpanukod, ug pag-uma. Apan ang iyang kalamposan misangpot usab sa iyang kadaotan. Sa ngadtongadto, ang iyang kasingkasing nahimong mapahitas-on, “nga sa ingon siya milihok nga dili-matinumanon batok kang Jehova nga iyang Diyos ug misulod sa templo ni Jehova aron sa pagsunog ug insenso.” Tungod sa maong pagpangahas ug sa iyang kasuko batok sa mga saserdote nga nagbadlong kaniya, si Uzzias namatay nga usa ka sanlahon. (2 Cronicas 26:3-22) Sa maomaong panahon gisugdan ni Isaias ang iyang buluhaton sa pagpanagna.

3. (a) Aktuwal bang nakakita si Isaias kang Jehova? Isaysay. (b) Unsang talan-awon ang nakita ni Isaias, ug sa unsang hinungdan?

³ Wala kita suginli kon diin si Isaias nahimutang sa dihang iyang nakita ang panan-awon. Apan ang iyang nakita sa iyang pisikal nga mga mata tin-awng usa ka panan-awon, dili usa ka aktuwal nga pagkakita sa Labing Gamhanan, kay “walay tawo nga nakakita sa Diyos sa bisan unsang panahon.” (Juan 1:18; Exodo  33:20) Bisan pa, ang pagkakita sa Maglalalang, si Jehova, bisan diha sa panan-awon, maoy makalilisang nga talan-awon. Naglingkod sa usa ka halangdong trono, nga nagsimbolo sa iyang papel ingong walay-kataposang Hari ug Maghuhukom, mao ang Unibersohanong Magmamando ug Tinubdan sa bug-os may-katungod nga kagamhanan! Ang sidsid sa iyang hataas, luag nga besti nakapuno sa templo. Si Isaias gitawag alang sa usa ka buluhaton sa pagpanagna nga magbayaw sa soberanong gahom ug hustisya ni Jehova. Sa pagpangandam, siya hatagag usa ka panan-awon sa pagkabalaan sa Diyos.

4. (a) Nganong simboliko gayod ang mga kabatbatan kang Jehova nga nakita sa panan-awon ug natala diha sa Bibliya? (b) Unsay makat-onan bahin kang Jehova gikan sa panan-awon ni Isaias?

⁴ Si Isaias wala mohatag ug kabatbatan sa dagway ni Jehova diha sa iyang panan-awon—lahi sa mga panan-awon nga gitaho ni Ezequiel, Daniel, ug Juan. Ug kining mga asoya magkalain bahin sa kon unsay nakita sa langit. (Ezequiel 1:26-28; Daniel 7:9, 10; Pinadayag 4:2, 3) Bisan pa niana, ang kinaiyahan ug katuyoan niining mga panan-awona kinahanglang ibutang sa hunahuna. Kini dili literal nga mga kabatbatan sa presensiya ni Jehova. Ang pisikal nga mata dili makakita kon unsay espirituwal, ni ang may-kinutbanang pangisip sa tawo makasabot sa dominyo sa espiritu. Busa, ang mga panan-awon nagpahayag diha sa tawhanong mga termino sa impormasyon nga igapasa. (Itandi ang Pinadayag 1:1.) Sa panan-awon ni Isaias ang kabatbatan sa dagway sa Diyos dili kinahanglanon. Ang panan-awon nagpahibalo kang Isaias nga si Jehova anaa sa iyang balaang templo ug nga siya balaan ug walay sayop ang iyang mga paghukom.

Ang mga Serapin

5. (a) Kinsa ang mga serapin, ug unsay kahulogan sa termino? (b) Nganong ang mga serapin nagtago sa ilang mga nawong ug mga tiil?

⁵ Pamati! Si Isaias nagpadayon: “Ang mga serapin nagbarog ibabaw kaniya. Ang matag usa may unom ka pako. Ang duha iyang gigamit sa pagtabon sa iyang nawong, ug ang duha sa pagtabon sa iyang mga tiil, ug ang duha sa iyang paglupad.” (Isaias 6:2) Ang Isaias kapitulo 6 mao ang bugtong dapit sa Bibliya diin  atong makita nga gihisgotan ang mga serapin. Dayag, sila maoy mga manulonda nga nag-alagad kang Jehova nga may hatag-as kaayong ranggo sa mga pribilehiyo ug sa kadungganan, kay nahimutang palibot sa langitnong trono ni Jehova. Lahi sa garbosong Haring Uzzias, sila nag-okupar sa ilang katungdanan diha sa bug-os nga kamapaubsanon ug kamakasaranganon. Tungod kay anaa sa presensiya sa langitnong Soberano, ilang gitabonan ang ilang mga nawong sa usa ka parisan sa mga pako; ug tungod sa pagtahod sa balaang dapit, ilang gitabonan sa laing parisan ang ilang mga tiil. Kay suod sa Unibersohanong Soberano, ang mga serapin labaw pang mahilomon, aron dili makatibhang sa personal nga himaya sa Diyos. Ang terminong “mga serapin,” nga nagkahulogang “mga kalayonhon,” o “mga nagdilaab,” nagpaila nga sila nagsabwag sa kasanag, apan sila nagtago sa ilang mga nawong gikan sa labawng kasanag ug himaya ni Jehova.

6. Unsa ang posisyon sa mga serapin may kalabotan kang Jehova?

⁶ Gigamit sa mga serapin ang ilang ikatulong parisan sa mga pako alang sa paglupad ug, sa walay duhaduha, sa paglupadlupad, o ‘pagtindog,’ diha sa ilang mga dapit. (Itandi ang Deuteronomio 31:15.) Kon bahin sa ilang posisyon, si Propesor Franz Delitzsch nagkomento: “Ang mga serapin dili gayod magpaibabaw sa ulo niana Niya nga naglingkod sa trono, kondili sila naglupadlupad ibabaw sa taas nga besti nga gipanag-iya Niya nga maoy nakapuno sa hawanan.” (Commentary on the Old Testament) Kini daw makataronganon. Sila ‘nagbarog sa ibabaw,’ dili ingong labaw ni Jehova, kondili ingong nag-alagad kaniya, nga masinugtanon ug andam moalagad.

7. (a) Unsang tinudlong buluhaton ang ginatuman sa mga serapin? (b) Nganong ang mga serapin nagpahayag sa pagkabalaan sa Diyos sa tulo ka beses?

⁷ Pamati, karon, nianang pribilehiyadong mga serapin! “Kini siya misinggit ngadto sa usa ug miingon: ‘Balaan, balaan, balaan si Jehova sa mga panon. Ang kabug-osan sa tibuok yuta mao ang iyang himaya.’” (Isaias 6:3) Ang ilang tinudlong buluhaton mao ang pagtino nga ipahayag ang pagkabalaan ni Jehova ug ilhon ang iyang himaya sa tibuok uniberso, nga maoy bahin niana ang yuta. Ang iyang himaya makita diha sa tanan nga iyang gilalang ug sa di-madugay ilhon sa tanang molupyo sa yuta. (Numeros  14:21; Salmo 19:1-3; Habacuc 2:14) Ang tulo-ka-pilo nga pahayag, “balaan, balaan, balaan,” dili pamatuod sa Trinidad. Hinunoa, kini maoy tulo-ka-pilo nga pagpasiugda sa pagkabalaan sa Diyos. (Itandi ang Pinadayag 4:8.) Si Jehova balaan sa kinalabwang sukod.

8. Unsay resulta sa mga pahayag sa mga serapin?

⁸ Bisan pag wala hisgoti ang gidaghanon sa mga serapin, mahimong adunay mga pundok sa mga serapin nga nahimutang duol sa trono. Sa mananoy nga awit, sila nagsunod sa pagsumaysumay sa pagpahayag sa pagkabalaan ug sa himaya sa Diyos. Unsang resulta ang atong mamatikdan? Pamati na usab samtang si Isaias nagpadayon: “Ang mga tuyokan sa mga bakanan mikurog sa pagtingog sa usa nga nagatawag, ug ang balay mismo inanayng napuno sa aso.” (Isaias 6:4) Sa Bibliya, ang aso o panganod sagad motaganag makitang ebidensiya sa presensiya sa Diyos. (Exodo 19:18; 40:34, 35; 1 Hari 8:10, 11; Pinadayag 15:5-8) Nagpaila kini sa himaya nga dili maduolan natong tawhanong mga linalang.

Dili-Takos, Apan Nahinloan

9. (a) Unsay epekto sa panan-awon diha kang Isaias? (b) Unsang kalainan ang dayag tali kang Isaias ug Haring Uzzias?

⁹ Kini nga panan-awon sa trono ni Jehova adunay dakong epekto diha kang Isaias. Siya nagtala: “Ako miingon: ‘Alaot ako! Kay ako nahimong ingon sa gipahilom, tungod kay ako usa ka tawong mahugaw sa ngabil, ug ako nagapuyo sa taliwala sa usa ka katawhang mahugaw sa ngabil; kay nakita sa akong mga mata ang Hari, si Jehova sa mga panon!’” (Isaias 6:5) Pagkadako sa kalainan tali ni Isaias ug ni Haring Uzzias! Giilog ni Uzzias ang katungdanan sa dinihogang pagkasaserdote ug sa pagkamapasipalahon gisulod ang Balaang lawak sa templo. Bisan pag nakita ni Uzzias ang bulawanong mga tangkawan, ang bulawanong halaran sa insenso, ug ang mga lamesa sa “tinapay sa Presensiya,” wala siya makakita sa nawong sa pag-uyon ni Jehova o makadawat ug espesyal nga buluhaton gikan niya. (1 Hari 7:48-50; potnot) Sa laing bahin, si propetang Isaias wala magpakamenos sa pagkasaserdote o magpasipala sa templo. Bisan pa niana, siya  nakakitag usa ka panan-awon kang Jehova diha sa iyang balaang templo ug gipasidunggan sa usa ka direktang tinudlong buluhaton gikan sa Diyos. Bisan kon ang mga serapin wala mangako sa pagtan-aw sa naentronong Ginoo sa templo, si Isaias gitugotan, diha sa panan-awon, sa pagtan-aw sa “Hari, si Jehova sa mga panon!”

10. Nganong si Isaias nahadlok sa pagkakita sa panan-awon?

¹⁰ Ang kalainan nga nakita ni Isaias tali sa pagkabalaan sa Diyos ug sa iyang kaugalingong pagkamakasasala mipabati kaniyang labing mahugaw. Kay nahupong sa kahadlok, siya nangatarongan nga siya mamatay. (Exodo 33:20) Nadungog niya nga ang mga serapin nagdayeg sa Diyos pinaagi sa mahinlong mga ngabil, apan ang iyang kaugalingong mga ngabil mahugaw ug dugang nahugawan sa kahugawan sa mga ngabil sa katawhan nga sa ilang taliwala siya nagpuyo ug kansang pagpanulti iyang nadunggan. Si Jehova balaan, ug ang iyang mga alagad kinahanglang magpabanaag sa maong hiyas. (1 Pedro 1:15, 16) Bisan pag si Isaias napili na ingong tigpamaba sa Diyos, siya natandog sa kaamgohan sa iyang makasasalang kahimtang ug pagkawalay hinlong mga ngabil  nga angay sa usa ka tigpamaba sa mahimayaon ug balaang Hari. Unsa ba unya ang langitnong sanong?

11. (a) Unsay gihimo sa usa sa mga serapin, ug unsay gisimbolohan sa maong lihok? (b) Sa unsang paagi ang pagpalandong sa gisulti sa serapin kang Isaias makatabang kanato sa dihang mobati kitang dili takos ingong mga alagad sa Diyos?

¹¹ Inay papahawaon ang timawang si Isaias gikan sa atubangan sa presensiya ni Jehova, ang mga serapin milihok sa pagtabang kaniya. Ang talaan nag-ingon: “Niana, usa sa mga serapin milupad ngari kanako, ug sa iyang kamot dihay nagbaga nga uling nga iyang gikuha pinaagig kumpit gikan sa halaran. Ug iyang gipadapat  kini sa akong baba ug miingon: ‘Tan-awa! Kini midapat sa imong mga ngabil, ug ang imong kasaypanan gikuha na ug ang imong sala gitabonan na. ’” (Isaias 6:6, 7) Sa simbolikong diwa, ang kalayo adunay makapalunsay nga gahom. Sa gidapat ang nagbaga nga uling gikan sa balaang kalayo sa halaran ngadto sa mga ngabil ni Isaias, ang serapin nagpasalig kang Isaias nga ang iyang mga sala gitabonan na sa sukod nga gikinahanglan aron siya makadawat sa pag-uyon sa Diyos ug sa usa ka tinudlong buluhaton. Makahimo gayod kini kanato nga masaligon! Kita usab makasasala ug dili takos nga moduol sa Diyos. Apan kita gitubos sa merito sa halad lukat ni Jesus ug makadawat sa pag-uyon sa Diyos ug makaduol kaniya diha sa pag-ampo.—2 Corinto 5:18, 21; 1 Juan 4:10.

12. Unsang halaran ang nakita ni Isaias, ug unsa ang epekto sa kalayo?

¹² Nagpahinumdom pag-usab kanato nga kini usa ka panan-awon mao ang paghisgot sa ‘ang halaran.’ (Itandi ang Pinadayag 8:3; 9:13.) Dihay duha ka halaran sa templo sa Jerusalem. Una pa sa tabil sa Labing Balaan mao ang gamayng halaran sa insenso, ug atubangan sa entrada ngadto sa sangtuwaryo mao ang dakong halaran sa sakripisyo, diin ang kalayo kanunayng nagsiga. (Levitico 6:12, 13; 16:12, 13) Apan kadtong yutan-ong mga halaran maoy mahulagwayon, hawas sa dagko pang mga butang. (Hebreohanon 8:5; 9:23; 10:5-10) Ang kalayo gikan sa langit maoy nagsunog sa halad nga sinunog ibabaw sa halaran sa dihang ang templo giinagurahan ni Haring Solomon. (2 Cronicas 7:1-3) Ug karon ang kalayo gikan sa matuod, langitnong halaran maoy magakuha sa kahugawan sa mga ngabil ni Isaias.

13. Unsang pangutana ang gisukna ni Jehova, ug kinsay iyang gilakip sa dihang siya nag-ingong “kanamo”?

¹³ Mamati kita kauban ni Isaias: “Ako nakadungog sa tingog ni Jehova nga nag-ingon: ‘Kinsa ang akong ipadala, ug kinsa ang moadto alang kanamo?’ Ug ako miingon: ‘Ania ako! Ipadala ako.’” (Isaias 6:8) Ang pangutanang gisukna ni Jehova tin-awng gidisenyo nga matubag ni Isaias, kay walay laing tawhanong propeta ang makita sa panan-awon. Sa walay duhaduha kadto usa ka imbitasyon kang Isaias nga mahimong mensahero ni Jehova. Apan nganong si Jehova nangutana, “Kinsa ang moadto alang kanamo?”  Pinaagi sa pagbalhin gikan sa singular nga personal nga pronombreng “ako” ngadto sa plural nga pronombreng “kanamo,” si Jehova karon naglakip sa labing menos usa ka laing persona nga kauban niya. Kinsa man? Dili ba kadto mao ang iyang bugtong nga Anak, kinsa sa ulahi nahimong ang tawong si Jesu-Kristo? Sa pagkatinuod, ang mao ra mismong Anak nga giingnan sa Diyos, “Buhaton nato ang tawo sumala sa atong larawan.” (Genesis 1:26; Proverbio 8:30, 31) Oo, tapad ni Jehova diha sa langitnong mga hukmanan mao ang iyang bugtong nga Anak.—Juan 1:14.

14. Unsay sanong ni Isaias ngadto sa imbitasyon ni Jehova, ug unsang panig-ingnan ang iyang gipadayag alang kanato?

¹⁴ Si Isaias wala magpanuko sa pagtubag! Walay sapayan kon unsa kaha ang mensahe, siya mitubag gilayon: “Ania ako! Ipadala ako.” Ni siya nangutana kon unsay iyang maangkon tingali  pinaagi sa pagdawat sa tinudlong buluhaton. Ang iyang masinugtanong espiritu maoy maayong panig-ingnan alang sa tanang alagad sa Diyos karong adlawa, kinsa adunay tinudlong buluhaton sa pagsangyaw sa ‘maayong balita sa gingharian sa tibuok gipuy-ang yuta.’ (Mateo 24:14) Sama kang Isaias, sila matinumanong nagpabilin sa ilang tinudlong buluhaton ug nagahimo sa “pagsaksi ngadto sa tanang kanasoran,” bisan pa sa kaylap nga kawalay-sanong. Ug sila nagpadayon nga may pagsalig, sama sa gihimo ni Isaias, kay nahibalo nga ang ilang tinudlong buluhaton giawtorisar sa kahitas-an.

Tinudlong Buluhaton ni Isaias

15, 16. (a) Unsay igasulti ni Isaias ngadto “niini nga katawhan,” ug unsa unya ang ilang tubag? (b) Ang sanong ba sa katawhan maoy tungod sa bisan unsang sayop sa bahin ni Isaias? Isaysay.

¹⁵ Si Jehova karon naglaraw kon unsay isulti ni Isaias ug kon unsay tubag: “Lakaw, ug ikaw magaingon ngadto niini nga katawhan, ‘Maminaw kamo nga sublisubli, Oh mga tawo, apan dili kamo makasabot; ug motan-aw nga sublisubli, apan dili makabaton ug kahibalo.’ Himoa nga dili-madinawaton ang kasingkasing niini nga katawhan, ug himoa nga dili makadungog ang ilang mga dalunggan, ug mapiyong ang ilang mga mata, aron sila dili makakita pinaagi sa ilang mga mata ug pinaagi sa ilang mga dalunggan sila dili makadungog, ug aron ang ilang kaugalingong kasingkasing dili makasabot ug aron sila gayod dili mobalik ug makabaton ug pagkaayo alang sa ilang kaugalingon.” (Isaias 6:9, 10) Nagpasabot ba kini nga si Isaias mahimong hait nga manulti ug dili magmataktikanhon ug magdumot sa mga Hudiyo, nga magpabatok kanunay kanila kang Jehova? Dili gayod! Sila maoy kaugalingong katawhan ni Isaias nga kanila siya mabination. Apan ang mga pulong ni Jehova nagpasabot kon unsay sanong sa katawhan ngadto sa iyang mensahe, bisan pag unsa ka matinumanon ang pagtuman ni Isaias sa iyang tahas.

¹⁶ Ang sayop anaa sa mga tawo. Si Isaias mosulti kanila “nga sublisubli,” apan dili sila modawat sa mensahe o makasabot. Ang kinabag-an mahimong gahian ug dili mosanong, nga samag bug-os nga buta ug bungol. Pinaagi sa pag-adto kanila nga balikbalik,  ipahinabo ni Isaias nga ‘kining katawhan’ magpakita nga dili nila gustong makasabot. Sila magpamatuod nga sila nagsirado sa ilang mga hunahuna ug mga kasingkasing alang sa mensahe ni Isaias—ang mensahe sa Diyos—ngadto kanila. Pagkatinuod niini sa mga tawo karong adlawa! Daghan kaayo kanila ang dili mamati sa mga Saksi ni Jehova samtang sila nagsangyaw sa maayong balita sa umaabot nga Gingharian sa Diyos.

17. Sa dihang si Isaias nangutana, “Unsa ka dugay?” unsa ang iyang gitumong?

¹⁷ Si Isaias nabalaka: “Niini ako miingon: ‘Unsa ka dugay, Oh Jehova?’ Unya siya miingon: ‘Hangtod nga ang mga siyudad magun-ob gayod, mawad-ag molupyo, ug ang mga balay mawad-ag yutan-ong tawo, ug ang yuta madaot ngadto sa pagkabiniyaan; ug ipahilayo gayod ni Jehova ang yutan-ong mga tawo, ug ang biniyaang kahimtang molukop pag-ayo taliwala sa yuta.’” (Isaias 6:11, 12) Pinaagi sa pagsukna, “Unsa ka dugay?” si Isaias wala mangutana kon unsa ka dugay nga siya magpadayon gayod sa pagsangyaw ngadto sa katawhang walay pagsanong. Hinunoa, siya nabalaka mahitungod sa katawhan ug nangutana kon unsa ka dugay nga magpadayon ang ilang daotang espirituwal nga kahimtang ug unsa ka dugay nga ang ngalan ni Jehova pakaulawan sa yuta. (Tan-awa ang Salmo 74:9-11.) Busa, unsa ka dugay ba diay nga magpadayon ang kahimtang sa pagkawalay-salabotan?

18. Hangtod kanus-a magpadayon ang daotang espirituwal nga kahimtang sa katawhan, ug si Isaias mabuhi pa ba nga makakita sa bug-os nga katumanan sa tagna?

¹⁸ Pagkaalaot, ang tubag ni Jehova nagpakita nga ang daotang espirituwal nga kahimtang sa katawhan magpadayon hangtod nga matuman ang bug-os nga sangpotanan sa pagkamasupilon ngadto sa Diyos, ingon nga gilaraw diha sa iyang pakigsaad. (Levitico 26:21-33; Deuteronomio 28:49-68) Ang nasod modangat sa kagun-oban, ang katawhan idestiyero, ug ang yuta mabiniyaan. Si Isaias dili na mabuhi aron makakita sa pagkalaglag sa Jerusalem ug sa templo niini pinaagi sa Babilonyanhong kasundalohan sa 607 W.K.P., bisan pag siya managna sulod sa kapig 40 ka tuig, nga magpadayon hangtod sa paghari sa apo-sa-tuhod ni Haring  Uzzias nga si Ezequias. Bisan pa niana, si Isaias magpadayong matinumanon sa iyang tinudlong buluhaton hangtod nga siya namatay, kapin sa 100 ka tuig una mahitabo ang maong nasodnong katalagman.

19. Bisan pag ang nasod pukanon sama sa usa ka kahoy, unsang pasalig ang gihatag sa Diyos kang Isaias?

¹⁹ Ang kalaglagan nga maghimo sa Juda nga “madaot ngadto sa pagkabiniyaan” mahitabo gayod, apan ang kahimtang dili kay walay paglaom. (2 Hari 25:1-26) Si Jehova nagpasalig kang Isaias: “Aduna pa gihapon unyay ikanapulo niana, ug kini gayod mahimo na usab nga usa ka butang alang sa pagkaugdaw, sama sa usa ka dakong kahoy ug sama sa usa ka nagbuntaog nga kahoy nga niini, sa dihang putlon kini, adunay tuod; usa unya ka balaang binhi ang tuod niini.” (Isaias 6:13) Oo, ang “ikanapulo, . . . usa ka balaang binhi,” magpabilin, sama gayod sa tuod sa usa ka dakong kahoy nga gipukan. Ang maong pasalig, sa walay duhaduha, naghupay kang Isaias—ang usa ka balaang nahibilin makaplagan taliwala sa iyang katawhan. Bisan pag ang nasod makasinatig  sublisubli nga pagsunog, sama sa usa ka dakong kahoy nga giputol alang sa sugnod, magpabilin ang usa ka bililhong tuod sa simbolikong kahoy sa Israel. Kini unya maoy usa ka binhi, o kaliwat, nga balaan kang Jehova. Sa ngadtongadto, kini moturok pag-usab, ug ang kahoy motubo pag-usab.—Itandi ang Job 14:7-9; Daniel 4:26.

20. Sa unsang paagi unang natuman ang kataposang bahin sa tagna ni Isaias?

²⁰ Natuman ba ang mga pulong sa tagna? Oo. Kapitoan ka tuig human sa pagkabiniyaan sa yuta sa Juda, ang mahadlokon-sa-Diyos nga nahibilin namalik gikan sa pagkadestiyero sa Babilonya. Gitukod nila pag-usab ang templo ug ang siyudad, ug gipasig-uli nila ang matuod nga pagsimba sa yuta. Ang maong pagkapasig-uli sa mga Hudiyo ngadto sa ilang hinatag-sa-Diyos nga yutang-natawhan nagpaposible sa ikaduhang katumanan niining tagnaa nga gihatag ni Jehova kang Isaias. Unsa ba kana?—Esdras 1:1-4.

Ubang mga Katumanan

21-23. (a) Kang kinsa natuman ang tagna ni Isaias sa unang siglo, ug sa unsang paagi? (b) Kinsa ang “balaang binhi” sa unang siglo, ug sa unsang paagi kini naluwas?

²¹ Ang tahas ni Isaias sa pagpanagna naglandong sa buluhatong himoon sa Mesiyas, si Jesu-Kristo, mga 800 ka tuig sa ulahi. (Isaias  8:18; 61:1, 2; Lucas 4:16-21; Hebreohanon 2:13, 14) Bisan pag labaw kay kang Isaias, si Jesus samang masinugtanon nga ipadala sa iyang langitnong Amahan, nga miingon: “Tan-awa! Ako mianhi aron buhaton ang imong kabubut-on.”—Hebreohanon 10:5-9; Salmo 40:6-8.

²² Sama kang Isaias, si Jesus matinumanong naghimo sa iyang tinudlong buluhaton ug nakasinati sa samang pagsanong. Ang mga Hudiyo sa adlaw ni Jesus dili andam modawat sa mensahe sama niadtong giwalihan ni propetang Isaias. (Isaias 1:4) Ang paggamit ug mga ilustrasyon maoy usa ka bahin sa ministeryo ni Jesus. Kadto miaghat sa iyang mga tinun-an sa pagpangutana: “Nganong nagapamulong ka man kanila pinaagi sa paggamit ug mga sambingay?” Si Jesus mitubag: “Kaninyo gitugot ang pagsabot sa sagradong mga tinago sa gingharian sa mga langit, apan kanila kini wala itugot. Mao kini nganong nagapamulong ako kanila pinaagi sa paggamit ug mga sambingay, tungod kay, sa pagtan-aw, sila nagatan-aw nga kawang, ug sa pagkadungog, sila nakadungog nga kawang, ni sila nakasabot sa diwa niini; ug ngadto kanila nakabaton ug katumanan ang propesiya ni Isaias, nga nag-ingon, ‘Pinaagig pagpaminaw, maminaw kamo apan dili gayod makasabot sa diwa niini; ug, sa pagtan-aw, kamo motan-aw apan dili gayod makakita. Kay ang kasingkasing niini nga katawhan nahimong dili-madinawaton, ug pinaagi sa ilang mga dalunggan sila nakadungog nga walay pagsanong, ug ilang gipiyong ang ilang mga mata; aron dili gayod sila makakita pinaagi sa ilang mga mata ug makapaminaw pinaagi sa ilang mga dalunggan ug makasabot sa diwa niini pinaagi sa ilang mga kasingkasing ug makapamalik, ug ayohon ko sila.’”—Mateo 13:10, 11, 13-15; Marcos 4:10-12; Lucas 8:9, 10.

²³ Sa pagkutlo gikan sa Isaias, si Jesus nagpakita nga ang tagna may katumanan sa iyang adlaw. Ang katawhan sa katibuk-an may tinamdan sa kasingkasing nga sama nianang sa mga Hudiyo sa adlaw ni Isaias. Gihimo nila ang ilang kaugalingon nga buta ug bungol sa iyang mensahe ug susamang nakaagom sa kalaglagan. (Mateo 23:35-38; 24:1, 2) Nahitabo kadto sa dihang ang Romanong kasundalohan ubos kang Heneral Tito misulong sa Jerusalem sa 70 K.P. ug migun-ob sa siyudad ug sa templo niini. Ugaling  lang, ang pipila namati kang Jesus ug nahimong iyang mga tinun-an. Gipahayag sila ni Jesus nga “malipayon.” (Mateo 13:16-23, 51) Iyang gipahibalo sila nga sa dihang ilang makita “nga ang Jerusalem malibotan sa nagkampong kasundalohan,” sila angay nga “mangalagiw na ngadto sa kabukiran.” (Lucas 21:20-22) Sa ingon ang “balaang binhi” nga nagpasundayag ug pagtuo ug napormang usa ka espirituwal nga nasod, “ang Israel sa Diyos,” naluwas. a—Galacia 6:16.

24. Unsang pagpadapat ang gihimo ni Pablo sa tagna ni Isaias, ug unsay gipaila niini?

²⁴ Sa mga 60 K.P., si apostol Pablo nahimong binilanggo sa balay sa Roma. Didto iyang gihikay ang usa ka panagkatigom uban sa “pangunang mga lalaki sa mga Hudiyo” ingon man sa uban ug naghatag kanilag “bug-os nga pagpanaksi mahitungod sa gingharian sa Diyos.” Sa dihang ang daghan wala modawat sa iyang mensahe, si Pablo misaysay nga kadto maoy katumanan sa tagna ni Isaias. (Buhat 28:17-27; Isaias 6:9, 10) Busa ang mga tinun-an ni Jesus nagtuman sa tinudlong buluhaton nga susama sa iya ni Isaias.

25. Unsay nasabtan sa modernong-adlawng mga Saksi sa Diyos, ug unsay ilang pagsanong?

²⁵ Sa susama, ang mga Saksi ni Jehova karong adlawa nakasabot nga si Jehova nga Diyos anaa sa iyang balaang templo. (Malaquias 3:1) Sama kang Isaias, sila moingon: “Ania ako! Ipadala ako.” Sa pagkamasiboton, sila nagpalanog sa pasidaang mensahe mahitungod sa nagsingabot nga kataposan niining daotang sistema sa mga butang. Apan, sumala sa gipaila ni Jesus, diyutay rang katawhan ang magbuka sa ilang mga mata ug mga igdulungog aron makakita ug makadungog ug mamaluwas. (Mateo 7:13, 14) Malipayon, sa tinuoray, kadtong magkiling sa ilang mga kasingkasing aron sa pagpamati ug “makabaton ug pagkaayo alang sa ilang kaugalingon”!—Isaias 6:8, 10.

[Footnote]

[Mga Pangutana sa Pagtuon]

[Hulagway sa panid 94]

“Ania ako! Ipadala ako.”

[Hulagway sa panid 97]

‘Hangtod ang mga siyudad magun-ob gayod, mawad-ag molupyo’