1-3. Unsang hinungdanong konklusyon ang buot ni Jesus nga makab-ot sa mga tawo sa Nasaret, ug unsang ebidensiya ang iyang gipakita?

 SINUGDAN pa kadto sa ministeryo ni Jesus. Nahibalik si Kristo sa Nasaret, diin didto siya nagdako. Ang iyang tumong mao nga tabangan ang mga tawo nga makakab-ot ug usa ka hinungdanong konklusyon: Siya ang Mesiyas nga dugay nang gitagna! Unsang ebidensiya ang iyang gipakita?

² Walay duhaduha nga ang daghan nagdahom ug milagro. Nakadungog silag mga taho bahin sa mga milagro nga gihimo ni Jesus. Apan, wala niya sila pakitai ug milagro. Siya misulod hinuon sa sinagoga sumala sa iyang nabatasan. Mitindog siya aron mobasa, ug ang linukot nga basahon sa Isaias gitunol kaniya. Kana maoy taas nga linukot nga basahon, nga lagmit gilukot sa duha ka pudlos, ug gihinay pagbukhad ni Jesus ang basahon hangtod nga iyang nakaplagan ang kasulatan nga iyang gipangita. Unya iyang gibasa ug kusog ang nahisulat karon diha sa Isaias 61:1-3.​—Lucas 4:16-19.

³ Ang mamiminaw nasinati sa maong kasulatan. Kadto maoy usa ka tagna bahin sa Mesiyas. Ang tanang mata diha sa sinagoga gitutok kang Jesus. Dihay kahilom. Unya misugod si Jesus sa pagpatin-aw, tingali sa detalyadong paagi: “Karong adlawa kining kasulatan nga bag-o lang ninyo nga nadungog natuman.” Nahibulong ang mamiminaw sa iyang makapadani nga mga pulong, apan lagmit ang daghan gustong makakita ug talagsaong ilhanan. Sa kamaisogon, gigamit hinuon ni Jesus ang usa ka Kasulatanhong pananglitan aron iyagyag ang ilang kawalay-pagtuo. Sa wala madugay, ang katawhan sa Nasaret buot nang mopatay kaniya!​—Lucas 4:20-30.

4. Unsang panig-ingnan ang gihatag ni Jesus diha sa iyang ministeryo, ug unsay atong hisgotan niining kapituloha?

⁴ Naghatag si Jesus ug usa ka panig-ingnan nga iyang gipadayon  sa tibuok niyang ministeryo. Ang iyang gisulti ug gibuhat iya gayong gibase sa inspiradong Pulong sa Diyos. Tinuod, bililhon kaayo ang iyang mga milagro sa pagpasundayag nga ang espiritu sa Diyos nag-uban kaniya. Apan alang kang Jesus labi pang bililhon ang inspiradong Kasulatan. Atong susihon ang panig-ingnan nga iyang gihatag niining bahina. Atong hisgotan kon sa unsang paagi ang atong Agalon nagkutlo gikan sa Pulong sa Diyos, nagdepensa sa Pulong sa Diyos, ug nagpatin-aw sa Pulong sa Diyos.

5. Unsay gitinguha gayod ni Jesus nga masabtan sa iyang mga mamiminaw, ug sa unsang paagi iyang gipasundayag nga tinuod ang iyang mga pulong?

⁵ Gusto ni Jesus nga mahibaloan sa mga tawo kon diin naggikan ang iyang mensahe. Siya miingon: “Ang gitudlo ko dili akoa, kondili iya sa nagpadala kanako.” (Juan 7:16) Sa laing higayon, siya miingon: “Ako walay ginahimo sa akong kaugalingong pagbuot; apan sumala sa gitudlo kanako sa Amahan gisulti ko kining mga butanga.” (Juan 8:28) Dugang pa, siya miingon: “Ang mga butang nga akong ginasulti kaninyo wala ko isulti nga gikan sa ako rang kaugalingon; apan ang Amahan nga nagpabiling nahiusa kanako nagahimo sa iyang mga buhat.” (Juan 14:10) Usa ka paagi nga gipamatud-an ni Jesus ang pagkatinuod sa maong mga pahayag mao ang balikbalik niyang pagkutlo sa sinulat nga Pulong sa Diyos.

6, 7. (a) Unsa ka subsob nagkutlo si Jesus sa Hebreohanong Kasulatan, ug nganong makapahingangha kini? (b) Sa unsang paagi lahi ang pagpanudlo ni Jesus kay sa mga eskriba?

⁶ Ang maampingong pagtuon sa nahisulat nga mga pulong ni Jesus magpadayag nga siya direktang nagkutlo o dili-direktang naghisgot sa kapig katunga sa mga basahon sa Hebreohanong Kasulatan. Sa sinugdan, kana daw dili makapahingangha. Mahibulong ka tingali kon nganong sa iyang tulo ka tuig ug tunga nga pagpanudlo ug pagwali sa publiko wala siya mokutlo gikan sa tanang inspiradong basahon nga diha na niadto. Apan sa pagkatinuod, mahimong iyang gihimo kana. Hinumdomi, tipik lang sa mga pulong ug mga buhat ni Jesus ang nahisulat. (Juan 21:25) Ngani, ikaw lagmit makabasag kusog sa tanang nahisulat nga pulong ni Jesus sulod sa pipila lang ka oras. Handurawa ra nga ikaw  naghisgot bahin sa Diyos ug sa iyang Gingharian sulod sa pipila ra ka oras ug nagkutlo gikan sa kapig katunga sa mga basahon sa Hebreohanong Kasulatan! Dugang pa, daghang higayon nga si Jesus walay nabatonan nga linukot nga mga basahon. Sa dihang iyang gipahayag ang iyang bantog nga Wali sa Bukid, iyang gilakip ang daghang direkta ug dili-direktang mga pangutlo gikan sa Hebreohanong Kasulatan​—nga gisag-ulo lamang kadtong tanan!

⁷ Ang mga pagpangutlo ni Jesus nagpadayag sa iyang dakong pagtahod sa Pulong sa Diyos. Ang iyang mamiminaw “nahingangha sa iyang paagi sa pagpanudlo, kay didto siya nagtudlo kanila ingong usa nga adunay awtoridad, ug dili ingon sa mga eskriba.” (Marcos 1:22) Sa dihang ang mga eskriba nanudlo, sila kasagarang nagkutlo sa ginganlag binaba nga balaod, nga nagkutlo sa maalamong mga rabbi sa karaang kapanahonan. Si Jesus wala gayod mokutlo bisag kas-a sa binaba nga balaod o sa usa ka rabbi ingong awtoridad. Hinunoa, iyang giisip ang Pulong sa Diyos ingong kinalabwang awtoridad. Siya sublisubling nag-ingon: “Nahisulat kini.” Balikbalik niyang gisulti kana o ang susamang mga pulong diha sa iyang pagtudlo sa iyang mga sumusunod ug sa pagtul-id sa sayop nga mga ideya.

8, 9. (a) Sa unsang paagi gituboy ni Jesus ang awtoridad sa Pulong sa Diyos sa dihang iyang gihinloan ang templo? (b) Sa unsang paagi ang relihiyosong mga pangulo sa templo nagpadayag ug grabeng kawalay-pagtahod sa Pulong sa Diyos?

⁸ Sa dihang gihinloan ni Jesus ang templo sa Jerusalem, siya miingon: “Nahisulat kini, ‘Ang akong balay pagatawgon nga balay nga ampoanan,’ apan gihimo ninyo kini nga usa ka langob sa mga tulisan.” (Mateo 21:​12, 13; Isaias 56:7; Jeremias 7:11) Sa miaging adlaw, mihimo siyag daghang milagro didto. Ang mga batang lalaki, kay nahingangha pag-ayo, nagdayeg kaniya. Apan, ang relihiyosong mga pangulo masuk-anong nangutana kang Jesus kon iya bang nadungog ang gisulti niadtong mga bataa. Siya mitubag: “Oo. Wala ba gayod kamo makabasa niini, ‘Gikan sa baba sa mga bata ug sa mga masuso ikaw nagtaganag pagdayeg’?” (Mateo 21:16; Salmo 8:2) Buot ni Jesus nga kadtong mga tawhana mahibalo nga giuyonan sa Pulong sa Diyos ang pagdayeg sa mga bata kaniya.

 ⁹ Kadtong relihiyosong mga pangulo sa ulahi nagtigom ug miatubang kang Jesus, nga nangutana: “Pinaagi sa unsang awtoridad nga nagbuhat ka niining mga butanga?” (Mateo 21:23) Gitin-aw pag-ayo ni Jesus ang Tinubdan sa iyang awtoridad. Wala siya magtudlo ug bag-ong mga ideya, nga sa ingon nagmugna ug bag-ong mga doktrina. Siya nagpadapat lamang sa giingon sa inspiradong Pulong sa iyang Amahan. Busa, kadtong mga saserdote ug mga eskriba nagpadayag ug grabeng kawalay-pagtahod kang Jehova ug sa iyang Pulong. Takos gayod sila sa pagbadlong ni Jesus samtang iyang giyagyag ang ilang daotang mga motibo.​—Mateo 21:23-46.

10. Sa unsang paagi masundog nato si Jesus diha sa paagi sa atong paggamit sa Pulong sa Diyos, ug unsang mga kasangkapan ang anaa kanato nga wala sa panahon ni Jesus?

¹⁰ Sama kang Jesus, ang matuod nga mga Kristohanon karon nagsalig sa Pulong sa Diyos diha sa ministeryo. Ang mga Saksi ni Jehova ilado sa tibuok kalibotan tungod sa ilang kaikag sa pagpaambit sa uban sa mensahe gikan sa Bibliya. Ang atong mga publikasyon kanunayng nagkutlo ug naghisgot ug mga teksto sa Bibliya. Ug atong gihimo kana diha sa atong ministeryo, nga gipaningkamotan ang paghisgot sa Kasulatan sa atong pagpakigsulti sa mga tawo. (2 Timoteo 3:16) Malipay gayod kita sa dihang may motugot kanato sa pagbasa gikan sa Bibliya ug paghisgot sa bili ug kahulogan sa Pulong sa Diyos! Wala kitay hingpit nga memorya sama kang Jesus, apan kita may daghang kasangkapan nga wala sa panahon ni Jesus. Gawas pa sa pagkapatik na sa tibuok Bibliya diha sa nagkadaghang mga pinulongan, aduna kitay daghang giya sa pagtuon sa Bibliya nga makatabang kanato sa pagkaplag sa bisan unsang bersikulo nga ato tingaling pangitaon. Tinguhaon gayod nato ang pagkutlo kanunay sa Bibliya ug ipaila kana sa mga tawo sa tanang higayon!

11. Nganong gidepensahan kanunay ni Jesus ang Pulong sa Diyos?

¹¹ Naamgohan ni Jesus nga ang Pulong sa Diyos kanunayng gidaot, apan wala gayod siya matingala niana. “Ang imong pulong maoy kamatuoran,” miingon si Jesus sa iyang Amahan diha sa pag-ampo. (Juan 17:17) Ug si Jesus nahibalo gayod nga si Satanas, “ang magmamando sa kalibotan,” maoy “usa ka bakakon ug ang  amahan sa bakak.” (Juan 8:44; 14:30) Sa pagsalikway sa mga panental ni Satanas, si Jesus katulo mikutlo sa Kasulatan. Si Satanas mikutlo ug usa ka bersikulo sa mga Salmo, nga tinuyong nagtuis niana, ug si Jesus mitubag pinaagi sa pagdepensa sa Pulong sa Diyos batok sa maong pagtuis.​—Mateo 4:6, 7.

12-14. (a) Sa unsang paagi nagpakitag kawalay-pagtahod ang relihiyosong mga pangulo sa Moisesnong Balaod? (b) Sa unsang paagi gidepensahan ni Jesus ang Pulong sa Diyos?

¹² Gidepensahan kanunay ni Jesus ang Balaang Kasulatan batok sa pagtuis, sayop nga paghubad, ug sa mga pagdaot niana. Ang relihiyosong mga magtutudlo sa iyang panahon nagtuis sa Pulong sa Diyos. Labi pa nilang gipasiugda ang pagsunod sa kinagamyang mga bahin sa Moisesnong Balaod kay sa pagpadapat sa mga prinsipyo nga niana gipasukad ang maong mga balaod. Busa ilang gidasig ang taphaw nga matang sa pagsimba, nga mabalak-on sa panggawas nga dagway inay sa mas hinungdanong mga butang​—sama sa hustisya, kaluoy, ug pagkamatinumanon. (Mateo 23:23) Sa unsang paagi gidepensahan ni Jesus ang Balaod sa Diyos?

¹³ Sa iyang Wali sa Bukid, balikbalik nga gilitok ni Jesus ang pamulong “nadungog ninyo nga kini giingon” sa pagpaila sa usa ka lagda sa Moisesnong Balaod. Iyang gisundan kana sa pamulong “apan ako magaingon kaninyo” ug unya gipatin-aw ang usa ka prinsipyo nga mas matugkaron kay sa taphaw nga pagsunod sa Balaod. Iya bang gisupak ang Balaod? Wala, iyang gidepensahan kana. Pananglitan, ang mga tawo nahibalo gayod sa balaod nga “Dili ka magbuno.” Apan giingnan sila ni Jesus nga ang pagdumot sa usa ka tawo naglapas sa diwa sa maong balaod. Sa susama, ang pag-ugmad ug daotang tinguha alang sa usa nga dili nimo kapikas naglapas sa prinsipyo nga nagpaluyo sa balaod sa Diyos batok sa pagpanapaw.​—Mateo 5:17, 18, 21, 22, 27-39.

¹⁴ Ingong kataposang pananglitan, si Jesus miingon: “Nadungog ninyo nga kini giingon, ‘Higugmaon mo ang imong silingan ug dumtan ang imong kaaway.’ Apan, ako magaingon kaninyo: Magpadayon sa paghigugma sa inyong mga kaaway ug sa pag-ampo alang sa mga nagalutos kaninyo.” (Mateo 5:43, 44) Ang sugo nga ‘dumtan mo ang imong kaaway’ naggikan ba sa Pulong sa Diyos?  Dili, ang maong ideya gitudlo sa relihiyosong mga pangulo ug naggikan sa ila lamang kaugalingon. Ilang gisagolan ug tawhanong panghunahuna ang hingpit nga Balaod sa Diyos. Maisogong gidepensahan ni Jesus ang Pulong sa Diyos batok sa makadaot nga mga epekto sa tawhanong mga tradisyon.​—Marcos 7:9-13.

15. Sa unsang paagi gidepensahan ni Jesus ang Balaod sa Diyos batok sa mga pagsulay nga himoon kana nga daw sobra ka mapig-oton ug mapintason pa?

¹⁵ Ang relihiyosong mga pangulo nagdaot usab sa Balaod sa Diyos pinaagi sa paghimo niana nga daw sobra ka mapig-oton ug mapintason pa. Sa dihang ang mga tinun-an ni Jesus nangutlog pipila ka uhay samtang miagi sa usa ka umahan, ang pipila ka Pariseo nag-ingon nga sila naglapas sa Igpapahulay. Migamit si Jesus ug Kasulatanhong panig-ingnan sa pagdepensa sa Pulong sa Diyos batok niining dili-balanseng panghunahuna. Iyang gihisgotan ang bugtong pananglitan sa Kasulatan mahitungod sa paggamit sa tanyag nga tinapay sa templo sa gawas sa sangtuwaryo​—sa dihang kana gikaon ni David ug sa iyang mga tawo nga gigutom. Gipakita ni Jesus sa maong mga Pariseo nga wala sila makasabot sa punto sa kaluoy ug kahangawa ni Jehova.​—Marcos 2:23-27.

16. Unsay gihimo sa relihiyosong mga pangulo sa sugo ni Moises bahin sa diborsiyo, ug unsay sanong ni Jesus?

¹⁶ Nagmugna usab ang relihiyosong mga pangulo ug binalaod nga mga paagi sa pag-ikyas aron mawad-an ug kusog ang Balaod sa Diyos. Pananglitan, ang Balaod nagtugot sa usa ka lalaki sa pagdiborsiyo sa iyang asawa kon siya makakaplag ug “butang nga malaw-ay” diha kaniya, lagmit usa ka seryosong suliran nga nagpakaulaw sa panimalay. (Deuteronomio 24:1) Ugaling lang, sa adlaw ni Jesus, gigamit sa relihiyosong mga pangulo ang maong pagtugot ingong pasangil sa pagtugot sa usa ka lalaki nga diborsiyohan ang iyang asawa tungod sa tanang matang sa hinungdan​—bisan tungod sa pagkapagod sa iyang panihapon! a Gipakita ni Jesus nga ilang gidaot pag-ayo ang inspiradong mga pulong  ni Moises. Unya iyang gipasig-uli ang unang sukdanan ni Jehova alang sa kaminyoon, nga mao ang monogamiya, nga nagpadayag nga ang bugtong ug angay nga pasikaranan sa pagdiborsiyo mao ang seksuwal nga imoralidad​—Mateo 19:3-12.

17. Sa unsang paagi ang mga Kristohanon karon makasundog kang Jesus sa pagdepensa sa Pulong sa Diyos?

¹⁷ Ang mga sumusunod ni Kristo karon susamang mobati nga natukmod sa pagdepensa sa Balaang Kasulatan batok sa pagdaot niana. Sa dihang ipasabot sa relihiyosong mga pangulo nga ang mga sukdanan sa moralidad sa Pulong sa Diyos kinaraan na, sila nagdaot gayod sa Bibliya. Ang Bibliya gidaot usab sa dihang ang mga relihiyon magtudlog mga kabakakan ug magpahayag niana ingong mga doktrina sa Bibliya. Isipon natong pribilehiyo ang pagdepensa sa putli nga Pulong sa Diyos sa kamatuoran​—pananglitan, pinaagi sa pagpakita nga ang Diyos dili bahin sa Trinidad. (Deuteronomio 4:39) Sa samang higayon, atong himoon ang maong pagdepensa sa matinahorong paagi, uban ang tiunay nga kalumo ug halalom nga pagtahod.​—1 Pedro 3:15.

18, 19. Unsang mga pananglitan ang nagpakita nga si Jesus may kahibulongang katakos sa pagpatin-aw sa Pulong sa Diyos?

¹⁸ Buhi si Jesus sa langit sa dihang gisulat ang Hebreohanong Kasulatan. Dako gayod ang iyang kaikag sa kahigayonan nga moanhi sa yuta ug makigbahin sa pagpatin-aw sa Pulong sa Diyos! Pananglitan, hunahunaa kadtong halandomong adlaw human siya mabanhaw sa dihang iyang nahibalag ang duha sa iyang mga tinun-an sa dalan paingon sa Emmaus. Sa wala pa sila makaila kon kinsa siya, ilang gisultihan si Jesus nga sila nasubo ug nalibog kaayo tungod sa pagkamatay sa ilang minahal nga Agalon. Unsay iyang tubag? “Sugod kang Moises ug sa tanang Manalagna gibadbad niya kanila ang mga butang maylabot sa iyang kaugalingon diha sa tibuok nga Kasulatan.” Unsay epekto niadto kanila? Sila sa ulahi miingon sa usag usa: “Dili ba ang atong mga kasingkasing nagdilaab man samtang nakigsulti siya kanato sa dalan, samtang iyang gibuksan sa bug-os ang mga Kasulatan kanato?”​—Lucas 24:15-32.

¹⁹ Sa ulahi niadtong adlawa mismo, nahibalag ni Jesus ang iyang  mga apostoles ug ang uban pa. Matikdi kon unsay iyang gihimo alang kanila: “Gibuksan niya sa bug-os ang ilang mga kaisipan aron masabtan ang kahulogan sa mga Kasulatan.” (Lucas 24:45) Walay duhaduha, kadtong malipayong okasyon nagpahinumdom kanila sa daghan kaayong higayon nga gihimo ni Jesus ang susamang butang alang kanila​—ug kang bisan kinsa nga magpatalinghog. Siya kasagarang nagkutlog sinati nga mga kasulatan ug nagpatin-aw niana nga ang mga kaisipan sa iyang mga tigpatalinghog naapektohan sa talagsaong paagi​—usa ka bag-o ug mas halalom nga pagsabot sa Pulong sa Diyos.

20, 21. Sa unsang paagi gipatin-aw ni Jesus ang mga pulong nga gisulti ni Jehova kang Moises sa may nagdilaab nga tunokong tanom?

²⁰ Usa ka higayon niana, si Jesus nakigsulti sa usa ka pundok sa mga Saduseo. Sila maoy usa ka sekta sa Judaismo nga nakig-uban sa Hudiyong mga saserdote, ug sila wala magtuo sa pagkabanhaw. Si Jesus miingon kanila: “Mahitungod sa pagkabanhaw sa mga patay, wala ba kamo makabasa sa gisulti kaninyo sa Diyos, nga nag-ingon, ‘Ako ang Diyos ni Abraham ug ang Diyos ni Isaac ug ang Diyos ni Jacob’? Siya maoy Diyos, dili sa mga patay, kondili sa mga buhi.” (Mateo 22:31, 32) Gihisgotan niya ang usa ka kasulatan nga sinati kaayo nila, nga gisulat sa usa ka tawo nga gitahod sa mga Saduseo​—si Moises. Apan, nasabtan mo ba kon unsa ka epektibo ang pagpatin-aw ni Jesus?

²¹ Nakigsulti niadto si Moises kang Jehova sa may nagdilaab nga tunokong tanom sa mga tuig 1514 W.K.P. (Exodo 3:2, 6) Niadtong higayona, si Abraham patay na sulod sa 329 ka tuig, si Isaac sa 224, ug si Jacob sa 197. Apan si Jehova miingon gihapon: ‘Ako mao’ ang ilang Diyos. Kadtong maong mga Saduseo nahibalo nga si Jehova dili sama sa paganong diyos sa mga patay, nga nagmando sa tinumotumong kalibotan sa mga patay. Siya mao ang Diyos “sa mga buhi,” sumala sa giingon ni Jesus. Busa, unsay ipasabot niana? Ang konklusyon ni Jesus epektibo: “Alang kaniya silang tanan buhi.” (Lucas 20:38) Ang minahal nga mga alagad ni Jehova nga nangamatay gitipigan diha sa way-kinutoban, dili-mahanap nga panumdoman sa Diyos. Segurado kaayo ang katuyoan ni Jehova nga sila banhawon mao nga sila mahimong ingnon nga buhi. (Roma 4:16, 17) Dili ba kana maoy kahibulongang  katin-awan sa Pulong sa Diyos? Bantog rang “ang mga panon sa katawhan nahingangha”!​—Mateo 22:33.

22, 23. (a) Sa unsang paagi makasundog kita kang Jesus diha sa pagpatin-aw sa Pulong sa Diyos? (b) Unsay atong hisgotan sa sunod nga kapitulo?

²² Ang mga Kristohanon karon adunay pribilehiyo sa pagsundog sa paagi ni Jesus sa pagpatin-aw sa Pulong sa Diyos. Tinuod, wala kitay hingpit nga kaisipan. Bisan pa niana, kasagarang kita makapaambit sa uban sa usa ka kasulatan nga ila nang nahibaloan ug makapatin-aw kanila sa mga bahin niana nga tingali wala gayod nila sukad mapalandong. Pananglitan, sila mahimong nagsumaysumay sa “Balaanon unta ang imong ngalan” ug “Paanhia ang imong gingharian” sa tibuok nilang kinabuhi nga wala gayod mahibalo sa ngalan sa Diyos o kon unsa ang iyang Gingharian. (Mateo 6:9, 10, American Standard Version) Pagkatalagsaong kahigayonan sa dihang may motugot nga atong ipahayag ang klaro, yanong mga katin-awan sa maong mga kamatuoran sa Bibliya!

²³ Ang pagkutlo gikan sa Pulong sa Diyos, pagdepensa niana, ug pagpatin-aw niana maoy pangunang mga paagi sa pagsundog sa paagi ni Jesus sa pagpaambit sa kamatuoran. Sunod natong hisgotan ang pipila ka epektibong mga paagi nga gigamit ni Jesus aron makaabot ang mga kamatuoran sa Bibliya sa mga kasingkasing sa iyang mga tigpatalinghog.