Pagpangulipon Karon—Ang Kataposan Niini Haduol Na!

“Ang kagawasan sa usa ka tawo maoy bililhong bahin sa tibuok-kalibotang kagawasan. Ikaw dili mahimong magdaot sa usa nga sa samang higayon dili magdaot sa lain.”—Victor Schoelcher, Pranses nga Magsusulat ug Politiko, 1848.

“UNSA ba kining daotang bahin sa tawo nga kanunayng nag-agak niya sa pagtamay, pagsakop ug pagdaot sa iyang isigkatawo?” nangutana ang mga editor sa The UNESCO Courier. “Ug ngano bang ang maong krimen batok sa katawhan nagpabiling wala masiloti bisan sukad sa pagsugod sa pagkabalaka sa katilingban bahin sa Tawhanong mga Katungod?”

Ang tubag komplikado. Ang kadalo mao ang hinungdan sa pagpahimulos sa baratong trabaho sa mga bata ug sa talagsaong kahimtang sa pagkaulipon tungod sa utang. Gipasangil sa kakabos ug sa kakulang sa edukasyon ang pagbaligya sa mga dalagita ngadto sa pagkapampam ug sa kaminyoong mauliponon. Ang relihiyosong mga sukdanan ug kultural nga mga pagtuo dakog bahin sa pagtungha sa rituwal nga pagpangulipon. Ug sa kaso sa mga lalaki nga moadto sa Bangkok o Manila sa pagpangitag linghod, walay-AIDS nga mga batang lalaki o mga batang babaye, ang motibo maoy bug-os seksuwal nga kahiwian ug imoralidad. Kining tanan maoy bahin sa usa ka kalibotan diin ang katawhan maoy “mahigugmaon sa kaugalingon, mga mahigugmaon sa salapi, . . . walay kinaiyanhong pagbati, . . . walay pagpugong-sa-kaugalingon, mabangis,” sa mga pulong pa ni apostol Pablo, usa ka estudyante sa balaod sa unang siglo. (2 Timoteo 3:​1-5) Kini bahin sa kalibotan diin “kanang baliko dili na matul-id, ug kanang kulang dili maihap,” sa paggamit sa mga pulong sa usa ka karaang estadista nga ginganlag Solomon.​—Ecclesiastes 1:15.

Kausaban sa Hunahuna

Nagkahulogan ba kini nga wala nay mahimo o himoon aron permanenteng taposon ang pagpangulipon​—ang naandang mga pagpadayag niini o ang mas bag-ong mga matang niini? Dili gayod!

Ang Office of the High Commissioner for Human Rights (OHCHR) sa HK nag-ingon nga ang pagpangulipon maoy “usa ka kahimtang sa kaisipan,” nga midugang: “Bisan pag papason, ang pagpangulipon magbilin ug mga timaan. Kini mahimong mopadayon ingong usa ka kahimtang sa hunahuna​—taliwala sa mga biktima niini ug sa ilang mga kaliwat ug taliwala sa mga manununod niadtong nagbatasan niini​—sa taas nga panahon human kini idili sa balaod.”

Busa usa ka paagi sa pagpapas sa pagpangulipon mao ang pagpahinabo sa kausaban sa hunahuna​—kausaban sa kasingkasing​—sa tibuok-kalibotang gilapdon.  Ug naglangkit kana sa kausaban sa edukasyon​—pagtudlo sa mga tawo sa paghigugma sa usag usa ug pagtahod sa dignidad. Nagkahulogan kini sa pagtabang sa mga tawo nga lukahon ang kadalo gikan sa ilang mga kasingkasing ug sundon ang hataas nga mga sukdanan sa moralidad. Kinsay makatagana sa maong edukasyon? Ang OHCHR nag-ingon nga “ang tanan kinahanglang motabang aron ipatungha ang usa ka kahikayan sa kalibotan nga dili na motugot sa dili-makitawhanong pagpahimulos.”

Tagda ang usa ka programa sa pagpanudlo nga gihimo sa tibuok kalibotan sa Kristohanong pundok sa mga Saksi ni Jehova. Kining programaha malamposong nakatudlo sa mga tawo nga may matinud-anong kasingkasing nga dili motugot o mokonsentir sa dili-makitawhanong pagpahimulos. Pinaagi niini, ang minilyong tawo diha sa kapig 230 ka nasod natudloan sa pagtratar sa tanan nilang isigkatawo uban ang dignidad. Nganong malamposon man kining programaha?

Tungod kay kini gipasukad man sa Bibliya, usa ka basahong dinasig sa Maglalalang sa tawo. Usa kini ka basahon nga nagtuboy sa tawhanong dignidad. Ang mga tawong natudloan sa Bibliya pinaagi sa programa sa pagpanudlo sa mga Saksi ni Jehova makakat-on nga ang atong Maglalalang, si Jehova, usa ka Diyos mismo nga may dignidad. (1 Cronicas 16:27) Siya naghatag ug dignidad sa tanan niyang linalang. Naglakip kini sa mga lalaki ug mga babaye, gikan sa tanang rasa, sosyal nga mga kahimtang, ug mga kahimtang sa panginabuhi.​—Tan-awa ang kahong “Tawhanong Kagawasan ug Dignidad​—Diin Gikan?”

Panag-angay ug Pagtahod sa Dignidad

Ang Bibliya nagtudlo nga ang Diyos ‘naghimo gikan sa usa ka tawo sa tanang nasod sa katawhan, aron magpuyo ibabaw sa tibuok nawong  sa yuta.’ (Buhat 17:26) Busa, walay usang makaangkon sa pagkalabaw ibabaw ni bisan kinsa sa iyang isigkatawo o katungod nga daogdaogon o pahimuslan ang uban. Ang mga tawo nga andam sa pagkat-on makaila sa kamatuoran nga “ang Diyos dili mapihigon, apan sa matag nasod ang tawo nga mahadlok kaniya ug magabuhat ug pagkamatarong dalawaton kaniya.” (Buhat 10:​34, 35) Sila makaamgo nga ang gugma sa Diyos masakopon sa tanan, sanglit ang pribilehiyo sa pagpakigsuod kaniya bukas alang sa tanang tawo. Ngani, ‘gihigugma pag-ayo sa Diyos ang kalibotan mao nga iyang gihatag ang iyang bugtong nga Anak, aron nga ang tanan nga magapasundayag ug pagtuo kaniya dili malaglag kundili makabaton ug kinabuhing walay-kataposan.’​—Juan 3:16.

Kining gibase-sa-Bibliya nga edukasyon adunay dakong epekto sa mga personalidad. Pinaagi niini ang mga kasingkasing ug mga hunahuna sa katawhan mahimong “bug-os nga bag-o.” (Efeso 4:​22-24, Today’s English Version) Kini magtukmod kanila sa pagtagad sa ilang isigkatawo uban ang dignidad ug pagtahod. Sila determinado nga ‘mobuhat ug maayo ngadto sa tanan.’ (Galacia 6:10) Walay usa nga mahimong matuod nga Kristohanon ug unya makigbahin sa dili-makitawhanong pagpahimulos ug pagdaogdaog kang bisan kinsa sa iyang isigkatawo. Ang mga Saksi ni Jehova malipay nga mahimong usa ka Kristohanong komunidad nga sama sa Kristohanong kongregasyon sa unang siglo, diin ‘walay Hudiyo ni Grego, ug walay ulipon ni tawong-gawasnon. Ang tanan usa ka persona nga nahiusa kang Kristo Jesus.’​—Galacia 3:28.

Kausaban sa Gobyerno

Ugaling, aron adunay permanenteng kataposan sa tanang matang sa pagpangulipon, gikinahanglan ang dakong kausaban sa tawhanong katilingban. Ang International Labor Organization nag-ingon nga sa pagtapos sa pagpahimulos sa tawo, kinahanglan “ang pag-usob sa kahimtang sa katilingban nga motugot ug mokonsentir” nianang mga buhata. Ang internasyonal nga mga aksiyon, internasyonal nga pakigtambayayong, ug pagkakomitido sa tibuok kalibotan nahilakip sa dugang nga mga sugyot nga gihimo sa maong ahensiya.

Makataronganon nga nagkinahanglan kini ug gahom nga makaarang sa makaylapong paggahom ibabaw sa atong planeta, usa ka gahom nga makapasalig sa kagawasan sa bisan diin. Si Boutros Boutros-Ghali, kanhing sekretaryo-heneral sa HK, miingon nga ang tinuod nga mga sulirang nagsakit sa atong planeta kinahanglang sulbaron sa “tibuok-yutang sukod.” Apan dili tanan ang nakatino gayod nga kini matuman. Ang nangaging kasinatian nagpakita nga daghang tawo nga anaa sa gahom maoy hakog kaayo ug mahunahunaon-sa-kaugalingon diha sa ilang intereses ug mga tumong aron makab-ot ang maong internasyonal nga pakigtambayayong.

Bisan pa niana, ang Bibliya​—ang basahon mismo nga nagtudlo sa minilyon sa pagtahod sa dignidad sa ilang isigkatawo​—nagpakita nga katuyoan sa Diyos nga matukod ang maong tibuok-kalibotang gobyerno. Diha sa Bibliya ikaw makakaplag ug daghang saad bahin sa usa ka bag-ong kalibotan sa pagkamatarong. (Isaias 65:17; 2 Pedro 3:13) Maoy katuyoan sa Diyos nga hinloan ang yuta gikan ni bisan kinsang wala mahigugma sa Diyos ug sa silingan. Gipadayag sa Diyos ang iyang katuyoan sa pagtukod ug usa ka tibuok-kalibotang gobyerno ibabaw sa katawhan aron magmando sa yuta diha sa pagkamatarong. Gisugo kita ni Jesus sa pag-ampo alang sa maong gobyerno diha sa kasagarang gitawag nga Pag-ampo sa Ginoo, o ang Amahan Namo.​—Mateo 6:​9, 10.

Ang pagpahimulos sa tawo ug tanang matang sa pagpangulipon mahanaw ubos sa pagmando sa maong gobyerno tungod kay si Kristo nga Hari magahari “pinaagi sa hustisya ug pinaagi sa pagkamatarong.” (Isaias 9:7) Ang mga dinaogdaog makabaton ug kagawasan ubos sa iyang matarong nga pagmando, kay ang Bibliya nag-ingon: “Iyang pagaluwason ang kabos nga nagatuaw alang sa tabang, ang sinakit usab ug ang bisan kinsa nga walay magtatabang. Siya maluoy sa timawa ug sa kabos, ug ang mga kalag sa mga kabos iyang pagaluwason. Gikan sa pagpanglupig ug sa kapintasan iyang tubson ang ilang kalag.”​—Salmo 72:​12-14.

Kon gipangandoy nimo nga makita ang pagkatapos sa pagpangulipon​—ang tanang matang sa pagpangulipon​—gidapit ka namo nga makakat-on ug dugang mahitungod sa katuyoan sa Diyos sa pagtukod niining makahatag-kagawasan nga tibuok-kalibotang gobyerno. Ang mga Saksi ni Jehova sa inyong dapit malipay nga motabang kanimo sa paghimo niini.

[Kahon/Hulagway sa panid 11]

TAWHANONG KAGAWASAN UG DIGNIDAD​—DIIN GIKAN?

Kitang tanan natawo nga may kinaiyanhong panginahanglan ug tinguha sa dignidad ug kagawasan. Si Kofi Annan, sekretaryo-heneral sa HK, nagpahayag sa mga pagbati sa bisan diin sa dihang siya nangutana: “Kinsay mahimong mosupak nga kitang tanan nagtinguhag mga kinabuhing nahigawas sa kahadlok, pagsakit ug pagkamapihigon? . . . Kanus-a ka ba makadungog ug usa ka gawasnong tingog nga nag-awhag nga wagtangon ang kagawasan? Diin ka makadungog nga ang usa ka ulipon nakiglantugi pabor sa pagpangulipon?”

Dili gayod bag-o ang maong mga ideya. Sa pagsalikway sa ideya nga ang pipila natawo aron mahimong mga ulipon, ang Romanong pilosopo sa unang siglo nga si Seneca, diha sa iyang Letters to Lucilius, misulat: “Palihog palandonga nga ang tawong imong gitawag nga imong ulipon natawo gikan sa samang binhi, nakabaton sa samang hayag nga kalangitan ibabaw niya, nagaginhawa nga sama nimo, nagkinabuhi nga sama nimo, mamatay nga sama nimo!”

Si Imam ʽAlī, nga gitahod ingong ikaupat nga caliph sunod kang Muhammad, miingon nga ang tanang tawo maoy “mga managsama diha sa pagkalalang.” Si Saʽdī, usa ka Persianong magbabalak sa ika-13ng siglo, mipahayag: “Ang mga anak ni Adan maoy mga sangkap sa usag usa ug sa paglalang kanila naggikan sa usa ka substansiya. Sa dihang sakiton sa kalibotan ang usa ka sangkap, ang ubang mga sangkap dili makapahulay.”

Ang dinasig sa Diyos nga talaan sa kasaysayan nga hikaplagan diha sa Bibliya nagpasiugda sa dignidad sa tanang tawo. Pananglitan, ang Genesis 1:27 nagbatbat sa paglalang sa tawo, nga nag-ingon: “Gilalang sa Diyos ang tawo sumala sa iyang larawan, sa larawan sa Diyos iyang gilalang siya; lalaki ug babaye iyang gilalang sila.” Ang atong Maglalalang maoy usa ka Diyos sa kagawasan. “Kon asa gani ang espiritu ni Jehova, adunay kagawasan,” matod ni apostol Pablo. (2 Corinto 3:17) Sa paglalang sa tawo diha sa iyang larawan ug kasamahan, si Jehova naghatag sa mga tawo ug usa ka sukod sa pagkamay-bili, pagtahod-sa-kaugalingon, ug dignidad. Pinaagi sa pagpagawas sa iyang kalalangan gikan sa “pagkaulipon sa kadunotan,” iyang tinoon usab nga ang katawhan magpahimulos sa maong kagawasan ug dignidad sa walay kataposan.​—Roma 8:21.

[Hulagway sa panid 9]

Ang tanan may katungod sa dignidad ug kagawasan

 [Mga hulagway sa panid 10]

ANG EDUKASYON BAHIN SA BIBLIYA NAGPASIUGDA SA PAGTAHOD SA DIGNIDAD SA TAWO UG NAGHATAG UG PAGLAOM ALANG SA UMAABOT NGA BAG-ONG KALIBOTAN

Usa ka pamilya nga nagtuon ug Bibliya sa Benin

Ang katahom niining Blue Nile nga busay sa Etiopia maghatag ug pasiunang hulagway sa usa ka paraisong napasig-uli