1-3. (a) Nganong natugaw si apostol Pablo sa Atenas? (b) Unsay atong makat-onan kon atong pamalandongon ang panig-ingnan ni Pablo?

 NATUGAW gayod si Pablo. Didto na siya sa Atenas, Gresya, ang sentro sa edukasyon diin nagtudlo kanhi si Socrates, Plato, ug Aristotle. Relihiyoso kaayo ang siyudad sa Atenas. Bisan diin siya motan-aw—sa mga templo, plasa, ug karsada—siya nakakitag daghan kaayong idolo, kay ang mga taga-Atenas tigsimba ug daghang diyosdiyos. Nahibalo si Pablo sa panghunahuna sa matuod nga Diyos, si Jehova, bahin sa pagsimbag diyosdiyos. (Ex. 20:4, 5) Ang panghunahuna sa matinumanong apostol sama sa kang Jehova—iyang gidumtan ang mga idolo!

² Nakurat si Pablo sa iyang nakita sa pagsulod niya sa agora o merkado. Naglaray ang law-ay nga mga estatuwa sa diyosdiyos nga si Hermes sa amihanan-kasadpan nga eskina, duol sa pangunang entrada. Napunog halaran ang merkado. Unsaon kaha pagwali sa masibotong apostol nianang idolatroso kaayong dapit? Makapugong ba siya sa iyang emosyon ug makahunahuna ug ulohan nga gikauyonan niya ug sa iyang mamiminaw? May matabangan kaha siya sa pagpangita sa matuod nga Diyos ug sa pagkaplag gayod Kaniya?

³ Ang pakigpulong ni Pablo ngadto sa mga makinaadmanon sa Atenas, nga natala sa Buhat 17:22-31, maoy panig-ingnan sa makapakombinsir nga pakigpulong, pagkamataktikanhon, ug lawom nga pagsabot. Kon atong pamalandongon ang panig-ingnan ni Pablo, makat-onan nato nga angay kitang mohisgot ug ulohan nga gikauyonan aron gamiton sa mga mamiminaw ang ilang katakos sa pagpangatarongan.

4, 5. Diin nagsangyaw si Pablo sa Atenas, ug kinsa ang lisod patuohon nga mga mamiminaw nga nagpaabot kaniya?

⁴ Miduaw si Pablo sa Atenas sa iyang ikaduhang misyonaryong panaw, sa mga 50 C.E. a Samtang nagpaabot kang Silas ug Timoteo gikan sa Berea,  si Pablo “nanudlo ug nangatarongan sa mga Hudiyo” diha sa sinagoga sama sa iyang nabatasan. Miadto usab siya sa usa ka dapit aron makasangyaw ngadto sa mga dili Hudiyo sa Atenas—diha “sa merkado,” o agora. (Buh. 17:17) Ang agora sa Atenas didto nahimutang sa amihanan-kasadpan sa Acropolis, ug kini lima ka ektarya o kapin pa. Ang merkado dili lamang dapit sa komersiyo; kadto maoy plasa sa siyudad. Ang usa ka reperensiya nag-ingon nga kining dapita mao “ang sentro sa ekonomiya, politika ug kultura sa siyudad.” Gusto sa mga taga-Atenas nga magtigom didto aron sa paghisgot ug tugkaronon nga mga ulohan.

⁵ Ang mga naminaw kang Pablo sa merkado lisod patuohon. Apil kanila mao ang mga Epicureo ug mga Estoiko, nga maoy magkaribal nga mga pundok sa mga pilosopo. b Nagtuo ang mga Epicureo nga ang buhing mga butang sulagmang mitungha. Kini ang sumaryo sa ilang pagtuo bahin sa kinabuhi: “Dili kahadlokan ang Diyos; Dili sakit ang kamatayon; Ang maayo mahimong makab-ot; Ang pagkadaotan maagwanta.” Gipasiugda sa mga Estoiko nga gamiton ang katakos sa pagpangatarongan ug dili sila motuo nga ang Diyos usa ka Persona. Dili motuo ang mga Epicureo ug mga Estoiko sa pagkabanhaw ingon sa gitudlo sa mga tinun-an sa Kristo. Tin-aw nga ang mga pilosopiya niining duha ka grupo supak sa hamiling mga kamatuoran sa matuod nga Kristiyanidad nga giwali ni Pablo.

6, 7. Unsay sanong sa pipila ka makinaadmanong mga Grego sa mga gitudlo ni Pablo, ug unsay susamang sanong ang lagmit masinati nato karon?

⁶ Unsay sanong sa makinaadmanong mga Grego sa mga gitudlo ni Pablo? Ang pipila migamit ug pulong nga nagpasabot ug “witwitan,” o “tigtuhik ug binhi.” (Tan-awa ang study note sa Buhat 17:18, nwtsty-E.) Bahin sa orihinal nga Gregong pulong niini, usa ka eskolar nag-ingon: “Ang maong pulong unang nagtumong sa usa ka gamayng langgam nga tigtuhik ug lugas, ug sa ulahi gigamit alang sa mga tawong namunit ug salin nga pagkaon ug ubang biya sa merkado. Dayon gigamit ni sa pagtumong sa usa ka tawo nga tigdaginot ug walay pulos nga mga tipik sa impormasyon, ilabina sa usa ka tawo nga dili makasabot niana.” Mora bag nag-ingon ang mga tawong makinaadmanon nga si Pablo ignorante ug nagsumaysumay lamang sa sulti sa uban. Apan wala ra tagda ni Pablo ang maong pagpasipala.

⁷ Mao usab kini ang kahimtang karon. Kita nga mga Saksi ni Jehova kasagarang tawgon sa mapasipad-ong mga angga tungod sa atong pagtuo nga gibase sa Bibliya. Pananglitan, ang pipila ka propesor nagtudlo nga tinuod ang ebolusyon ug moinsistir nga kon intelihente ka, motuo ka gayod niini. Isipon nilang ignorante ang mga tawong dili motuo sa ebolusyon. Buot nilang isipon kita sa ubang mga tawo ingong ‘mga tigtuhik ug binhi’ sa dihang atong ipahayag ang giingon sa Bibliya ug ang ebidensiya bahin sa disenyo diha sa kalalangan. Apan dili kita motalaw tungod niana. Hinuon, maisogon gayod natong depensahan ang atong pagtuo nga ang tanang buhing butang sa yuta gilalang sa usa ka intelihenteng Tigdisenyo, si Jehova nga Diyos.—Pin. 4:11.

8. (a) Unsay sanong sa pipila nga nakadungog sa pagwali ni Pablo? (b) Unsa kahay ipasabot nga si Pablo gitaral ngadto sa Areopago? (Tan-awa ang footnote sa panid 142.)

⁸ Lahi ang sanong sa uban nga nakadungog sa pagsangyaw ni Pablo sa merkado.  Sila miingon: “Daw tigmantala siya sa langyawng mga bathala.” (Buh. 17:18) Bag-ong mga diyos ba gayod ang giwali ni Pablo ngadto sa mga taga-Atenas? Seryoso kadto kay susama kadto sa usa sa mga akusasyon batok kang Socrates mao nga siya gihusay ug gihukmag kamatayon kasiglohan kanhi. Bantog rang si Pablo gitaral ngadto sa Areopago ug gipasaysay kaniya ang mga pagtulon-an nga morag katingad-anan alang sa mga taga-Atenas. c Unsaon pagdepensa ni Pablo ang iyang mensahe aron masabtan kana sa mga tawo nga way alamag sa Kasulatan?

9-11. (a) Sa unsang paagi naningkamot si Pablo nga siya ug ang iyang mamiminaw makahisgot ug usa ka ulohan nga ilang gikauyonan? (b) Sa unsang paagi masundog nato ang panig-ingnan ni Pablo diha sa atong pagsangyaw?

⁹ Hinumdomi nga si Pablo natugaw pag-ayo sa tanang matang sa idolatriya nga iyang nakita didto. Apan imbes sawayon dayon ang pagsimba sa mga idolo, siya nagpabiling kalmado. Siya mataktikanhong naningkamot sa pagkombinsir sa  iyang mamiminaw pinaagi sa paghisgot una ug ulohan nga ilang gikauyonan. Kini ang una niyang giingon: “Mga taga-Atenas, nakita nako nga sa tanang butang daw mas mahinadlokon mo sa mga bathala kay sa uban.” (Buh. 17:22) Samag nag-ingon si Pablo, ‘Nakita nako nga relihiyoso kaayo mo.’ Siya nagmaalamon kay iyang gidayeg ang ilang pagkarelihiyoso. Iyang nasabtan nga ang pipila nga nabutaan sa bakak nga mga tinuohan basin modawat sa iyang mensahe. Gani, nahibalo si Pablo nga naa siyay gihimo kaniadto “tungod sa kawalay-kahibalo ug kawalay-pagtuo.”—1 Tim. 1:13.

¹⁰ Sa pagpasiugda sa ulohan nga ilang gikauyonan, miingon si Pablo nga nakakita siyag tin-aw nga ebidensiya sa pagkarelihiyoso sa mga taga-Atenas—usa ka halaran nga gipahinungod “Alang sa Usa ka Diyos nga Wala Mailhi.” Sumala sa usa ka reperensiya, “batasan na sa mga Grego ug sa uban ang pagpahinungod ug mga halaran ngadto sa ‘mga diyos nga wala mailhi,’ kay basin ug masuko ang diyos nga wala nila maapil sa ilang pagsimba.” Ang maong halaran nagpamatuod nga giila sa mga taga-Atenas nga adunay Diyos nga wala nila mailhi ug kana maoy gihimo ni Pablo nga pasikaranan aron ikapahayag ang maayong balita. Siya miingon: “Ang inyong ginasimba nga wala ninyo mailhi mao ang akong imantala kaninyo.” (Buh. 17:23) Maampingon ang pagpangatarongan ni Pablo apan puwersado. Wala siya magwali ug bag-o o katingad-anang diyos, sumala sa akusasyon sa pipila. Iyang gipatin-aw kanila ang Diyos nga wala nila mailhi nga mao ang matuod nga Diyos.

¹¹ Sa unsang paagi masundog nato ang panig-ingnan ni Pablo diha sa atong pagsangyaw? Kon mapaniiron ta, tingali mamatikdan nato nga relihiyoso ang usa ka tawo, tingali tungod sa iyang gisul-ob nga usa ka relihiyosong butang, dayandayan sa balay o kaha sa tugkaran. Tingali moingon ta: ‘Nakita nako nga relihiyoso ka. Ganahan kong makig-estoryag tawo nga relihiyoso.’ Ang mataktikanhong pag-ila sa pagkarelihiyoso sa maong tawo mahimong himoon natong ulohan nga gikauyonan ug diha nato ipasukad ang atong mensahe. Hinumdomi nga dili nato tumong ang paghukom sa uban sumala sa ilang relihiyon kay daghan sa atong mga isigkamagsisimba nagtuo gayod kanhi sa bakak nga mga pagtulon-an sa ilang relihiyon.

12. Sa unsang paagi gipasibo ni Pablo sa iyang mga mamiminaw ang iyang paagi sa pagsangyaw?

¹² Si Pablo ug ang iyang mamiminaw may ulohan na nga gikauyonan, apan makapadayon ba siya sa pagpahayag sa iyang mensahe? Kay siya nahibalo nga ang iyang mamiminaw naedukar sa Gregong pilosopiya apan dili sinati sa Kasulatan, naghimo siyag mga pagpasibo sa iyang paagi sa pagsangyaw. Una, iyang gipahayag ang mga pagtulon-an sa Bibliya apan wala siya mokutlo nga direkta sa Kasulatan. Ikaduha, gipabati niya sa iyang mamiminaw nga nakasabot siya kanila ug gilangkit niya ang iyang kaugalingon pinaagi sa paggamit usahay sa mga pulong “kanato” ug “kita.” Ikatulo, mikutlo siya gikan sa Gregong mga sinulat aron ipakita nga ang pipila ka butang nga iyang giwali gihisgotan usab sa ilang mga basahon. Ato karong susihon ang puwersadong pakigpulong ni Pablo. Unsang hinungdanong mga kamatuoran ang iyang gipahayag bahin sa Diyos nga wala mailhi sa mga taga-Atenas?

13. Unsay gipatin-aw ni Pablo bahin sa sinugdanan sa uniberso, ug unsay kahulogan sa iyang mensahe?

 ¹³ Gilalang sa Diyos ang uniberso. Miingon si Pablo: “Ang Diyos nga nagbuhat sa kalibotan ug sa tanang butang diha niini, ingon nga siya ang Ginoo sa langit ug sa yuta, wala magpuyo sa hinimog kamot nga mga templo.” d (Buh. 17:24) Ang uniberso wala motungha nga sulagma. Ang matuod nga Diyos mao ang Maglalalang sa tanang butang. (Sal. 146:6) Lahi kang Atena o sa ubang diyosdiyos, kansang himaya nagdepende sa ilang mga templo ug halaran, ang Soberanong Ginoo sa langit ug yuta dili paigo sa mga templo nga hinimo sa mga tawo. (1 Hari 8:27) Tin-aw ang mensahe ni Pablo: Ang matuod nga Diyos mas halangdon kay sa hinimog tawo nga mga idolo nga anaa sa hinimog tawo nga mga templo.—Isa. 40:18-26.

14. Giunsa pagpakita ni Pablo nga ang Diyos wala magdepende sa mga tawo?

¹⁴ Ang Diyos dili magsalig sa mga tawo. Batasan sa mga magsisimbag idolo nga sul-oban ang ilang mga imahen ug luhong besti, regalohan ug mahalong mga butang, o dad-an silag pagkaon ug ilimnon—nga mora bag gikinahanglan sa mga imahen kanang mga butanga! Apan ang pipila ka Gregong pilosopo nga naminaw kang Pablo tingali nagtuo nga ang usa ka diyos wala magkinahanglan ug bisan unsa gikan sa mga tawo. Kon mao, miuyon gayod sila sa mga pulong ni Pablo nga ang Diyos “wala magkinahanglag tabang sa kamot sa tawo nga daw nanginahanglan siyag bisan unsa.” Ang mga tawo dili makahatag ug bisan unsang materyal nga butang sa Maglalalang! Siya hinuon ang mohatag sa mga tawo kon unsay ilang gikinahanglan—“kinabuhi ug gininhawa ug tanang butang,” apil ang kainit sa adlaw, ulan, ug ang mabungahong yuta. (Buh. 17:25; Gen. 2:7) Busa ang Diyos nga Maghahatag wala magdepende sa mga tawo, nga tigdawat sa iyang mga gihatag.

15. Sa unsang paagi gitul-id ni Pablo ang pagtuo sa mga taga-Atenas nga sila labaw kay sa mga dili Grego, ug unsang hinungdanong leksiyon ang atong makat-onan gikan sa iyang panig-ingnan?

¹⁵ Gibuhat sa Diyos ang tawo. Nagtuo ang mga taga-Atenas nga sila labaw kay sa mga dili Grego. Apan ang garbo tungod sa nasyonalidad o rasa supak sa Bibliya.  (Deut. 10:17) Kining sensitibo nga ulohan gihisgotan ni Pablo uban ang kahanas ug sa mataktikanhong paagi. Dihang miingon siya nga ‘gikan sa usa ka tawo, gihimo [sa Diyos] ang tanang nasod sa katawhan,’ nakapalihok ni sa hunahuna sa iyang mga mamiminaw. (Buh. 17:26) Naghisgot siya sa asoy sa Genesis bahin kang Adan, ang ginikanan sa tanang tawo. (Gen. 1:26-28) Sanglit ang tanang tawo usa ra ug ginikanan, walay rasa o nasyonalidad ang labaw. Nasabtan gayod kadto sa mga mamiminaw ni Pablo. Makakat-on kitag usa ka hinungdanong leksiyon gikan sa iyang panig-ingnan. Bisag buot natong mahimong mataktikanhon ug makataronganon sa atong pagsangyaw, dili nato usbon ang mensahe sa Bibliya aron lang dawaton kana sa uban.

16. Unsay katuyoan sa Maglalalang alang sa tawo?

¹⁶ Katuyoan sa Diyos nga ang tawo masuod kaniya. Bisan pag ang mga pilosopo nga naminaw kang Pablo dugay nang naglantugi bahin sa katuyoan sa paglungtad sa tawo, wala silay makapatagbaw nga katin-awan niana. Apan tin-awng gipadayag ni Pablo ang katuyoan sa Maglalalang alang sa tawo. Siya miingon: “Sila mangita sa Diyos. Kon sila manlimbasog sa pagpangita kaniya, ila siyang makaplagan. Sa pagkatinuod, siya dili layo sa matag usa kanato.” (Buh. 17:27) Posible gayod nga mailhan ang Diyos nga wala mailhi sa mga taga-Atenas. Dili siya layo gikan niadtong buot makakaplag ug makakat-on bahin kaniya. (Sal. 145:18) Matikdi nga gigamit ni Pablo ang pulong “kanato,” nga nagpakita nga apil siya sa mga tawo nga kinahanglang “mangita sa Diyos” ug “manlimbasog sa pagpangita kaniya.”

17, 18. Nganong angayng makigsuod ang mga tawo sa Diyos, ug unsay atong makat-onan sa paagi nga gihimo ni Pablo aron mainteres ang iyang mamiminaw?

¹⁷ Ang tawo angay makigsuod sa Diyos. Tungod Kaniya, si Pablo miingon, “kita dunay kinabuhi ug naglihok ug naglungtad.” Ang pipila ka eskolar nag-ingon nga  si Pablo naghisgot sa mga pulong ni Epimenides, usa ka magbabalak nga taga-Creta sa ikaunom nga siglo B.C.E. ug “usa nga inila taliwala sa relihiyosong mga tawo sa Atenas.” Gihatag ni Pablo ang laing katarongan nga ang tawo angayng makigsuod sa Diyos: “Gisulti sa pipila sa inyong mga magbabalak, ‘Kay kita usab iyang mga anak.’” (Buh. 17:28) Ang mga tawo angayng makigsuod sa Diyos kay siya man ang ilang Maglalalang. Aron mainteres ang iyang mga mamiminaw, maalamong mikutlo si Pablo gikan sa Gregong mga sinulat nga lagmit ilang gitamod. e Sa pagsundog kang Pablo, mokutlo kita usahay gikan sa sekular nga kasaysayan, mga ensiklopedia, o ubang inila nga mga reperensiya. Pananglitan, ang pagkutlo sa usa ka tinahod nga basahon basin makakombinsir sa usa nga dili Saksi nga ang pipila ka relihiyosong mga tulumanon o selebrasyon dili Kasulatanhon.

¹⁸ Gipahayag ni Pablo ang pangunang mga kamatuoran bahin sa Diyos hangtod niining bahina sa iyang pakigpulong, nga mahanasong nagpasibo sa iyang mga pulong ngadto sa iyang mga mamiminaw. Unsay gusto niya nga buhaton sa iyang mga mamiminaw nga taga-Atenas bahin sa maong hinungdanong impormasyon? Sa walay langan iya kanang gisulti kanila.

19, 20. (a) Sa unsang paagi mataktikanhong giyagyag ni Pablo ang kabuangan sa pagsimbag hinimog tawo nga mga idolo? (b) Unsay angayng buhaton sa mga mamiminaw ni Pablo?

¹⁹ Panahon na nga dasigon ni Pablo ang iyang mamiminaw nga molihok sumala sa ilang nadungog. Sa paghisgot na usab sa kinutlo gikan sa Gregong mga sinulat, siya miingon: “Busa, kay kita mga anak man sa Diyos, dili ta angayng maghunahuna nga ang Diyos samag bulawan o plata o bato, samag butang nga gikulit sa mga tawo sumala sa ilang kahanas ug disenyo.” (Buh. 17:29) Sa pagkatinuod, kon ang mga tawo gilalang sa Diyos, naunsang pagkabutanga nga ang mga idolo gihimong Diyos nga kana hinimo ra man sa tawo? Ang mataktikanhong pangatarongan ni Pablo nagyagyag sa kabuangan sa pagsimbag hinimog tawo nga mga idolo. (Sal. 115:4-8; Isa. 44:9-20) Sa pag-ingong “dili ta angayng,” lagmit ang iyang pagbadlong dili na kaayo bug-at sa ilang dughan.

²⁰ Gitin-aw sa apostol nga kinahanglan silang molihok: “Gipalabay sa Diyos ang mga panahon nga ang mga tawo walay alamag [sa paghunahuna nga ang Diyos mahimuot sa mga tawo nga nagsimbag mga idolo]; apan karon sa bisan diin iyang gimantala sa tanang tawo nga sila angayng maghinulsol.” (Buh. 17:30) Tingali nakuratan gayod ang pipila nga nakadungog sa awhag ni Pablo nga maghinulsol. Apan tin-awng gipakita sa iyang puwersadong pakigpulong nga ang ilang kinabuhi utang nila sa Diyos mao nga sila may tulubagon Kaniya. Angay gayod silang mangita sa Diyos, mahibalo sa kamatuoran bahin kaniya, ug ipahiuyon ang ilang tibuok nga kinabuhi sa iyang kabubut-on. Kana nagkahulogan nga ang mga taga-Atenas angayng moila nga ang pagsimbag diyosdiyos maoy sala ug angay nilang likayan kana.

21, 22. Unsang puwersadong mga pulong ang gigamit ni Pablo sa pagtapos sa iyang pakigpulong, ug unsay kahulogan sa iyang mga pulong alang kanato karon?

 ²¹ Gitapos ni Pablo ang iyang pakigpulong pinaagi niining puwersadong mga pulong: ‘Nakatakda nag adlaw [ang Diyos] nga iyang hukman ang tibuok yuta subay sa pagkamatarong pinaagi sa usa ka tawo nga iyang gitudlo, ug gihatagan niyag garantiya ang tanang tawo pinaagi sa pagbanhaw kaniya.’ (Buh. 17:31) Haduol na ang Adlaw sa Paghukom—busa hinungdanon gayod nga pangitaon ug makaplagan ang matuod nga Diyos! Wala nganli ni Pablo kon kinsa ang gitudlo nga Maghuhukom. Hinunoa, makapahingangha ang gisulti ni Pablo bahin sa maong Maghuhukom: Siya nagkinabuhi ingong usa ka tawo, namatay, ug gibanhaw sa Diyos!

²² Kanang makapadasig nga panghinapos makahuloganon kaayo alang kanato karon. Nahibalo kita nga ang Maghuhukom nga gitudlo sa Diyos mao ang gibanhaw nga si Jesu-Kristo. (Juan 5:22) Nahibalo usab kita nga ang Adlaw sa Paghukom dangtag usa ka libo ka tuig ug kana nagsingabot na. (Pin. 20:4, 6) Dili kita mahadlok sa Adlaw sa Paghukom, kay nahibalo kita nga mopatungha kinig daghang panalangin alang sa mga matinumanon. Ang labing talagsaong milagro, nga mao ang pagkabanhaw ni Jesu-Kristo, maoy garantiya nga matuman ang gilaoman nato nga malipayong kaugmaon.

23. Unsay lainlaing reaksiyon sa mga tawo sa pakigpulong ni Pablo?

²³ Lainlain ug reaksiyon ang mga tawo sa pakigpulong ni Pablo. “Ang pipila nagyagayaga” sa dihang nakadungog sila bahin sa pagkabanhaw. Ang uban nagmatinahoron lang apan wala maghinulsol ug wala mahimong mga magtutuo, nga nag-ingon: “Maminaw pa mi nimo pag-usab bahin niini.” (Buh. 17:32) Apan naay mga misanong: “Dihay pipila nga miduyog kaniya ug nahimong magtutuo. Apil kanila si Dionisio, usa ka maghuhukom sa korte sa Areopago, ug ang usa ka babayeng ginganlag Damaris, ug ang uban pa gawas kanila.” (Buh. 17:34) Masinati nato ang susamang mga reaksiyon diha sa atong ministeryo. Ang pipila tingali motamay kanato, samtang ang uban dili matinagdanon. Apan malipay kita dihang ang pipila modawat sa mensahe sa Gingharian ug mahimong mga magtutuo.

24. Unsay atong makat-onan gikan sa pakigpulong ni Pablo didto sa Areopago?

²⁴ Kon atong pamalandongon ang pakigpulong ni Pablo, makakat-on kita bahin sa lohikal nga paghan-ay sa mga ideya, sa makakombinsir nga paagi sa pagpangatarongan, ug sa pagpasibo ngadto sa atong mamiminaw. Dugang pa, makakat-on kita sa pagpailob ug sa mataktikanhong pagpakigsulti sa mga tawong gibutaan sa mga doktrina sa bakak nga relihiyon. Makakat-on usab kita niining hinungdanong leksiyon: Dili gayod nato ikompromiso ang kamatuoran sa Bibliya aron lang pahimut-an ang atong mamiminaw. Apan, pinaagi sa pagsundog sa panig-ingnan ni apostol Pablo, kita mahimong mas epektibong mga magtutudlo diha sa kanataran. Dugang pa, ang mga tigdumala mahimong mas maayong mga magtutudlo diha sa kongregasyon. Sa ingon niana, matabangan nato ang uban nga mangita sa Diyos ug makaplagan siya.—Buh. 17:27.