ANG maong mga pulong sa maalamong Haring Solomon klarong nagpakita kon unsay pagbati sa tawo bahin sa kinabuhi. Kay mubo ra man ang kinabuhi ug walay makaikyas sa kamatayon, ang mga tawo sukad kaniadto nangandoy gyod nga mabuhi pag dugay. Ang kasaysayan naghisgot ug mga estorya ug sugilanon bahin sa mga paningkamot sa tawo sa pagpangitag paagi nga motaas ang kinabuhi.

Usa ka pananglitan niana mao si Gilgamesh nga Hari sa Sumer. Daghang hinimohimo nga estorya bahin sa iyang kinabuhi. Usa niana mao ang estorya nga nailhang Epic of Gilgamesh, diin mihimo siyag peligrosong panaw aron sayron kon sa unsang paagi mahimong imortal. Pero wala siya molampos.

Niadtong ikaupat nga siglo B.C.E., ang mga alchemist sa China naningkamot sa paghimog ilimnon nga gituohang makapataas sa kinabuhi. Naghimo silag ilimnon nga gisagolag gamayng mercury ug arsenic. Gituohan nga mao niy hinungdan sa pagkamatay sa pipila ka emperador sa China. Sa Europe, niadtong mga 500-1500 C.E., gieksperimentohan sa pipila ka alchemist ang bulawan aron puwede ning makaon sa tawo kay nagtuo sila nga ang pagkadili-madunot sa bulawan makapataas sa kinabuhi sa tawo.

Ubay-ubayng biologist ug geneticist karon ang naningkamot nga mahibaloan kon unsay hinungdan sa pagkatigulang. Ang ilang mga paningkamot nagpamatuod nga ang mga tawo karon naglaom gihapon nga makakitag paagi nga dili matigulang ug mamatay. Pero unsay resulta sa ilang mga research?

Ang mga siyentista nga nagtuon bahin sa selula sa tawo dunay kapin sa 300 ka teoriya kon nganong matigulang ta ug mamatay. Sa milabayng mga tuig, ang mga molecular biologist milampos sa pagmaniobra sa genes ug mga protina aron mohinay ang proseso sa pagtigulang sa mga selula sa hayop ug sa tawo. Tungod niana, dunay datong mga tawo nga naghatag ug pinansiyal nga suporta sa mga siyentista aron masulbad ang “problema sa kamatayon.” Unsay ilang mga nahimo?

Pagpaningkamot nga mapataas ang kinabuhi. Ang pipila ka biologist nagtuo nga ang pangunang hinungdan sa pagkatigulang makita sa tumoy nga bahin sa atong mga chromosome, nga gitawag ug telomere. Ang mga telomere nagprotektar sa mga impormasyon sa genes nga naa sa selula dihang mabahin ug modaghan ang selula. Pero sa matag higayon nga mabahin ang usa ka selula, magkamubo ang mga telomere. Sa  ngadtongadto, mohunong na ang pagbahin ug pagdaghan sa mga selula ug magsugod na tag katigulang.

Si Elizabeth Blackburn ug ang iyang team, nga nakadawat ug Nobel Prize niadtong 2009, nakadiskobreg enzyme nga nagapahinay sa pagmubo sa mga telomere, maong mohinay sab ang pagtigulang sa selula. Pero sila miangkon nga ang mga telomere dili makahimo sa pagpataas sa normal nga gitas-on sa kinabuhi sa tawo.

Pag-reprogram sa mga selula. Kini ang laing paagi nga gisulayan sa mga siyentista aron pugngan ang pagkatigulang. Dihang tigulang na kaayo ang atong mga selula ug dili na mabahin ug modaghan, mahimo ning makapasa ug sayop nga impormasyon sa mga selula sa immune system, nga moresultag paghubaghubag ug mga sakit. Di pa dugay, ang mga siyentista sa France nag-reprogram sa pipila ka selula nga gikuha gikan sa mga tigulang, nga ang uban kapin nag 100 ang edad. Ang maong mga selula misugod sa pagbahin ug pagdaghan. Ang nagdumala sa maong research nga si Propesor Jean-Marc Lemaître miingon nga base sa ilang nahimo posibleng “mapaatras ang pagtigulang” diha sa mga selula.

Daghang siyentista ang miingon nga ang mga anti-aging treatment dili makapataas sa normal nga gitas-on sa kinabuhi sa tawo karon. Tinuod, medyo mitaas ang kinabuhi sa tawo sukad niadtong ika-19 nga siglo. Pero tungod kini kay ang mga tawo mas hinlo na sa panglawas, naa nay mga paagi nga malikayan ang makatakod nga mga sakit, ug daghan nag antibiotic ug bakuna. Ang pipila ka geneticist nagtuo nga ang kinabuhi sa tawo misangko na sa normal nga gitas-on niini.

Mga 3,500 ka tuig kanhi, ang magsusulat sa Bibliya nga si Moises miingon: “Ang gitas-on sa among kinabuhi maoy 70 ka tuig, o 80 kon ang usa may talagsaong kabaskog. Apan kini punog kasamok ug kagul-anan; kini dali rang molabay, ug kami mahanaw.” (Salmo 90:10) Bisag unsa pay paningkamot sa tawo nga patas-on ang kinabuhi, naa ra gyod sa mga 70 o 80 ka tuig ang kinabuhi sa tawo sama sa giingon ni Moises.

Sa laing bahin, ang mga linalang sama sa red sea urchin o sa usa ka klase sa quahog clam mabuhi sa kapig 200 ka tuig, ug ang mga kahoy sama sa giant sequoia mabuhig libolibo ka tuig. Kon atong ikompara ang gitas-on sa atong kinabuhi niana ug sa uban pang mga linalang, dili ba makapangutana ta, ‘Kutob ra ba gyod sa 70 o 80 ang kinabuhi sa tawo?’