Ang Hunahuna sa Bibliya

Timbang nga Hunahuna Bahin sa Popular nga mga Kostumbre

“WALAY USA KA BATASAN ANG POSIBLENG WALA SAWAYA SA USA KA PANAHON UG DAPIT, UG NGA SA LAING PANAHON UG DAPIT GIPATUMAN INGONG USA KA KATUNGDANAN.”

PINAAGI sa maong pahayag, ang Irlandes nga historyanong si William Lecky nagsuma sa mabalhinong kinaiya sa mga tawo. Ang iyang mga komento ikapadapat usab ngadto sa mga kostumbre ug mga tradisyon latas sa kapanahonan. Sa pagkatinuod, daghang batasan nga sa nangagi giisip nga usa ka kinahanglanong bahin sa adlaw-adlawng kinabuhi gisaway sa ulahing kapanahonan. Dili kini katingad-an, kay sumala sa giingon sa Kristohanong apostol Pablo, “ang talan-awon niining kalibotana nagakausab.”​—1 Corinto 7:31.

Oo, ang tawhanong katilingban kanunay nga nagakausab. Kini sagad gibanaag sa dagkong kabalhinan sa mga tinamdan ug katilingbanong mga batasan. Ang mga Kristohanon maoy “dili bahin sa kalibotan”​—nga mao, sila nagpabiling bulag gikan sa tawhanong katilingban nga nahibulag sa Diyos. Bisan pa niana, ang Bibliya nagaila nga ang mga Kristohanon “anaa sa kalibotan,” ug kini wala magsugo nga sila mahimong tigpalain. Busa, ang timbang nga hunahuna bahin sa mga kostumbre hinungdanon.​—Juan 17:​11, 14-16; 2 Corinto 6:​14-17; Efeso 4:​17-19; 2 Pedro 2:20.

Unsa ba ang mga Kostumbre?

Ang mga kostumbre maoy mga batasan nga mapadapat sa katilingbanong kinabuhi ug naandan sa usa ka linaing dapit o matang sa katawhan. Ang pipila ka kostumbre, sama sa pamatasan sa pagpangaon ug maayong panggawi, mahimong mitungha tungod sa panginahanglan nga makontrolar ang kagawian sa mga tawo diha sa ginurupong mga kalihokan, nga makapaarang nila nga makigbuylog sa may-kortesiya ug matinahuron-sa-usag-usa nga paagi. Sa maong mga kahimtang, ang sosyal nga mga kortesiya ikatandi sa lana, sa pagkaaging kana makapahapsay sa tawhanong mga relasyon.

Ang mga kostumbre naimpluwensiyahan ug dako sa relihiyon. Sa pagkatinuod, daghan ang naggikan sa karaang mga patuotuo ug dili-Biblikanhong relihiyosong mga ideya. Pananglitan, ang paghatag ug mga bulak ngadto sa mga nagbangotan mahimong naggikan sa relihiyosong patuotuo. * Dugang pa, ang kolor nga asul​—sagad ilangkit sa mga batang lalaki​—gihunahunang makaabog sa mga demonyo. Ang mek-ap sa mata nagsilbing panalipod kontra sa mangdaot nga tinan-awan, samtang ang lipstik gigamit aron dili madasig ang mga demonyo nga mosulod sa baba  sa usa ka babaye ug mademonyohan siya. Bisan ang usa ka batasan nga dili daotan sama sa pagtabon sa baba samtang manghuy-ab mahimong naggikan sa ideya nga ang kalag sa usa basin makaeskapo agi sa baba nga nabuka pag-ayo. Bisan pa niana, latas sa katuigan ang relihiyosong mga kalangkitan nahanaw, ug karong adlawa ang maong mga batasan ug mga kostumbre wala nay relihiyosong kahulogan.

Ang Pagatagdon sa mga Kristohanon

Sa dihang ang usa ka Kristohanon kinahanglang maghukom kon kaha mosunod o dili sa usa ka kostumbre, ang iyang pangunang pagatagdon mao gayod, Unsa ang hunahuna sa Diyos sumala sa gipahayag diha sa Bibliya? Sa nangagi ang Diyos nagsaway sa pipila ka batasan nga tingali gitugotan ra diha sa pipila ka komunidad. Kini sila naglakip sa paghalad ug bata, sayop nga paggamit sa dugo, ug lainlaing seksuwal nga mga batasan. (Levitico 17:​13, 14; 18:​1-30; Deuteronomio 18:10) Sa susama, ang pipila ka kostumbre nga kasagaran karong adlawa tin-awng dili uyon sa mga prinsipyo sa Bibliya. Nalakip niini nila mao ang dili-Biblikanhong mga tradisyon nga nalangkit sa relihiyosong mga pangilin sama sa Pasko ug Easter o sa matuotuohong mga batasan nga nalangkit sa espiritismo.

Apan unsa na man ang mga batasan nga tingali sa nangagi nalangkit sa kaduhaduhaang mga batasan apan karong adlawa giisip sa panguna nga maayong panggawi sa katilingban? Pananglitan, daghang popular nga mga kostumbre sa kasal​—lakip ang pagsul-otay sa mga singsing ug ang paghungitay sa keyk​—tingali pagano ug sinugdanan. Nagpasabot ba nga ang mga Kristohanon gidid-an sa pagsunod sa maong mga kostumbre? Gikinahanglan ba nga ang mga Kristohanon makutihong magsusi sa matag kostumbre sa komunidad aron tan-awon kon sa usa ka dapit kaha o sa usa ka panahon kini may negatibong mga kahulogan?

Si Pablo nagpunting nga “kon asa gani ang espiritu ni Jehova, adunay kagawasan.” (2 Corinto 3:​17; Santiago 1:25) Buot sa Diyos nga atong gamiton ang maong kagawasan, dili ingong panghaylo alang sa mahakogong mga pangandoy, kondili aron bansayon ang atong mga gahom sa pagsabot aron mailhan ang matarong gikan sa daotan. (Galacia 5:​13; Hebreohanon 5:​14; 1 Pedro 2:16) Busa, sa usa ka butang diin walay tin-awng paglapas sa mga prinsipyo sa Bibliya, ang mga Saksi ni Jehova dili magmugnag estriktong lagda. Hinunoa, ang matag Kristohanon kinahanglang magtulotimbang sa mga kahimtang nga iyang giatubang ug himoon ang personal nga desisyon.

Tinguhaa ang Kaayohan sa Lain

Nagpasabot ba kini nga angay kanunay ang pag-apil sa usa ka kostumbre basta dili kini direktang naglapas sa mga pagtulon-an sa Bibliya? Dili. (Galacia 5:13) Si Pablo nagpaila nga ang usa ka Kristohanon angayng magtinguha dili lang sa iyang kaugalingong kaayohan ‘kondili ang iya sa kadaghanan.’ Angay niyang ‘himoon ang tanang butang alang sa kahimayaan sa Diyos’ ug dili mahimong hinungdan sa pagkapandol. (1 Corinto 10:​31-33) Busa ang usa ka tawong matinguhaon sa pag-uyon sa Diyos buot mangutana sa iyang kaugalingon: ‘Unsay pag-isip sa uban niining kostumbreha? Ang komunidad naglangkit ba sa bisan unsang dili-maayong kahulogan niini? Ang ako bang pag-apil magpasabot nga ako uyon sa mga batasan o mga ideya nga dili makapahimuot sa Diyos?’​—1 Corinto 9:​19, 23; 10:​23, 24.

Bisan pag sa katibuk-an dili makadaot, ang pipila ka kostumbre basin ginatuman sa lokal nga dapit sa mga paaging supak sa mga prinsipyo sa Bibliya. Pananglitan, sa espesipikong mga okasyon ang paghatag ug mga bulak basin makabatog linaing kahulogan nga supak sa mga pagtulon-an sa Bibliya. Busa, unsay angayng pangunang tagdon sa usa ka Kristohanon? Bisan pag aduna tingaliy katarongan nga susihon ang sinugdanan sa usa ka linaing kostumbre, sa pipila ka kahimtang mas hinungdanon ang pagtagad kon unsa ang kahulogan sa kostumbre alang sa katawhan sa maong panahon ug sa dapit nga ginapuy-an karon sa usa. Kon ang usa ka kostumbre adunay dili-kasulatanhon o sa laing paagi negatibong mga kahulogan sulod sa usa ka linaing yugto sa tuig o ubos sa pipila ka kahimtang, ang mga Kristohanon tingali maalamong magahukom nga likayan kana sa maong panahon.

Si Pablo nag-ampo nga ang mga Kristohanon magpadayon sa pagpadagaya sa ilang gugma uban ang tukmang kahibalo ug bug-os nga pagsabot. Pinaagi sa paghupot ug timbang nga hunahuna bahin sa popular nga mga kostumbre, ang mga Kristohanon ‘magtino sa mas hinungdanong mga butang, aron nga [sila] mawalay-ikasaway ug dili makapandol sa uban.’ (Filipos 1:​9, 10) Sa samang panahon, ilang himoon nga ang ilang ‘pagkamakataronganon mailhan sa tanang tawo.’​—Filipos 4:5.

[Footnote]

[Mga hulagway sa panid 26]

Ang pipila ka karaang mga kostumbre, sama sa pagtabon sa baba samtang manghuy-ab ug paghatag ug mga bulak ngadto sa mga nagbangotan, nawad-an na sa ilang orihinal nga kahulogan