1-3. (a) Nganong gidala ang mga apostoles atubangan sa Sanhedrin, ug unsa ang tinuod nga isyu? (b) Nganong interesado gayod kita sa baroganan sa mga apostoles?

 ANG mga maghuhukom sa Sanhedrin naglungotlungot! Ang mga apostoles ni Jesus gihusay atubangan nianang hataas nga hukmanan. Ngano? Si Jose Caifas, ang hataas nga saserdote ug pangulo sa Sanhedrin, isog nga misulti kanila: “Gibaoran mo namo pag-ayo nga dili na magpadayon sa pagpanudlo pinasukad niining ngalana.” Ang nasuko nga pangulo wala gani makalitok sa ngalan ni Jesus. Apan mipadayon si Caifas, “inyong gipuno ang Jerusalem sa inyong pagtulon-an, ug gusto gyod ninyo nga kami ang manubag sa dugo niining tawhana.” (Buh. 5:28) Ang mensahe tin-aw: Hunong na mog sangyaw kay kon dili, silotan mo!

² Unsay sanong sa mga apostoles? Ang buluhatong pagsangyaw maoy sugo ni Jesus, kansang awtoridad naggikan sa Diyos. (Mat. 28:18-20) Mohunong ba ang mga apostoles sa pagsangyaw tungod sa kahadlok sa tawo? O sila ba maisogon ug lig-ong mobarog ug magpadayon sa pagsangyaw? Ang tinuod nga isyu mao kini: Sugton ba nila ang Diyos o ang tawo? Wala magpanuko nga misulti si apostol Pedro alang sa tanang apostoles. Ang iyang mga pulong tin-aw ug maisogon.

³ Ingong tinuod nga mga Kristohanon, kita interesado gayod sa sanong sa mga apostoles sa mga pagpanghulga sa Sanhedrin. Kita gisugo usab sa pagsangyaw. Mahimong supakon usab kita sa atong pagtuman niining buluhaton nga gisugo sa Diyos. (Mat. 10:22) Ang mga magsusupak mosulay tingali sa pagdili sa atong buluhaton. Unsay atong himoon? Makabenepisyo kita kon pamalandongon nato ang baroganan sa mga apostoles ug ang mga panghitabo nga miresulta sa paghusay kanila atubangan sa Sanhedrin. a

4, 5. Nganong “nagselos pag-ayo” si Caifas ug ang mga Saduseo?

⁴ Hinumdomi nga sa unang higayon nga gibaoran sila nga mohunong sa  pagsangyaw, si Pedro ug Juan mitubag: “Dili mi makahunong sa pagsulti bahin sa mga butang nga among nakita ug nadungog.” (Buh. 4:20) Human sa ilang pag-atubang sa Sanhedrin, si Pedro, Juan, ug ang ubang apostoles, padayong nagwali diha sa templo. Ang mga apostoles naghimog talagsaong mga ilhanan, sama sa pag-ayo sa mga masakiton ug pagpalayas ug mga demonyo. Ila kanang gihimo “sa Portiko ni Solomon,” nga usa ka agianan nga naay atop sa sidlakang bahin sa templo, diin magtigom ang daghang Hudiyo. Nangaayo gani ang mga tawo nga igo lang nalandongan sa anino ni Pedro! Ang daghan nga nangaayo sa ilang mga sakit midawat sa pulong sa kamatuoran. Tungod adto, ‘ang mga magtutuo sa Ginoo padayong nadugangan sa daghan kaayong lalaki ug babaye.’—Buh. 5:12-15.

⁵ Si Caifas ug ang mga Saduseo, ang relihiyosong sekta nga iyang gipasakopan, “nagselos pag-ayo” ug ilang gipabilanggo ang mga apostoles. (Buh. 5:17, 18) Nganong nasuko pag-ayo ang mga Saduseo? Ang mga apostoles nagtudlo nga si Jesus nabanhaw, apan ang mga Saduseo dili motuo sa pagkabanhaw. Ang mga apostoles nagtudlo nga ang tawo maluwas lang pinaagi sa pagpakitag pagtuo kang Jesus, apan ang mga Saduseo nahadlok nga silotan sila sa gobyerno sa Roma kon ang katawhan modawat na kang Jesus ingong Pangulo. (Juan 11:48) Busa dili ikatingala nga gusto sa mga Saduseo nga pahilomon ang mga apostoles!

6. Kinsa karon ang pangunang mga tighulhog sa paglutos batok sa mga alagad ni Jehova, ug nganong dili kita angayng matingala?

⁶ Sa pagkakaron, ang relihiyosong mga magsusupak mao usab ang pangunang mga tighulhog sa paglutos batok sa mga alagad ni Jehova. Kasagaran, impluwensiyahan nila ang mga opisyales sa gobyerno ug ang media aron pahunongon kita sa pagsangyaw. Angay ba kitang matingala? Dili. Ang atong mensahe nagyagyag sa bakak nga relihiyon. Kon dawaton sa mga tawong matarong ug kasingkasing ang mga kamatuoran sa Bibliya, sila mahigawas sa dili Kasulatanhong mga tinuohan ug mga kostumbre. (Juan 8:32) Busa angay ba tang matingala nga sagad magselos pag-ayo ug magdumot ang mga lider sa relihiyon tungod sa atong mensahe?

7, 8. Unsay epekto sa sugo sa anghel diha sa mga apostoles, ug unsay angay natong ipangutana sa kaugalingon?

⁷ Samtang didto sa bilanggoan ang mga apostoles nga nagpaabot sa ilang husay, lagmit naghunahuna sila nga patyon sila sa ilang mga kaaway tungod sa ilang pagtuo. (Mat. 24:9) Apan sa pagkagabii, may nahitabo nga wala gayod damha—“gibuksan sa anghel ni Jehova ang mga pultahan sa bilanggoan.” b (Buh. 5:19) Unya ang anghel mihatag kanilag espesipikong sugo: ‘Adto sa templo, ug padayon sa pagsulti.’ (Buh. 5:20) Kadtong sugoa nagpasalig sa mga apostoles nga husto ang ilang gibuhat. Ang mga pulong sa anghel posibleng nakapadasig usab kanila sa pagpabiling lig-on bisag unsay mahitabo. Uban ang lig-ong pagtuo ug kaisog, ang mga apostoles “nanulod sa templo pagkabanagbanag ug nanudlo.”—Buh. 5:21.

⁸ Matag usa kanato angayng mangutana, ‘Makabaton kaha kog igong pagtuo ug kaisog aron makapadayon ko sa pagsangyaw kon makaatubang kog parehong mga  kahimtang?’ Makapalig-on kanato ang pagkahibalo nga ang hinungdanong buluhaton sa “bug-os nga pagpamatuod bahin sa Gingharian sa Diyos” gipaluyohan ug gigiyahan sa mga anghel.—Buh. 28:23; Pin. 14:6, 7.

9-11. Unsay tubag sa mga apostoles sa sugo sa Sanhedrin nga mohunong sila sa pagsangyaw, ug sa unsang paagi kadto usa ka sulondan alang sa tinuod nga mga Kristohanon?

⁹ Si Caifas ug ang ubang mga maghuhukom sa Sanhedrin andam nang mohusay sa mga apostoles. Kay wala mahibalo kon unsay nahitabo sa bilanggoan, ang hukmanan nagsugo sa mga guwardiya nga kuhaon ang mga binilanggo. Imadyina ang kakurat sa mga guwardiya dihang nadiskobrehan nila nga wala na didto ang mga binilanggo, bisan pag ang bilanggoan maayo kaayong pagkatrangka ug “ang mga guwardiya nagtindog sa mga pultahan.” (Buh. 5:23) Nasayran sa ulahi sa kapitan sa templo nga ang mga apostoles mibalik na pod sa templo ug nagpamatuod bahin kang Jesu-Kristo—nga maoy hinungdan sa ilang pagkabilanggo! Ang kapitan ug ang iyang mga guwardiya nangadto dayon sa templo aron dakpon ang nakaikyas nga mga binilanggo ug dad-on sa Sanhedrin.

¹⁰ Ingon sa gihisgotan sa sinugdan niining kapituloha, ang mga apostoles tin-awng gimandoan sa nasuko pag-ayo nga mga lider sa relihiyon nga mohunong sa pagwali. Unsay tubag sa mga apostoles? Ingong tigpamaba, si Pedro maisogong mitubag: “Kinahanglan namong sugton ang Diyos ingong magmamando imbes ang mga tawo.” (Buh. 5:29) Sa maong paagi, ang mga apostoles mihatag ug sulondan alang sa tanang tinuod nga mga Kristohanon. Ang tawhanong mga magmamando dili angayng sugton kon ilang idili ang gisugo sa Diyos o ilang isugo ang gidili sa Diyos. Busa sa atong panahon, kon did-an kita sa “labaw nga mga awtoridad” sa pagsangyaw, dili gayod kita mohunong sa pagtuman sa buluhaton nga gisugo sa Diyos. (Roma 13:1) Hinuon, mangita kitag maalamong mga paagi aron makapadayon sa bug-os nga pagpamatuod sa Gingharian sa Diyos.

¹¹ Dili ikatingala nga misamot ang kasuko sa mga maghuhukom tungod sa maisogong tubag sa mga apostoles. Nagtinguha sila “sa pagpatay” kanila. (Buh. 5:33) Kadtong maisogon ug madasigong mga saksi naghunahuna nga patyon na sila. Apan ang talagsaon kaayong tabang hapit na nilang madawat!

12, 13. (a) Unsay gitambag ni Gamaliel sa iyang mga kauban, ug unsay ilang gihimo? (b) Sa unsang paagi si Jehova mangilabot alang sa kaayohan sa iyang katawhan karon, ug unsay maseguro nato kon tugotan niya nga kita ‘mag-antos tungod sa pagkamatarong’?

¹² Si Gamaliel, “usa ka magtutudlo sa Balaod nga tinamod sa tanang tawo,” midepensa sa mga apostoles. c Siya tinahod pag-ayo sa iyang mga kauban, kay siya ang nagdumala, nga nagsugo pa nga “pagawson kadiyot ang mga apostoles.” (Buh. 5:34) Pinaagi sa paghisgot ug nangagi nga rebeldeng mga grupo nga nabungkag ra pagkamatay sa mga lider niini, giawhag ni Gamaliel ang hukmanan nga dili na lang hilabtan ang mga apostoles, kansang Lider bag-o pang namatay. Makapakombinsir ang pangatarongan ni Gamaliel: “Ayaw ninyog hilabti kining mga tawhana, hinuon pasagdi lang sila. Kay kon kini nga katuyoan o kini nga buluhaton gikan sa mga tawo, kini mapukan; apan kon kini gikan sa Diyos, dili mo makapukan kanila. Kay basin ug nakig-away na mo sa Diyos mismo.” (Buh. 5:38, 39) Gisunod sa mga maghuhukom ang iyang tambag. Apan ilang gipabunalan ang mga apostoles ug gibaoran sila “nga mohunong na sa pagsulti pinasukad sa ngalan ni Jesus.”—Buh. 5:40.

¹³ Sama sa nangagi, puwedeng gamiton ni Jehova ang iladong mga tawo sama kang Gamaliel aron mangilabot alang sa kaayohan sa Iyang katawhan. (Prov. 21:1) Mahimong gamiton ni Jehova ang iyang espiritu sa pagdasig sa gamhanang mga magmamando, maghuhukom, o magbabalaod aron molihok uyon sa iyang kabubut-on. (Neh. 2:4-8) Apan kon tugotan niya nga kita ‘mag-antos tungod sa pagkamatarong,’ makaseguro kitag duha ka butang. (1 Ped. 3:14) Una, ang Diyos makahatag kanatog kusog sa paglahutay. (1 Cor. 10:13) Ikaduha, ang mga magsusupak ‘dili makapukan’ sa buluhaton sa Diyos.—Isa. 54:17.

14, 15. (a) Unsay reaksiyon sa mga apostoles sa pagbunal kanila, ug ngano? (b) Pag-asoy ug usa ka kasinatian nga nagpakita nga ang mga alagad ni Jehova molahutay nga malipayon.

¹⁴ Naluya ba ang mga apostoles kay gibunalan sila? Wala gayod! “Migawas sila sa Sanhedrin, nga nagsadya.” (Buh. 5:41) Nganong “nagsadya” man sila? Siyempre, dili tungod sa kasakit sa pagbunal. Sila nagsadya kay nahibalo sila nga sila gilutos tungod sa ilang pagpabiling matinumanon kang Jehova ug sa pagsunod sa mga tunob sa ilang Sulondan nga si Jesus.—Mat. 5:11, 12.

¹⁵ Sama sa atong mga igsoon sa unang siglo, molahutay kita uban ang kalipay sa dihang mag-antos tungod sa maayong balita. (1 Ped. 4:12-14) Dili gayod kita malipay kon hulgaon, lutoson, o prisohon ta. Apan mobati kitag katagbawan tungod sa paghupot sa atong integridad. Tagda pananglitan si Henryk Dornik, nga nakalahutay sa pintas nga pagmando sa mga diktador sulod sa daghang katuigan. Nahinumdom siya nga sa Agosto 1944, mihukom ang mga awtoridad nga siya ug iyang igsoong lalaki ipadala ngadto sa usa ka concentration camp. Ang mga magsusupak miingon: “Imposible ang pag-usab sa ilang hunahuna. Malipay sila nga mahimong martir.” Si Brader Dornik miingon: “Bisag dili ko gustong mahimong martir, ang pag-antos nga may kaisog ug dignidad tungod sa akong pagkamaunongon kang Jehova nakahatag kanakog kalipay.”—Sant. 1:2-4.

16. Sa unsang paagi gipakita sa mga apostoles nga sila determinado nga magpamatuod sa bug-os, ug sa unsang paagi atong ginasunod ang ilang paagi sa pagsangyaw?

 ¹⁶ Walay giusikang panahon ang mga apostoles kay sila nagpadayon sa pagpamatuod. Maisogon silang nagpadayon sa “pagpahayag sa maayong balita bahin sa Kristo” kada adlaw “diha sa templo ug sa balay ug balay.” d (Buh. 5:42) Ang maong madasigong mga magsasangyaw determinado nga magpamatuod sa bug-os. Matikdi nga gidala nila ang mensahe ngadto sa kabalayan, sumala sa gisugo kanila ni Jesu-Kristo. (Mat. 10:7, 11-14) Walay duhaduha nga nianang paagiha nila gipuno ang Jerusalem sa ilang pagpanudlo. Karon, ang mga Saksi ni Jehova nailhan sa pagsunod sa paagi sa pagsangyaw sa mga apostoles. Pinaagi sa pagduaw sa matag balay sa atong teritoryo, klaro natong gipakita nga gusto sab nato nga walay malaktawan, ug ang tanan makabatog kahigayonan nga makadungog sa maayong balita. Gipanalanginan ba ni Jehova ang atong pagpamalaybalay? Siyempre! Minilyon ang midawat sa mensahe sa Gingharian niining panahon sa kataposan, ug daghan ang nakadungog sa maayong balita sa unang higayon dihang dunay Saksi nga nanuktok sa ilang pultahan.

17-19. Unsang makapabahinbahin nga isyu ang mitungha, ug unsay gihimo sa mga apostoles sa pagsulbad niana?

¹⁷ Ang bag-ong kongregasyon nag-atubang ug kapeligrohan gikan sa sulod. Unsa kana? Daghang tinun-an nga gibawtismohan maoy mga bisita sa Jerusalem ug buot makakat-on ug dugang sa dili pa sila mopauli. Ang mga tinun-an nga taga-Jerusalem kinabubut-ong mihatag ug kuwarta aron ikapalit ug pagkaon ug ubang panginahanglan. (Buh. 2:44-46; 4:34-37) Mitungha ang delikado nga kahimtang niadtong panahona. Ang nagsultig Grego nga mga babayeng balo “wala mahatagi sa ilang adlaw-adlaw nga panginahanglan” sa pagkaon. (Buh. 6:1) Apan ang nagsultig Hebreohanon nga mga babayeng balo wala mataligam-i. Lagmit nga ang problema naglangkit sa pagkamapihigon. Ang pagkamapihigon lagmit makapahinabo gayod ug pagkabahinbahin.

 ¹⁸ Nasabtan sa mga apostoles, nga nagsilbing nagamandong lawas sa mauswagong kongregasyon, nga dili maalamon nga ilang ‘hunongon ang pagpanudlo sa pulong sa Diyos aron mag-apod-apod ug pagkaon.’ (Buh. 6:2) Sa pagsulbad niana, ilang gisugo ang mga tinun-an sa pagpangitag pito ka lalaki nga “puno sa espiritu ug kaalam” aron itudlo sila sa pag-atiman niining “importanteng buluhaton.” (Buh. 6:3) Gikinahanglan ang kuwalipikadong mga lalaki kay lagmit ang ilang buluhaton naglangkit dili lang sa pagpakaon kondili sa pagkupot usab ug kuwarta, pagpamalit ug suplay, ug paghupot ug eksaktong listahan. Ang mga lalaki nga gipili may mga ngalan nga Grego, nga lagmit mas nauyonan sa nahiubos nga mga babayeng balo. Human sa paghisgot uban ang pag-ampo bahin sa mga rekomendasyon, gitudlo sa mga apostoles ang pito ka lalaki sa pag-atiman niining “importanteng buluhaton.” e

¹⁹ Ang pag-atiman sa pagpang-apod-apod ug pagkaon nagpasabot ba nga ang pito ka lalaki dili na obligado sa pagwali sa maayong balita? Wala gayod! Usa sa mga lalaki nga napili mao si Esteban, nga napamatud-ang maisogon ug epektibong magwawali. (Buh. 6:8-10) Si Felipe apil usab sa pito, ug siya gitawag ug “tig-ebanghelyo.” (Buh. 21:8) Busa, klaro nga ang pito ka lalaki nagpadayon ingong madasigong mga magwawali sa Gingharian.

20. Sa unsang paagi ginasunod sa katawhan sa Diyos karon ang sumbanan sa mga apostoles?

²⁰ Ginasunod sa katawhan ni Jehova karon ang sumbanan sa mga apostoles. Ang mga lalaki nga girekomendar alang sa responsibilidad diha sa kongregasyon kinahanglang magpakita nga sila may diyosnong kaalam ug nakabaton sa balaang espiritu. Ubos sa direksiyon sa Nagamandong Lawas, ang  mga lalaki nga nakakab-ot sa mga kinahanglanon sa Kasulatan itudlo nga mga ansiyano o ministeryal nga alagad diha sa mga kongregasyon. f (1 Tim. 3:1-9, 12, 13) Kadtong nakakab-ot sa mga kuwalipikasyon ikaingon nga gitudlo sa balaang espiritu. Kining kugihang mga lalaki nag-atiman sa daghang importanteng buluhaton. Pananglitan, ang mga ansiyano maghimog kahikayan sa pagtabang sa matinumanong mga tigulang nga nanginahanglag tabang. (Sant. 1:27) Puliki kaayo ang ubang ansiyano sa pagtabang sa pagpanukod ug mga Kingdom Hall, pag-organisar ug mga kombensiyon, o pagpakigkooperar sa lokal nga Hospital Liaison Committee. Ginaatiman sa mga ministeryal nga alagad ang daghang buluhaton nga dili direktang nalangkit sa pagbantay sa panon o pagpanudlo diha sa kongregasyon. Ang tanang kuwalipikadong mga lalaki kinahanglang magmabalanse sa ilang mga responsibilidad sa kongregasyon ug organisasyon ug sa ilang obligasyon nga isangyaw ang maayong balita sa Gingharian.—1 Cor. 9:16.

21, 22. Unsay nagpakita nga gipanalanginan ni Jehova ang bag-ong natukod nga kongregasyon?

²¹ Tungod sa pagpaluyo ni Jehova, ang bag-ong natukod nga kongregasyon nakapadayon bisan pa sa paglutos ug sa suliran sa sulod niini nga lagmit makapabahinbahin. Dayag nga gipanalanginan sila ni Jehova, kay atong mabasa: “Ang pulong sa Diyos padayong mikaylap, ug ang mga tinun-an padayong nagkadaghan sa hilabihan gayod sa Jerusalem; ug daghang saserdote ang nahimong magtutuo.” (Buh. 6:7) Usa ra kini sa daghang report bahin sa pag-uswag nga mabasa diha sa Mga Buhat. (Buh. 9:31; 12:24; 16:5; 19:20; 28:31) Karon, dili ba ta madasig kon makadungog tag mga report bahin sa pag-uswag sa buluhatong pagsangyaw sa Gingharian sa ubang mga bahin sa yuta?

²² Niadtong unang siglo C.E., ang nasuko pag-ayong mga lider sa relihiyon wala gayod mohunong sa ilang pagpanglutos. Ang bagang dag-om sa mga paglutos hapit nang mobundak. Sa wala madugay, si Esteban ang gipuntirya sa mabangis nga pagsupak, nga hisgotan sa sunod kapitulo.