1-3. Unsay sanong sa mga silingan kaniadto ni Jesus sa iyang pagpanudlo, ug unsay wala nila mahibaloi bahin kaniya?

 NAKURAT ang mamiminaw. Ang batan-ong lalaki nga si Jesus nagtindog sa ilang atubangan diha sa sinagoga ug nanudlo. Dili siya usa ka estranyo kanila—nagtubo siya diha sa ilang siyudad, ug sa daghang katuigan nagtrabaho siya isip usa ka panday. Tingali ang pipila kanila nagpuyo pa sa mga balay nga natabangan ni Jesus sa pagtukod, o tingali sila nagbugwal sa ilang uma gamit ang mga daro ug mga yugo nga hinimo niya. a Apan unsay ilang sanong sa pagpanudlo niadtong panday kanhi?

² Kadaghanan sa mga namati natingala pag-ayo ug nangutana: “Diin kuhaa niining tawhana ang iyang kaalam?” Apan sila mikomento usab: “Dili ba siya man ang panday nga anak ni Maria?” (Mateo 13:54-58; Marcos 6:1-3) Ikasubo, ang mga silingan kaniadto ni Jesus nangatarongan, ‘Kini nga panday taga-dinhi lamang nga sama kanato.’ Bisan pa sa kaalam diha sa iyang mga pulong, sila wala motuo kaniya. Wala gayod sila mahibalo nga ang kaalam nga iyang gipaambit dili gikan sa iyang kaugalingon.

³ Diin ba kuhaa ni Jesus ang maong kaalam? “Ang akong gitudlo dili akoa,” siya miingon, “kondili iya sa nagpadala  kanako.” (Juan 7:16) Si apostol Pablo nagsaysay nga si Jesus “nahimong kaalam gikan sa Diyos” alang kanato. (1 Corinto 1:30) Ang kaalam ni Jehova bug-os nga gipadayag pinaagi sa iyang Anak maong si Jesus nakaingon: “Ako ug ang Amahan usa ra.” (Juan 10:30) Atong susihon ang tulo ka paagi nga si Jesus nagpadayag sa “kaalam gikan sa Diyos.”

4. (a) Unsa ang tema sa mensahe ni Jesus, ug nganong kadto hinungdanon kaayo? (b) Nganong ang tambag ni Jesus kanunayng praktikal ug makahatag ug dakong kaayohan sa iyang mga mamiminaw?

⁴ Una, tagda kon unsay gitudlo ni Jesus. Ang tema sa iyang mensahe mao ang “maayong balita sa Gingharian.” (Lucas 4:43) Kadto hinungdanon kaayo tungod sa papel sa Gingharian sa pagbalaan sa ngalan ni Jehova—nga naglakip sa iyang reputasyon ingong matarong nga Magmamando—ug sa pagpatunghag walay kataposang mga panalangin alang sa katawhan. Sa iyang pagpanudlo, si Jesus naghatag usab ug maalamong tambag alang sa matag adlaw nga pagkinabuhi. Iyang gipamatud-an nga siya mao ang gitagna nga “Kahibulongang Magtatambag.” (Isaias 9:6) Nganong kahibulongan man ang iyang tambag? Siya may dakong kahibalo bahin sa Pulong ug kabubut-on sa Diyos, lawom nga pagsabot sa tawhanong kinaiya, ug dakong gugma alang sa katawhan. Busa ang iyang tambag kanunayng praktikal ug makahatag ug dakong kaayohan sa iyang mga mamiminaw. Si Jesus nagpahayag sa “mga pulong nga motultol sa kinabuhing walay kataposan.” Oo, sa dihang sundon, ang iyang tambag moresultag kaluwasan.—Juan 6:68.

5. Unsa ang pipila sa mga topiko nga gihisgotan ni Jesus sa Wali sa Bukid?

 ⁵ Ang Wali sa Bukid maoy talagsaong pananglitan sa dili hitupngang kaalam nga makaplagan sa mga pagtulon-an ni Jesus. Ang maong wali, sumala sa narekord sa Mateo 5:3–7:27, lagmit dangtan rag 20 minutos kon isulti kini. Hinuon, ang tambag niini maoy alang sa tanang panahon—nga mapadapat karon sama ra sa panahon nga una kining gipahayag. Si Jesus naghisgot ug nagkadaiyang mga topiko, lakip kon unsaon pagpauswag sa pagpakiglabot sa uban (5:23-26, 38-42; 7:1-5, 12), kon unsaon paghupot ang kahinlo sa moral (5:27-32), ug kon unsaon nga mahimong makahuloganon ang kinabuhi (6:19-24; 7:24-27). Apan gihimo ni Jesus ang labaw pa kay sa pagsulti lamang ngadto sa iyang mga mamiminaw kon unsa ang maalamong dalan; iyang gipadayag kana kanila pinaagi sa pagpatin-aw, pagpangatarongan, ug paghatag ug pamatuod.

6-8. (a) Unsang lig-ong mga rason ang gihatag ni Jesus aron malikayan ang kabalaka? (b) Unsay nagpadayag nga ang tambag ni Jesus nagpakita sa kaalam gikan sa itaas?

⁶ Pananglitan, tagda ang maalamong tambag ni Jesus kon unsaon pagbuntog sa kabalaka sa materyal nga mga butang, sumala sa gipahayag sa Mateo kapitulo 6. “Ayaw na mog kabalaka bahin sa inyong kinabuhi kon unsay inyong kan-on o imnon o sul-obon,” si Jesus nagtambag kanato. (Bersikulo 25) Ang pagkaon ug besti maoy pangunang mga kinahanglanon, ug natural lamang ang pagkabalaka bahin sa pagbaton niini. Apan si Jesus nagtambag kanato nga “ayaw na mog kabalaka” bahin nianang mga butanga. b Ngano man?

 ⁷ Pamati samtang si Jesus nangatarongan sa makapakombinsir nga paagi. Sanglit si Jehova ang naghatag sa atong kinabuhi ug lawas, seguradong makatagana siya sa atong gikinahanglan aron mabuhi, sama sa pagkaon ug besti. (Bersikulo 25) Kon gitagan-an sa Diyos ug pagkaon ang mga langgam ug iyang gibestihan sa katahom ang mga bulak, seguradong atimanon niya ang iyang mga alagad! (Mga bersikulo 26, 28-30) Ang sobrang pagkabalaka wala gayoy kapuslanan. Dili kini makapataas sa atong kinabuhi. c (Bersikulo 27) Sa unsang paagi malikayan nato ang pagkabalaka? Si Jesus nagtambag kanato: Ipadayon ang pag-una sa pagsimba sa Diyos diha sa kinabuhi. Ang mga nagbuhat niana makasalig nga ang ilang tanang panginahanglan sa adlaw-adlaw “igadugang” kanila sa ilang langitnong Amahan. (Bersikulo 33) Sa kataposan, si Jesus naghatag ug labing praktikal nga sugyot—karong adlawa lang ang hunahunaa. Nganong idugang ang mga kabalaka ugma sa mga kabalaka karong adlawa? (Bersikulo 34) Gawas pa, nganong sobra nga kabalak-an ang mga butang nga tingalig dili gayod mahitabo? Sa pagpadapat nianang maalamong tambag kita makalikay sa daghang kagul-anan niining punog problema nga kalibotan.

⁸ Tin-aw, ang tambag nga gipahayag ni Jesus maoy praktikal karon sama ra sa panahong gipahayag kini mga 2,000 ka tuig kanhi. Dili ba kana ebidensiya sa kaalam gikan sa itaas? Bisan ang labing maayong tambag gikan sa tawhanong mga magtatambag lagmit mahimo nang karaan ug sa dili madugay rebisahon o pulihan. Apan ang mga pagtulon-an ni Jesus mapuslanon gihapon paglabay sa daghang katuigan. Dili kana angayng makapatingala kanato kay kining Kahibulongang Magtatambag nagsulti sa “mga pulong sa Diyos.”—Juan 3:34.

9. Unsay giingon sa pipila ka sundalo bahin sa pagpanudlo ni Jesus, ug nganong kadto dili pagpasobra?

⁹ Ang ikaduhang paagi nga gipakita ni Jesus ang kaalam sa Diyos maoy diha sa iyang paagi sa pagpanudlo. Sa usa ka higayon, ang pipila ka sundalo nga gisugo sa pagdakop kaniya namalik nga wala makadala kang Jesus, nga nag-ingon: “Wala pa gyoy tawo nga nakasulti ug sama niini.” (Juan 7:45, 46) Dili kadto pagpasobrag sulti. Sa tanang tawo nga nabuhi sukad, si Jesus, kinsa “gikan sa itaas,” nakabatog dakong kahibalo ug kasinatian. (Juan 8:23) Siya nanudlo gayod nga walay laing tawo ang makapanudlo sa samang paagi. Tagda ang duha lang ka paagi nga gigamit niining maalamong Magtutudlo.

10, 11. (a) Nganong kita makadayeg gayod sa paggamit ni Jesus ug mga ilustrasyon? (b) Unsa ang mga ilustrasyon, ug unsang pananglitan ang nagpakita nga ang mga ilustrasyon ni Jesus epektibo kaayo sa pagpanudlo?

¹⁰ Epektibong paggamit ug mga ilustrasyon. ‘Si Jesus nagsulti sa mga tawo pinaagig mga ilustrasyon,’ gisultihan kita. “Sa pagkatinuod, siya dili motudlo kanila nga walay ilustrasyon.” (Mateo 13:34) Makadayeg gayod kita sa iyang dili hitupngan nga katakos sa pagpanudlo sa talagsaong mga kamatuoran gamit ang mga butang sa adlaw-adlaw. Mga mag-uuma nga nagpugas sa mga binhi, mga babaye nga nag-andam sa pagluto ug tinapay, mga bata nga nagdula sa merkado, mga mangingisda nga nagbirag mga pukot, mga magbalantay sa karnero nga nangita sa nawalang karnero—kini maoy mga butang nga nakita sa daghang beses sa iyang mga mamiminaw. Sa dihang ang hinungdanong mga kamatuoran ilangkit sa komon nga mga butang, ang maong mga kamatuoran dali ug lalom nga masilsil diha sa hunahuna ug kasingkasing.—Mateo 11:16-19; 13:3-8, 33, 47-50; 18:12-14.

 ¹¹ Si Jesus sagad migamit ug mga ilustrasyon, mugbong estorya nga makuhaan ug moral o espirituwal nga mga leksiyon. Kay ang mga ilustrasyon mas daling masabtan ug mahinumdoman, kini nakatabang nga mapreserbar ang pagtulon-an ni Jesus. Daghang higayon nga gihubit ni Jesus ang iyang Amahan gamit ang mga ilustrasyon nga dili daling malimtan. Pananglitan, kinsay dili makasabot sa punto sa ilustrasyon bahin sa milayas nga anak—nga sa dihang ang usa nga nahisalaag magpakitag sinserong paghinulsol, si Jehova maluoy ug mabinationg magdawat pag-usab kaniya?—Lucas 15:11-32.

12. (a) Sa unsang paagi gigamit ni Jesus ang mga pangutana diha sa iyang pagpanudlo? (b) Sa unsang paagi napahilom ni Jesus kadtong nagduhaduha sa iyang awtoridad?

¹² Epektibong paggamit ug mga pangutana. Si Jesus migamit ug mga pangutana aron ang iyang mga mamiminaw makahimog kaugalingong mga konklusyon, makasusi sa ilang mga motibo, o makahimog mga desisyon. (Mateo 12:24-30; 17:24-27; 22:41-46) Sa dihang ang mga lider sa relihiyon nagduhaduha kon siya may hinatag sa Diyos nga awtoridad, si Jesus mitubag: “Diin gikan ang awtoridad ni Juan sa pagpamawtismo, sa langit o sa mga tawo?” Kay nakuratan sa pangutana, sila nangatarongan: “Kon moingon ta, ‘Gikan sa langit,’ moingon siya, ‘Nan, nganong wala man mo motuo niya?’ Apan mangahas ba ta sa pag-ingon, ‘Gikan sa mga tawo’?” Pero “nahadlok sila sa pag-ingon niini, kay ang mga tawo nagtuo man nga si Juan usa gayod ka propeta.” Sa kataposan, sila mitubag: “Wala mi mahibalo.” (Marcos 11:27-33; Mateo 21:23-27) Pinaagi sa usa ka simpleng pangutana ni Jesus, wala sila makatingog ug nadayag ang ilang daotang motibo.

13-15. Sa unsang paagi ang ilustrasyon bahin sa maluluy-ong Samarianhon nagpakita sa kaalam ni Jesus?

¹³ May panahong si Jesus naggamit niining duha ka  paagi sa pagpanudlo pinaagi sa paglakip ug makapukaw sa hunahuna nga mga pangutana diha sa iyang mga ilustrasyon. Sa dihang ang usa ka Hudiyong abogado nangutana kang Jesus kon unsay gikinahanglan sa pagbaton ug kinabuhing walay kataposan, gihisgotan ni Jesus ang Moisesnong Balaod, nga nagsugo nga higugmaon ang Diyos ug ang isigkatawo. Kay gustong pamatud-an ang iyang kaugalingon nga matarong, ang tawo nangutana: “Kinsa may akong higugmaon?” Si Jesus mitubag pinaagi sa pag-asoy ug usa ka estorya. Ang usa ka Hudiyong lalaki nag-inusara sa pagpanaw sa dihang giatake siya sa mga tulisan ug gibiyaan siyang himalatyon. Dayon ang duha ka Hudiyo miabot, ang una usa ka saserdote ug unya usa ka Levihanon. Silang duha wala magtagad kaniya. Dayon usa ka Samarianhon miabot sa maong dapit. Kay naluoy, gitambalan niya ang mga samad sa biktima ug gidala kini ngadto sa usa ka luwas nga balay-abtanan aron maulian sa maayong panglawas. Sa pagtapos sa estorya, si Jesus nangutana sa misukna kaniya: “Para nimo, kinsa nilang tulo ang tinuod nga nahigugma niadtong nabiktima sa mga tulisan?” Ang tawo napugos sa pagtubag: “Kadtong nagpakitag kaluoy niya.”—Lucas 10:25-37.

¹⁴ Sa unsang paagi ang ilustrasyon nagpakita sa kaalam ni Jesus? Sa adlaw ni Jesus, gigamit sa mga Hudiyo ang terminong “isigkatawo” alang lamang sa mga nagsunod sa ilang tradisyon—dili sa mga Samarianhon. (Juan 4:9) Kon si Jesus miasoy pa nga ang biktima maoy Samarianhon ug ang mitabang maoy Hudiyo, makawala ba kadto sa pagkamapihigon? Maalamong giasoy ni Jesus ang estorya sa paagi nga ang Samarianhon maoy mabinationg nag-atiman sa Hudiyo. Matikdi usab ang pangutanang gisukna ni Jesus sa kataposan sa estorya aron tabangan ang abogado nga masabtan kon unsay gipasabot sa paghigugma sa isigkatawo. Sa pagkamatuod ang abogado nangutana: ‘Kinsay  angay nakong pakitaag gugma?’ Apan si Jesus nangutana: “Kinsa nilang tulo ang tinuod nga nahigugma?” Si Jesus nagpokus, dili sa usa nga nakadawat ug kaluoy, ang biktima, kondili sa usa nga nagpakita ug kaluoy, ang Samarianhon. Ang tinuod nga nahigugma sa iyang isigkatawo magpakitag gugma sa uban, bisag unsa pay ilang kagikan. Si Jesus epektibong nakapasiugda sa iyang punto.

¹⁵ Katingad-an ba nga ang mga tawo nahingangha sa “paagi sa pagpanudlo” ni Jesus ug nadani kaniya? (Mateo 7:28, 29) Sa usa ka higayon ang ‘dakong panon sa mga tawo’ miuban kaniya sulod sa tulo ka adlaw bisag walay makaon!—Marcos 8:1, 2.

16. Sa unsang paagi si Jesus mihatag ug “praktikal nga pamatuod” nga siya gigiyahan sa kaalam sa Diyos?

¹⁶ Ang ikatulong paagi nga si Jesus nagpakita sa kaalam ni Jehova mao ang iyang paagi sa pagkinabuhi. Ang kaalam maoy praktikal; kini mosaler. “Kinsay maalamon kaninyo?” nangutana ang tinun-ang si Santiago. Unya gitubag niya ang iyang kaugalingong pangutana, nga miingon: “Pasagding ang iyang maayong panggawi mohatag ug praktikal nga pamatuod niini.” (Santiago 3:13, The New English Bible) Ang panggawi ni Jesus mihatag ug “praktikal nga pamatuod” nga gigiyahan siya sa kaalam sa Diyos. Hisgotan nato kon sa unsang paagi iyang gipasundayag ang maayong panghukom, diha sa iyang paagi sa pagkinabuhi ug sa iyang pagpakiglabot sa uban.

17. Unsa ang mga timailhan nga si Jesus kanunayng balanse sa iyang kinabuhi?

¹⁷ Namatikdan ba nimo nga ang mga tawong walay maayong panghukom sagad nga magpasobra? Oo, gikinahanglan ang kaalam aron mahimong balanse. Sa pagpakita sa kaalam sa Diyos, si Jesus kanunayng balanse. Labaw sa tanan, iyang gihatagan ug unang dapit ang espirituwal  nga mga butang diha sa iyang kinabuhi. Napuliki kaayo siya sa buluhaton sa pagmantala sa maayong balita. “Mianhi ko alang niini nga katuyoan,” siya miingon. (Marcos 1:38) Natural lamang, ang materyal nga mga butang dili ang pinakaimportante kaniya; posibleng gamay ra kaayo ang iyang nabatonang materyal nga mga butang. (Mateo 8:20) Bisan pa niana, wala siya maghikaw sa iyang kaugalingon. Sama sa iyang Amahan, ang “malipayong Diyos,” si Jesus maoy malipayong tawo, ug siya naghatag ug kalipay sa uban. (1 Timoteo 1:11; 6:15) Sa dihang siya mitambong ug kombira sa kasal—nga kasagaran maoy okasyon nga may musika, pag-awit, ug kasadya—wala siya mogawi sa paagi nga makapawala sa kalipay sa okasyon. Sa dihang ang bino nahurot na, iyang gihimo ang tubig nga lamiang bino, usa ka ilimnon nga “makapalipay sa kasingkasing sa tawo.” (Salmo 104:15; Juan 2:1-11) Si Jesus midawat ug daghang imbitasyon sa pagpangaon, ug sagad gigamit niya ang maong mga okasyon aron makapanudlo.—Lucas 10:38-42; 14:1-6.

18. Sa unsang paagi si Jesus nagpasundayag ug dakong kaalam sa iyang pagpakiglabot sa iyang mga tinun-an?

¹⁸ Si Jesus nagpasundayag ug dakong kaalam sa iyang pagpakiglabot sa uban. Ang iyang katakos sa pagsabot sa kinaiya sa tawo mihatag kaniyag hustong panglantaw sa iyang mga tinun-an. Nahibalo gayod siya nga sila dili hingpit. Bisan pa niana, iyang nakita ang ilang maayong mga kinaiya. Iyang nakita ang natagong katakos niining mga tawhana nga gikabig ni Jehova. (Juan 6:44) Bisan pa sa ilang mga kahuyangan, si Jesus nagpakitag kaandam nga mosalig kanila. Sa pagpasundayag sa maong pagsalig, iyang gitugyan ang usa ka bug-at nga responsibilidad ngadto sa iyang mga tinun-an. Iyang gisugo sila sa pagwali sa maayong balita, ug siya may pagsalig sa ilang katakos sa pagtuman sa maong sugo. (Mateo 28:19, 20) Ang basahon  sa Mga Buhat nagpamatuod nga sila matinumanong nagpadayon sa pagbuhat sa buluhaton nga iyang gisugo. (Buhat 2:41, 42; 4:33; 5:27-32) Nan, maalamon gyod nga si Jesus misalig kanila.

19. Sa unsang paagi gipasundayag ni Jesus nga siya “malumo ug mapainubsanon”?

¹⁹ Sumala sa atong gihisgotan sa Kapitulo 20, ang Bibliya naglangkit sa pagkamapainubsanon ug kalumo uban sa kaalam. Siyempre, si Jehova ang labing maayong sulondan niining bahina. Apan komosta man si Jesus? Makapalipay nga makita ang pagkamapainubsanon ni Jesus sa pagpakiglabot sa iyang mga tinun-an. Ingong hingpit nga tawo, siya labaw kay kanila. Bisan pa niana, siya wala magtamay sa iyang mga tinun-an. Wala gayod siya magtinguha nga mobati silang ubos o walay katakos. Sa kasukwahi, siya nagkonsiderar sa ilang mga limitasyon ug nagmapailobon sa ilang mga kahuyangan. (Marcos 14:34-38; Juan 16:12) Dili ba makapadasig nga bisan ang mga bata mibating relaks uban kang Jesus? Tino nga sila nadani kaniya  kay ilang nasabtan nga siya “malumo ug mapainubsanon.”—Mateo 11:29; Marcos 10:13-16.

20. Sa unsang paagi gipasundayag ni Jesus ang pagkamakataronganon sa iyang pagpakiglabot sa Hentil nga babaye kansang anak gidemonyohan?

²⁰ Gipakita ni Jesus ang pagkamapainubsanon sa Diyos diha sa lain pang hinungdanong paagi. Siya makataronganon, o mapahiuyonon, sa dihang ang kaluoy angayng ipakita. Pananglitan, hinumdomi ang panahon nga ang usa ka Hentil nga babaye nangaliyupo kaniya sa pag-ayo sa iyang anak nga babaye nga grabeng gidemonyohan. Sa tulo ka lainlaing paagi, si Jesus sa sinugdan nagpaila nga dili siya motabang sa maong babaye—una, pinaagi sa dili pagtubag kaniya; ikaduha, pinaagi sa laktod nga pagsulti nga siya gipadala, dili ngadto sa mga Hentil, kondili ngadto sa mga Hudiyo; ug ikatulo, pinaagi sa paghatag ug usa ka ilustrasyon nga nagpasabot sa samang punto. Bisan pa niana, ang babaye wala mohunong, nga nagpakita sa iyang talagsaong pagtuo. Sa pagtagad sa maong talagsaong kahimtang, unsay tubag ni Jesus? Iyang gihimo ang butang nga dili unta niya himoon. Iyang giayo ang anak sa babaye. (Mateo 15:21-28) Talagsaong pagkamapainubsanon, dili ba? Ug hinumdomi, ang pagkamapainubsanon mao ang basehanan sa matuod nga kaalam.

21. Nganong angayng maningkamot kita sa pagsundog sa personalidad, sinultihan, ug binuhatan ni Jesus?

²¹ Pagkamapasalamaton gayod nato nga ang mga Ebanghelyo nagpadayag kanato sa mga pulong ug binuhatan sa labing maalamong tawo nga nabuhi sukad! Hinumdoman nato nga si Jesus hingpit nga nagsundog sa iyang Amahan. Pinaagi sa pagsundog sa personalidad, sinultihan, ug binuhatan ni Jesus, atong ginaugmad ang kaalam gikan sa itaas. Sa sunod nga kapitulo, atong tan-awon kon sa unsang paagi atong ikapadapat ang kaalam sa Diyos diha sa atong kinabuhi.