Pagpaniid sa Kalibotan

Napit-osan

“Mga katunga sa mga Canadiano nagreklamo nga nakaagom sila sa kasarangan ngadto sa grabeng kapit-os sa paningkamot nga mabalanse ang ilang trabaho ug panimalaynong kinabuhi,” taho sa Vancouver Sun. “Kana duha ka pilo sa gidaghanon sa miaging dekada.” Nganong miuswag? Usa ka surbi sa Conference Board sa Canada nagpadayag ug pagdaghan sa Canadianong mga trabahante nga tig-atiman sa mga membro sa pamilya. Mas daghan ang nanganak nga edaran na, ug sila kasagarang nag-atubang sa hagit “sa pag-atiman sa mga anak ug mga ginikanan sa samang panahon.” Bisan tuod 84 porsiyento sa gisurbi mibati gihapog katagbawan sa ilang mga trabaho, ang taho nag-ingon nga kon ang pagbalanse sa mga panginahanglan sa panimalay ug sa trabaho mahimong suliran, “kadaghanan moiban sa panahon alang sa personal nga panginahanglan, lakip sa panahon sa pagkatulog.” Ang Conference Board nag-ingon: “Ang kapit-os moresulta, ug ang panglawas madaot.”

Pagtudlog Pagtahod sa Awtoridad

“Ang mga ginikanan karon wala gayod kaayo magpatahod sa ilang awtoridad nga sa aktuwal gipaubos nato ang pagtamod-sa-kaugalingon sa atong mga anak,” taho sa The Toronto Star. “Ang pagkahibalo sa ilang limitasyon sa pagkatinuod makapukaw sa panginahanglan sa mga anak sa pagkahibalo kon unsay dahomon ug sa kasegurohan​—nga sa baylo motabang kanila nga mobatig mas taas nga pagtamod-sa-kaugalingon,” matod sa espesyalista sa panggawi nga si Ronald Morrish. “Ang mga anak nga walay kaamgohan sa mga lagda ug responsibilidad mao ang mobating wala kaayoy kasegurohan ug kompiyansa inigkadako na.” Midugang siya: “Nakaila kog mga 6-anyos nga magbuot kon kanus-a sila mangatulog. Nakaila kog mga 3-anyos kansang mga inahan nag-awhag kanila nga dili magpabadlong pinaagi sa pagsaysay kon unsay bation ni Mama niana.” Ang mga anak angayng makakat-on sa pagtuman sa mga lagda sa pamilya, ug sayop ang ideya nga sila sa kinaiyanhon mahimong dili na kaayo makigtambayayong samtang sila magdako, matod ni Morrish. “Gidahom nato nga pauswagon sa mga bata ang ilang akademikong kahibalo kada tuig. Busa nganong dili usab nato dahomong moarang-arang ang panggawi sa mga bata kada tuig?” misukna siya. “Kon dili nimo gamiton ang imong awtoridad nga ipapunit sa masuso ang dulaan, inigkatin-edyer niya dili siya mosunod sa curfew.”

Mga Rekording Alang sa Pagpangaon Diha sa Nataran sa Kamalig

Ang Canadianong mga siyentipiko nakadiskobre nga ang mga piso o nati sa binuhing mga hayop madasig sa pagkaon pinaagi sa pagpatokar kanila ug mga rekording, nagtaho ang New Scientist. “Among girekord ang tingog sa usa ka himungaan sa dihang makakita siyag ipatuktok sa iyang mga piso,” matod ni Luis Bate sa University of Prince Edward Island. Sa dihang ang mga rekording patokaron nga inabagan sa mga loudspeaker ug ibutang duol sa tuktokonon, ang mga piso motuktok bisan pag wala diha ang ilang inahan. Apan ang tingog kinahanglang eksakto. Matod ni Bate: “Sa dihang gipatokar namo ang tingog sa himungaan human mapusa ang mga itlog, nga sa akong paminaw susama sa tawag sa pagpatuktok, ang mga piso wala manglihok.” Ang tumong sa mga siyentipiko mao ang pagpadali sa pagtubo sa mga hayop, ug sa unang mga eksperimento ang mga piso mitubo ug hangtod sa 20 porsiyento nga mas kusog kay sa naandan sulod sa ilang unang tulo ka semana. Sa susamang mga eksperimento, ang mga piso sa pabo ug ang mga baktin madasig usab sa pagsigeg kaon.

Mga Reseta Alang sa Kapeligrohan

“Ang mga tambal nakakalas ug mas daghang kinabuhi sa Alemanya sa miaging tuig kay sa mga aksidente sa trapiko,” nagtaho ang mantalaan nga Stuttgarter Nachrichten. Gikataho, mga 25,000 ka tawo ang nangamatay sa 1998 gumikan sa sayop pagkaresetang mga tambal. Kini maoy tulo ka pilo ang gidaghanon kay sa nangamatay sa mga aksidente sa trapiko sa mao gihapong yugto. Ang pagtambal-sa-kaugalingon gikaingon nga ikaduha lamang nga hinungdan. Ang pangunang suliran morag ang kakulang sa impormasyon ug pagbansay taliwala sa mga doktor bahin sa mga tambal ug sa mga epekto niini. Ang parmakologo nga si Ingolf Cascorbi nag-ingon nga sumala sa usa ka banabana, “sa Alemanya matag tuig, 10,000 ka kamatayon ug 250,000 ka kaso sa mga tawong nag-antos gumikan sa grabeng mga segundaryong epekto ang malikayan kon bug-os nga gipahimuslan ang panukiduki ug pagbansay,” matod sa taho.

Sa susama, ang Pranses nga magasing Sciences et avenir nagtaho bahin sa di pa dugayng pagtuon sa Pransiya nga nagpadayag nga sa 150,000 ka reseta nga gihatag sa mga tawo nga lapas sa 70 anyos, mga 10,700 ang sayop o kaha dili epektibo. Duolan sa 1 sa 50 ang lagmit nga peligroso tungod sa posibleng mga reaksiyon sa ubang giresetang mga tambal o sa ubang mga risgo. Sa Pransiya ang mga tigulang migugol ug gibanabanang usa ka milyon ka adlaw kada tuig diha sa ospital ingong resulta sa negatibong mga reaksiyon sa tambal.