KAPITULO 23
“Paminawa ang Akong Pagdepensa”
Gidepensahan ni Pablo ang kamatuoran atubangan sa nasuko nga mga manggugubot ug sa Sanhedrin
Gibase sa Buhat 21:18–23:10
1, 2. Nganong si apostol Pablo miduaw pag-usab sa Jerusalem, ug unsang mga problema ang iyang atubangon didto?
JERUSALEM! Si Pablo nagsubay na usab sa hiktin ug daghag tawo nga kadalanan niini. Sulod sa gatosan ka katuigan, kini nga siyudad ang sentro sa pagsimba kang Jehova sa tibuok yuta. Ang kadaghanang molupyo mapasigarbohon kaayo sa mahimayaong kasaysayan niini. Nahibalo si Pablo nga daghang Kristohanon ang nagpokus gihapon sa ilang naandang paagi sa pagsimba ug wala monunot sa mga kausaban nga gitudlo ni Jehova sa pagsimba Kaniya. Busa samtang didto pa si Pablo sa Efeso, buot niyang duawon pag-usab ang maong dakong siyudad dili lamang tungod sa ilang materyal nga panginahanglan, kondili gusto pod niyang tabangan sila nga mausab ang ilang panghunahuna. (Buh. 19:21) Bisan pa sa posibleng kapeligrohan, siya desidido gihapon sa pag-adto didto.
2 Unsay atubangon ni Pablo sa Jerusalem? Ang usa ka problema mao nga ang pipila ka sumusunod sa Kristo natugaw tungod sa mga hulungihong bahin kang Pablo. May dagko pa unyang mga problema gikan sa mga kaaway sa Kristo. Sila mopatunghag bakak nga mga akusasyon batok kang Pablo, ilang bunalan siya, ug baharan nga patyon. Kining maong mga panghitabo mohatag usab kang Pablo ug kahigayonan sa pagdepensa sa iyang kaugalingon. Ang iyang pagkamapainubsanon, kaisog, ug pagtuo sa pagsagubang sa maong mga problema maoy maayong panig-ingnan alang sa mga Kristohanon karon. Tan-awon nato kon sa unsang paagi.
“Ilang Gihimaya ang Diyos” (Buhat 21:18-20a)
3-5. (a) Unsang panagkatigom ang gitambongan ni Pablo sa Jerusalem, ug unsay ilang gihisgotan? (b) Unsang mga leksiyon ang atong makat-onan gikan sa pagpakigtigom ni Pablo sa mga ansiyano sa Jerusalem?
3 Pagkasunod adlaw sa pag-abot nila sa Jerusalem, si Pablo ug iyang mga kauban nakigkita sa mga ansiyano sa kongregasyon. Ang mga apostoles nga buhi pa niadtong panahona wala na hisgoti sa maong asoy; tingali sila nag-alagad na sa ubang dapit. Apan didto pa ang igsoon ni Jesus nga si Santiago. (Gal. 2:9) Lagmit nga si Santiago ang nagdumala sa panagkatigom sa dihang “didto ang tanang ansiyano” uban ni Pablo.—Buh. 21:18.
4 Si Pablo nangomosta sa mga ansiyano ug iyang “detalyadong giasoy ang mga butang nga gihimo sa Diyos taliwala sa kanasoran pinaagi sa iyang ministeryo.” (Buh. 21:19) Nakapalig-on gayod kadto sa mga igsoon. Kita karon malipay usab nga makadungog bahin sa pag-uswag sa buluhatong pagsangyaw sa ubang mga nasod.—Prov. 25:25.
5 Lagmit gihisgotan ni Pablo ang amot nga iyang gidala gikan sa Uropa. Ang kabalaka sa mga igsoon sa lagyong mga dapit nakatandog sa kasingkasing sa mga namati kang Pablo. Gani, ingong reaksiyon sa giasoy ni Pablo, “ilang [mga ansiyano] gihimaya ang Diyos”! (Buh. 21:20a) Sa susamang paagi, malipay ang mga igsoon nga nagsagubang karon ug mga katalagman o grabeng mga sakit sa dihang ang ilang mga isigkamagtutuo motabang ug modasig kanila.
Daghan pa Gihapon ang “Masiboton sa Balaod” (Buhat 21:20b, 21)
6. Unsa nga problema ang nahibaloan ni Pablo?
6 Unya gibutyag sa mga ansiyano kang Pablo ang problema sa Judea nga naglangkit kaniya mismo. Sila miingon: “Imong nakita, igsoon, kon pila ka libong Hudiyo ang nahimong magtutuo, ug silang tanan masiboton sa Balaod. Apan ilang nadunggan ang hulungihong bahin kanimo nga ikaw nanudlog apostasya batok sa Balaod ni Moises sa tanang Hudiyo taliwala sa kanasoran, nga nagsulti kanila nga dili ipatuli ang ilang mga anak o dili sundon ang mga kostumbre.” a—Buh. 21:20b, 21.
7, 8. (a) Unsa ang sayop nga panghunahuna sa daghang Kristohanon sa Judea? (b) Nganong dili man maisip nga apostasya ang sayop nga panghunahuna sa pipila ka Hudiyo nga mga Kristohanon?
7 Nganong daghang Kristohanon ang masiboton gihapon sa Moisesnong Balaod nga kana gitapos na man kapig 20 ka tuig kanhi? (Col. 2:14) Niadtong 49 C.E., ang mga apostoles ug mga ansiyano nga nagtigom didto sa Jerusalem nagpadalag sulat ngadto sa mga kongregasyon nga nagsaysay nga ang mga magtutuo gikan sa kanasoran dili na kinahanglang magpatuli ug dili na ilalom sa Moisesnong Balaod. (Buh. 15:23-29) Apan kanang sulata wala maghisgot sa Hudiyo nga mga magtutuo, nga ang daghan wala makasabot nga ang Moisesnong Balaod wala na ipatuman.
8 Kadtong Hudiyo nga mga magtutuo dili na ba maisip nga mga Kristohanon tungod sa ilang sayop nga panghunahuna? Dili ingon niana. Sila dili kanhi magsisimba ug paganong mga diyos nga nagsunod gihapon sa paganong mga kostumbre. Ang Balaod nga hinungdanon kaayo alang sa Hudiyo nga mga magtutuo gihatag usab ni Jehova. Kadto dili demonyohanon o sayop. Apan ang maong Balaod nalangkit sa daang pakigsaad, samtang ang mga Kristohanon nailalom na sa bag-ong pakigsaad. Ang mga sugo sa pakigsaad sa Balaod wala na ipatuman may kalabotan sa putli nga pagsimba. Ang Hudiyo nga mga Kristohanon nga masiboton sa Balaod kulang ug pagsabot ug walay pagsalig sa Kristohanong kongregasyon. Angay nilang ipahiuyon ang ilang panghunahuna sa kamatuoran nga gipadayag sa Diyos bahin sa pakigsaad sa Balaod. b—Jer. 31:31-34; Luc. 22:20.
“Dili Tinuod ang mga Hulungihong” (Buhat 21:22-26)
9. Unsay gitudlo ni Pablo bahin sa Moisesnong Balaod?
9 Unsay ikaingon bahin sa mga hulungihong nga si Pablo nagtudlo sa mga Hudiyo taliwala sa kanasoran “nga dili ipatuli ang ilang mga anak o dili sundon ang mga kostumbre”? Si Pablo maoy apostol alang sa mga Hentil, ug iyang gipaluyohan ang desisyon nga ang mga Hentil dili na kinahanglang mosunod sa Balaod. Iyang giyagyag usab nga sayop gayod si bisan kinsang mosulay pagkombinsir sa Hentil nga mga magtutuo nga ang pagpatuli maoy usa ka ilhanan sa pagpailalom sa Moisesnong Balaod. (Gal. 5:1-7) Giwali usab ni Pablo ang maayong balita ngadto sa mga Hudiyo sa mga siyudad nga iyang giduaw. Seguradong iyang gipatin-aw ngadto sa mga misanong nga ang Balaod nahimong karaan na tungod sa kamatayon ni Jesus ug ang pagkamatarong makab-ot pinaagi sa pagtuo, dili pinaagi sa pagsunod sa Balaod.—Roma 2:28, 29; 3:21-26.
10. Unsa ang balanseng panghunahuna ni Pablo bahin sa Balaod ug sa pagpatuli?
10 Bisan pa niana, si Pablo nagmasinabtanon niadtong mas gustong mosunod sa pipila ka kostumbre sa mga Hudiyo, sama sa dili pagtrabaho sa adlawng Igpapahulay o paglikay sa pipila ka pagkaon. (Roma 14:1-6) Ug wala siya mohimog mga lagda bahin sa pagpatuli. Gani, gipatuli ni Pablo si Timoteo aron ang mga Hudiyo dili magmatahapon kang Timoteo, kay Grego man ang iyang amahan. (Buh. 16:3) Ang pagpatuli maoy personal nga desisyon. Gisultihan ni Pablo ang mga taga-Galacia: “Dili na importante ang pagkatinuli ug ang pagkadili-tinuli, kondili ang pagtuo nga nagalihok pinaagi sa gugma.” (Gal. 5:6) Apan, sayop gayod ang pagpatuli aron pagsunod sa Balaod o ang paghunahuna nga kinahanglang magpatuli aron makapahimuot kang Jehova. Kana magpadayag sa kakulang ug pagtuo.
11. Unsay gitambag sa mga ansiyano kang Pablo, ug unsay nalangkit sa pagtuman niana? (Tan-awa usab ang footnote.)
11 Bisan pag dili tinuod ang mga hulungihong, kana nakatugaw gihapon sa Hudiyo nga mga magtutuo. Busa ang mga ansiyano misugyot kang Pablo kon unsay buhaton: “Kami dunay upat ka tawo nga may panaad. Ubana kining mga tawhana ug hinloi ang imong kaugalingon sa seremonyal nga paagi uban kanila ug bayri ang ilang mga gasto, aron nga makapakiskis sila sa ilang ulo. Unya ang tanan mahibalo nga dili tinuod ang mga hulungihong nga gisulti kanila bahin kanimo, kondili nga ikaw nagkinabuhi nga masinugtanon sa Balaod.” c—Buh. 21:23, 24.
12. Sa unsang paagi si Pablo mipahiuyon ug mikooperar sa mga ansiyano sa Jerusalem?
12 Si Pablo mahimong mangatarongan nga ang problema mao ang pagkamasiboton sa Hudiyo nga mga magtutuo sa Moisesnong Balaod, dili ang mga hulungihong bahin kaniya. Apan siya andam mopahiuyon ug mosunod sa mga ansiyano, basta dili niya malapas ang diyosnong mga prinsipyo. Sa nangagi siya misulat: “Ngadto nilang nailalom sa balaod nahimo kong samag nailalom sa balaod, bisan tuod dili ko ilalom sa balaod, aron makabig nako silang nailalom sa balaod.” (1 Cor. 9:20) Niadtong higayona, si Pablo mikooperar sa mga ansiyano sa Jerusalem ug nahimong “samag nailalom sa balaod.” Sa iyang pagbuhat niana, siya maayong sulondan kanato karon sa pagkooperar sa mga ansiyano ug dili pag-insistir sa atong gusto.—Heb. 13:17.
Basta walay nalapas nga mga prinsipyo sa Kasulatan, si Pablo mipahiuyon. Ingon ba ka usab niana?
“Dili Siya Angayng Mabuhi!” (Buhat 21:27–22:30)
13. (a) Nganong nagpahinabog kaguliyang ang pipila ka Hudiyo sulod sa templo? (b) Sa unsang paagi naluwas ang kinabuhi ni Pablo?
13 Dili maayo ang nahitabo sa templo. Sa talitapos na ang yugto sa panaad, ang mga Hudiyo nga gikan sa Asia nakakita kang Pablo, nag-akusar kaniya nga siya nagdalag mga Hentil sa templo, ug nagpahinabog kagubot. Kon wala pa mangilabot ang komandante sa kasundalohang Romano, si Pablo namatay na unta sa kulata. Apan human niadto gidakop siya sa Romanong komandante. Gidangtan pag kapin sa upat ka tuig una siya buhii. Nameligro gihapon siya niadtong tungora. Sa dihang ang komandante nangutana sa mga Hudiyo kon nganong giatake nila si Pablo, naninggit silag lainlaing mga akusasyon. Walay nasabtan ang komandante tungod sa kaguliyang. Sa kadugayan, gisakwat si Pablo aron siya malayo sa mga manggugubot. Unya, sa dihang si Pablo ug ang Romanong mga sundalo hapit nang mosulod sa kuwartel, siya miingon sa komandante: “Palihog, tugoti kong mosulti sa katawhan.” (Buh. 21:39) Misugot ang komandante, ug maisogong gidepensahan ni Pablo ang iyang pagtuo.
14, 15. (a) Unsay gipatin-aw ni Pablo ngadto sa mga Hudiyo? (b) Unsay gihimo sa Romanong komandante aron mahibaloan ang hinungdan sa kasuko sa mga Hudiyo?
14 “Paminawa ang akong pagdepensa,” miingon si Pablo. (Buh. 22:1) Hebreohanon nga pinulongan ang gigamit ni Pablo sa pagpakigsulti sa panon mao nga sila nahilom ug naminaw. Iyang gipatin-aw pag-ayo kanila kon nganong siya usa na ka sumusunod sa Kristo. Ug iyang gisaysay ang mga detalye nga kon buot sa mga Hudiyo, mahimo nila kanang susihon. Si Pablo naedukar sa tiilan sa bantogang si Gamaliel ug siya naglutos kaniadto sa mga sumusunod sa Kristo, nga lagmit nahibaloan sa pipila nga naminaw. Apan sa dihang nagpaingon siya sa Damasco, nakita niya sa usa ka panan-awon ang nabanhaw na nga Kristo ug siya nakigsulti kaniya. Ang mga kauban ni Pablo sa panaw nakakitag sanag nga kahayag ug nakadungog ug tingog, apan wala makasabot sa mga pulong nga ilang nadungog. (Tan-awa ang study note sa Buhat 9:7; 22:9, nwtsty-E.) Human niadto, si Pablo kinahanglang agakon sa iyang mga kauban paingon sa Damasco kay siya nabuta na man tungod sa panan-awon. Didto, ang usa ka tawong inila sa mga Hudiyo sa maong rehiyon nga si Ananias milagrosong nagpasig-uli sa iyang panan-aw.
15 Padayong giasoy ni Pablo nga sa pagbalik niya sa Jerusalem, si Jesus nagpakita kaniya sa templo. Niining tungora, ang mga Hudiyo nasuko pag-ayo ug naninggit: “Patya kanang tawhana, kay dili siya angayng mabuhi!” (Buh. 22:22) Aron maluwas si Pablo, gimando sa komandante nga siya dad-on ngadto sa kuwartel sa mga sundalo. Kay gustong mahibaloan sa komandante ang hinungdan sa kasuko sa mga Hudiyo, iyang gimando nga siya sukitsukiton samtang lapdosan. Apan buot pahimuslan ni Pablo ang iyang legal nga katungod maong iyang gibutyag nga siya usa ka Romanong lungsoranon. Sa susama, ang mga magsisimba ni Jehova karon naggamit sa ilang legal nga katungod aron depensahan ang ilang pagtuo. (Tan-awa ang mga kahon nga “ Ang Balaod sa Roma ug ang Romanong mga Lungsoranon” ug “ Mga Kaso sa Korte sa Atong Panahon.”) Sa pagkadungog sa komandante nga si Pablo usa ka Romanong lungsoranon, siya nakaamgo nga kinahanglang mangita siyag laing paagi aron makakuhag dugang impormasyon. Pagkasunod adlaw, iyang gipaatubang si Pablo sa linaing panagkatigom sa Sanhedrin, ang korte suprema sa mga Hudiyo.
“Usa Ko ka Pariseo” (Buhat 23:1-10)
16, 17. (a) Isaysay ang nahitabo sa dihang si Pablo nakigsulti sa Sanhedrin. (b) Sa unsang paagi si Pablo nagpakitag panig-ingnan sa pagkamapainubsanon sa dihang siya gisagpa?
16 Sa pagsugod sa iyang depensa atubangan sa Sanhedrin, si Pablo miingon: “Mga igsoon, ako migawi atubangan sa Diyos uban ang hinlo gayod nga konsensiya hangtod niining adlawa.” (Buh. 23:1) Wala na siya makapadayon ug sulti. Ang asoy nag-ingon: “Unya gisugo sa hataas nga saserdoteng si Ananias kadtong mga nagtindog duol kaniya nga sagpaon siya sa baba.” (Buh. 23:2) Pagkadakong insulto! Nabutyag ang ilang pagkamapihigon kay ilang gihukman si Pablo nga bakakon bisag wala pay nadungog nga ebidensiya! Mao diay nga mitubag si Pablo: “Hampakon ka sa Diyos, ikaw nga pinaputing bungbong. Naglingkod ba ka sa paghukom kanako sumala sa Balaod ug sa samang higayon naglapas sa Balaod pinaagi sa pagsugo nga sagpaon ko?”—Buh. 23:3.
17 Kadtong nagbarog sa duol nakuratan—dili tungod sa pagsagpa kang Pablo kondili sa iyang reaksiyon! Sila nangutana: “Giinsulto ba nimo ang hataas nga saserdote sa Diyos?” Sa pagtubag, si Pablo mihatag kanilag leksiyon bahin sa pagkamapainubsanon ug pagtahod sa Balaod. Siya miingon: “Mga igsoon, wala ko mahibalo nga siya hataas nga saserdote. Kay kini nasulat, ‘Ayaw sultihig daotan ang usa ka magmamando sa imong katawhan.’” d (Buh. 23:4, 5; Ex. 22:28) Dayon migamit si Pablo ug laing estratehiya. Sa pagmatikod nga ang Sanhedrin gilangkoban sa mga Pariseo ug mga Saduseo, siya miingon: “Mga igsoon, usa ko ka Pariseo, anak sa mga Pariseo. Ginahukman ko tungod sa paglaom sa pagkabanhaw sa mga patay.”—Buh. 23:6.
Sama kang Pablo, mangita kitag ulohan nga gikauyonan sa dihang makigsulti sa mga tawo nga lahi ug relihiyon
18. Nganong miingon si Pablo nga siya Pariseo, ug sa unsang paagi mahimo natong gamiton ang susamang pangatarongan sa pipila ka kahimtang?
18 Nganong miingon si Pablo nga siya Pariseo? Kay siya “anak sa mga Pariseo” gikan sa banay nga sakop sa maong sekta. Busa, daghan ang mag-isip pa gihapon niya ingong Pariseo. e Naunsa ba nga morag giuyonan man ni Pablo ang pagtuo sa mga Pariseo bahin sa pagkabanhaw? Giingon nga ang mga Pariseo nagtuo nga ang usa ka bahin sa tawo magpadayong buhi pagkamatay sa lawas ug nga ang mga kalag sa mga matarong makabaton pag-usab ug tawhanong lawas. Si Pablo wala magtuo niana. Siya nagtuo sa pagkabanhaw sumala sa gitudlo ni Jesus. (Juan 5:25-29) Apan bisan pa niana, si Pablo ug ang mga Pariseo nagkauyon bahin sa paglaom sa umaabot nga kinabuhi luyo sa kamatayon—kasukwahi sa mga Saduseo nga dili motuo nga ang patay mabuhi pag-usab. Makagamit kitag susamang pangatarongan sa dihang makigsulti kita sa mga Katoliko o mga Protestante. Sama kanila, kita makasulti nga kita nagtuo sa Diyos. Tingali sila nagtuo sa Trinidad samtang kita nagtuo sa Diyos nga gipaila sa Bibliya. Apan bisan pa niana, pareho kitang nagtuo nga adunay Diyos.
19. Nganong nagkagubot ang panagkatigom sa Sanhedrin?
19 Ang gisulti ni Pablo nakapabahin sa Sanhedrin. Ang asoy nag-ingon: “Nahitabo ang grabeng kaguliyang, ug ang pipila sa mga eskriba sa pundok sa mga Pariseo nanindog ug nakiglalis pag-ayo, nga nag-ingon: ‘Kami walay nakaplagang sayop niining tawhana, apan kon ang usa ka espiritu o anghel nakigsulti kaniya—.’” (Buh. 23:9) Ang pag-ingon nga ang usa ka anghel mahimong nakigsulti kang Pablo dili madawat sa mga Saduseo kay dili sila motuo sa mga anghel! (Tan-awa ang kahon nga “ Ang mga Saduseo ug ang mga Pariseo.”) Misamot ang kagubot mao nga ang apostol giluwas na usab sa komandante sa kasundalohang Romano. (Buh. 23:10) Apan nameligro gihapon si Pablo. Unsa na kahay mahitabo sa apostol? Daghan pa ang atong mahibaloan sa sunod nga kapitulo.
a Sanglit daghan man ang Hudiyo nga mga Kristohanon, lagmit daghang kongregasyon ang nagtigom sa mga balay.
b Pipila ka tuig sa ulahi, si apostol Pablo misulat ngadto sa mga Hebreohanon, nga diha niana iyang gipamatud-an ang pagkalabaw sa bag-ong pakigsaad. Iyang gipatin-aw sa maong sulat nga tungod sa bag-ong pakigsaad, ang daang pakigsaad nahimong karaan na. Ang makapakombinsir nga mga argumento ni Pablo magamit sa Hudiyo nga mga Kristohanon sa pagtubag niadtong miinsistir nga angay pang tumanon ang Moisesnong Balaod. Kadto usab nakapalig-on sa pagtuo sa pipila ka Kristohanon nga sobrang nagpasiugda sa Moisesnong Balaod.—Heb. 8:7-13.
c Ang mga eskolar nag-ingon nga basin kadtong mga tawhana may panaad sa pagka-Nazareo. (Num. 6:1-21) Tinuod, wala na ipatuman ang Moisesnong Balaod, nga ilalom niana gihimo ang maong panaad. Bisan pa niana, mahimong nangatarongan si Pablo nga dili sayop kon kadtong mga tawhana magtuman sa maong panaad kang Jehova. Busa, dili sayop nga sila gastohan ni Pablo ug siya mokuyog kanila. Wala gayod kita masayod kon unsa kadto nga panaad, apan bisag unsa man kadto, lagmit dili mopaluyo si Pablo sa paghalad ug usa ka hayop (ingon nga gihimo sa mga Nazareo), tungod sa pagtuo nga makahinlo kadto sa mga sala. Tungod kay diha nay hingpit nga halad sa Kristo, ang hayop nga mga halad wala nay kapuslanan. Bisag unsa pa ang gihimo ni Pablo, segurado kita nga wala siyay gihimo nga supak sa iyang konsensiya.
d Giingon sa pipila nga halaphalap na si Pablo mao nga wala siya makaila sa hataas nga saserdote. O siya tingali dugay na kaayong nawala sa Jerusalem mao nga wala na siya makaila kon kinsay hataas nga saserdote niadtong tungora. O tingali tungod sa kadaghan sa tawo, wala makita ni Pablo kon kinsay nagsugo nga siya ipasagpa.
e Niadtong 49 C.E., dihang ang mga apostoles ug mga ansiyano naghisgot kon kinahanglan bang mosunod ang mga Hentil sa Moisesnong Balaod, ang pipila ka Kristohanon nga presente niadto gipaila ingong “sakop sa sekta sa mga Pariseo nga nahimong mga magtutuo.” (Buh. 15:5) Dayag nga ang maong mga magtutuo sa usa ka diwa gipaila ingong mga Pariseo tungod sa ilang kagikan.
