1-4. Nganong moadto man si Pablo sa Jerusalem, ug unsay nagpaabot kaniya didto?

 MASULUB-ON ang tanan didto sa Mileto kay si Pablo ug Lucas molarga na. Sakit alang niining duha ka misyonaryo, nga nagbarog na didto sa taas nga andana sa barko, ang pagbiya sa mga ansiyano nga taga-Efeso nga ila nang gimahal! Ang ilang bagahe napunog suplay nga ilang gikinahanglan sa biyahe. Gidala usab nila ang salapi nga nakolekta alang sa kabos nga mga Kristohanon sa Judea ug gusto na nila kanang ihatod.

² Ang hinuyohoy mipabukad sa mga layag sa barko ug kini miirog palayo sa kayagaw sa pantalan. Gisud-ong niining duha ka lalaki ug sa ilang pito ka kauban ang naminghoy nga mga nawong sa ilang mga igsoon didto sa pantalan. (Buh. 20:4, 14, 15) Nagpadayon sila sa pagbabay hangtod nawala na sa ilang panan-aw ang ilang mga igsoon.

³ Sulod sa mga tulo ka tuig, si Pablo nakigtambayayong sa mga ansiyano sa Efeso. Apan niadtong tungora, sa giya sa balaang espiritu, siya nagbiyahe na paingon sa Jerusalem. May ideya na siya kon unsay nagpaabot kaniya didto. Sa miagi, iya nang gisultihan ang maong mga ansiyano: “Gitultolan ko sa balaang espiritu, mopanaw ko paingon sa Jerusalem, bisag wala ko mahibalo kon unsay mahitabo nako didto, gawas lang nga sublisubli kong gisultihan sa balaang espiritu sa siyudad ug siyudad nga naghulat kanako ang pagkabilanggo ug mga kasakitan.” (Buh. 20:22, 23) Bisan pa sa kapeligrohan, gibati ni Pablo nga siya ‘gitultolan sa balaang espiritu’—sa ato pa, obligado siya ug andam mosunod sa giya sa espiritu nga moadto siya sa Jerusalem. Gimahal niya ang iyang kinabuhi, apan alang kaniya ang pagbuhat sa kabubut-on sa Diyos mao ang labing hinungdanong butang.

⁴ Ingon ana ba pod ang imong gibati? Sa dihang nagpahinungod kita kang Jehova, kinasingkasing kitang misaad sa pagbuhat sa iyang kabubut-on ug himoon kana nga labing hinungdanong butang sa atong kinabuhi. Makatabang kanato ang paghisgot sa pagkamatinumanon ni apostol Pablo.

5. Unsay ruta ni Pablo ug sa iyang mga kauban sa pagbiyahe paingon sa Tiro?

⁵ Ang barkong gisakyan ni Pablo ug sa iyang mga kauban ‘mideretsog  lawig.’ Sa ato pa, milawig sila pabor sa hangin hangtod nakaabot sila sa Cos niadtong adlawa mismo. (Buh. 21:1) Lagmit mipondo ra didto ang barko sa tibuok gabii ug pagkasunod adlaw milawig paingon sa Rodas ug Patara. Sa Patara, sa habagatang baybayon sa Asia Minor, si Pablo ug ang iyang mga kauban misakayg dakong barko nga dekarga nga mideretso sa Tiro, sa Fenicia. Sa ilang pagpadulong didto, ilang nalabyan “ang isla sa Cipro sa wala nga bahin niini.” (Buh. 21:3) Nganong gihisgotan ni Lucas, ang magsusulat sa Buhat, ang maong detalye?

6. (a) Ngano kahang nadasig si Pablo sa pagkakita niya sa Cipro? (b) Sa dihang imong pamalandongon nga si Jehova nagpanalangin ug nagtabang kanimo, unsay imong ikahinapos?

⁶ Tingali gitudlo ni Pablo ang maong isla ug giasoy ang iyang kaagi didto. Sa iyang unang misyonaryong panaw, mga siyam ka tuig na ang milabay, si Pablo, Bernabe, ug Juan Marcos nakahibalag ug barangan nga si Elimas, nga misupak sa ilang pagsangyaw. (Buh. 13:4-12) Dihang nakita ni Pablo ang isla ug namalandong sa mga nahitabo didto, lagmit nga siya nadasig ug nalig-on sa pagsagubang sa umaabot nga mga panghitabo. Makabenepisyo usab kita sa dihang atong pamalandongon ang mga panalangin sa Diyos kanato ug ang iyang pagtabang aron masagubang nato ang mga pagsulay. Pinaagi sa maong pagpamalandong, mahimong mobati kita sama sa gibati ni David, nga misulat: “Daghan ang kalisdanan  sa matarong, apan luwason siya ni Jehova gikan nianang tanan.”—Sal. 34:19.

7. Unsay gihimo ni Pablo ug sa iyang mga kauban pag-abot sa Tiro?

⁷ Nasabtan ni Pablo nga hinungdanon ang pagpakig-uban sa mga igsoon ug gusto gayod niyang makig-uban kanila. Pag-abot sa Tiro, si Lucas misulat, “gipangita namo ang mga tinun-an ug nakaplagan namo sila.” (Buh. 21:4) Kay nasayod nga dihay mga igsoon sa Tiro, sila gipangita ni Pablo ug sa iyang mga kauban ug lagmit nga sila miestar sa balay sa mga igsoon. Ang usa sa talagsaong mga panalangin nga anaa ta sa kamatuoran mao nga bisag asa kita moadto, makahimamat kitag mga igsoon nga moabiabi kanato. Kadtong nahigugma sa Diyos ug aktibo sa matuod nga pagsimba adunay mga higala sa lainlaing bahin sa kalibotan.

8. Unsaon nato pagsabot ang giingon sa Buhat 21:4?

⁸ Sa pag-asoy bahin sa pito ka adlaw nga pag-estar nila sa Tiro, may gisulat si Lucas nga morag sa sinugdan makapalibog: “Pinaagi sa espiritu sublisubli nilang [ang mga igsoon sa Tiro] gisultihan si Pablo nga dili motaak sa Jerusalem.” (Buh. 21:4) Nausab ba ang hunahuna ni Jehova? Siya ba nagpahimangno karon kang Pablo nga dili moadto sa Jerusalem? Wala. Ang gipadayag sa espiritu mao nga si Pablo pagadagmalan sa Jerusalem, dili nga dili siya moadto sa siyudad. Pinaagi sa giya sa balaang espiritu, lagmit nasabtan sa mga igsoon sa Tiro nga si Pablo makaagom ug kasakitan sa Jerusalem. Busa, kay nabalaka sila kang Pablo, ilang gitambagan siya nga dili motungas sa siyudad. Dili ikatingala nga buot nilang panalipdan si Pablo batok sa kapeligrohan. Apan kay si Pablo determinado sa pagbuhat sa kabubut-on ni Jehova, midayon siya pag-adto sa Jerusalem.—Buh. 21:12.

9, 10. (a) Sa pagkadungog sa mga kabalaka sa mga igsoon sa Tiro, unsang susamang kahimtang ang tingali nahinumdoman ni Pablo? (b) Unsay gusto sa kadaghanan karon, ug nganong lahi kini sa gitambag ni Jesus?

⁹ Sa pagkadungog nga nabalaka ang mga igsoon, mahimong nakahinumdom si Pablo nga ang mga tinun-an ni Jesus may susamang reaksiyon sa dihang gisultihan sila ni Jesus nga siya moadto sa Jerusalem, mag-antos ug daghang kasakitan, ug pagapatyon. Kay nabalaka kaayo, si Pedro miingon kang Jesus: “Maluoy ka sa imong kaugalingon, Ginoo; dili gayod kana mahitabo kanimo.” Si Jesus mitubag: “Palikod nako, Satanas! Kapandolan ka kanako kay ang imong hunahuna, hunahuna sa tawo, dili sa Diyos.” (Mat. 16:21-23) Determinado si Jesus nga magsakripisyo, sanglit mao kanay kabubut-on sa Diyos alang kaniya. Mao usab kanay gibati ni Pablo. Maayo gayod ang intensiyon sa mga igsoon sa Tiro, sama kang apostol Pedro, apan wala nila masabti nga kadto mao ang kabubut-on sa Diyos.

¹⁰ Gusto sa kadaghanan karon nga sila dili maghago o mabug-atan. Sila nangitag relihiyon nga sayon ug walay daghang gidili. Apan ang tinamdan nga gitambag ni Jesus maoy lahi kaayo. Iyang giingnan ang iyang mga tinun-an: “Kon dunay buot mosunod kanako, angay niyang dumilian ang iyang kaugalingon ug pas-anon ang iyang estaka sa pagsakit ug padayong mosunod kanako.”  (Mat. 16:24) Ang pagsunod kang Jesus maoy maalamon ug hustong dalan, apan dili kini sayon nga dalan.

11. Sa unsang paagi gipakita sa mga tinun-an sa Tiro ang ilang pagmahal ug pagpaluyo kang Pablo?

¹¹ Miabot na ang panahon aron mobiya si Pablo, Lucas, ug ang ilang mga kauban ug ipadayon ang ilang panaw. Makapatandog ang asoy bahin sa ilang pagbiya. Kadto nagpakita nga ang mga igsoon sa Tiro nagmahal kang Pablo ug nagpaluyo gayod sa iyang ministeryo. Gihatod sila sa mga lalaki, mga babaye, ug mga bata hangtod sa baybayon. Dayon silang tanan nangluhod ug nag-ampo ug nanamilit sa usag usa. Human niadto, si Pablo, Lucas, ug ang ilang mga kauban misakay ug laing barko paingon sa Tolemaida, diin nakigkita sila sa mga igsoon ug sila miestar ug usa ka adlaw uban kanila.—Buh. 21:5-7.

12, 13. (a) Unsa ang rekord ni Felipe bahin sa matinumanong pag-alagad? (b) Sa unsang paagi si Felipe maayong panig-ingnan alang sa Kristohanong mga amahan karon?

¹² Dayon, sumala sa taho ni Lucas, si Pablo ug ang iyang mga kauban mipaingon sa Cesarea. Pag-abot didto, sila ‘misulod sa balay ni Felipe nga tig-ebanghelyo.’ a (Buh. 21:8) Nalipay gayod sila nga nakakita kang Felipe. Mga 20 ka tuig kanhi, didto sa Jerusalem siya gitudlo sa mga apostoles aron motabang sa pag-apod-apod ug pagkaon sa bag-o pang natukod nga Kristohanong kongregasyon. Si Felipe maoy usa ka masibotong magwawali sa dugay na nga panahon. Sa dihang nagkatibulaag ang mga tinun-an tungod sa paglutos, si Felipe miadto sa Samaria ug nagwali didto. Sa ulahi, iyang giwalihan ug gibawtismohan ang Etiopianhong eunuko. (Buh. 6:2-6; 8:4-13, 26-38) Pagkamaayong rekord sa matinumanong pag-alagad!

¹³ Wala gayod mawala ang kasibot ni Felipe sa ministeryo. Niadtong panahona, didto na siya nagpuyo sa Cesarea ug puliki gihapon siya sa buluhatong pagwali kay siya gitawag ni Lucas nga ang “tig-ebanghelyo.” Nasayran usab nato nga nakabaton siyag upat ka anak nga babaye nga nanagna, ug kini nagpakita nga gisundog nila ang panig-ingnan sa ilang amahan. b (Buh. 21:9) Busa, gipaningkamotan pag-ayo ni Felipe nga malig-on ang espirituwalidad sa iyang pamilya. Maayong  sundogon sa Kristohanong mga amahan ang iyang panig-ingnan, nga manguna diha sa ministeryo ug tabangan ang ilang mga anak nga magmasiboton sa pagsangyaw.

14. Unsay resulta sa mga pagduaw ni Pablo sa mga igsoon, ug aduna bay mga kahigayonan usab karon sa pag-abiabi?

¹⁴ Sa lainlaing dapit, gipangita ni Pablo ang iyang mga isigkamagtutuo ug siya nakig-uban kanila. Seguradong ang mga igsoon sa maong mga dapit nag-abiabi sa nagapanawng misyonaryo ug sa iyang mga kauban ug kadto miresulta gyod sa ‘pagdinasigay.’ (Roma 1:11, 12) Adunay mga kahigayonan usab karon sa pag-abiabi. Makabenepisyo ta pag-ayo sa atong pagkamaabiabihon sa tigdumala sa sirkito ug sa iyang asawa, bisag simple ra ang atong balay.—Roma 12:13.

15, 16. Unsang mensahe ang gidala ni Agabo, ug unsay epekto niadto sa mga nakadungog?

¹⁵ Panahon sa pagduaw ni Pablo kang Felipe, miabot ang laing tinahod nga bisita—si Agabo. Kadtong nagkatapok sa balay ni Felipe nahibalo nga si Agabo usa ka propeta; iyang gitagna nga mahitabo ang usa ka dakong gutom panahon sa pagmando ni Claudio. (Buh. 11:27, 28) Tingali nahibulong sila: ‘Nganong ania man si Agabo? Unsa kaha ang mensahe nga iyang gidala?’ Samtang sila nagtan-aw, iyang gikuha ang bakos ni Pablo—taason nga panapton nga kabutangan ug kuwarta ug ubang mga butang ug ibakos sa hawak. Gigamit kadto ni Agabo sa paggapos sa iyang mga tiil ug kamot. Dayon siya misulti, ug bug-at ang iyang mensahe: “Kini ang giingon sa balaang espiritu, ‘Ang tawo nga maoy tag-iya niining bakosa gaposon niining paagiha sa mga Hudiyo didto sa Jerusalem, ug itugyan nila siya sa katawhan sa kanasoran.’”—Buh. 21:11.

¹⁶ Gipamatud-an sa tagna nga si Pablo moadto gayod sa Jerusalem. Gipakita usab niini nga tungod sa iyang pagwali ngadto sa mga Hudiyo siya itugyan ngadto “sa katawhan sa kanasoran.” Ang tagna nakapatandog pag-ayo niadtong nakadungog. Si Lucas misulat: “Karon pagkadungog namo niini,  kami ug ang mga tua didto mihangyo pag-ayo kaniya nga dili motungas sa Jerusalem. Unya si Pablo miingon: ‘Nganong nanghilak man mo ug gipahuyang ang akong determinasyon? Makasalig mo nga andam ko dili lang sa pagpagapos, kondili andam usab kong mamatay sa Jerusalem tungod sa ngalan ni Ginoong Jesus.’”—Buh. 21:12, 13.

17, 18. Sa unsang paagi gipasundayag ni Pablo ang iyang determinasyon, ug unsay reaksiyon sa mga igsoon?

¹⁷ Handurawa ang esena. Ang mga igsoon, apil si Lucas, nangaliyupo nga si Pablo dili modayon sa pag-adto sa Jerusalem. Ang uban nanghilak. Kay natandog sa ilang mahigugmaong kabalaka kaniya, si Pablo mabinationg miingon nga ilang “gipahuyang ang [iyang] determinasyon,” o sumala pa sa ubang hubad sa maong Gregong mga pulong, ilang “gidugmok ang [iyang] kasingkasing.” Bisan pa niana, determinado gayod siya, ug sama niadtong didto siya sa Tiro kauban sa mga igsoon, ang ilang mga luha ug mga pangaliyupo wala makapausab sa iyang desisyon. Hinunoa, iyang gipatin-aw kanila kon nganong kinahanglang modayon siya. Pagkatalagsaon sa iyang kaisog ug determinasyon! Sama kang Jesus, determinado gayod si Pablo nga moadto sa Jerusalem. (Heb. 12:2) Walay tinguha si Pablo nga mahimong martir, apan kon ugaling kana mahitabo, isipon niyang kadungganan nga mamatay ingong sumusunod ni Kristo Jesus.

¹⁸ Unsay reaksiyon sa mga igsoon? Ilang gitahod ang iyang desisyon. Atong mabasa: “Dihang dili gyod namo siya makombinsir, wala na mi mamugos ug kami miingon: ‘Matuman unta ang kabubut-on ni Jehova.’” (Buh. 21:14) Wala sila moinsistir nga si Pablo mosunod kanila. Naminaw sila kaniya ug gidawat ang iyang desisyon, nga ilang giila nga kadto kabubut-on ni Jehova, bisan pag kadto lisod alang kanila. Nasugdan na ni Pablo ang usa ka panaw nga mosangko sa iyang kamatayon. Mas sayon pa unta alang kang Pablo kon kadtong nahigugma kaniya wala mosulay sa pagpugong kaniya.

19. Unsang hinungdanong leksiyon ang atong makat-onan sa nahitabo kang Pablo?

¹⁹ Makakat-on kitag hinungdanong leksiyon sa nahitabo kang Pablo: Dili gayod nato buot nga pugngan ang uban nga gustong magsakripisyo sa pag-alagad sa Diyos. Kining maong leksiyon mahimong ipadapat nato sa daghang kahimtang, dili lang sa mga kahimtang diin nameligro ang kinabuhi. Pananglitan, bisan pag ang daghang Kristohanong ginikanan mobatig kamingaw sa dihang ang ilang mga anak mag-alagad kang Jehova sa lagyong mga dapit, determinado sila nga dili pugngan ang ilang mga anak. Si Phyllis nga taga-England nahinumdom kon unsay iyang gibati sa dihang ang iyang bugtong nga dalaga nagmisyonarya sa Africa. “Emosyonal gayod kadto nga panahon,” matod ni Phyllis. “Sakit hunahunaon nga siya malayo na kaayo. Bisag nasubo ko, mapasigarbohon usab ko tungod kaniya. Nagsige gyod kog ampo bahin niana. Apan iya kadtong desisyon mao nga wala ko siya kombinsiha nga mopauli. Kon buot hunahunaon, kanunay kong nagtudlo kaniya nga unahon ang intereses sa Gingharian! Sulod na sa 30 ka tuig ang iyang pagkamisyonarya, ug nagpasalamat ko sa adlaw-adlaw kang Jehova tungod sa iyang pagkamatinumanon.” Pagkamaayo gayod nga atong dasigon ang masakripisyohong mga igsoon!

20, 21. Unsay nagpakita nga si Pablo buot makig-uban sa mga igsoon, ug nganong gusto niyang makig-uban kanila?

²⁰ Human mangandam, gipadayon ni Pablo ang iyang panaw, nga gikuyogan sa mga igsoon nga bug-os kasingkasing nagpaluyo kaniya. Sa matag hugna sa ilang panaw paingon sa Jerusalem, gipangita ni Pablo ug sa iyang mga kauban ang ilang Kristohanong mga igsoon ug sila nakig-uban kanila. Didto sa Tiro nakaplagan nila ang mga tinun-an ug nakig-uban sila kanila sulod sa pito ka adlaw. Sa Tolemaida, ilang gipangomosta ang mga igsoon ug nakig-uban kanila sulod sa usa ka adlaw. Sa Cesarea, miestar silag ubay-ubayng mga adlaw sa balay ni Felipe. Dayon, ang pipila ka tinun-an nga taga-Cesarea mikuyog kang Pablo ug sa iyang mga kauban paingon sa Jerusalem, diin didto giabiabi sila ni Mnason, usa sa unang mga tinun-an. Sa kataposan, sa pag-abot nila sa Jerusalem, si Lucas mitaho nga “ang mga igsoon malipayong miabiabi kanamo.”—Buh. 21:17.

²¹ Dayag nga gusto ni Pablo nga makig-uban sa mga igsoon. Sila nakapadasig sa apostol, sama nga ang mga igsoon karon makapadasig kanato. Sa walay duhaduha, ang maong pagdasig nakapalig-on kang Pablo sa pag-atubang sa nasuko nga mga magsusupak nga buot mopatay kaniya.