May pipila ka butang nga angayng konsiderahon. Ang mga Kristohanon kinahanglang magmatinud-anon. Responsabilidad nila ang pagsunod sa balaod sa nasod kon dili kini supak sa balaod ni Jehova. (Mat. 22:21; Roma 13:1, 2; Heb. 13:18) Sila maningkamot usab sa pagtahod sa lokal nga kostumbre ug pagbati sa mga tawo ug sa ‘paghigugma sa ilang silingan sama sa ilang kaugalingon.’ (Mat. 22:39; Roma 12:17, 18; 1 Tes. 4:11, 12) Ang pagpadapat sa maong mga prinsipyo lagmit makaapektar sa panglantaw sa mga Kristohanon sa lainlaing bahin sa kalibotan maylabot sa paghatag ug mga pahalipay ug tip.

Sa daghang dapit, ang usa ka molupyo dili obligadong mohatag ug bisan unsa ngadto sa mga empleyado sa gobyerno puli sa serbisyo nga may katungod siya sa pagdawat. Kini nga mga empleyado gisuweldohan sa gobyerno alang sa ilang serbisyo, ug sila dili mangayo ni magdahom nga makadawat ug bisan unsa gawas sa ilang regular nga suweldo. Sa daghang nasod, ilegal para sa mga empleyado sa gobyerno ang pagpangayo o pagdawat ug bisan unsa nga may kantidad puli sa ilang opisyal nga serbisyo, bisan pag himoon nila ang serbisyo sa legal nga paagi. Kana nga pahalipay pagaisipong hiphip, bisan pag dili kana makaapekto sa resulta sa ilang serbisyo. Niini nga kahimtang, dili na kinahanglang ipangutana kon angay bang mohatag ang usa ka Kristohanon ug mga pahalipay o tip sa mga empleyado sa gobyerno. Klaro nga dili angay ang maong mga pahalipay.

Pero, sa mga nasod nga walay ingon niana nga mga balaod o dunay balaod pero wala kaayo ipatuman, ang mga empleyado sa gobyerno wala mag-isip nga sayop ang pagdawat ug mga pahalipay o tip. Sa pipila ka nasod, gipahimuslan sa mga opisyales sa gobyerno ang ilang posisyon aron mangilkil ug kuwarta o mangayog pabor sa mga tawo nga angay unta nilang hatagag serbisyo, ug dili gyod sila molihok kon dili sila hatagag pahalipay. Busa mangayog tip ang mga opisyales nga tigkasal, tigdawat ug income tax, tig-isyu ug permit sa pagtukod, ug uban pa. Kon walay tip, lisodlisoron sa mga opisyales ang mga tawo o himoon pa ganing imposible alang nila ang pagkuha sa serbisyo nga may katungod silang madawat. Gibalita pa gani nga diha sa usa ka nasod,  ang mga bombero nga moresponde dili mopatay sa kalayo kon dili sila makadawat ug dakodakong tip.

Sa mga nasod diin komon kini nga mga binuhatan, ang pipila mibati nga imposible gayod nga dili mohatag ug tip. Sa maong mga kahimtang, mahimong isipon sa usa ka Kristohanon ang tip ingong dugang bayronon nga kinahanglan niyang bayran aron makuha ang legal nga serbisyo. Pero sa mga lugar nga komon ang korapsiyon, ang usa ka Kristohanon angayng magbantay aron dili mohanap ang iyang panglantaw sa kon unsay dalawaton ug dili dalawaton sa Diyos. Lahi gayod ang paghatag ug tip aron makuha ang serbisyo nga may katungod ka sa pagdawat kon itandi sa pagpangayog ilegal nga pabor. Tungod sa kakaylap sa korapsiyon, ang pipila mohatag ug tip sa usa ka opisyales puli sa serbisyo nga wala silay katungod sa pagdawat o kaha mohatag ug “tip” sa usa ka polis o inspektor aron makalikay sa nahiangayng multa. Siyempre, sayop gayod nga himoong korap si bisan kinsa pinaagi sa paghatag ug “pahalipay,” sama ra nga sayop usab nga mahimong korap pinaagi sa pagdawat sa maong “pahalipay.” Bisan asa niini makatuis sa hustisya.—Ex. 23:8; Deut. 16:19; Prov. 17:23.

Base sa ilang konsensiya nga nabansay sa Bibliya, ang kadaghanang hamtong nga mga Kristohanon dili mohatag ug tip nga gipangayo sa mga opisyales. Gibati nila nga sa pagbuhat niana, ilang gikonsentir ang korapsiyon. Busa, dili gyod sila mohatag ug bisan unsang pahalipay.

Giila sa hamtong nga mga Kristohanon nga ang paghatag ug pahalipay aron makakuhag ilegal nga pabor puwedeng mahimong katumbas sa paghiphip. Apan tungod sa lokal nga mga kahimtang ug sa gihukom sa ilang konsensiya, ang uban mohatag tingalig gamayng regalo agig apresasyon aron madawat ang legal nga serbisyo o malikayan ang dili makataronganong kalangan. Sa ubang kahimtang, human makadawat ug libreng medikal nga serbisyo sa usa ka publikong ospital, ang pipila ka Kristohanon naghatag ug pahalipay sa mga doktor ug nars agig pasalamat. Gibati nila nga mas maayo ang paghimo niini human nila madawat ang serbisyo imbes una nila kini madawat, aron dili kini masaypan ingong hiphip o paghangyog espesyal nga pagtagad.

Dili nato mahisgotan dinhi ang tanang posibleng situwasyon sa matag lugar. Busa bisan unsa pay lokal nga kahimtang, dihang modesisyon kon unsay himoon, ang mga Kristohanon angayng maningkamot sa pagbatog hinlong konsensiya. (Roma 14:1-6) Angay nilang likayan ang sayop nga mga buhat. (Roma 13:1-7) Sila kinahanglang molikay sa bisan unsang binuhatan nga makapasipala sa ngalan ni Jehova o makapandol sa uban. (Mat. 6:9; 1 Cor. 10:32) Ug ang ilang mga desisyon angayng magpakita sa ilang gugma sa isigkatawo.—Mar. 12:31.

Sa Lucas kapitulo 15, atong mabasa ang makapatandog nga ilustrasyon ni Jesus bahin sa usa ka tawo nga may 100 ka karnero. Dihang nawala ang usa ka karnero, gibiyaan sa tawo ang 99 diha sa kamingawan ug nangita sa nawalang karnero ‘hangtod nakaplagan niya kini.’ Si Jesus nagpadayon: ‘Sa nakaplagan na niya kini gipas-an niya kini sa iyang mga abaga ug nagmaya. Ug sa nakapauli na siya gitawag niya sa tingob ang iyang mga higala ug ang iyang mga silingan, ug giingnan sila, “Magmaya kamo uban kanako, tungod kay nakaplagan ko ang akong karnero nga nawala.”’ Ingong konklusyon, si Jesus miingon: “Ako magasulti kaninyo nga sa ingon adunay labaw nga kalipay sa langit tungod sa usa ka makasasala nga maghinulsol kay sa kasiyamag-siyam nga mga matarong nga wala magkinahanglan sa paghinulsol.”—Luc. 15:4-7.

Gipakita sa konteksto nga gisulti kini ni Jesus aron tul-iron ang sayop nga panghunahuna sa mga eskriba ug Pariseo, kinsa nagsaway kaniya tungod sa iyang pagpakig-uban sa mga maniningil ug buhis ug sa mga makasasala. (Luc. 15:1-3) Miingon si Jesus nga dunay kalipay sa langit dihang maghinulsol ang usa ka makasasala. Makapangutana ta, ‘Kon dunay kalipay sa langit, dili ba angay usab nga may kalipay sa yuta dihang ang usa ka makasasala maghinulsol, mobalik, ug magtul-id sa mga alagianan sa iyang tiil?’—Heb. 12:13.

Dihang may mapasig-uli sa kongregasyon, kita may katarongang malipay. Kinahanglan nga padayong huptan sa maong tawo ang iyang integridad sa Diyos, pero kay napasig-uli na siya, nagpasabot kana nga siya naghinulsol na, ug kita nalipay niana. Busa, mahimong matukmod ta sa pagpalakpak sa matinahorong paagi dihang ipahibalo sa mga ansiyano ang pagpasig-uli.

Sa panahon ni Jesus, nagtuo ang pipila nga nagpuyo sa Jerusalem nga makaayog sakit ang linaw sa Bethzatha kon “matugaw” ang tubig niini. (Juan 5:1-7) Ingong resulta, ang mga tawo nga gustong maulian magtapok sa maong dapit.

Ang linaw sa Bethzatha giisip ingong seremonyal nga kaligoanan sa mga Hudiyo. Ang tubig sa linaw naggikan sa pondohanag tubig nga anaa sa tapad niini. Ang pagsusi sa maong lugar nagpakita nga may dam tali sa linaw ug sa pondohanag tubig. Diha sa dam, may ali nga puwedeng ablihan aron ang tubig moagos gikan sa pondohanan paingon sa ilalom sa kaligoanan. Kon ablihan kana, ang pagbul-og sa tubig seguradong makapatugaw sa linaw.

Makapainteres nga ang Juan 5:4, nga nag-ingon nga gitugaw sa manulonda ang tubig, dili makita diha sa tinamod nga karaang Gregong mga manuskrito, sama sa Codex Sinaiticus niadtong ikaupat nga siglo. Apan, didto sa Bethzatha, giayo ni Jesus ang tawo nga 38 ka tuig nang nasakit. Naayo ang tawo bisag wala gani siya moubog sa linaw.