Mga Inahang May AIDS Nag-atubang ug Usa ka Gumonhap

SI Cynthia, * usa ka babayeng nagpuyo sa West Indies, kinahanglang magpili tali sa pagpasuso o pagbeberon sa iyang bag-ong nahimugso nga anak babaye. Morag simple lang ang desisyon. Kon buot sabton, sulod sa mga dekada ang mga eksperto bahin sa maayong panglawas nagpasiugda sa gatas sa inahan ingong “ang kinamaayohang makapahimsog nga pagkaon” alang sa mga masuso. Gawas pa, ang mga masusong gibeberon diha sa kabos nga mga komunidad maoy 15 ka beses nga mas lagmit mamatay gumikan sa kalibang kay niadtong gipasuso. Sa pagkatinuod, ang United Nations Children’s Fund (UNICEF) nagtaho nga mga 4,000 ka bata ang mamatay kada adlaw ingong resulta sa mga kapeligrohang nalangkit sa mga kapuli sa gatas sa inahan.

Bisan pa niana, sa kahimtang ni Cynthia, ang desisyon bahin sa pagpasuso naglangkit sa bug-os gayod nga kapeligrohan. Ang iyang bana nakatakod kaniya sa human immunodeficiency virus (HIV), nga magpahinabo sa AIDS. Human sa pagpanganak, nasayran ni Cynthia nga ang bata sa usa ka inahang positibo sa HIV adunay 1-sa-7 nga purohang matakdan pinaagi sa gatas sa inahan. * Busa, kinahanglang himoon niya ang usa ka masakit nga pagpili: iladlad ang iyang masuso sa mga risgo sa pagpasuso o ipailalom kini sa mga kapeligrohan sa pagbeberon.

Sa mga bahin sa kalibotan diin ang epidemya sa AIDS grabeng mihugpa, 2 o 3 sa matag 10 ka mabdos nga mga babaye maoy positibo sa HIV. Sa usa ka nasod, kapig katunga sa tanang mabdos nga mga babayeng gisusi natakdan. “Tungod niining makapakurat nga mga numero,” taho sa UN Radio, “ang mga siyentipiko nagtrabaho nga paspas kaayo aron pagkaplag ug usa ka tambal.” Ingong sanong sa maong hulga, unom ka organisasyon sa UN nagtingob sa ilang kasinatian, mga paningkamot, ug kahinguhaan aron maporma ang Joint United Nations Programme on HIV/AIDS, nga nailhang UNAIDS. * Apan ang nadiskobrehan sa UNAIDS mao nga ang solusyon sa gumonhap sa AIDS dili yano kaayo.

Komplikadong mga Kababagan Nagpugong sa Usa ka Yanong Solusyon

Sumala ni Edith White, usa ka espesyalista sa pagpasuso ug inahan-ngadto-sa-anak nga pagpasa sa HIV, ang mga trabahante labot sa panglawas nagatambag sa mga babayeng positibo sa HIV sa industriyalisadong kanasoran nga dili magpasuso sa ilang mga masuso, sanglit kini halos magdoble sa risgo nga matakdan ang bata. Ang paggamit ug komersiyal nga mga gatas para  sa bata daw makataronganong kapilian. Apan diha sa kabos nga mga nasod​—diin ang mithianong mga teoriya daling mapadaplin gumikan sa lisod nga mga kahimtang​—kining yanong solusyon lisod nga matuman.

Usa sa kababagan maoy sosyal nga babag. Sa kanasoran diin ang pagpasuso maoy naandan, ang mga babayeng magbeberon sa ilang mga bata basin mag-anunsiyo sa kamatuoran nga sila natakdan ug HIV. Ang usa ka babaye basin mahadlok nga siya basolon, biyaan, o dagmalan pa sa dihang mahibaloan ang iyang kahimtang. Ang pipila ka babaye sa maong kahimtang mobati nga sila walay kapaingnan gawas ang pagpasuso sa ilang bata aron magpabiling tinago ang ilang positibo-sa-HIV nga kahimtang.

Adunay ubang kababagan usab. Pananglitan, tagda ang 20-anyos nga si Margaret. Siya, sama sa labing menos 95 porsiyento sa taga-banikang kababayen-an sa Uganda, wala pa gayod masusi kon may HIV ba. Apan si Margaret may katarongan nga mabalaka. Ang una niyang anak namatay, ug ang iyang ikaduha luyahon ug masakiton. Si Margaret nagapasuso sa iyang ikatulong anak kapulo sa usa ka adlaw, bisan pa sa kamatuoran nga basin siya adunay HIV. “Dili gayod ako makaarang sa pagpabeberon sa akong bata,” matod niya. Nganong dili man? Ang gasto sa pagpasuso sa usa ka bata sa komersiyal nga gatas para sa bata, matod ni Margaret, maoy usag tunga ka pilo sa kantidad nga kinitaan sa usa ka pamilya sa iyang balangay sa tibuok tuig. Bisan kon ang gatas para sa bata mabatonang libre, anaa gihapon ang suliran sa pagpangitag hinlong tubig aron paghimo sa gatas para sa bata nga dili-peligrosong pagkaon. *

Pipila sa maong mga kababagan mahimong makunhoran kon ang mga inahang natakdan ug HIV tagan-an ug tukmang sanitasyon, igong mga gidaghanon sa mga kapuli sa gatas sa inahan, ug kakuhaan sa dili-peligrosong tubig. Mahal? Tingali. Bisan pa niana, katingalahan, ang paghimo sa maong mga tagana daw labawng nagdepende sa pagtino sa mga prioridad inay sa pagkaplag ug mga pondong salapi. Sa tinuoray, ang UN nagtaho nga ang pipila sa labing kabos nga mga nasod sa kalibotan nagagugol ug halos doble diha sa militaryo kay sa panglawas ug edukasyon.

Komosta ang Kontra-AIDS nga mga Droga?

Ang mga siyentipiko sa UN nagtaho nga ang usa ka yano ug baratohong droga nga gitawag ug AZT makapakunhod ug dako sa inahan-ngadto-sa-bata nga pagpasa sa HIV. Sa tabang sa UNAIDS, ang gasto sa maong tambal gius-osan ngadto sa $50. Dugang pa, ang mga tigdukiduki sa AIDS nagpahibalo sa Hulyo sa 1999 nga ang pagtambal sa mga inahang positibo sa HIV ug ilang mga bag-ong nahimugsong mga bata pinaagi sa mobili lang ug $3 nga drogang nevirapine daw labi pang epektibo kay sa AZT sa pagsanta sa pagkapasa sa HIV. Ang mga eksperto sa panglawas nag-ingon nga ang nevirapine makasanta sa abot ug 400,000 ka bag-ong nahimugsong mga bata kada tuig sa pagsugod sa ilang kinabuhi nga natakdan sa HIV.

Bisan pa niana, ang pipila nagsaway sa maong mga pagtambal nga gamiton ang droga, kay nangangkon nga sanglit kini makapugong lamang sa pagpasa sa HIV gikan sa inahan ngadto sa masuso, ang inahan sa kadugayan mamatay sa AIDS ug magbiya sa bata nga nailo. Ang UN mitubag nga ang makapaguol nga kapilian mao nga pasagdang ang mga masuso matakdan sa HIV, sa ingon magsentensiya niining walay-sala nga mga biktima ngadto sa hinayhinay ug makapasubo nga kamatayon. Nagpatuo usab sila nga ang mga inahang natakdan sa HIV basin mabuhi pa sa daghang tuig. Tagda si Cynthia, nga gihisgotan ganina. Iyang nasayrang siya may HIV niadtong 1985, sa dihang ang iyang bata nahimugso, apan siya nasakit lamang walo ka tuig sa ulahi. Ug bisan pag ang iyang masuso may HIV sa pagkatawo, sa edad nga dos anyos ang bata nalibre na niini.

Ang makapahupay nga pasalig sa Bibliya mao nga ang dili-peligroso nga kalikopan ug ang malungtarong solusyon sa mga hampak sama sa AIDS haduol na. (Pinadayag 21:​1-4) Si Jehova nga Diyos nagsaad sa usa ka bag-ong kalibotan diin “walay molupyo ang moingon: ‘Ako masakiton.’” (Isaias 33:24) Gusto sa mga Saksi ni Jehova nga suginlan ka bahin niining malungtarong solusyon. Alang sa dugang nga impormasyon, palihog kontaka ang mga magpapatik niining magasina o ang mga Saksi ni Jehova diha sa inyong komunidad.

[Mga footnote]

[Picture Credit Line sa panid 20]

WHO/E. Hooper