Ang mga balaod sa Diyos gibase sa iyang mga prinsipyo. Kini nga mga prinsipyo maoy pangunang mga kamatuoran diha sa Bibliya. Makatabang ni nga masabtan nato ang panghunahuna ug pagbati sa Diyos. Ang mga prinsipyo makatabang nato sa paghimog maayong mga desisyon ug sa pagbuhat kon unsay husto. Ilabinang makatabang ni sa mga kahimtang diin walay espesipikong balaod gikan sa Diyos.

▸ Kapitulo 1, parapo 8

Ang pagkamasinugtanon kang Jehova nagpasabot nga andam tang mobuhat sa iyang mga sugo. Gusto ni Jehova nga mosunod ta niya kay gihigugma nato siya. (1 Juan 5:3) Kon nahigugma ug nagsalig ta sa Diyos, sundon nato ang iyang tambag sa tanang kahimtang. Sundon nato siya bisag usahay lisod kini. Ang atong pagsunod kang Jehova moresultag kaayohan, kay iya tang gitudloan kon unsaon nga makabaton ug maayong kinabuhi karon ug gisaaran ug dagayang panalangin sa umaabot.​—Isaias 48:17.

▸ Kapitulo 1, parapo 10

Gihatagan ni Jehova ang matag tawo ug kagawasan sa pagpili, o katakos sa paghimog desisyon. Wala ta niya lalanga nga samag robot. (Deuteronomio 30:19; Josue 24:15) Magamit nato ang atong kagawasan sa paghimog maayong desisyon. Pero kon dili ta mag-amping, makahimo tag dili maalamong desisyon. Kay duna tay kagawasan sa pagpili, kita ang modesisyon kon gusto ba natong magmaunongon kang Jehova ug pamatud-an nga gihigugma gyod nato siya.

▸ Kapitulo 1, parapo 12

Si Jehova naghimog mga sukdanan sa moralidad, o giya alang sa atong panggawi ug binuhatan. Sa Bibliya, makat-onan nato kon unsa  kini nga mga sukdanan ug kon sa unsang paagi ni makatabang nato nga makabaton ug maayong kinabuhi. (Proverbio 6:16-19; 1 Corinto 6:9-11) Kini motabang nato nga mahibaloan kon unsay giisip sa Diyos nga husto o sayop. Makatabang sab ni nato nga magmahigugmaon, makahimog maayong mga desisyon, ug makapakitag kaayo ngadto sa uban. Bisag nagkaubos ang mga sukdanan sa kalibotan, dili mausab ang mga sukdanan ni Jehova. (Deuteronomio 32:4-6; Malaquias 3:6) Kon sundon nato kini, mapanalipdan ta sa grabeng kadaot sa pisikal ug emosyonal.

▸ Kapitulo 1, parapo 17

Ang konsensiya anaa sulod nato ug mosulti kini kon unsay husto ug sayop. Gihatagan ni Jehova ang matag usa nato ug konsensiya. (Roma 2:14, 15) Aron husto ang paglihok sa atong konsensiya, angay nato ning bansayon sumala sa mga sukdanan ni Jehova sa moralidad. Kon himoon nato ni, ang atong konsensiya makatabang nato sa paghimog mga desisyon nga makapalipay sa Diyos. (1 Pedro 3:16) Kini magpasidaan nato sa dili pa ta makahimog sayop nga desisyon o mohasol nato dihang makahimo tag sayop. Puwede ning mohuyang, apan sa tabang ni Jehova, ato kining mapalig-on pag-usab. Ang maayong konsensiya makahatag natog kalinaw sa hunahuna ug pagtahod sa kaugalingon.

▸ Kapitulo 2, parapo 3

Kon duna tay kahadlok sa Diyos, dako kaayo ang atong gugma ug pagtahod kaniya maong dili nato gustong mobuhat ug bisan unsa nga makapasuko niya. Kini motabang nato nga mabuhat kon unsay husto ug malikayan kon unsay daotan. (Salmo 111:10) Kini mopalihok nato nga pamation ang tanang isulti ni Jehova. Makatabang sab ni nato nga tumanon ang atong mga panaad kaniya kay gitahod nato siya pag-ayo. Makaapektar ni sa atong paagi sa paghunahuna, pagtratar sa uban, ug paghimog mga desisyon adlaw-adlaw.

▸ Kapitulo 2, parapo 9

Ang paghinulsol naglakip sa grabeng kaguol tungod sa nahimong sayop. Kadtong nahigugma sa Diyos mahasol pag-ayo dihang ilang maamgohan nga nakalapas sila sa iyang mga sukdanan. Kon makahimo tag sayop, angay tang mangayog pasaylo kang Jehova base sa halad lukat ni Jesus. (Mateo 26:28; 1 Juan 2:1, 2) Kon sinsero tang maghinulsol ug moundang sa paghimog daotan, makasalig ta nga pasayloon ta ni Jehova. Dili na ta angayng mahasol sa atong nahimong sala kaniadto. (Salmo 103:10-14; 1 Juan 1:9; 3:19-22) Maningkamot ta nga makakat-on sa atong mga sayop, bag-ohon ang bisan unsang sayop nga panghunahuna, ug magkinabuhi subay sa mga sukdanan ni Jehova.

▸ Kapitulo 2, parapo 18

Kon ang usa nga nakahimog seryosong sala wala maghinulsol ug wala magsunod sa mga sukdanan ni Jehova, dili na siya angayng ilhon nga membro sa kongregasyon. Siya kinahanglang ipalagpot. Kon ang usa napalagpot, dili na ta makiglabot o makig-estorya niya. (1 Corinto 5:11; 2 Juan 9-11) Ang kahikayan sa pagpalagpot manalipod sa ngalan ni Jehova ug sa kongregasyon. (1 Corinto 5:6) Nagsilbi sab ning disiplina nga makatabang sa nakasala sa paghinulsol ug sa pagbalik kang Jehova.​—Lucas 15:17.

▸ Kapitulo 3, parapo 19

Si Jehova nahigugma nato ug gusto ta niyang tabangan. Busa gihatagan ta niyag giya, instruksiyon, ug tambag pinaagi sa Bibliya ug sa mga tawong nahigugma sa Diyos. Kay dili ta hingpit, kinahanglan gyod nato ni nga tabang. (Jeremias 17:9) Kon matinahoron tang mamati niadtong gigamit ni Jehova sa paggiya kanato, kini nagpakita nga gitahod nato siya ug gusto tang mosunod niya.​—Hebreohanon 13:7.

▸ Kapitulo 4, parapo 2

Kay dili ta hingpit, duna tay tendensiya nga mahimong hakog ug garboso. Pero gidahom ni Jehova nga magmapainubsanon ta. Sagad, makakat-on ta sa pagpaubos dihang itandi nato ang atong kaugalingon kang Jehova ug pamalandongon kon unsa ta ka gamay. (Job 38:1-4) Importante sab nga mas hunahunaon nato ang uban ug ang ilang kaayohan imbes ang atong kaugalingon. Ang garbo sagad mopabati sa usa ka tawo nga siya mas maayo kay sa uban. Ang mapainubsanong tawo matinud-anon sa iyang kaugalingon ug makita niya kon unsay iyang maayong mga hiyas ug kahuyangan. Dili siya mahadlok nga moangkon sa iyang mga sayop, mangayog pasaylo, ug modawat ug mga sugyot ug tambag. Siya nagsalig kang Jehova ug nagsunod sa iyang instruksiyon.​—1 Pedro 5:5.

▸ Kapitulo 4, parapo 4

Kini ang katungod sa paghatag ug mga mando ug paghimog desisyon. Si Jehova ang may kinalabwang awtoridad sa langit ug sa yuta. Kay gilalang niya ang tanan, siya ang Labing Gamhanan sa uniberso. Kanunay niyang gigamit ang iyang awtoridad alang sa kaayohan sa uban. Gihatagan niyag responsabilidad ang pipila ka tawo sa pag-atiman nato. Pananglitan, ang mga ginikanan, ansiyano sa kongregasyon, ug gobyerno dunay awtoridad, ug gusto ni Jehova nga makigkooperar ta nila. (Roma 13:1-5; 1 Timoteo 5:17) Pero kon ang balaod sa tawo supak sa balaod sa Diyos, atong sugton ang Diyos imbes ang mga tawo. (Buhat 5:29) Kon magpasakop ta sa awtoridad niadtong gigamit ni Jehova, gipakita nato kang Jehova nga gitahod nato ang iyang mga desisyon.

▸ Kapitulo 4, parapo 7

Gigamit ni Jehova ang mga ansiyano, nga eksperyensiyadong mga brader, sa pag-atiman sa kongregasyon. (Deuteronomio 1:13; Buhat 20:28) Sila motabang aron magpabiling lig-on ang atong relasyon kang Jehova ug makasimba ta niya sa malinawon ug organisadong paagi. (1 Corinto 14:33, 40) Sila gitudlo pinaagi sa balaang espiritu  kay ilang nakab-ot ang espesipikong mga kuwalipikasyon diha sa Bibliya. (1 Timoteo 3:1-7; Tito 1:5-9; 1 Pedro 5:2, 3) Misalig ta ug nagsuportar sa organisasyon sa Diyos, maong malipay tang makigkooperar sa mga ansiyano.​—Salmo 138:6; Hebreohanon 13:17.

▸ Kapitulo 4, parapo 8

Gihatagan ni Jehova ang mga ginikanan ug responsabilidad sa pag-atiman sa ilang mga anak ug panimalay. Pero ang Bibliya nag-ingon nga ang bana mao ang ulo sa pamilya. Kon walay amahan, ang inahan maoy magsilbing ulo sa pamilya. Ang mga responsabilidad sa ulo sa pamilya naglakip sa pagtaganag pagkaon, sinina, ug kapuy-an. Importante kaayo nga ang ulo sa pamilya manguna sa pagtabang sa pamilya sa pagsimba kang Jehova. Pananglitan, segurohon niya nga regular silang motambong sa mga tigom sa kongregasyon, mosangyaw, ug magtuon sa Bibliya ingong pamilya. Siya usab ang manguna sa paghimog mga desisyon. Kanunay siyang maningkamot nga masundog si Jesus pinaagi sa pagpakitag kaayo ug pagkamakataronganon, nga dili pintas o bayolente. Kini motabang nga mamentinar ang gugma sulod sa pamilya, ug ingong resulta, ang tanang membro niini mobati nga may kasegurohan ug mouswag ang ilang relasyon kang Jehova.

▸ Kapitulo 4, parapo 12

Kini ang grupo sa mga lalaki nga may langitnong paglaom ug gigamit sa Diyos sa pagdumala sa buluhaton sa iyang katawhan. Sa unang siglo, si Jehova naggamit ug nagamandong lawas sa paggiya sa unang Kristohanong kongregasyon sa ilang pagsimba ug pagsangyaw. (Buhat 15:2) Karon, ang grupo sa mga brader nga nag-alagad ingong Nagamandong Lawas nanguna sa pagtultol, paggiya, ug pagpanalipod sa katawhan sa Diyos. Dihang mohimo silag mga desisyon, sila nagpagiya sa Pulong sa Diyos ug sa iyang balaang espiritu. Gitawag ni Jesus kining grupo sa dinihogang mga lalaki ingong “matinumanon ug maalamong ulipon.”​—Mateo 24:45-47.

▸ Kapitulo 4, parapo 15

Dunay mga panahon nga hangyoon ang usa ka sister nga himoon ang usa ka buluhaton sa kongregasyon nga sagad ginahimo sa usa ka brader. Dihang himoon niya kini, magpandong siya ingong pagpakitag pagtahod sa kahikayan ni Jehova. Pero magpandong lang siya sa pipila ka kahimtang. Pananglitan, magpandong siya dihang magdumalag Bible study kon presente ang iyang bana o usa ka bawtismadong brader.​—1 Corinto 11:11-15.

▸ Kapitulo 4, parapo 17

Kon neyutral ta, dili ta mag-apil-apil sa politika. (Juan 17:16) Ang katawhan ni Jehova nagsuportar sa iyang Gingharian. Neyutral ta sa mga kalihokan sa kalibotan, sama kang Jesus.

Gisugo ta ni Jehova nga “magmasinugtanon sa mga gobyerno ug mga awtoridad.” (Tito 3:1, 2; Roma 13:1-7) Pero ang balaod sa Diyos nag-ingon sab nga dili ta mopatay. Busa ang konsensiya sa usa ka Kristohanon dili motugot niya nga moapil sa gubat. Kon siya dunay kapilian nga mohimog laing buluhaton ilis sa pagsundalo, angay niyang susihon kon itugot ba kini sa iyang konsensiya.

Si Jehova lang ang atong simbahon, kay siya ang atong Maglalalang. Bisag motahod ta sa mga simbolo sa nasod, dili ta mosaludar sa bandera o mokanta sa nasodnong awit. (Isaias 43:11; Daniel 3:1-30; 1 Corinto 10:14) Dugang pa, ang katawhan ni Jehova mohimog personal nga desisyon nga dili mobotar sa bisan unsang partido o bisan kinsang kandidato sa politika. Tungod kini kay ang gobyerno sa Diyos maoy atong gidapigan.​—Mateo 22:21; Juan 15:19; 18:36.

▸ Kapitulo 5, parapo 2

Ang kalibotan nagpasiugda sa panghunahuna ni Satanas. Kini nga panghunahuna makita diha sa mga tawong wala mahigugma ug wala magsundog kang Jehova ug nagbalewala sa iyang mga sukdanan. (1 Juan 5:19) Kini nga panghunahuna ug ang mga buhat nga resulta niini mao ang espiritu sa kalibotan. (Efeso 2:2) Ang katawhan  ni Jehova naningkamot nga dili maimpluwensiyahan niini nga espiritu. (Efeso 6:10-18) Gihigugma nato ang mga paagi ni Jehova ug naningkamot tang sundogon ang iyang panghunahuna.

▸ Kapitulo 5, parapo 7

Kini maoy pagsupak sa kamatuoran sa Bibliya. Ang mga apostata nagrebelde kang Jehova ug Jesus, ang tinudlong Hari sa Gingharian sa Diyos, ug naningkamot nga impluwensiyahan ang uban nga moduyog nila. (Roma 1:25) Magtanom silag mga pagduhaduha diha sa hunahuna niadtong mga nagsimba kang Jehova. Ang pipila diha sa unang Kristohanong kongregasyon nahimong mga apostata, ug mao man sab karon. (2 Tesalonica 2:3) Ang mga maunongon kang Jehova dili makiglabot sa mga apostata. Dili gyod ta angayng mainteres o magpadala sa presyur sa uban nga basahon o paminawon ang mga ideya sa mga apostata. Maunongon ta kang Jehova ug siya lang ang atong simbahon.

▸ Kapitulo 5, parapo 9

Ubos sa Balaod ni Moises, ang nasod sa Israel mangayog pasaylo kang Jehova sa ilang mga sala. Sila magdala ngadto sa templo ug lugas, lana, ug mga hayop ingong halad sa pagtabon sa sala. Niining paagiha, mapahinumdoman sila nga si Jehova andam magpasaylo sa ilang mga sala, ingong nasod ug ingong indibiduwal. Sa ulahi, human ihatag ni Jesus ang iyang kinabuhi alang sa pagtabon sa atong mga sala, wala na kinahanglana kini nga mga halad. Gitanyag ni Jesus ang iyang hingpit nga halad “kausa alang sa tanang panahon.”​—Hebreohanon 10:1, 4, 10.

▸ Kapitulo 7, parapo 6

Ubos sa Balaod ni Moises, ang katawhan gitugotang mokaon ug karne sa hayop. Sila gisugo sab sa paghalad ug mga hayop. (Levitico 1:5, 6) Apan wala tugoti ni Jehova ang dili maayo nga pagtratar sa mga  hayop. (Proverbio 12:10) Gani, ang Balaod dunay mga lagda maylabot niini. Ang mga Israelinhon gisugo nga alimahon pag-ayo ang ilang mga hayop.​—Deuteronomio 22:6, 7.

▸ Kapitulo 7, parapo 6

Blood fractions. Ang dugo dunay upat ka pangunang sangkap​—pula nga mga selula, puti nga mga selula, mga platelet, ug plasma. Kining upat mahimong bahinon sa gagmayng bahin, nga gitawag ug blood fractions. *

Ang mga Kristohanon dili magpaabonog kompletong dugo o bisan hain sa upat ka pangunang sangkap niini. Pero modawat ba silag blood fractions? Walay espesipikong giingon ang Bibliya. Busa ang matag Kristohanon angayng mohimog desisyon base sa iyang konsensiya nga nabansay sa Bibliya.

Ang ubang Kristohanon midesisyon nga dili sila modawat ug blood fractions. Sila tingali moingon nga sumala sa Balaod sa Diyos ngadto sa Israel, ang bisan unsang dugo nga kuhaon gikan sa hayop ipaagas “sa yuta.”​—Deuteronomio 12:22-24.

Lahi ang desisyon sa uban. Ang ilang konsensiya magtugot nga modawat ug blood fractions. Sila tingali moingon nga ang gagmayng fractions wala na magrepresentar sa kinabuhi sa linalang diin gikuha ang dugo.

Dihang modesisyon bahin sa blood fractions, konsideraha ang mosunod nga mga pangutana:

• Nasayod ba ko nga ang dili nako pagdawat sa tanang blood fractions nagpasabot nga dili ko modawat ug pipila ka tambal nga pangontra sa sakit o makatabang nga motang-on ang pagdugo?

• Unsaon nako pagpatin-aw sa doktor kon nganong modawat ko o modumili sa paggamit ug usa o kapin pa nga blood fractions?

 Mga paagi sa pagtambal. Ingong Kristohanon, dili ta modonar ug dugo o magpondo sa atong kaugalingong dugo pipila ka semana una pa ang operasyon. Pero may mga pamaagi diin gamiton ang kaugalingong dugo sa pasyente. Ang matag Kristohanon ang modesisyon kon unsaon paggamit ang iyang dugo panahon sa operasyon, eksaminasyon, o padayong pagtambal. Sa maong mga pamaagi, ang kaugalingong dugo sa pasyente temporaryong ipagawas sa iyang lawas.​—Alang sa dugang impormasyon, tan-awa ang Bantayanang Torre, Oktubre 15, 2000, panid 30-31.

Pananglitan, dunay pamaagi nga gitawag ug hemodilution, diin kuhaon ang ubang dugo sa pasyente sa dili pa ang operasyon ug pulihag volume expander. Sa ulahi, panahon o human dayon sa operasyon, ibalik ang dugo ngadto sa pasyente.

Laing pamaagi mao ang cell salvage. Ang dugo sa samad sa pasyente panahon sa operasyon suyopon, hinloan, ug unya ibalik ngadto sa pasyente panahon o human dayon sa operasyon.

 Lagmit managlahi ang paghimo sa matag doktor sa maong mga pamaagi. Busa sa dili pa modawat ug bisan unsang pamaagi sa operasyon, eksaminasyon, o padayong pagtambal, kinahanglang sayron sa usa ka Kristohanon kon unsay himoon sa iyang dugo.

Dihang maghimog mga desisyon bahin sa mga pamaagi sa pagtambal nga maggamit sa imong dugo, konsideraha ang mosunod nga mga pangutana:

• Kon may dugo nga ipagawas sa akong lawas ug may panahon tingali nga mohunong kini pag-agos, motugot ba ang akong konsensiya nga isipon gihapon kini nga bahin sa akong lawas ug dili kinahanglang ipaagas “sa yuta”?​—Deuteronomio 12:23, 24.

• Mahasol ba ang akong konsensiya nga nabansay sa Bibliya kon panahon sa operasyon, ang uban nakong dugo kuhaon, prosesohon, ug ibalik sa akong lawas o ibutang sa akong samad sa operasyon?

• Nasayod ba ko nga ang pagdumili nako sa tanang pamaagi sa pagtambal nga maggamit sa akong dugo nagpasabot nga dili ko magpaeksamin ug dugo, magpa-hemodialysis, o mogamit ug heart-lung bypass machine?

Sa dili pa mohimog mga desisyon bahin sa blood fractions ug mga paagi sa pagtambal nga maggamit sa atong dugo, kinahanglang moampo ta sa giya ni Jehova ug dayon mag-research. (Santiago 1:5, 6) Human niana, kinahanglang mohimo tag desisyon base sa  atong konsensiya nga nabansay sa Bibliya. Dili nato angayng pangutan-on ang uban kon unsay ilang himoon kon sila ang naa sa atong kahimtang. Dili sab angayng impluwensiyahan sa uban ang atong desisyon.​—Roma 14:12; Galacia 6:5.

▸ Kapitulo 7, parapo 11

Kita hinlo sa moral kon ang atong panggawi ug binuhatan hinlo sa panglantaw sa Diyos. Lakip niini ang atong gihunahuna, ginasulti, ug ginahimo. Gisugo ta ni Jehova nga likayan ang bisan unsang seksuwal nga kahugawan o imoralidad. (Proverbio 1:10; 3:1) Kinahanglang determinado tang sundon ang hinlo nga mga sukdanan ni Jehova bisan wala pa motungha ang situwasyon nga makatental nato sa pagbuhat ug sayop. Kinahanglang moampo ta kanunay alang sa tabang sa Diyos aron magpabiling hinlo ang atong hunahuna, ug magmadeterminado nga isalikway ang imoral nga mga tentasyon.​—1 Corinto 6:9, 10, 18; Efeso 5:5.

▸ Kapitulo 8, parapo 11

Ang walay kaulaw nga paggawi naglangkit sa sinultihan o binuhatan nga seryosong naglapas sa mga sukdanan sa Diyos ug nagpakitag walay kaulaw nga tinamdan. Ang tawo nga nagpakita niini wala magtahod sa mga balaod sa Diyos. Kon ang usa ka tawo sad-an sa walay kaulaw nga paggawi, usa ka hudisyal nga komite ang moasikaso niini. Ang kahugawan naglakip sa lainlaing matang sa sayop nga binuhatan. Depende sa kaseryoso sa kahimtang, ang pipila ka butang nga nalangkit sa kahugawan tingali kinahanglang husayon sa hudisyal nga komite sa kongregasyon.​—Galacia 5:19-21; Efeso 4:19, alang sa dugang impormasyon, tan-awa ang “Mga Pangutana Gikan sa mga Magbabasa” sa Ang Bantayanang Torre sa Hulyo 15, 2006.

▸ Kapitulo 9, parapo 7; Kapitulo 12, parapo 10

Gidisenyo ni Jehova ang sekso aron ang bana ug asawa makapahayag sa ilang gugma sa hinlong paagi. Pero kon ang usa magmasturbar, o maggamit sa iyang kinatawo alang sa seksuwal nga kalipay sa sayop nga paagi, siya naggamit sa sekso sa hugaw nga paagi. Kini nga buhat makadaot sa relasyon sa usa ka tawo kang Jehova. Tungod niini, motungha ang sayop nga mga tinguha ug lantawon sa tawo ang sekso sa dili maayong paagi. (Colosas 3:5) Ang tawong nagahimo niining hugaw nga buhat ug naglisod sa paghunong niini kinahanglang dili mawad-ag paglaom. (Salmo 86:5; 1 Juan 3:20) Kon kini ang imong kahimtang, sinserong mag-ampo kang Jehova ug pangayoa ang iyang tabang. Likayi ang mga butang nga moresultag hugaw nga hunahuna, sama sa pornograpiya. Pakig-estorya sa usa sa imong Kristohanong mga ginikanan o hamtong nga higala kinsa nagtahod sa mga balaod ni Jehova. (Proverbio 1:8, 9; 1 Tesalonica 5:14; Tito 2:3-5) Makaseguro ka nga nakita ug gipabilhan ni Jehova ang imong mga paningkamot nga magpabiling hinlo sa moral.​—Salmo 51:17; Isaias 1:18.

▸ Kapitulo 9, parapo 9

Kini mao ang kostumbre sa pagbaton ug kapin sa usa ka kapikas. Gihimo ni Jehova ang kaminyoon ingong panaghiusa sa usa ka lalaki ug usa ka babaye. Sa karaang Israel, gitugotan sa Diyos ang mga lalaki nga makabaton ug kapin pa sa usa ka asawa, pero dili kini ang iyang orihinal nga katuyoan. Karon, wala itugot ni Jehova sa iyang katawhan ang poligamiya. Ang bana magbaton lag usa ka asawa, ug ang asawa magbaton lag usa ka bana.​—Mateo 19:9; 1 Timoteo 3:2.

▸ Kapitulo 10, parapo 12

Katuyoan ni Jehova nga ang bana ug asawa mag-unongay samtang sila buhi. (Genesis 2:24; Malaquias 2:15, 16; Mateo 19:3-6; 1 Corinto 7:39) Gitugot lang niya ang diborsiyo dihang ang usa ka kapikas makapanapaw.  Sa maong kahimtang, gihatagan ni Jehova ug katungod ang inosenteng kapikas sa pagdesisyon kon makigdiborsiyo ba siya o dili.​—Mateo 19:9.

May mga panahon nga ang ubang Kristohanon nakadesisyon nga makigbulag sa ilang kapikas bisag walay nahitabong imoralidad. (1 Corinto 7:11) Sa mosunod nga mga kahimtang, mahimong konsiderahon sa usa ka Kristohanon ang pagpakigbulag.

• Tinuyo nga dili pagsustento sa pamilya: Ang bana dili magtagana sa materyal nga panginahanglan sa pamilya, maong wala nay kuwarta o pagkaon ang pamilya.​—1 Timoteo 5:8.

• Grabeng pagpanagmal: Ang kapikas mobati na nga nameligro ang iyang panglawas o kinabuhi.​—Galacia 5:19-21.

• Nameligro na pag-ayo ang relasyon kang Jehova: Imposible na para sa bana o asawa ang pag-alagad kang Jehova tungod sa iyang kapikas.​—Buhat 5:29.

▸ Kapitulo 11, parapo 19

Kitang tanan nagkinahanglag komendasyon ug pagdasig. (Proverbio 12:25; 16:24) Mapalig-on ug mahupay nato ang usag usa pinaagi sa mahigugmaon ug maayong mga pulong. Kini makatabang sa atong mga igsoon nga makalahutay ug makapadayon sa pag-alagad kang Jehova bisan pa sa grabeng kalisdanan. (Proverbio 12:18; Filipos 2:1-4) Kon ang usa ka tawo maluya pag-ayo, angay nato siyang pamation ug sabton. Kana makatabang nga mahibaloan kon unsay atong isulti o himoon sa pagtabang kaniya. (Santiago 1:19) Himoang tumong nga imong masinati ang mga igsoon aron tinuoray nimong masabtan ang ilang panginahanglan. Dayon matabangan nimo sila nga modangop sa Tinubdan sa tanang paghupay ug pagdasig, diin sila makakaplag ug tinuod nga kalagsik.​—2 Corinto 1:3, 4; 1 Tesalonica 5:11.

▸ Kapitulo 12, parapo 16

Walay espesipikong mga lagda ang Bibliya bahin sa mga kasal. Managlahi ang lokal nga mga kostumbre ug legal nga mga kinahanglanon sa matag dapit. (Genesis 24:67; Mateo 1:24; 25:10; Lucas 14:8) Ang labing importanteng bahin sa kasal mao ang panumpa sa magtiayon atubangan kang Jehova. Daghang kaslonon ang gusto nga presente ang ilang pamilya ug suod nga mga higala dihang manumpa sila ug nga usa ka ansiyano ang mohatag ug binase sa Bibliya nga pakigpulong. Ang kaslonon ang mag-igo kon unsa nga kombira, kon duna man, ang ilang hikayon human sa kasal. (Lucas 14:28; Juan 2:1-11) Bisan unsay nadesisyonan nila nga kahikayan, angay nilang paneguroon nga ang ilang kasal makapasidungog kang Jehova. (Genesis 2:18-24; Mateo 19:5, 6) Makatabang nila ang mga prinsipyo sa Bibliya aron makahimo silag maayong mga desisyon. (1 Juan 2:16, 17) Kon modesisyon sila nga magdalit ug makahubog nga ilimnon panahon sa kombira, angay nilang paneguroon nga ang kombira maayong pagkadumala. (Proverbio 20:1; Efeso 5:18) Kon modesisyon sila nga dunay musika o kalingawan, angay nilang paneguroon nga makapasidungog kini kang Jehova. Ang Kristohanong kaslonon kinahanglang magpokus sa ilang relasyon sa Diyos ug sa usag usa imbes sa ila rang kasal.​—Proverbio 18:22; alang sa dugang sugyot, tan-awa ang Bantayanang Torre, Oktubre 15, 2006, panid 18-31.

▸ Kapitulo 13, parapo 18

Gusto natong mohimog maalamong mga desisyon nga gibase sa mga prinsipyo sa Pulong sa Diyos. Pananglitan, ang usa ka Kristohanon dapiton sa iyang dili Saksing kapikas sa pagpangaon uban sa mga paryente panahon sa usa ka holiday nga supak sa Bibliya. Kon ingon ani ang imong kahimtang, unsay imong himoon? Kon motugot ang imong konsensiya sa pag-adto, mahimong ipatin-aw nimo sa imong kapikas nga kon dunay paganong mga kostumbre sa maong okasyon, dili ka moapil niana. Angay sab nimong hunahunaon kon duna bay mapandol kon moadto ka sa maong okasyon.​—1 Corinto 8:9; 10:23, 24.

 O tingali hatagan kag bonus sa imong amo panahon sa holiday. Angay ba nimo ning balibaran? Ang imong desisyon tingali magdepende kon unsay panglantaw niini sa imong amo. Iya bang giisip ang bonus ingong bahin sa selebrasyon? O pagpakita lang nig apresasyon? Ang pagpamalandong niini ug sa ubang mga butang makatabang nimo sa pagdesisyon kon dawaton ba nimo ang bonus.

Sa ubang situwasyon, tingali dunay moregalo nimo panahon sa holiday ug moingon: “Nahibalo kong dili ka magsaulog ani nga holiday, pero gusto nako ning ihatag nimo.” Tingali mahinatagon lang gyod ang maong tawo. Pero sa laing bahin, duna bay rason nga maghunahuna ka nga basig gisulayan lang niya ang imong pagtuo o gusto niyang paapilon ka sa pagsaulog sa holiday? Human nimo kini mapamalandong, ikaw ang modesisyon kon dawaton ba nimo ang regalo o dili. Sa tanan natong desisyon, gusto natong hinlo ang atong konsensiya ug magmatinumanon kang Jehova.​—Buhat 23:1.

▸ Kapitulo 13, parapo 22

Sa kadaghanang kahimtang, dihang ang dili pagsinabtanay asikasohon dayon sa malinawong paagi, dili na kini modako. (Mateo 5:23-26) Para sa tanang Kristohanon, ang ilang prayoridad mao ang paghimaya kang Jehova ug ang panaghiusa sa kongregasyon.​—Juan 13:34, 35; 1 Corinto 13:4, 5.

Kon ang mga Kristohanon dunay dili pagsinabtanay sa negosyo, kinahanglang husayon nila kini nga dili magkinihaay. Mabasa sa 1 Corinto 6:1-8 ang tambag ni Pablo bahin sa pagkinihaay sa mga Kristohanon. Ang pagkiha sa usa ka brader makadaot sa reputasyon ni Jehova ug sa kongregasyon. Sa Mateo 18:15-17, dunay tulo ka lakang nga angayng sundon sa mga Kristohanon sa paghusay sa seryosong mga akusasyon sama sa pagbutangbutang o panglimbong. (1) Angay una nilang husayon kini nga silasila ra. (2) Kon dili mosaler, makahangyo silag tabang gikan sa usa o duha ka hamtong nga mga membro sa kongregasyon. (3) Dayon, kon gikinahanglan, mahimo nilang ipaabot ang isyu ngadto sa mga ansiyano. Niining puntoha, gamiton sa mga ansiyano ang mga prinsipyo sa Bibliya aron  tabangan nga magkasinabot ang tanang nalangkit sa isyu. Kon dunay dili mosunod sa mga sukdanan sa Bibliya, basin kinahanglang mohimog hudisyal nga aksiyon ang mga ansiyano.

Dunay pipila ka kahimtang diin gikinahanglan tingali ang legal nga aksiyon, tingali bahin sa diborsiyo, kustodiya sa bata, pagsustento sa kapikas, bayad gikan sa kompaniya sa insyurans, pagkabangkrap, o mga testamento (will and testament). Kon ang usa ka Kristohanon mohimog legal nga mga aksiyon aron mahusay ang isyu sa malinawong paagi kutob sa mahimo, wala niya lapasa ang tambag ni Pablo.

Kon nalangkit ang seryosong mga krimen, sama sa pagpanglugos, pag-abusog bata, pagpanghasi, dinagkong pagpangawat, o pagpatay, ang usa ka Kristohanon nga misumbong sa mga awtoridad bahin sa maong mga krimen wala maglapas sa tambag ni Pablo.

▸ Kapitulo 14, parapo 14

Sukad pa sa panahon sa tanaman sa Eden, si Satanas naningkamot sa paglimbong sa mga tawo. (Genesis 3:1-6; Pinadayag 12:9) Nahibalo siya nga kon madaot niya ang atong panghunahuna, maimpluwensiyahan ta niya sa paghimog daotan. (2 Corinto 4:4; Santiago 1:14, 15) Iyang gigamit ang politika, relihiyon, negosyo, kalingawan, edukasyon, ug daghan pang butang sa pagpasiugda sa iyang panghunahuna ug sa paghimo niini nga dalawaton.​—Juan 14:30; 1 Juan 5:19.

Nahibalo si Satanas nga mubo na lang kaayo ang iyang panahon sa paglimbong sa mga tawo. Busa naningkamot siya nga daghan ang iyang mapahisalaag kutob sa mahimo. Ilabinang gipuntirya niya ang mga alagad ni Jehova. (Pinadayag 12:12) Kon dili ta magbantay, ang Yawa anam-anam nga magdaot sa atong panghunahuna. (1 Corinto 10:12) Pananglitan, gusto ni Jehova nga dili mabungkag ang mga kaminyoon. (Mateo 19:5, 6, 9) Pero daghan karon ang nag-isip sa kaminyoon ingong usa ka panagsabot nga dali ra kaayong bungkagon. Daghang pelikula ug programa sa TV ang nagpasiugda sab sa maong ideya. Angay gyod natong segurohon nga dili ta maapektohan sa panglantaw sa kalibotan bahin sa kaminyoon.

 Ang laing paagi nga malimbongan ta ni Satanas mao ang pagpasiugda ug independenteng kinaiya. (2 Timoteo 3:4) Kon dili ta mag-amping, mawala ang atong pagtahod sa awtoridad niadtong mga gitudlo ni Jehova. Pananglitan, ang usa ka brader basin dili mosunod sa giya sa mga ansiyano sa kongregasyon. (Hebreohanon 12:5) O kuwestiyonon sa usa ka sister ang kahikayan ni Jehova sa pagkaulo diha sa pamilya.​—1 Corinto 11:3.

Kinahanglang determinado ta nga dili tugotan ang Yawa sa pag-impluwensiya sa atong panghunahuna. Hinuon, sundogon nato ang panghunahuna ni Jehova ug “padayong isentro ang [atong] hunahuna sa mga butang sa itaas.”​—Colosas 3:2; 2 Corinto 2:11.

▸ Kapitulo 16, parapo 9

Kitang tanan gustog maayong panglawas ug kinamaayohang pagtambal dihang kita masakit. (Isaias 38:21; Marcos 5:25, 26; Lucas 10:34) Karon, ang mga doktor ug ang uban daghag pamaagi sa pagtambal. Dihang modesisyon kon unsang pagtambal ang atong dawaton, importanteng sundon ang mga prinsipyo sa Bibliya. Hinumdoman nato nga ang Gingharian sa Diyos lang ang bug-os nga makaayo sa atong sakit. Dili nato gustong mapokus pag-ayo sa atong panglawas nga mapasagdan na ang atong pagsimba kang Jehova.​—Isaias 33:24; 1 Timoteo 4:16.

Angay natong likayan ang mga pagtambal nga naggamit ug gahom sa mga demonyo. (Deuteronomio 18:10-12; Isaias 1:13) Busa sa dili pa modawat ug pagtambal o medisina, kinahanglan natong sayron pag-ayo kon unsay gigikanan niini ug kon unsang panghunahuna ang gipasiugda niini. (Proverbio 14:15) Dili nato kalimtan nga gusto ni Satanas nga limbongan ta aron malangkit ta sa demonismo. Kon magduda gani ta nga basig konektado sa demonismo ang usa ka pagtambal, mas maayong likayan na lang kini.​—1 Pedro 5:8.

▸ Kapitulo 16, parapo 18