1, 2. Nganong angay tang mag-amping sa pagpilig kalingawan?

HUNAHUNAA nga moingkib na unta ka sa usa ka prutas unya nakita nimo nga naa niy daot. Unsay imong himoon? Kaonon gihapon? Ilabay? O adlipon ang daot unya kaonon ang dili daot?

² Nahisama sab niana nga prutas ang kalingawan. May kalingawan nga maayo, pero ang kadaghanan imoral, bayolente, o konektado sa mga demonyo. Busa kon mamili kag kalingawan, moingon ba ka: “Akoy magbuot kon unsay ganahan nakong kalingawan”?  O moingon ka: “Daotan ang tanang kalingawan”? O pilion ba nimog maayo ang imong kalingawan, nga likayan ang daotan ug pilion kadtong maayo?

3. Unsay angay natong hunahunaon dihang magpilig kalingawan?

³ Kitang tanan nagkinahanglag kalingawan, ug gusto natong pilion nig maayo. Busa angay natong hunahunaon kon unsay mahimong epekto sa atong napiling kalingawan diha sa atong pagsimba kang Jehova.

4. Unsang prinsipyo sa Bibliya ang makatabang nato sa pagpilig kalingawan?

⁴ Dihang nagpahinungod ta kang Jehova, misaad ta niya nga gamiton ang atong kinabuhi sa pag-alagad kaniya. (Basaha ang Ecclesiastes 5:4.) Misaad ta nga atong ‘himoon ang tanan alang sa kahimayaan sa Diyos.’ (1 Corinto 10:31) Sa ato pa, dedikado tang alagad sa Diyos dili lang panahon sa tigom o ministeryo kondili bisag magrelaks o maglingawlingaw.

5. Unsang matanga sa pagsimba ang atong ihatag kang Jehova?

⁵ Ang tanan natong himoon konektado sa atong pagsimba kang Jehova. Gipatin-aw kini ni Pablo dihang siya miingon: “Ipresentar ang inyong lawas ingong halad nga buhi, balaan ug dalawaton sa Diyos.” (Roma 12:1) Si Jesus miingon: “Higugmaa si Jehova nga imong Diyos sa tibuok mong kasingkasing, sa tibuok mong kalag, sa tibuok mong hunahuna, ug sa tibuok mong kusog.” (Marcos 12:30) Gusto nato nga kanunayng kinamaayohan ang atong ihatag kang Jehova. Sa karaang Israel, dihang ang katawhan maghalad ug hayop kang Jehova, kinahanglang himsog  ang ihalad. Kon kini dunay depekto, dili kini dawaton sa Diyos. (Levitico 22:18-20) Sa susama, mahimong dili dawaton ni Jehova ang atong pagsimba. Sa unsang hinungdan?

6, 7. Sa unsang paagi ang atong kalingawan makaapektar sa atong pagsimba kang Jehova?

⁶ Giingnan ta ni Jehova: “Magmabalaan mo, kay ako balaan.” (1 Pedro 1:14-16; 2 Pedro 3:11) Dawaton lang ni Jehova ang atong pagsimba kon kini balaan, o hinlo. (Deuteronomio 15:21) Dili hinlo ang atong pagsimba kon duna tay ginahimo nga gidumtan ni Jehova, sama sa mga buhat nga imoral, bayolente, o konektado sa demonismo. (Roma 6:12-14; 8:13) Dili sab malipay si Jehova kon tugotan nato nga malingaw ta niini. Kini makapahimo sa atong pagsimba nga hugaw ug dili dalawaton kang Jehova ug makadaot sa atong relasyon kaniya.

⁷ Busa unsaon nato pagpilig maayo sa atong kalingawan? Unsang mga prinsipyo ang makatabang aron mahibaloan nato kon unsang kalingawan ang dalawaton o dili?

8, 9. Unsa nga mga kalingawan ang angayng likayan? Ngano?

⁸ Daghag kalingawan karon. Ang uban niini dalawaton sa mga Kristohanon, pero ang kadaghanan dili. Ato unang ilhon kon unsa nga kalingawan ang angayng likayan.

⁹ Daghang pelikula, website, salida sa TV, video game, ug kanta ang imoral, bayolente, o nagpasiugdag demonismo. Ang daotang mga butang sagad gipakita sa paagi nga morag dili makadaot ug kataw-anan  pa gani. Pero likayan sa mga Kristohanon ang kalingawan nga supak sa hinlo nga mga sukdanan ni Jehova. (Buhat 15:28, 29; 1 Corinto 6:9, 10) Kon ato ning likayan, gipakita nato kang Jehova nga gidumtan nato ang daotan.​—Salmo 34:14; Roma 12:9.

10. Unsay resulta kon dili maayo ang atong kalingawan?

¹⁰ Pero para sa uban, dili daotan ang mga kalingawan nga bayolente, imoral, o nagpasiugdag demonismo. Naghunahuna sila: ‘Unsay daotan niini? Dili man nako buhaton ning mga butanga.’ Kon naghunahuna ta ana, atong gilimbongan ang atong kaugalingon. Ang Bibliya nag-ingon: “Ang kasingkasing labaw nga malimbongon kay sa bisan unsang butang, ug kini desperado.” (Jeremias 17:9) Kon malingaw ta sa mga butang nga dili dalawaton kang Jehova, makaingon ba ta nga gidumtan nato kining mga butanga? Kon malingaw ta niini, kadugayan dili na nato ni isipong daotan. Sa ngadtongadto, ang atong konsensiya mohuyang ug dili na magpasidaan dihang mohimo tag sayop nga desisyon.​—Salmo 119:70; 1 Timoteo 4:1, 2.

11. Sa unsang paagi ang Galacia 6:7 makatabang nato sa pagpilig kalingawan?

¹¹ Ang Pulong sa Diyos nag-ingon: “Kon unsay gipugas sa usa ka tawo, mao pod ang iyang anihon.” (Galacia 6:7) Kon tugotan nato nga malingaw ta sa daotang mga butang, sa ngadtongadto ato na kining himoon. Pananglitan, ang uban naapektohan pag-ayo sa imoral nga kalingawan maong nakahimo silag imoralidad. Pero gitabangan ta ni Jehova aron makapili tag maayong kalingawan.

12. Unsay makatabang nato sa paghimog maayong desisyon bahin sa kalingawan?

¹² Ang ubang kalingawan klaro kaayo nga dili dalawaton kang Jehova ug angay natong likayan. Pero unsa man kon dili kaayo ni klaro? Wala ta hatagi ni Jehova ug listahan sa mga balaod kon unsay puwede ug dili puwedeng tan-awon, paminawon, o basahon. Gusto ni Jehova nga gamiton nato ang atong konsensiya nga nabansay sa Bibliya. (Basaha ang Galacia 6:5.) Gihatagan ta ni Jehova ug mga prinsipyo, o pangunang mga kamatuoran nga magtudlo nato sa iyang panglantaw. Kini nga mga prinsipyo makatabang sa pagbansay sa atong konsensiya. Kini motabang nga mahibaloan nato “ang kabubut-on ni Jehova” aron makahimog desisyon nga makapalipay niya.​—Efeso 5:17.

13. Nganong lainlaig desisyon ang mga Kristohanon bahin sa kalingawan? Pero unsay angayng himoon sa tanang Kristohanon?

¹³ Sagad, managlahi ang piliong kalingawan sa mga Kristohanon. Ngano? Kay lainlain tag gusto. Gawas pa, ang dalawaton sa usa basig dili dalawaton sa uban. Pero, aron makahimog maayong desisyon, ang tanang Kristohanon kinahanglang magpagiya sa mga prinsipyo sa Bibliya. (Filipos 1:9) Makatabang ni nato sa pagpilig kalingawan nga dalawaton sa Diyos.​—Salmo 119:11, 129; 1 Pedro 2:16.

14. (a) Unsay angay natong hunahunaon bahin sa paggamit sa atong panahon? (b) Unsay tambag ni Pablo?

¹⁴ Hunahunaon sab nato kon unsa ka daghang panahon ang atong igugol sa kalingawan. Kini  magpakita kon unsa ka importante kanato ang kalingawan. Ingong Kristohanon, ang atong pag-alagad kang Jehova mao ang labing importante. (Basaha ang Mateo 6:33.) Pero usahay dili ta kabantay nga anam-anam nang nahurot ang atong panahon sa kalingawan. Gitambagan ni Pablo ang mga Kristohanon: “Pagbantay pag-ayo nga ang inyong paggawi dili sama sa dili maalamon kondili sa maalamong mga tawo, nga gamiton ang inyong panahon sa kinamaayohang paagi.” (Efeso 5:15, 16) Busa kinahanglang limitahan nato ang atong panahon sa kalingawan ug segurohon kanunay nga ang pag-alagad sa Diyos maoy numero uno sa atong kinabuhi.​—Filipos 1:10.

15. Unsay atong himoon aron ang atong kalingawan dili makadaot sa atong relasyon kang Jehova?

 ¹⁵ Klaro nga angay natong likayan ang kalingawan nga dili dalawaton kang Jehova. Pero komosta man ang kalingawan nga dili ta segurado? Kinahanglan ba gihapon tang magbantay? Hunahunaa kini: Kon naglakaw ka sa bukid, mamidpid ba ka sa kilid sa pangpang? Dili. Kon gipabilhan nimo ang imong kinabuhi, molikay gyod ka sa kapeligrohan. Ingon ana sab sa pagpilig kalingawan. Ang Pulong sa Diyos nag-ingon: “Ipalayo ang imong tiil gikan sa daotan.” (Proverbio 4:25-27) Busa dili lang kay likayan nato ang kalingawan nga nahibalo ta nga daotan, kondili likayan sab nato ang kalingawan nga atong gidudahan nga dili makaayo nato ug makadaot sa atong relasyon kang Jehova.

16. (a) Unsa ang pipila ka butang nga gidumtan ni Jehova? (b) Unsaon nato pagpakita nga gidumtan nato ang gidumtan ni Jehova?

¹⁶ Ang salmista misulat: “Kamong nahigugma kang Jehova, dumti ninyo ang daotan.” (Salmo 97:10) Gitudloan ta sa Bibliya sa panghunahuna ug pagbati ni Jehova. Hunahunaa kon sa unsang paagi ang imong nakat-onan makatabang nimo nga masundog ang panglantaw ni Jehova. Pananglitan, nakat-onan nato nga gidumtan ni Jehova ang “bakakong dila, mga kamot nga nagaula ug inosenteng dugo, kasingkasing nga nagplanog daotan, mga tiil nga nagdali sa paghimog daotan.” (Proverbio 6:16-19) Nakat-onan nato nga angay natong likayan ang “seksuwal nga imoralidad, . . . idolatriya, espiritismo, . . . pagkamadudahon, pagsilaob sa kasuko, . . . kasina, paghuboghubog, banha  ug way pugong nga paglipaylipay, ug mga butang nga sama niini.” (Galacia 5:19-21) Nakita ba nimo kon sa unsang paagi makatabang kini nga mga prinsipyo sa Bibliya sa pagpilig kalingawan? Gusto natong sundon ang mga sukdanan ni Jehova sa tanang bahin sa atong kinabuhi, may kauban man ta o nag-inusara. (2 Corinto 3:18) Gani, ang atong ginahimo dihang mag-inusara ta sagad magpakita kon unsang matanga ta sa tawo.​—Salmo 11:4; 16:8.

17. Sa dili pa mopilig kalingawan, unsay angay natong hunahunaon?

¹⁷ Busa dihang mopilig kalingawan, hunahunaa kini: ‘Unsay epekto niini sa akong relasyon kang Jehova? Unsay epekto niini sa akong konsensiya?’ Susihon nato ang ubang prinsipyo nga makatabang sa pagpilig kalingawan.

18, 19. (a) Unsay tambag ni Pablo? (b) Unsang mga prinsipyo ang makatabang nato sa pagpilig kalingawan?

¹⁸ Dihang mamilig kalingawan, namili ta kon unsay atong ipasulod sa atong hunahuna. Si Pablo misulat: “Bisan unsang butang nga tinuod, bisan unsang butang nga importante, bisan unsang butang nga matarong, bisan unsang butang nga putli, bisan unsang butang nga hiligugmaon, bisan unsang butang nga dungganon, bisan unsang butang nga maayo, ug bisan unsang butang nga dalayegon, padayon kining palandonga.” (Filipos 4:8) Kon pun-on nato ang atong hunahuna niining maayong mga butang, makaingon ta: “Hinaot nga ang mga pulong sa akong baba ug ang gipamalandong sa akong kasingkasing makapalipay kanimo, Oh Jehova.”​—Salmo 19:14.

¹⁹ Pangutan-a ang imong kaugalingon: ‘Unsay  akong gipasulod sa akong hunahuna? Human motan-awg salida o pelikula, maayo ba o makapadasig ang naa sa akong hunahuna? Dili ba ko hasolon sa akong konsensiya? (Efeso 5:5; 1 Timoteo 1:5, 19) Dili ba ko magpanuko nga moampo kang Jehova? O maulaw ko? Tungod sa maong kalingawan, makahunahuna ba kog kapintasan o imoral? (Mateo 12:33; Marcos 7:20-23) Naimpluwensiyahan ba ko “niini nga sistema sa mga butang” tungod sa gipili nakong kalingawan?’ (Roma 12:2) Ang atong matinud-anong mga tubag makatabang nato nga makita kon unsay angayng himoon aron magpabiling lig-on ang atong relasyon kang Jehova. Moampo ta sama sa salmista: “Ilikay ang akong mga mata sa pagtan-aw sa butang nga walay pulos.” *​—Salmo 119:37.

20, 21. Nganong angay natong hunahunaon ang pagbati sa uban dihang mamilig kalingawan?

²⁰ Ang usa pa ka importanteng prinsipyo nga angay natong hinumdoman mao kini: “Ang tanang butang subay sa balaod, apan dili tanang butang makapalig-on. Ang matag usa padayong magtinguha, dili sa iyang kaugalingong kaayohan, kondili nianang sa laing tawo.” (1 Corinto 10:23, 24) Bisag naa tay kagawasan sa paghimo sa usa ka butang, wala kana magpasabot nga himoon nato ni. Kinahanglang hunahunaon nato pag-ayo ang epekto sa atong mga desisyon diha sa atong mga igsoon.

²¹ Dili pareho ang konsensiya sa matag usa. Pananglitan,  ang imong konsensiya motugot nga motan-aw ka sa usa ka programa sa TV. Pero imong nasayran nga ang maong programa makahasol sa konsensiya sa imong igsoon. Unsay imong himoon? Bisag naa kay katungod sa pagtan-aw niini, basig modesisyon ka nga dili na lang. Ngano? Kay dili nimo gustong ‘makasala sa imong mga igsoon’​—o kaha ‘makasala sa Kristo.’ (1 Corinto 8:12) Dili ta gustong mohimog bisan unsa nga makapandol sa atong isigka-Kristohanon.​—Roma 14:1; 15:1; 1 Corinto 10:32.

22. Unsaon nato pagpakita nga makataronganon ta kon bahin sa mga desisyon sa ubang Kristohanon?

²² Sa laing bahin, komosta man kon ang imong konsensiya dili motugot sa pagtan-aw, pagbasa, o paghimo sa usa ka butang nga para sa uban dalawaton ra? Kay gihigugma ug gitahod nimo ang imong igsoon, dili nimo siya pugson nga sundogon ang imong desisyon. Ang tawo nga nagdrayb nahibalo nga ang uban mas paspas o mas hinayng modrayb, pero maayo gihapon silang drayber. Sa susama, ikaw ug ang imong igsoon parehong nagsunod sa mga prinsipyo sa Bibliya pero medyo managlahi mog opinyon kon unsa nga kalingawan ang dalawaton.​—Ecclesiastes 7:16; Filipos 4:5.

23. Unsay makatabang nato sa pagpilig maayong kalingawan?

²³ Busa, unsay makatabang nato sa pagpilig maayong kalingawan? Kon gamiton nato ang atong konsensiya nga nabansay sa mga prinsipyo sa Bibliya ug kon magmahunahunaon ta sa atong mga igsoon, maayong kalingawan ang atong mapili. Ug malipay ta kay gihimo nato “ang tanan alang sa kahimayaan sa Diyos.”