1, 2. (a) Bahin sa mga bag-ong kinasal, unsay atong kahibudngan usahay, ug ngano? (b) Unsang mga pangutana ang atong hisgotan niining kapituloha?

GANAHAN ka bang motambong ug mga kasal? Daghan ang ganahan kay sadya ang maong mga okasyon. Makakita ka sa mga kaslonon nga nindot kaayog mga besti. Dili kana ra, molakra sa ilang mga nawong ang di-matukib nga kalipay! Way undang ang ilang pagpahiyom, ug daw masaaron ug malaomon ang ilang kaugmaon.

² Apan, angay natong dawaton nga ang institusyon sa kaminyoon nagkahuyang na karon. Bisan pag manghinaot kita nga ang kaminyoon sa bag-ong kinasal molampos unta, usahay kita mahibulong: ‘Magmalipayon ug mohangtod kaha ang maong kaminyoon?’ Ang tubag niana magdepende kon ang bana ug asawa mosalig ba ug magpadapat sa mga tambag sa Diyos bahin sa kaminyoon. (Proverbio 3:5, 6) Angay nilang himoon kana aron sila magpabilin sa gugma sa Diyos. Atong hisgotan karon ang tubag sa Bibliya niining upat ka pangutana: Nganong magminyo man? Kon magminyo ka, kinsay imong pilion nga kapikas? Unsaon nimo pagpangandam alang sa kaminyoon? Ug unsay makatabang aron ang magtiayon magmalipayon?

3. Nganong dili maalamon ang pagminyo tungod sa dili-ugdang nga mga katarongan?

³ Nagtuo ang pipila nga ang pagminyo hinungdanon kaayo aron malipay, ug dili ka magmatagbawon sa imong kinabuhi  kon wala kay kapikas. Bakak gayod kana! Si Jesus, nga wala magminyo, naghisgot nga ang pagkadili-minyo maoy gasa ug nag-awhag niana niadtong makahatag ug luna. (Mateo 19:11, 12) Gihisgotan usab ni apostol Pablo ang mga bentaha sa pagkadili-minyo. (1 Corinto 7:32-38) Walay gihatag nga lagda si Jesus o si Pablo bahin niini; sa pagkamatuod, ang ‘pagdili sa pagminyo’ nahilakip pa sa “mga pagtulon-an sa mga demonyo.” (1 Timoteo 4:1-3) Hinuon, alang niadtong buot moalagad kang Jehova nga walay kabilinggan, ang pagkadili-minyo daghag bentaha. Busa, ang pagminyo tungod sa dili-ugdang nga mga katarongan, sama sa pagpit-os sa isigkaingon, maoy dili maalamon.

4. Unsang pundasyon ang itagana sa malipayong kaminyoon alang sa pagpadakog mga anak?

⁴ Sa laing bahin, aduna bay lig-ong mga katarongan sa pagminyo? Oo. Ang kaminyoon gasa usab gikan sa atong mahigugmaong Diyos. (Genesis 2:18) May tino kining mga bentaha ug mahimong makahatag kinig kalipay. Pananglitan, ang malipayong kaminyoon mao ang labing maayong pundasyon sa pamilyahanong kinabuhi. Nagkinahanglan ang mga anak ug maayong kahimtang sa pamilya diin ang mga ginikanan magmatuto, magpakitag gugma, magdisiplina, ug magagiya kanila. (Salmo 127:3; Efeso 6:1-4) Apan ang pagpadakog mga anak dili kay mao ray katarongan sa pagminyo.

5, 6. (a) Sumala sa Ecclesiastes 4:9-12, unsay pipila ka kaayohan sa suod nga panaghigala? (b) Sa unsang paagi nahisamag tulo ka bakukon nga pisi ang kaminyoon?

⁵ Tagda ang kasulatan nga maoy tema niini nga kapitulo ug ang konteksto niini: “Ang duha mas maayo kay sa usa, tungod kay sila adunay maayong balos sa ilang kahago. Kay kon ang usa kanila mapukan, ang usa makabangon sa iyang kauban. Apan unsaon na lamang sa usa nga mapukan kon walay lain nga magbangon kaniya? Dugang pa, kon ang duha magtupad sa paghigda, sila usab tinong mainitan; apan unsaon pagkabaton ug kainit sa nag-inusara? Ug kon ang usa ka tawo makabuntog sa usa nga nag-inusara, ang duha nga magkauban makabarog batok kaniya. Ug ang tulo ka bakukon nga pisi dili daling mabugto.”​—Ecclesiastes 4:9-12.

 ⁶ Ang pangunang gitumong niining tekstoha mao ang pagkabililhon sa panaghigala. Siyempre, ang kaminyoon naglangkit sa labing suod nga panaghigala. Sumala sa gipakita niining tekstoha, ang panagtiayon makataganag tabang, kahupayan, ug panalipod. Ilabinang lig-on ang kaminyoon kon kini maoy panaghiusa dili lang sa duha ka tawo. Sumala sa gipasabot niini, ang duha ka bakukon nga pisi mahimong mabugto. Apan ang tulo ka bakukon nga pisi mas lisod bugtoon. Kon ang pagpahimuot kang Jehova mao ang pangunang interes sa bana ug asawa, ang ilang kaminyoon maoy samag tulo ka bakukon nga pisi. Ang pagkamaunongon sa magtiayon kang Jehova maoy usa ka dakong bahin sa kaminyoon, mao nga ang panagtiayon malig-on gayod.

7, 8. (a) Unsang tambag ang gisulat ni Pablo alang sa tagsaanong mga Kristohanon nga nakigbisog sa pagpugong sa seksuwal nga gana? (b) Unsang tinuod nga panghunahuna bahin sa kaminyoon ang gipakita kanato sa Bibliya?

⁷ Ang seksuwal nga mga tinguha angayng tagbawon lamang diha sa kaminyoon. Sa maong kahimtang lamang nga ang seksuwal nga relasyon maisip nga tinubdan sa kalipay. (Proverbio 5:18) Sa dihang lapas na ang usa ka ulitawo o dalaga sa gitawag sa Bibliya ug “pagbuswak sa pagkabatan-on”​—dihang mag-uros-uros ang seksuwal nga gana—​mahimong makigbisog gihapon siya sa pagpugong niana. Kon dili kontrolahon, kana mahimong moresulta sa mahugaw o malaw-ayng panggawi. Ubos sa inspirasyon, si Pablo misulat niining tambaga alang sa mga tagsaanon: “Kon sila walay pagpugong-sa-kaugalingon, paminyoa na lang sila, kay mas maayong magminyo kay sa mag-uros-uros sa pangibog.”​—1 Corinto 7:9, 36; Santiago 1:15.

⁸ Bisag unsa pay mga katarongan sa pagminyo sa usa ka tawo, angay niyang atubangon ang kamatuoran. Sumala ni Pablo, kadtong magminyo “makaagom ug kasakitan sa ilang unod.” (1 Corinto 7:28) Makaatubang ang mga minyo ug mga suliran nga dili masinati sa mga tagsaanon. Hinuon, kon modesisyon ka sa pagminyo, sa unsang paagi imong mamenosan  ang mga suliran ug mahimo kang mas malipayon ug matagbawon? Ang usa ka paagi mao ang maalamong pagpilig kapikas.

9, 10. (a) Sa unsang paagi giilustrar ni Pablo ang kapeligrohan sa pagminyog mga dili-magtutuo? (b) Unsay kasagarang moresulta kon dili tagdon ang tambag sa Diyos nga dili magminyog dili-magtutuo?

⁹ Ubos sa inspirasyon, gisulat ni Pablo ang bililhong prinsipyo nga angayng ipadapat sa pagpilig kapikas sa kaminyoon: “Ayaw pagpayugo nga dili timbang sa mga dili-magtutuo.” (2 Corinto 6:14) Ang iyang ilustrasyon gipasukad sa usa ka tinuod nga hitabo sa umahan. Kon yugohan ang duha ka hayop nga dili pareho kadako ug kakusgan, ang duha ka hayop masakitan. Sa susamang paagi, kon magkaminyo ang magtutuo ug dili-magtutuo, magkabingkil gayod sila. Kon ang magtutuo gustong magpabilin sa gugma ni Jehova ug dili gusto niana ang iyang kapikas, ang ilang mga prioridad sa kinabuhi magkasumpaki, ug lagmit moresulta ang dakong kalisdanan. Busa gitambagan ni Pablo ang mga Kristohanon sa pagminyo ‘diha lamang sa Ginoo.’​—1 Corinto 7:39.

¹⁰ May mga higayon nga ang tagsaanong mga Kristohanon nakahinapos nga ang pagminyog dili-magtutuo mahimong mas maayo pa kay sa kamingaw nga ilang giantos. Midesisyon ang pipila nga dili tagdon ang tambag sa Bibliya ug nakigminyo silag dili alagad ni Jehova. Kasagarang makapasubo gayod ang resulta. Nakaamgo sila nga naminyo diay sila sa tawong dili nila maestoryahan sa labing hinungdanong mga butang sa kinabuhi. Ang kamingaw nga moresulta tingali mas grabe pa kay sa nasinati nila sa wala pa magminyo. Ikalipay hinuon nga adunay libolibo ka tagsaanong mga Kristohanong nga nagsalig ug maunongong nagsunod sa diyosnong tambag niining bahina. (Salmo 32:8) Bisan pag naglaom nga maminyo ra, sila nagpabiling tagsaanon hangtod makakita silag kapikas taliwala sa mga magsisimba ni Jehova nga Diyos.

11. Unsay makatabang kanimo aron maalamong makapilig kapikas sa kaminyoon? (Tan-awa usab ang kahon nga “ Unsay Akong Gipangita sa Usa ka Kapikas?”)

¹¹ Hinuon, dili nato dahomon nga ang tanang alagad ni  Jehova mahimong maayong bana o asawa. Kon naghunahuna kang magminyo, pangitag usa nga susama nimog personalidad, espirituwal nga mga tumong, ug gugma alang sa Diyos. Nagpatik ang matinumanong ulipon nga matang ug daghang Kasulatanhong tambag bahin niining ulohana ug kini maalamong susihon ug iampo, nga magpagiya niini sa pagpilig kapikas sa kaminyoon. *​—Salmo 119:105.

12. Unsang kostumbre bahin sa kaminyoon ang gisunod sa daghang nasod, ug kansang panig-ingnan sa Bibliya ang mohatag ug giya?

¹² Sa daghang nasod, maoy kostumbre nga ang mga ginikanan maoy mopilig kapikas alang sa ilang anak. Nianang maong mga kultura, nagtuo ang kadaghanan nga ang mga ginikanan mas maalamon ug daghag kasinatian nga gikinahanglan niining hinungdanong pagpili. Ang gibuya nga mga kaminyoon kasagarang malamposon, sama sa kapanahonan sa Bibliya. Ang panig-ingnan ni Abraham diin gisugo niya ang iyang sulugoon nga mangitag pangasaw-onon ni Isaac may leksiyon alang sa mga ginikanang anaa tingali sa susamang kahimtang karon. Si Abraham wala mag-apas ug salapi o kadungganan. Hinunoa, naningkamot gayod siya sa pagpangitag pangasaw-onon ni Isaac taliwala sa mga magsisimba ni Jehova. *​—Genesis 24:3, 67.

13-15. (a) Sa unsang paagi ang prinsipyong makita sa Proverbio 24:27 makatabang sa usa ka batan-ong lalaki nga nagplanong magminyo? (b) Unsay himoon sa usa ka batan-ong babaye ingon nga pagpangandam alang sa kaminyoon?

¹³ Kon nagplano kang magminyo, suknaa ang imong kaugalingon, ‘Andam na ba gayod ko?’ Ang pagkaandam wala  lang maglangkit sa imong pagbati bahin sa gugma, sekso, panag-uban, o pagpadakog anak. Hinunoa, may tinong mga tumong nga pagahunahunaon sa umaabot nga bana o asawa.

¹⁴ Ang usa ka batan-ong lalaki nga mangitag pangasaw-onon angayng mamalandong niining prinsipyoha: “Hikaya ang imong buhat sa gawas, ug andama kini alang kanimo diha sa uma. Human niana lig-onon mo usab ang imong panimalay.” (Proverbio 24:27) Unsay punto niini? Sa karaang panahon, kon ang usa ka lalaki buot ‘maglig-on sa iyang panimalay,’ o magpamilya pinaagi sa pagminyo, angay siyang mangutana, ‘Makaatiman ug makabuhi na ba kog asawa ug sa amo unyang mga anak?’ Siya kinahanglang manarbaho usa, mag-atiman sa iyang umahan o mga tanom. Mapadapat karon ang samang prinsipyo. Ang usa ka lalaki nga buot magminyo kinahanglang maandam sa pagpas-an ug responsabilidad. Basta lig-on siyag lawas, angay siyang motrabaho. Ang Pulong sa Diyos nag-ingon nga ang amahan nga dili magtagana sa pisikal, emosyonal, ug espirituwal nga mga panginahanglan sa iyang pamilya mas daotan pa kay sa tawong walay pagtuo!​—1 Timoteo 5:8.

¹⁵ Ang usa ka babaye nga modesidir sa pagminyo andam usab nga mopas-an ug pipila ka bug-at nga mga responsabilidad. Gidayeg sa Bibliya ang pipila ka kahanas ug mga hiyas nga gikinahanglan tingali sa usa ka asawa aron tabangan ang iyang bana ug atimanon ang iyang panimalay. (Proverbio 31:10-31) Ang mga lalaki ug babaye nga magdalidali pagminyo bisag dili andam mopas-an ug mga responsabilidad sa kaminyoon maoy hakog gayod kay sila wala maghunahuna kon unsay ilang ikatabang sa umaabot nilang kapikas. Apan labaw sa tanan, kadtong nagplanong magminyo kinahanglang andam nga mopadapat sa diyosnong mga prinsipyo diha sa ilang kaminyoon.

16, 17. Unsang mga prinsipyo sa Kasulatan ang angayng palandongon niadtong nangandam sa pagminyo?

¹⁶ Aron makapangandam alang sa kaminyoon, kinahanglang  pamalandongon ang tagsatagsa ka papel nga gihatag sa Diyos alang sa bana ug asawa. Ang lalaki angayng mahibalo kon unsay kahulogan sa pagkaulo diha sa usa ka Kristohanong panimalay. Kana nga katungdanan wala magtugot kaniya nga mahimong diktador. Hinuon, kinahanglang sundogon niya ang paagi ni Jesus sa pagpangulo. (Efeso 5:23) Sa susama, angayng masabtan sa Kristohanong babaye ang dungganong papel sa asawa. Andam ba siyang magpasakop sa “balaod sa iyang bana”? (Roma 7:2) Siya nailalom na sa balaod ni Jehova ug ni Kristo. (Galacia 6:2) Ang awtoridad sa iyang bana diha sa panimalay maoy laing balaod. Makahimo kaha siya sa pagpaluyo ug pagpasakop sa awtoridad sa usa ka dili-hingpit nga tawo? Kon dili siya makaangay niana, maayo pang dili siya magminyo.

¹⁷ Dugang pa, sila angayng andam nga motagana sa linaing mga panginahanglan sa usag usa. (Filipos 2:4) Si Pablo misulat: “Kinahanglang higugmaon gayod sa matag usa ang iyang asawa sama sa iyang kaugalingon; sa laing bahin, ang asawa angay nga adunay halawom nga pagtahod sa iyang bana.” Kay inspirado sa Diyos, nasabtan ni Pablo nga ang lalaki kinahanglang mobati nga ang iyang asawa may halawom nga pagtahod kaniya. Ug ang babaye kinahanglang mobati nga siya gihigugma sa iyang bana.​—Efeso 5:21-33.

18. Nganong angayng magbaton ang mga managtrato ug pagpugong-sa-kaugalingon?

¹⁸ Busa, ang pagpakigtrato dili lang panahon sa paglingawlingaw. Kini usa ka panahon sa pagkakat-on kon unsaon pagtratar ang usag usa, aron matino kon maalamon ba nga magminyo sila. Kini panahon usab sa pagpugong sa kaugalingon! Ang tentasyon sa pagromansa mahimong kusog kaayo kay kinaiyanhon man kini. Hinunoa, angayng likayan niadtong tinuod nga naghigugmaay ang mga buhat nga makadaot sa ilang relasyon sa Diyos. (1 Tesalonica 4:6) Busa kon ikaw may trato, magbaton ug pagpugong-sa-kaugalingon; kini makatabang kanimo sa tibuok mong kinabuhi, magminyo ka man o dili.

19, 20. Sa unsang paagi lahi ang panglantaw sa usa ka Kristohanon bahin sa kaminyoon kay sa kadaghanan sa kalibotan karon? Iilustrar.

¹⁹ Aron magmalungtaron ang kaminyoon, ang magtiayon kinahanglang may hustong panglantaw bahin sa pagpakigsaad. Sa mga nobela ug pelikula, kasagarang malipayon ang kataposan sa sugilanon sa kaminyoon nga maoy gusto sa mga tawo. Apan, sa tinuod nga kinabuhi, ang kasal o pagminyo dili maoy kataposan kondili sinugdanan sa usa ka kahikayan nga gilaraw ni Jehova nga magmalungtaron. (Genesis 2:24) Ikasubo nga kana dili mao ang kasagarang panglantaw sa kalibotan karon. Sa pipila ka kultura, ang kasal giisip sa mga tawo nga samag gibugkos nga pisi. Wala tingali sila makaamgo nga kana tukma kaayong nagbatbat sa kasagarang panglantaw bahin sa kaminyoon. Sa unsang paagi? Bisan pag bugkoson kana nga lig-on kon gikinahanglan, angay usab kanang sayon nga badbaron.

²⁰ Giisip sa daghang tawo karon nga temporaryo lang ang kaminyoon. Magdalidali sila pagminyo kay naghunahuna nga kana haom sa ilang panginahanglan, apan nagdahom nga makalingkawas ra dayon sa dihang kini maorag lisod na. Apan, hinumdomi nga gigamit sa Bibliya ang gibugkos nga pisi ingong ilustrasyon sa kaminyoon. Ang mga pisi nga gigamit sa delayag nga mga barko gidisenyo nga mohangtod, nga dili gayod mohagtos bisan pa sa kusog kaayong bagyo. Sa susama, gidisenyo ang kaminyoon nga mohangtod. Hinumdomi nga si Jesus miingon: “Kon unsay gihiusa pagyugo sa Diyos ayaw ipabulag ni bisan kinsang tawo.” (Mateo 19:6) Kon magminyo ka, kinahanglang kana usab ang imong panglantaw. Mahimo bang bug-at ang kaminyoon tungod nianang matanga sa pagpakigsaad? Dili.

21. Unsang panghunahuna ang angayng huptan sa bana ug asawa sa usag usa, ug unsay makatabang aron mahuptan nila kana?

²¹ Ang bana ug asawa kinahanglang adunay hustong panghunahuna sa usag usa. Kon ang matag usa maningkamot  sa pagtan-aw lang sa maayong mga hiyas ug panlimbasog sa iyang kapikas, ang kaminyoon mahimong tinubdan sa kalipay ug katagbawan. Realistiko ba ang pagtan-aw lang sa maayong mga hiyas sa dili-hingpit nga kapikas? Si Jehova realistiko gayod ug masaligon kitang siya may positibong panglantaw kanato. Ang salmista nangutana: “Kon mga kasaypanan mao pa ang imong gibantayan, Oh Jah, Oh Jehova, kinsa ba ang makabarog?” (Salmo 130:3) Ang bana ug asawa kinahanglang adunay samang positibo ug mapinasayloong panghunahuna sa usag usa.​—Colosas 3:13.

22, 23. Sa unsang paagi si Abraham ug Sara maayong panig-ingnan alang sa mga magtiayon karon?

 ²² Ang kaminyoon mahimong mas malipayon ug makapatagbaw samtang molahutay kini latas sa daghang katuigan. Gipadayag sa Bibliya ang panagtiayon ni Abraham ug Sara sa dihang tigulang na sila. Dili kay walay mga kalisdanan ug suliran ang ilang pagkinabuhi. Pagkapait sa kahimtang ni Sara dihang sa mga 60 anyos na, siya mibiya sa iyang hayahay nga balay sa mauswagong siyudad sa Ur ug unya nagpuyo na lang sa mga tolda sa nabilin niyang kinabuhi. Bisan pa niana, siya nagpasakop sa iyang bana ingong ulo. Isip tinuod nga katimbang ni Abraham, siya nagmatinahoron ug mitabang aron molampos ang mga desisyon sa iyang bana. Ug ang iyang pagpasakop dili sinalingkapaw. Bisan “sulod sa iyang kaugalingon,” gitawag niyang ginoo ang iyang bana. (Genesis 18:12; 1 Pedro 3:6) Kinasingkasing gayod ang iyang pagtahod kang Abraham.

²³ Hinuon, wala kana magkahulogan nga si Abraham ug Sara nagkauyon sa tanang butang. May higayong misugyot si Sara nga ‘wala gayod makapahimuot’ kang Abraham. Bisan pa niana, sa mando ni Jehova, mapainubsanong gisunod ni Abraham ang sugyot sa iyang asawa, nga nahimong panalangin hinuon sa pamilya. (Genesis 21:9-13) Ang mga bana ug mga asawa karon, bisan pag minyo na silag daghang katuigan, daghag makat-onan gikan niining diyosnong magtiayon.

24. Unsang matang sa mga kaminyoon ang makapasidungog kang Jehova nga Diyos, ug ngano?

²⁴ Adunay libolibong malipayong mga magtiayon sa Kristohanong kongregasyon​—diin ang asawa halalom nga nagtahod sa iyang bana, ang bana nahigugma ug nagpasidungog sa iyang asawa, ug nagtinabangay sila aron mauna ang pagbuhat sa kabubut-on ni Jehova sa ilang kinabuhi. Kon modesidir ka sa pagminyo, hinaot pilion mong maalamon ang imong kapikas, mangandam pag-ayo, ug manlimbasog alang sa malinawon ug may-gugma nga kaminyoon nga makapasidungog kang Jehova nga Diyos. Niana, ang imong kaminyoon makatabang gayod kanimo sa pagpabilin sa gugma sa Diyos.