1, 2. Unsang matang sa pampam ang tingali atong dumtan?

 MAKAPAGUOL nga makakitag babaye nga nahimong pampam. Maghunahuna tingali ta kon unsay nakaingon nga miabot siya nianang makauulaw nga pagkinabuhi. Tungod ba sa pagdagmal o pagpangabuso sa ilang balay maong napugos siya sa paghawa nga bata pa kaayo? O tungod ba sa grabeng kapobrehon maong napugos siya sa pagbaligya sa iyang kaugalingon? O miikyas ba siya sa iyang bayolenteng bana? Ang maong makapaguol nga mga kahimtang komon kaayo niining daotang kalibotan. Busa dili ikatingala nga buotan kaayo si Jesu-Kristo sa pipila ka pampam. Iyang gipasiugda nga kadtong naghinulsol ug nagbag-o makalaom ug mas maayong kinabuhi.​—Mat. 21:28-32; Luc. 7:36-50.

² Pero imadyina ang lahi kaayo nga matang sa pampam. Hunahunaa ang babaye nga tinuyong mipili sa maong pagkinabuhi. Para niya, kini nga kinabuhi dili makauulaw, kondili paagi pa gani aron mahimo siyang impluwensiyado! Nag-apas siya pag-ayo sa kuwarta ug impluwensiya nga mahatag niini nga trabaho. Ug unsa na man kon duna siyay maayo ug maunongon nga bana pero tinuyo niya siyang giluiban  aron mahimong pampam? Seguradong dumtan nato ang ingon niana nga babaye ug ang pagkinabuhi nga iyang gipili. Kana nga pagbati maoy importanteng rason kon nganong balikbalik nga gigamit ni Jehova nga Diyos ang ilustrasyon bahin sa pampam aron ipakita kon unsay iyang pagbati sa bakak nga relihiyon.

3. Unsa nga mga asoy ang atong hisgotan niini nga kapitulo?

³ Ang basahon sa Ezequiel dunay duha ka makapakurat nga asoy sa prostitusyon nga naghulagway sa grabeng pagkadili-matinumanon sa katawhan sa Diyos sa Israel ug Juda. (Ezeq., kap. 16 ug 23) Pero sa dili pa nato hisgotan ang maong mga asoy, mas maayong hisgotan una nato ang lain pang simbolikong pampam. Ang iyang prostitusyon dugay nang nagsugod una pa sa panahon ni Ezequiel​—sa wala pa gani mahimong nasod ang Israel—​ug nagpadayon gihapon karon. Kini nga pampam gipaila sa kataposang basahon sa Bibliya, ang Pinadayag.

4, 5. Unsa ang “Bantogang Babilonya,” ug nganong nahibalo ta niana? (Tan-awa ang hulagway sa sinugdan sa kapitulo.)

⁴ Sa panan-awon nga gihatag ni Jesus kang apostol Juan sa kataposang bahin sa unang siglo C.E., dihay gipakita nga talagsaong babaye. Siya gitawag nga “bantogang pampam” ug “Bantogang Babilonya, ang inahan sa mga pampam.” (Pin. 17:1, 5) Sa daghan nang siglo, ang relihiyosong mga lider ug mga eskolar sa Bibliya naglibog kon kinsa gyod siya. Sila miingon nga nagrepresentar siya sa Babilonya, Roma, o sa Romano Katoliko nga relihiyon. Pero dugay na kaayong nasabtan sa mga Saksi ni Jehova kon kinsa kining “bantogang pampam.” Siya nagrepresentar sa tibuok kalibotang imperyo sa bakak nga relihiyon. Nganong nahibalo ta niana?

⁵ Kini nga pampam gihukman tungod sa iyang imoral nga relasyon sa “mga hari sa yuta,” o sa politikal nga mga gahom. Busa klaro nga dili siya politikal nga gahom. Dugang pa, gipakita sa Pinadayag nga ang “mga negosyante sa yuta,” o ang sistema sa negosyo niining kalibotana, nagbangotan tungod sa kamatayon sa Bantogang Babilonya. Busa ang Bantogang Babilonya dili puwedeng magtumong sa dagkong negosyo. Unsa diay ang iyang girepresentahan? Sad-an siya sa “espiritistikanhong mga buhat,” idolatriya, ug panglimbong. Dili ba kini nga mga sala haom gayod nga nagtumong sa ginahimo sa hugaw nga relihiyosong mga organisasyon niining kalibotana? Matikdi sab nga kini nga pampam gipakita nga nagsakay, o dunay impluwensiya, sa politikal nga sistema niining kalibotana. Gilutos sab niya ang matinumanong mga alagad ni Jehova nga Diyos. (Pin. 17:2, 3; 18:11, 23, 24) Dili ba mao gyod nay ginahimo sa bakak nga relihiyon hangtod sa atong panahon?

6. Nganong ang Bantogang Babilonya “ang inahan sa mga pampam”?

⁶ Pero nganong ang Bantogang Babilonya wala lang tawga nga “bantogang pampam” apan “ang inahan sa mga pampam” sab? Ang bakak nga relihiyon nabahinbahin pag-ayo. Di maihap ang mga  denominasyon, sekta, ug kulto. Sukad sa panahong gilibog ang mga pinulongan didto sa karaang Babel, o Babilonya, ang tanang matang sa bakak nga relihiyosong doktrina mikaylap, nga miresulta sa pagtungha sa daghan kaayong relihiyon. Haom gyod nga ang ngalang “Bantogang Babilonya” gikuha gikan sa siyudad sa Babilonya, diin nagsugod ang daghang bakak nga relihiyon. (Gen. 11:1-9) Mao nga kining tanang relihiyon ikaingon nga “mga anak nga babaye” sa usa ka organisasyon, sa usa ka bantogang pampam. Si Satanas sagad naggamit sa maong mga relihiyon sa pagtental sa mga tawo ngadto sa espiritismo, idolatriya, ug ubang tinuohan ug kostumbre nga nagpasipala sa Diyos. Dili ikatingala nga ang katawhan sa Diyos gipasidan-an bahin nianang daotan ug tibuok kalibotan nga organisasyon: “Gula mo kaniya, akong katawhan, kon dili mo gustong makaambit sa iyang mga sala”!​—Basaha ang Pinadayag 18:4, 5.

7. Nganong gisunod nato ang pasidaan nga ‘mogula’ sa Bantogang Babilonya?

⁷ Gisunod ba nimo ang maong pasidaan? Hinumdomi nga si Jehova mismo ang naglalang sa katawhan nga may “espirituwal nga panginahanglan.” (Mat. 5:3) Kana nga panginahanglan matagan-an lang pinaagi sa putling pagsimba kang Jehova. Natural lang nga ang mga alagad ni Jehova gustong magpalayo kutob sa mahimo sa espirituwal nga prostitusyon. Pero lahi ang tumong ni Satanas nga Yawa. Gusto kaayo niyang tentalon ang katawhan sa Diyos niini nga matang sa prostitusyon. Ug sagad malamposon siya. Sa panahon ni Ezequiel, ang katawhan sa Diyos dugay nang nakigbahin sa espirituwal nga prostitusyon. Maayong hisgotan nato kana nga kasaysayan, kay daghan tag makat-onan niana bahin sa mga sukdanan ni Jehova, sa iyang hustisya, ug sa iyang kaluoy.

8-10. Unsang importanteng kinahanglanon sa putling pagsimba ang motabang nato nga masabtan ang pagbati ni Jehova sa pagpakigbahin sa bakak nga relihiyon? Iilustrar.

⁸ Sa basahon sa Ezequiel, gigamit ni Jehova ang ilustrasyon bahin sa pampam aron ipakita kon unsay epekto kaniya sa pagkadili-matinumanon sa iyang katawhan. Si Ezequiel gigiyahan nga irekord diha sa duha ka detalyadong asoy ang kasakit ug pagluib nga gibati ni Jehova tungod sa pagkadili-maunongon ug imoral nga mga buhat sa iyang katawhan. Nganong gitandi niya sila sa mga pampam?

⁹ Aron masabtan ang tubag, atong balikan ang importanteng kinahanglanon sa putling pagsimba nga gihisgotan nato sa Kapitulo 5 niini nga publikasyon. Sa Balaod sa Israel, si Jehova miingon: “Ayaw pagsimbag laing mga diyos gawas nako [o, “sa pagrebelde kanako,” footnote]. . . . Ako, si Jehova nga imong Diyos, maoy Diyos nga nangayog eksklusibong debosyon.” (Ex. 20:3, 5) Sa ulahi, gipasiugda niya ang samang kamatuoran niining paagiha: “Ayaw mog yukbo sa laing diyos, kay si Jehova nailhan nga nangayog eksklusibong debosyon. Oo, siya maoy Diyos nga nangayog eksklusibong debosyon.” (Ex. 34:14) Giklaro pag-ayo ni Jehova ang maong butang. Mahimo  lang dalawaton ang atong pagsimba kang Jehova kon siya lang ang atong simbahon.

¹⁰ Ingong ilustrasyon, tingali makahunahuna tag kaminyoon. Ang bana o asawa dunay katungod sa pagdahom nga siya lang ang higugmaon o hatagag espesyal nga atensiyon sa iyang kapikas. Kay kon dili, normal lang nga ang usa kanila magselos ug mobati nga giluiban. (Basaha ang Hebreohanon 13:4.) Sa susama, kon bahin sa pagsimba, normal lang nga si Jehova mibating giluiban dihang ang iyang kaugalingong katawhan, nga eksklusibong nadedikar kaniya, misimba sa bakak nga mga diyos. Kini nga pagluib puwersado niyang gipahayag sa Ezequiel kapitulo 16.

11. Unsay gihisgotan ni Jehova bahin sa Jerusalem ug sa iyang kagikan?

¹¹ Mabasa sa Ezequiel kapitulo 16 ang kinatas-ang pamulong ni Jehova sa maong basahon​—ug usa sa iyang kinatas-ang mga tagna sa tibuok Hebreohanong Kasulatan. Nagpokus si Jehova sa siyudad sa Jerusalem nga nagrepresentar sa dili matinumanong Juda. Gihisgotan ni Jehova ang makapaguol ug makapalagot nga asoy bahin sa iyang kagikan ug pagluib. Sa sinugdanan, sama siyag luoy ug giabandonang bata, nga hugaw ug walay atiman. Ang iyang ginikanan mao ang paganong mga Canaanhon. Sa pagkatinuod, ang Jerusalem gikontrolar sa taastaas nga panahon sa Canaanhong tribo, ang mga Jebusihanon, hangtod nga nailog ni David ang siyudad. Naluoy si Jehova sa maong bata, mao nga iya siyang gihinloan ug gitagan-an. Paglabay sa panahon, nahimo siyang samag asawa niya. Gani, ang mga Israelinhon nga sa ngadtongadto nagpuyo sa siyudad dunay pakigsaad uban kang Jehova, pakigsaad nga kinabubut-on nilang gihimo sa panahon pa ni Moises. (Ex. 24:7, 8) Human mahimong kaulohang siyudad ang Jerusalem, si Jehova nagpanalangin, nagpadato, ug nagpanindot niya, sama ra nga ang dato ug impluwensiyadong bana maghatag sa iyang asawa ug mga alahas nga nindot ug mahalon.​—Ezeq. 16:1-14.

12. Sa unsang paagi ang Jerusalem anam-anam nga nahimong dili maunongon?

¹² Matikdi ang sunod nga nahitabo. Si Jehova miingon: “Misalig ka sa imong kaguwapa, ug nahimo kang pampam tungod sa imong kabantog. Grabe ang imong pagpamampam sa tanang lumalabay, ug gihatag nimo ang imong kaugalingon kanila.” (Ezeq. 16:15) Sa panahon ni Solomon, gipanalanginan ug gipadato pag-ayo ni Jehova ang iyang katawhan mao nga ang Jerusalem nahimong kinanindotang siyudad, nga milabaw gyod sa tanang siyudad sa karaang panahon. (1 Hari 10:23, 27) Pero anam-anam kining nahimong dili maunongon. Gihugawan ni Solomon ang Jerusalem pinaagig pagsimba sa paganong mga diyos, kay gusto niyang malipay ang iyang daghang langyawng asawa. (1 Hari 11:1-8) Ug mas grabe pa ang gihimo sa ubang manununod sa iyang trono, kay ilang gihugawan ang tibuok nasod pinaagig bakak nga pagsimba. Unsay gibati ni Jehova sa maong prostitusyon ug pagluib? Siya miingon: “Dili gyod unta kini  angayng himoon o mahitabo.” (Ezeq. 16:16) Pero ang iyang rebelyosong katawhan mas mipatuyang pa sa daotang mga buhat!

13. Unsang pagkadaotan ang gihimo sa katawhan sa Diyos sa Jerusalem?

¹³ Hunahunaa ang kasakit ug kasuko ni Jehova samtang iyang giyagyag ang pagkadaotan sa iyang piniling katawhan: “Gidala nimo ang imong mga anak nga lalaki ug babaye nga imong gipanganak kanako, ug gitanyag nimo sila ngadto sa mga idolo ingong halad​—dili pa ba igo ang imong pagpamampam? Imong gipamatay ang akong mga anak, ug gitanyag nimo sila ingong mga halad pinaagi sa pagsunog kanila sa kalayo.” (Ezeq. 16:20, 21) Ang grabeng pagkadaotan sa mga tawo sa Jerusalem nagpakita kon unsa ka daotan ang kasingkasing ni Satanas. Gusto gyod kaayo niyang tentalon ang katawhan ni Jehova sa paghimo nianang rebelyosong mga buhat! Pero nakita ni Jehova ang tanan. Taposon sa Diyos bisan ang kinagrabehang mga buhat nga gipahinabo ni Satanas, ayohon ang miresulta nga kadaot, ug ipahamtang ang hustisya.​—Basaha ang Job 34:24.

14. Kinsa ang duha ka igsoong babaye sa Jerusalem diha sa ilustrasyon ni Jehova, ug kinsa ang pinakadaotan sa ilang tulo?

¹⁴ Pero ang Jerusalem wala gyod makonsensiya sa iyang pagkadaotan. Nagpadayon siya sa iyang prostitusyon. Si Jehova miingon nga mas makauulaw pa gani siya kay sa ubang pampam kay gibayran niya ang uban aron makigdulog kaniya! (Ezeq. 16:34) Ang Diyos nag-ingon nga ang Jerusalem liwat gyod sa iyang “inahan,” ang paganong mga tribo nga nagsakop niya kaniadto. (Ezeq. 16:44, 45) Sa pagpadayon sa iyang ilustrasyon, siya miingon nga ang magulang nga babaye sa Jerusalem mao ang Samaria, nga maoy unang mihimog espirituwal nga prostitusyon. Naghisgot sab ang Diyos ug ikaduhang igsoong babaye, ang Sodoma, nga dinhi simboliko ang pagkagamit kay dugay na kining nalaglag tungod sa pagkaarogante ug grabeng pagkadaotan. Ang punto ni Jehova mao nga mas grabe pa ang Jerusalem kay sa Samaria ug bisan sa Sodoma kon bahin sa pagkadaotan! (Ezeq. 16:46-50) Gibalewala sa katawhan sa Diyos ang daghan kaayong pasidaan ug nagpadayon sa ilang pagrebelde.

15. Unsa ang katuyoan ni Jehova sa pagpahamtang ug paghukom sa Jerusalem, nga naghatag ug unsang paglaom?

¹⁵ Unsay himoon ni Jehova? Siya misaad sa Jerusalem: “Tigomon nako ang tanang lalaki nga imong gilipay” ug, “itugyan ka nako sa ilang kamot.” Laglagon siya sa iyang kanhing paganong mga kaalyado ug hukasan sa iyang kaguwapa ug mahalong mga butang. “Ila kang batoon ug patyon pinaagi sa ilang mga espada,” siya miingon. Unsay katuyoan ni Jehova sa pagpahamtang niini nga paghukom? Dili ang pagpuo sa iyang katawhan. Hinuon, mao kini: “Taposon nako ang imong pagpamampam.” Ang Diyos midugang: “Tagbawon nako ang akong kapungot kanimo, ug ang akong kasuko mawala na kanimo; ug mahuwasan ko ug dili na masuko.” Sumala sa gihisgotan sa Kapitulo 9 niini nga publikasyon, katuyoan ni Jehova nga sa ngadtongadto ipasig-uli niya ang iyang katawhan human sa ilang pagkadestiyero, o pagkabihag. Ngano? Siya miingon: “Hinumdoman nako ang pakigsaad nga akong gihimo uban kanimo sa mga adlaw sa imong  pagkabatan-on.” (Ezeq. 16:37-42, 60) Dili sama sa iyang katawhan, si Jehova magmaunongon gayod!​—Basaha ang Pinadayag 15:4.

16, 17. (a) Nganong dili na ta moingon nga si Ohola ug Oholiba nagsimbolo sa Kakristiyanohan? (Tan-awa ang kahong “Ang Pampam nga Magsoon.”) (b) Unsang praktikal nga mga leksiyon ang atong makat-onan sa Ezequiel kapitulo 16 ug 23?

¹⁶ Si Jehova, pinaagi sa iyang taas ug puwersadong pamulong nga narekord sa Ezequiel kapitulo 16, daghag gitudlo kanato bahin sa iyang matarong nga mga sukdanan, hustisya, ug dakong kaluoy. Ingon sab niana ang atong makat-onan sa Ezequiel kapitulo 23. Gipadapat sa matuod nga mga Kristohanon ang klaro kaayong mensahe ni Jehova bahin sa prostitusyon sa iyang katawhan. Dili gyod nato gustong pasakitan si Jehova sama sa gihimo sa Juda ug Jerusalem! Busa angay natong likayan sa bug-os ang tanang matang sa idolatriya. Apil niini ang kahakog ug materyalismo, nga matang sab sa idolatriya. (Mat. 6:24; Col. 3:5) Gusto natong magpabiling mapasalamaton nga gipasig-uli ni Jehova ang putling pagsimba niining kataposang mga adlaw tungod sa iyang kaluoy ug nga dili na niya tugotan nga mahugawan pa kini! Kon bahin sa espirituwal nga Israel, siya naghimog “permanenteng pakigsaad” uban kanila, pakigsaad nga dili gyod mabungkag sa pagkadili-maunongon o prostitusyon. (Ezeq. 16:60) Busa pabilhan nato ang pribilehiyo nga makig-uban sa hinlong katawhan ni Jehova karon.

¹⁷ Pero unsay gitudlo kanato sa pamulong ni Jehova batok sa mga pampam nga narekord sa Ezequiel kon bahin sa “bantogang pampam,” ang Bantogang Babilonya? Atong tan-awon.

18, 19. Unsang pagkaparehas ang atong makita sa mga pampam nga gihisgotan sa Ezequiel ug nianang sa Pinadayag?

¹⁸ Si Jehova dili mausab. (Sant. 1:17) Ang iyang pagbati bahin sa bakak nga relihiyon wala mausab sukad pa sa sinugdan nianang bantogang pampam. Busa dili ta matingala nga daghag managsamang detalye ang iyang paghukom batok sa mga pampam diha sa Ezequiel ug ang dangatan sa “bantogang pampam” nga gihisgotan sa Pinadayag.

¹⁹ Pananglitan, matikdi nga ang silot para sa mga pampam sa mga tagna ni Ezequiel naggikan, dili direkta kang Jehova, kondili sa mismong mga nasod nga uban kanila ang dili maunongong katawhan sa Diyos naghimog espirituwal nga imoralidad. Sa susama, ang tibuok kalibotang imperyo sa bakak nga relihiyon gihukman tungod sa paghimo niinig imoralidad uban sa “mga hari sa yuta.” Ug kang kinsa gikan ang iyang silot? Atong mabasa nga kining politikal nga mga elemento “magdumot sa pampam ug maglaglag ug maghubo kaniya, ug ilang kaonon ang iyang unod ug ugdawon siya sa kalayo.” Nganong ang mga gobyerno niining kalibotana mohimo nianang makapakurat nga aksiyon? Kay ‘ibutang kini sa Diyos sa ilang kasingkasing aron buhaton ang iyang hunahuna.’​—Pin. 17:1-3, 15-17.

20. Unsay nagpakita nga ang paghukom sa Babilonya dili mausab?

²⁰ Busa gamiton ni Jehova ang mga nasod niining kalibotana aron ipahamtang ang iyang paghukom batok sa tanang bakak nga relihiyon,  apil ang daghang relihiyon sa Kakristiyanohan. Kini nga paghukom dili mausab; walay kapasayloan ug walay kahigayonan para sa relihiyon nga magbag-o sa iyang mga paagi. Gipakita sa Pinadayag nga ang Babilonya “dili na gayod makaplagan pa.” (Pin. 18:21) Ang mga anghel sa Diyos magsadya sa iyang kamatayon, nga mag-ingon: “Dayega si Jah! Ug ang aso gikan kaniya nagautbo hangtod sa kahangtoran.” (Pin. 19:3) Kini nga paghukom maoy hangtod sa hangtod. Dili na gyod tugotan nga may bisan unsang bakak nga relihiyon nga motungha ug maghugaw sa putling pagsimba. Ang samag kalayo nga paghukom ug kalaglagan sa Babilonya simbolikong magpautbo ug aso nga magpadayon hangtod sa hangtod.

21. Ang kalaglagan sa bakak nga relihiyon maoy sinugdanan sa unsang yugto sa panahon, ug unsay kataposan niana nga yugto?

²¹ Dihang ang mga gobyerno niining kalibotana mobalitok sa Bantogang Babilonya, ilang ipahamtang ang paghukom sa Diyos, nga dakong hitabo sa pagtuman sa katuyoan ni Jehova. Kini ang sinugdanan sa dakong kasakitan, usa ka panahon sa kasamok nga wala pa sukad mahitabo. (Mat. 24:21) Ang kataposan niana nga kasakitan  mao ang Armagedon, ang gubat ni Jehova batok niining daotang sistema sa mga butang. (Pin. 16:14, 16) Sumala sa ipakita sa mosunod nga mga kapitulo niini nga publikasyon, ang basahon sa Ezequiel daghag isulti kanato bahin sa kon unsay mahitabo sa dakong kasakitan. Sa kasamtangan, unsang praktikal nga mga leksiyon sa Ezequiel kapitulo 16 ug 23 ang gusto natong hinumdoman ug ipadapat?

22, 23. Sa unsang paagi ang paghisgot bahin sa mga pampam sa Ezequiel ug sa Pinadayag makaapektar sa atong sagradong pag-alagad?

²² Gusto kaayo ni Satanas nga hugawan kadtong nakigbahin sa putling pagsimba. Malipay gyod siya dihang makakita siyag kahigayonan nga ipalayo ta sa putling pagsimba aron magkinabuhi nga sama sa mga pampam nga gihisgotan sa basahon sa Ezequiel. Busa angay natong hinumdoman nga si Jehova dili gyod motugot nga may karibal siya sa atong pagsimba ug mahimo tang dili maunongon! (Num. 25:11) Naningkamot ta nga padayong magpalayo sa bakak nga relihiyon, nga dili mohikap ug bisan unsang hugaw sa panan-aw sa Diyos. (Isa. 52:11) Tungod sa samang mga rason, maunongon tang nagpabiling neyutral sa mga away sa politika niining nagkabahinbahin nga kalibotan. (Juan 15:19) Giisip nato ang nasyonalismo nga susama ra sa daghang bakak nga relihiyon nga gipasiugda ni Satanas, ug dili ta mag-apil-apil niana.

²³ Labaw sa tanan, atong hinumdoman kon unsa ka dako ang atong pribilehiyo nga magsimba kang Jehova diha sa iyang hinlo ug putli nga espirituwal nga templo. Samtang atong gipabilhan kining kahikayan nga punog panalangin, hinaot nga mas magmadeterminado ta nga dili makigbahin sa bakak nga relihiyon ug sa prostitusyon niini!