1, 2. Unsa ang bililhong regalo nga gihatag ni Jehova kanato?

GIHATAGAN ta ni Jehova ug nindot nga regalo, ang kinabuhi. (Genesis 1:27) Gusto niya nga mabatonan nato ang labing maayong kinabuhi. Busa naghatag siyag mga prinsipyo nga magtudlo nato sa paghimog maayong desisyon. Kinahanglang gamiton nato kini sa “pag-ila” sa ‘maayo ug sa daotan.’ (Hebreohanon 5:14) Kon ato nang himoon, nagpabansay ta kang Jehova sa paghimog hustong desisyon. Samtang nagsunod ta sa mga prinsipyo sa Diyos ug nakita ang maayong epekto niini sa atong kinabuhi, maamgohan nato kon unsa kini ka bililhon.

² Usahay ang kinabuhi komplikado kaayo. Dunay motunghang mga situwasyon nga walay direktang balaod ang Bibliya. Pananglitan, kinahanglan tang modesisyon bahin sa paagi sa pagtambal nga mogamit ug dugo. Unsaon nato paghimog desisyon nga makapalipay kang Jehova? Ang Bibliya dunay mga prinsipyo nga magtudlo nato sa panghunahuna ni Jehova bahin sa kinabuhi ug dugo. Kon ato ning masabtan, makahimo tag maalamong desisyon ug magpabiling hinlo ang  atong konsensiya. (Proverbio 2:6-11) Karon, atong hisgotan ang pipila niini nga mga prinsipyo.

3, 4. (a) Giunsa pagpakita sa Diyos ang iyang panghunahuna bahin sa dugo? (b) Unsay gisimbolohan sa dugo?

³ Ang Bibliya nagtudlo nga sagrado ang dugo kay nagsimbolo kini sa kinabuhi. Ug ang kinabuhi bililhon kang Jehova. Human patya ni Cain ang iyang igsoon, giingnan siya ni Jehova: “Ang dugo sa imong igsoon nagpakiluoy kanako gikan sa yuta.” (Genesis 4:10) Ang dugo ni Abel nagsimbolo sa iyang kinabuhi. Busa dihang naghisgot si Jehova sa dugo ni Abel, ang iyang gitumong mao ang kinabuhi ni Abel.

⁴ Human sa Lunop sa adlaw ni Noe, giingnan sa Diyos ang mga tawo nga puwede silang mokaon ug karne. Pero espesipiko siyang miingon: “Ayawg kan-a ang unod uban ang kinabuhi niini​—ang dugo.” (Genesis 9:4) Kini nga sugo mapadapat sa tanang kaliwat ni Noe, apil ta. Busa para kang Jehova, ang dugo nagsimbolo sa kinabuhi. Ug kinahanglan nga ingon sab niana ang atong panghunahuna bahin sa dugo.​—Salmo 36:9.

5, 6. Unsay giingon sa Balaod ni Moises nga nagpakita sa panghunahuna ni Jehova sa kinabuhi ug dugo?

⁵ Sa Balaod nga gihatag ni Jehova kang Moises, Siya miingon: “Kon ang usa ka tawo . . . mokaon sa bisan unsang klase sa dugo, akong isalikway ug patyon ang tawo nga mikaon sa dugo. Tungod kini kay ang kinabuhi sa unod naa sa dugo.”​—Levitico 17:10, 11.

⁶ Ang Balaod ni Moises nag-ingon nga kon ang usa  nagpatay ug hayop aron kaonon, kinahanglan niyang ipaagas ang dugo diha sa yuta. Kini nagpakita nga ang kinabuhi sa hayop gibalik ngadto sa Maglalalang niini, si Jehova. (Deuteronomio 12:16; Ezequiel 18:4) Apan wala magdahom si Jehova nga tilokon pagpaagas sa mga Israelinhon ang dugo sa hayop. Basta gihimo nila ang tanan aron mapaagas ang dugo, puwede nilang kaonon ang karne ug hinlo gihapon ang ilang konsensiya. Pinaagi sa pagtahod nila sa dugo sa hayop, ilang gitahod ang Maghahatag sa Kinabuhi, si Jehova. Ang Balaod nagsugo sab sa mga Israelinhon nga maghalad ug mga hayop sa pagtabon sa sala.​—Tan-awa ang Endnote 19 ug 20.

7. Giunsa pagpakita ni David nga gitahod niya ang dugo?

⁷ Makita nato ang pagkabililhon sa dugo diha sa gibuhat ni David niadtong nakig-away siya sa mga Filistehanon. Nakita sa iyang mga sundalo nga giuhaw kaayo siya, maong miadto sila sa teritoryo sa kaaway ug gipameligro ang ilang kinabuhi aron lang kuhaan siyag tubig. Pero dihang gihatag nila kini kang David, wala niya kini imna ug iya kining “gibubo sa atubangan ni Jehova.” Si David miingon: “Oh Jehova, dili ko makaako sa pagbuhat niini! Imnon ba nako ang dugo sa mga tawong nagpameligro sa ilang kinabuhi?” Nasabtan ni David nga ang kinabuhi ug dugo bililhon para sa Diyos.​—2 Samuel 23:15-17.

8, 9. Unsay angayng panghunahuna sa mga Kristohanon karon bahin sa dugo?

⁸ Sa panahon sa unang mga Kristohanon, ang katawhan sa Diyos dili na obligadong mohalad ug mga hayop. Pero kinahanglang husto gihapon ang ilang panghunahuna bahin sa dugo. Ang ‘paglikay sa dugo’ maoy  usa sa pipila ka bahin sa Balaod nga gisugo ni Jehova sa mga Kristohanon. Sama ni ka importante sa paglikay sa imoralidad o idolatriya.​—Buhat 15:28, 29.

⁹ Mao sab karon. Ingong Kristohanon, nahibalo ta nga si Jehova ang Tinubdan sa kinabuhi ug iya ang tanang kinabuhi. Nahibalo sab ta nga ang dugo sagrado ug nagsimbolo sa kinabuhi. Busa susihon gyod nato ang mga prinsipyo sa Bibliya dihang mohimog desisyon bahin sa paagi sa pagtambal nga mogamit ug dugo.

10, 11. (a) Unsay pag-isip sa mga Saksi ni Jehova sa pag-abono sa kompletong dugo o sa upat ka pangunang sangkap niini? (b) Unsang personal nga mga desisyon ang kinahanglang himoon sa matag Kristohanon?

¹⁰ Nasabtan sa mga Saksi ni Jehova nga ang ‘paglikay sa dugo’ wala lang maglakip sa dili pagkaon o dili pag-inom niini. Nagkahulogan kini sa dili pagpaabonog dugo, dili pagdonar ug dugo, ug dili pagpondo sa kaugalingong dugo aron iabono. Nagpasabot usab kini ug dili pagpaabono sa bisan hain sa upat ka pangunang sangkap sa dugo​—ang pula nga mga selula, puti nga mga selula, mga platelet, ug plasma.

¹¹ Kining upat ka sangkap sa dugo mahimong bahinon sa gagmayng bahin nga gitawag ug blood fractions. Ang matag Kristohanon maoy modesisyon kon modawat ba siyag blood fractions o dili. Mao sab nay himoon kon bahin sa pagtambal nga mogamit sa dugo sa pasyente. Ang matag usa kinahanglang modesisyon kon unsaon paggamit ang iyang dugo panahon sa operasyon, eksaminasyon, o padayong pagtambal.​—Tan-awa ang Endnote 21.

12. (a) Nganong importante kang Jehova ang atong mga desisyon nga gibase sa konsensiya? (b) Unsaon nato paghimog maalamong desisyon bahin sa mga pamaagi sa pagtambal?

 ¹² Importante ba kang Jehova ang atong mga desisyon nga gibase sa konsensiya? Oo. Interesado siya sa atong mga hunahuna ug motibo. (Basaha ang Proverbio 17:3; 24:12.) Tungod niana, dihang mohimo tag desisyon bahin sa pagtambal, kinahanglang moampo ta sa giya ni Jehova ug mag-research sa maong pamaagi. Human niana, modesisyon ta base sa atong konsensiya nga nabansay sa Bibliya. Dili nato angayng pangutan-on ang uban kon unsay ilang himoon kon sila ang naa sa atong kahimtang. Dili sab angayng impluwensiyahan sa uban ang atong desisyon. Ang matag Kristohanon maoy “magpas-an sa iyang kaugalingong palas-anon.”​—Galacia 6:5; Roma 14:12.

13. Unsay atong makat-onan bahin kang Jehova diha sa iyang mga balaod ug prinsipyo bahin sa dugo?

¹³ Ang tanang gipangayo ni Jehova maoy alang sa atong kaayohan ug nagpakita sa iyang gugma kanato. (Salmo 19:7-11) Pero sundon nato siya dili lang tungod kay makaayo nato ang iyang mga sugo, kondili kay gihigugma nato siya. Tungod sa atong gugma kaniya, dili ta magpaabonog dugo. (Buhat 15:20) Proteksiyon sab ni sa atong panglawas. Kadaghanan karon nahibalo sa pipila ka kapeligrohan sa pagpaabonog dugo, ug daghang doktor ang nagtuo nga mas makaayo sa panglawas sa ilang pasyente ang pag-opera nga dili mag-abonog dugo. Tin-aw nga ang mga paagi ni Jehova nagpakita sa iyang kaalam ug gugma.​—Basaha ang Isaias 55:9; Juan 14:21, 23.

14, 15. (a) Unsang mga balaod ang gihatag ni Jehova aron maproteksiyonan ang iyang katawhan? (b) Unsaon nimo pagpadapat ang mga prinsipyo niini nga mga balaod?

 ¹⁴ Ang mga balaod sa Diyos maoy alang sa kaayohan sa iyang katawhan. Gihatagan ni Jehova ug mga balaod ang mga Israelinhon aron malikayan ang grabeng mga aksidente. Pananglitan, usa ka balaod ang nag-ingon nga ang tagbalay kinahanglang magbutang ug barandilya palibot sa iyang patag nga atop aron walay mahulog. (Deuteronomio 22:8) Diha poy balaod bahin sa mga hayop. Kon ang tawo may bangis nga torong baka, kinahanglan niyang segurohon nga dili ni makapanungag o makapatay. (Exodo 21:28, 29) Kon dili niya sundon kini nga mga balaod, siyay manubag kon dunay mamatay.

¹⁵ Kini nga mga balaod nagpakita nga ang kinabuhi bililhon kang Jehova. Busa unsay angay natong himoon? Atong ipakita nga nagtahod ta sa kinabuhi diha sa paagi sa atong pag-atiman sa balay ug sakyanan, sa paagi sa atong pagdrayb, ug sa pagpilig kalingawan. Ang uban, ilabina ang mga batan-on, nagtuo nga walay daotang mahitabo nila, maong sila mangarisgar ug balewalaon ang mga kapeligrohan. Pero dili gusto ni Jehova ang ingon niana nga panghunahuna. Gusto niya nga isipon natong importante ang kinabuhi​—ang kinabuhi nato ug sa uban.​—Ecclesiastes 11:9, 10.

16. Unsay pag-isip ni Jehova sa aborsiyon?

¹⁶ Importante kang Jehova ang kinabuhi sa tawo. Bililhon kaniya bisan ang wala pa matawong bata. Sa Balaod ni Moises, kon aksidenteng masamdan sa usa ka tawo ang usa ka mabdos ug unya siya o kaha ang iyang bata namatay, hukman siya ni Jehova nga sad-an sa  pagpatay. Sa ato pa, bisag aksidente to, dihay namatay ug ang kinabuhi nga nakalas kinahanglang bayran. (Basaha ang Exodo 21:22, 23.) Para sa Diyos, ang wala pa matawong bata maoy usa ka buhing tawo. Busa sa tan-aw nimo, unsa kahay iyang pagbati sa aborsiyon? Unsay iyang pagbati nga matag tuig dunay gipatay nga minilyong bata nga wala pa matawo?

17. Unsay makahatag ug kahupayan niadtong nagpakuha sa wala pa makaila kang Jehova?

¹⁷ Unsa man kon ang usa nagpakuha sa iyang gisabak sa wala pa siya mahibalo sa panghunahuna ni Jehova bahin niini? Makalaom siya nga si Jehova magpasaylo niya pinaagi sa halad ni Jesus. (Lucas 5:32; Efeso 1:7) Ang nakahimog ingon ana nga sala kaniadto dili angayng mobati nga wala mapasaylo kon sinsero siyang naghinulsol. “Si Jehova maluluy-on ug mabination. . . . Sama ka layo sa sidlakan gikan sa kasadpan, ingon usab niana ka layo nga gibutang niya ang atong kalapasan gikan kanato.”​—Salmo 103:8-14.

18. Nganong kinahanglan tang maningkamot nga wagtangon ang pagdumot diha sa atong hunahuna?

¹⁸ Ang pagtahod sa kinabuhi nga hinatag sa Diyos angayng maggikan sa kasingkasing. Nalangkit niini ang atong pagbati sa uban. “Kadtong nagdumot sa iyang igsoon maoy mamumuno,” nag-ingon si apostol Juan. (1 Juan 3:15) Tingali dili ta ganahan sa usa ka tawo, pero sa ulahi dili nato mamatikdan nga nagdumot na diay ta niya. Tungod sa pagdumot, ang usa basin dili motahod sa uban, magbutangbutang, o manghinaot pa gani nga mamatay sila. Nahibalo si Jehova sa atong pagbati. (Levitico 19:16; Deuteronomio 19:18-21; Mateo 5:22) Kon  atong mabantayan nga naa tay pagdumot sa uban, kinahanglan tang maningkamot nga wagtangon kini sa atong hunahuna.​—Santiago 1:14, 15; 4:1-3.

19. Unsay angayng epekto kanato sa panghunahuna ni Jehova bahin sa kapintasan?

¹⁹ Naay laing paagi nga makapakita tag pagpabili sa kinabuhi. Sa Salmo 11:5, atong makat-onan nga “ginadumtan [ni Jehova] ang bisan kinsa nga nahigugma sa kapintasan.” Kon ang atong kalingawan bayolente, atong gipakita nga nahigugma ta sa kapintasan. Dili nato gustong ipasulod sa atong hunahuna ang bayolenteng mga pulong, ideya, ug hulagway. Hinuon, ato kining pun-on sa hinlo ug dili pintas nga panghunahuna.​—Basaha ang Filipos 4:8, 9.

20-22. (a) Unsay pag-isip ni Jehova sa kalibotan ni Satanas? (b) Unsaon pagpakita sa katawhan sa Diyos nga sila “dili bahin sa kalibotan”?

²⁰ Ang kalibotan ni Satanas walay tahod sa kinabuhi, ug para kang Jehova sad-an kini sa dugo, sa ato pa, sad-an sa pagpatay. Sa gatosan ka tuig, ang mga gobyerno maoy hinungdan sa minilyong nangamatay, apil na sa daghang alagad ni Jehova. Sa Bibliya, kini nga mga gobyerno gihulagway ingong bangis ug pintas nga mga mananap. (Daniel 8:3, 4, 20-22; Pinadayag 13:1, 2, 7, 8) Karon, ang pagpamaligyag armas kusog nga negosyo ug dakog kita. Klaro nga ang “tibuok kalibotan nailalom sa gahom sa usa nga daotan.”​—1 Juan 5:19.

²¹ Pero ang matuod nga mga Kristohanon “dili bahin sa kalibotan.” Ang katawhan ni Jehova neyutral sa politika ug gubat. Kay dili sila mopatay, dili sab sila mosuportar ug organisasyon nga mopatayg tawo. (Juan  15:19; 17:16) Dihang lutoson ang mga Kristohanon, dili sila manimalos. Si Jesus nagtudlo nga angay natong higugmaon bisan ang atong mga kaaway.​—Mateo 5:44; Roma 12:17-21.

²² Ang relihiyon sab nakaamot sa kamatayon sa minilyong tawo. Dihang naghisgot sa Bantogang Babilonya, nga mao ang tibuok kalibotang imperyo sa bakak nga relihiyon, ang Bibliya nag-ingon: “Diha kaniya nakaplagan ang dugo sa mga propeta ug sa mga balaan ug sa tanang gipamatay sa yuta.” Nasabtan ba nimo kon nganong gisugo ta ni Jehova: “Gula mo kaniya, akong katawhan”? Kadtong nagsimba kang Jehova dili bahin sa bakak nga relihiyon.​—Pinadayag 17:6; 18:2, 4, 24.

23. Unsay himoon aron ‘makagula’ sa Bantogang Babilonya?

²³ Aron ‘makagula’ sa Bantogang Babilonya, ipakita nato nga dili na gyod ta bahin sa bisan unsang bakak nga relihiyon. Pananglitan, segurohon nato nga ang atong ngalan wala na sa listahan sa mga membro niini. Pero dili lang kay kana. Kinahanglan sab natong dumtan ug isalikway ang daotang mga ginahimo sa bakak nga relihiyon. Kini nagtugot ug nagpasiugdag imoralidad, politika, ug kahakog. (Basaha ang Salmo 97:10; Pinadayag 18:7, 9, 11-17) Sulod sa daghang tuig, minilyon ang nangamatay ingong resulta.

24, 25. Sa unsang paagi ang pagkaila kang Jehova makahatag natog kalinaw ug hinlo nga konsensiya?

²⁴ Sa usa ka paagi, ang matag usa kanato misuportar sa daotang ginahimo sa kalibotan ni Satanas sa wala pa ta makaila kang Jehova. Pero karon nagbag-o na ta. Atong gidawat ang lukat ug nagpahinungod kang Jehova. Atong natilawan “ang mga panahon sa kahayahay . . . gikan mismo kang Jehova.” Duna tay kalinaw ug  hinlo nga konsensiya kay nahibalo ta nga nakapalipay ta sa Diyos.​—Buhat 3:19; Isaias 1:18.

²⁵ Bisag sa una bahin ta sa organisasyon nga walay tahod sa kinabuhi, pasayloon ta ni Jehova pinaagi sa lukat. Ato gyong gipabilhan ang regalo ni Jehova nga kinabuhi. Gipakita nato kini pinaagi sa pagbuhat sa atong maarangan sa pagtabang sa uban nga makakat-on bahin kang Jehova, mobulag sa kalibotan ni Satanas, ug mahimong suod nga higala sa Diyos.​—2 Corinto 6:1, 2.

26-28. (a) Unsang importanteng buluhaton ang gihatag ni Jehova kang Ezequiel? (b) Unsay gisugo ni Jehova kanato karon?

²⁶ Sa karaang Israel, giingnan ni Jehova si propetang Ezequiel nga pasidan-an ang mga tawo nga hapit nang laglagon ang Jerusalem ug tudloan sila kon unsay himoon aron maluwas. Kon wala to himoa ni Ezequiel, siyay paninglan ni Jehova sa ilang kinabuhi. (Ezequiel 33:7-9) Gipakita ni Ezequiel nga gipabilhan niya ang kinabuhi pinaagi sa iyang pagpaningkamot nga mawali ang importanteng mensahe.

²⁷ Gisugo ta ni Jehova nga pasidan-an ang katawhan nga hapit nang laglagon ang kalibotan ni Satanas ug tabangan sila nga makaila kang Jehova ug makapuyo sa bag-ong kalibotan. (Isaias 61:2; Mateo 24:14) Maningkamot ta sa pagsangyaw sa maong mensahe. Gusto natong masulti ang gisulti ni Pablo: “Hinlo ko gikan sa dugo sa tanang tawo, kay wala ko magpugong sa pagsulti kaninyo sa tanang kabubut-on sa Diyos.”​—Buhat 20:26, 27.

²⁸ Duna pay laing bahin sa atong kinabuhi nga kinahanglan tang hinlo. Susihon nato ang pipila niini sa sunod kapitulo.