Ang maong espirituwal nga pagkabihag nagsugod sa ikaduhang siglo C.E. hangtod sa 1919. Nganong gikinahanglan kini nga kausaban sa atong pagsabot?

Ang tanang ebidensiya nagpakita nga kini nga pagkabihag natapos niadtong 1919 dihang ang dinihogang mga Kristohanon natigom sa napasig-uling kongregasyon. Hunahunaa kini: Ang katawhan sa Diyos gisulayan ug gidalisay sa mga tuig human matukod ang Gingharian sa Diyos sa langit niadtong 1914. * (Mal. 3:1-4) Dayon, niadtong 1919, gitudlo ni Jesus ang “matinumanon ug maalamong ulipon” ibabaw sa nahinloang katawhan sa Diyos aron sa pagtagana kanilag espirituwal nga “pagkaon sa hustong panahon.” (Mat. 24:45-47) Niadtong tuiga, ang katawhan sa Diyos misugod pagbalik sa ilang hinatag sa Diyos nga espirituwal nga yuta. Niadtong panahona usab, sila nahigawas sa simbolikong pagkabihag sa Dakong Babilonya. (Pin. 18:4) Pero kanus-a nagsugod ang maong pagkabihag?

Kaniadto, gipatin-aw sa atong mga publikasyon nga ang maong pagkabihag nagsugod sa 1918 ug nagpadayon sulod sa mubong panahon dihang ang katawhan sa Diyos nailalom sa pagkontrolar sa Dakong Babilonya. Pananglitan, ang Bantayanang Torre sa Marso 15, 1992 miingon: “Sama nga ang karaang katawhan sa Diyos nabihag sa Babilonya sulod sa usa ka panahon, sa 1918 ang mga alagad ni Jehova sa nahaigong gidugayon naulipon ngadto sa Babilonyang Bantogan.” Apan ang dugang mga pagtuon nagpakita nga ang maong pagkabihag nagsugod daghang katuigan una pa ang 1918.

Pananglitan, hisgotan nato ang usa sa mga tagna bahin sa maong pagkabihag ug sa pagpahigawas sa katawhan sa Diyos. Narekord kana sa Ezequiel 37:1-14. Sa usa ka panan-awon, si Ezequiel nakakita ug walog nga puno sa mga bukog. Gipatin-aw ni Jehova kang Ezequiel nga kini nga mga bukog nagrepresentar sa “tibuok balay sa Israel.” Sa mas dakong katumanan niini, kining tagna sa kapasig-ulian nagtumong sa “Israel sa Diyos.” (Gal. 6:16; Buh. 3:21) Dayon, nakita ni Ezequiel ang mga bukog nga nangabuhi ug nahimong dakong panon sa kasundalohan. Haom gayod kana nga paghubit sa espirituwal nga pagkabanhaw sa katawhan sa Diyos nga natapos sa mga panghitabo niadtong 1919! Pero unsay  gipakita niini nga panan-awon bahin sa gidugayon sa ilang pagkabihag?

Una, matikdi nga ang mga bukog gihubit ingong uga o uga kaayo. (Ezeq. 37:2, 11) Kini nagpaila nga ang katawhan dugay nang nangamatay. Ikaduha, ang kapasig-ulian gihubit ingong anam-anam, dili dihadiha dayon. Sa sinugdan, dihay kabanha ug kinagilkil, ug “ang mga bukog nagtigom, bukog ngadto sa iyang bukog.” Dayon mitungha “ang mga ugat ug ang mga unod.” Sunod, ang panit mitabon sa mga bukog, ugat, ug unod. Sa ngadtongadto, “ang gininhawa misulod kanila, ug sila nangabuhi.” Sa kataposan, gipasig-uli ni Jehova ang nabanhawng katawhan ngadto sa ilang yuta. Kining tanan nagkinahanglag taastaas nga panahon.—Ezeq. 37:7-10, 14.

Ang karaang Israel nabihag sulod sa taastaas nga panahon. Nagsugod kana niadtong 740 B.C.E. dihang napukan ang 10 ka tribo nga amihanang gingharian ug daghan sa katawhan niini ang nabihag. Dayon, sa 607 B.C.E., ang Jerusalem gilumpag ug ang katawhan sa habagatang gingharian sa Juda gibihag usab. Ang maong pagkabihag natapos niadtong 537 B.C.E. dihang ang nahibiling mga Hudiyo mibalik aron sa pagtukod pag-usab sa templo ug pagpasig-uli sa putling pagsimba sa Jerusalem.

Gipakita niini nga mga detalye sa Kasulatan nga ang katawhan sa Diyos nabihag sa Dakong Babilonya sulod sa taastaas nga panahon, dili lang sa 1918 hangtod sa 1919. Sa maong yugto sa pagkabihag, ang simbolikong mga bunglayon motubo uban sa samag trigong “mga anak sa gingharian.” (Mat. 13:36-43) Nianang maong yugto, mas daghan ang mga apostata kay sa tinuod nga mga Kristohanon. Sa diwa, ang Kristohanong kongregasyon nabihag sa Dakong Babilonya. Ang maong pagkabihag nagsugod niadtong ikaduhang siglo C.E. ug nagpadayon hangtod nahinloan ang espirituwal nga templo sa panahon sa kataposan.—Buh. 20:29, 30; 2 Tes. 2:3, 6; 1 Juan 2:18, 19.

Sulod nianang taastaas nga panahon sa espirituwal nga pagkabihag, ang mga klero ug mga lider sa politika nagdili sa paggamit sa Pulong sa Diyos kay gusto nila nga padayong kontrolahon ang mga tawo. Dihay higayon nga giisip nga krimen ang pagbasa sa Bibliya sa pinulongan nga masabtan sa mga tawo. Ang pipila nga mibasa sa Bibliya gisunog pa gani diha sa estaka. Kadtong misupak sa gitudlo sa klero gisilotan, sa ingon napugngan ang bisan unsang paningkamot nga mapakaylap ang kahayag sa kamatuoran.

Komosta ang tagna bahin sa kapasig-ulian? Kanus-a ug sa unsang paagi kana nahitabo? Ang espirituwal nga kapasig-ulian anam-anam nga nahitabo. Inubanan kinig “kinagilkil” sulod sa pipila ka siglo  una pa ang panahon sa kataposan. Bisag kaylap ang bakak nga relihiyosong mga pagtulon-an niadtong panahona, dihay pipila ka sinserong mga tawo nga mibarog dapig sa matuod nga pagsimba kutob sa ilang maarangan. Ang pipila kanila naningkamot nga mahubad ang Bibliya sa mga pinulongan nga masabtan sa mga tawo. Ang uban nagmantala sa mga kamatuoran nga ilang nakat-onan sa Pulong sa Diyos.

Dayon, sa ulahing bahin sa katuigan sa 1800, si Charles Taze Russell ug ang iyang mga kauban naningkamot sa pagpasig-uli sa mga kamatuoran sa Bibliya. Sama rag naundan na ang simbolikong mga bukog ug diha nay panit nga misugod pagtabon niini. Ang Zion’s Watch Tower ug ang ubang publikasyon nakatabang sa sinserong mga tawo nga makakat-on sa kamatuoran. Ngadtongadto, ang “Photo-Drama of Creation” niadtong 1914 ug ang librong The Finished Mystery niadtong 1917 nagpalig-on usab sa katawhan sa Diyos. Sa kataposan, niadtong 1919, ang katawhan sa Diyos nabuhi pag-usab sa espirituwal nga diwa ug gipahiluna sa ilang bag-ong espirituwal nga yuta. Sukad niadto, kining nahibiling mga dinihogan giduyogan niadtong may yutan-ong paglaom, ug sila nahimong “usa ka dako uyamot nga panon sa kasundalohan.”—Ezeq. 37:10; Zac. 8:20-23. *

Klarong gipakita niini nga mga ebidensiya nga ang katawhan sa Diyos nabihag sa Dakong Babilonya dihang mikaylap ang apostasya sa ikaduhang siglo C.E. Kadto maoy mangiob nga yugto sa panahon, susama sa nasinatian sa karaang mga Israelinhon dihang sila gibihag. Hinunoa, malipayon gayod kita nga human makasinati ang katawhan sa Diyos ug espirituwal nga pagkabihag sulod sa daghang siglo, kita nagkinabuhi karon sa panahon diin “ang mga may hait nga salabotan mosidlak” ug “daghan ang maghinlo sa ilang kaugalingon” ug “mahimong dalisay.”—Dan. 12:3, 10.

Wala ta makaseguro kon si Jesus aktuwal bang mibarog sa templo o gihimo niya kana diha lang sa panan-awon. Usahay, hisgotan sa atong mga publikasyon kanang duha ka posibilidad.

Tagda una kon unsay giingon sa Bibliya. Sa iyang asoy sa Ebanghelyo bahin niini, si apostol Mateo giinspirar sa pagsulat: “Unya gidala siya [si Jesus] sa Yawa ngadto sa balaang siyudad, ug iyang gipahimutang siya sa ibabawng bahin sa paril sa templo.” (Mat. 4:5) Ang susamang asoy ni Lucas nag-ingon: “Karon iyang gidala siya ngadto sa Jerusalem ug gipahimutang siya sa ibabawng bahin sa paril sa templo.”—Luc. 4:9.

Sa una, ang atong mga publikasyon nag-ingon nga posibleng dili kini literal nga nahitabo. Pananglitan, sa gula sa Marso 1, 1961, ang The Watchtower nagpatin-aw nga dili makataronganong literalon ug sabot ang tanang panghitabo sa pagtental kang Jesus sa kamingawan. Kini nag-ingon nga walay bukid nga gikan niana makita “ang tanang gingharian sa kalibotan ug ang ilang himaya.” Matod niini, makataronganon ang paghinapos nga dili literal ang pagdala ni Satanas kang Jesus “ngadto sa balaang siyudad” ug ang pagpahimutang kaniya “sa ibabawng bahin sa paril sa templo.” Dili kuno kana kinahanglanon aron mahimong tinuod ang pagsulay. Pero,  ang misunod nga mga gula niining magasina nag-ingon nga kon misugot pa si Jesus sa awhag ni Satanas, sama rag naghikog siya.

Ang uban nag-ingon nga, kay dili man Levihanon si Jesus, wala siyay katungod nga mobarog sa sangtuwaryo sa templo. Busa gihunahuna nga si Jesus lagmit ‘gidala ngadto’ sa templo pinaagig panan-awon. Susama kana sa nahitabo kasiglohan kanhi kang manalagnang Ezequiel.—Ezeq. 8:3, 7-10; 11:1, 24; 37:1, 2.

Apan, kon kini nga tentasyon nahitabo lamang sa panan-awon, motungha ang mosunod nga mga pangutana:

• Ang tentasyon ba tinuod o hinanduraw lang?

• Sa ubang higayon nga gitental ni Satanas si Jesus, iyang giingnan si Jesus nga himoong tinapay ang literal nga mga bato ug gusto niya nga si Jesus aktuwal nga mohimog buhat sa pagsimba kaniya. Busa posible kaha nga gusto sab ni Satanas nga si Jesus moambak gikan sa literal nga templo?

Sa laing bahin, kon si Jesus literal nga mibarog sa ibabawng bahin sa paril sa templo, motungha ang laing mga pangutana:

• Gilapas ba ni Jesus ang Balaod pinaagi sa pagbarog ibabaw sa sangtuwaryo?

• Sa unsang paagi nakaabot si Jesus sa Jerusalem gikan sa kamingawan?

Ang dugang pagpanukiduki makatabang nato nga makita ang pipila ka posibilidad nga mahimong magtubag niining ulahing duha ka pangutana.

Una, si Propesor D. A. Carson nag-ingon nga ang Gregong pulong hi·e·ron’, nga gihubad ug “templo” nianang duha ka asoy, “lagmit nagtumong sa tanang tinukod diha sa templo, dili sa sangtuwaryo mismo.” Busa lagmit nga si Jesus wala magtindog sa ibabawng bahin sa sangtuwaryo. Pananglitan, puwedeng mibarog siya sa habagatan-sidlakang bahin sa templo. Gikan didto paubos sa Walog sa Kidron, dunay giladmon nga 137 metros. Sa habagatan-sidlakang bahin, may tinukod nga dunay patag nga atop ug may barandilya. Kini ang kinahabogang dapit sa templo. Ang karaang historyano nga si Josephus miingon nga kon ang usa ka tawo motindog didto ug motan-aw sa ubos, siya “malipong” tungod sa kahabog niini. Bisag dili Levihanon, si Jesus puwedeng mobarog nianang dapita, ug walay mosupak niana.

Apan sa unsang paagi nakaabot si Jesus sa templo gikan sa kamingawan? Aw, wala ta makaseguro kon sa unsang paagi. Wala isulti sa Bibliya kon unsa ka dugay ang pagtental kang Jesus o kon asang dapita sa kamingawan siya nahimutang. Busa posible nga si Jesus naglakaw paingon sa Jerusalem, bisan pag dangtan tingali kinig pipila ka panahon. Ang asoy wala mag-ingon nga si Jesus nagpabilin sa kamingawan hangtod natapos ang mga pagtental kaniya. Hinunoa, kini nag-ingon nga siya gidala ngadto sa Jerusalem.

Apan komosta ang tentasyon diin gipakita kang Jesus “ang tanang gingharian sa kalibotan”? Dayag nga dili literal nga nakita niya ang tanang gingharian; walay literal nga bukid diin makita kanang tanan. Busa lagmit gipakita kana ni Satanas kang Jesus pinaagig panan-awon, sa samang paagi nga ang prodyektor ug eskrin magamit aron ipakita kanato ang mga hulagway sa lainlaing dapit sa yuta. Apan bisag panan-awon ra tingali kadto, ang gipahimo kang Jesus nga “buhat sa pagsimba” maoy literal, dili hinanduraw. (Mat. 4:8, 9) Busa mahimong ikaingon nga ang pag-ambak gikan sa ibabawng bahin sa paril sa templo naglangkit ug aktuwal nga buhat nga may tinuod nga resulta, nga makadugang sa pagkaseryoso sa maong tentasyon kay sa kon kadto panan-awon lang.

Sumala sa gihisgotan sa sinugdan, wala ta makaseguro niining butanga. Busa, posible nga si Jesus aktuwal nga miadto sa Jerusalem ug mibarog sa ibabawng bahin sa paril sa templo. Apan usa ka butang ang segurado: Tinuod kini nga mga tentasyon ug gisuklan kini ni Jesus.