Mga Batan-on Nangutana . . .

Pagbaton ug mga Anak sa Gawas—Maghimo ba Kini sa Usa nga Tinuod nga Lalaki?

“Duna koy nailhang pipila [ka lalaki] nga moingong, ‘May anak kong babaye nga nagpuyo niining dapita ug anak nga lalaki nga nagpuyo nianang dapita,’ ug ang paagi sa ilang pagsulti niini, daw wala sila magpakabana.”​—Harold.

KADA tuig halos usa ka milyong tin-edyer nga mga babaye sa Tinipong Bansa ang momabdos. Ang kadaghanan sa mga bata nga ipanganak sa maong mga inahan maoy mga anak sa gawas. Niining tin-edyer nga mga inahan, 1 sa 4 ang manganak ug ikaduha sulod sa mosunod nga duha ka tuig. Matod pa sa magasing Atlantic Monthly: “Kon ang presenteng lakaw sa mga kahimtang magpadayon, wala nay katunga sa bug-os nga gidaghanon sa mga batang mangatawo karon ang padayong magpuyo uban sa ilang kaugalingong inahan ug amahan sa tibuok panahon sa pagkabata. Kadaghanang Amerikanong mga bata ang mogugol ug daghang tuig diha sa pamilyang dili-minyo ang inahan.”

Bisan pag ang Tinipong Bansa dunay mas taas nga sukod sa pagmabdos sa mga tin-edyer kon itandi sa ubang ugmad nga mga nasod, ang problema bahin sa mga anak sa gawas nag-apektar sa tibuok kalibotan. Sa pipila ka nasod sa Uropa, sama sa Inglaterra ug Pransiya, ang gidaghanon sa ingon nianang pagpanganak maoy susama nianang sa Tinipong Bansa. Sa pipila ka nasod sa Aprika ug Amerika del Sur, ang gidaghanon sa pagpanganak sa tin-edyer nga mga babaye maoy halos doble nianang sa Tinipong Bansa. Unsay hinungdan niini nga epidemya?

Mga Kahimtang nga Hinungdan sa Epidemya

Sa dakong sukod, kining kahimtanga nagbanaag sa pagkadaot sa moral sa “makuyaw nga mga panahon” nga atong gipuy-an. (2 Timoteo 3:​1-5) Sa di pa dugayng mga dekada misulbong ang gidaghanon sa nagdiborsiyo. Ang homoseksuwalidad ug ubang di-naandan nga mga estilo sa pagkinabuhi gisunod na sa kadaghanan. Ang mga batan-on nahimong puntirya sa nagdagsang nga propaganda sa palaumagian sa balita​—masugyoton nga musika ug mga music video, ngil-ad nga mga artikulo ug mga paanunsiyo sa mga magasin, mga salida sa TV ug pelikula nga naghimaya sa pagpakigsekso kang bisan kinsa nga gusto sa usa ka tawo. Ang sayon mabatonan nga mga pasilidad alang sa aborsiyon ug mga kontraseptibo nakadugang usab sa kaylap nga pagtuo sa mga batan-on nga ang pagpakigsekso walay mga sangpotanan. Usa ka dili-minyong amahan nag-ingon: “Gusto ko ug pagpakigsekso nga walay tulubagon.” “Ang pagpakigsekso maoy kalingawan,” matod sa lain.

Ang ingon niana nga mga tinamdan mahimong ilabinang kaylap taliwala sa kabos nga mga batan-on. Ang tigdukiduki nga si Elijah Anderson naghimog daghang interbiyo sa mga batan-on diha  sa sentro sa siyudad ug nag-ingon: “Alang sa daghang batan-ong mga lalaki, ang pagpakigsekso maoy usa ka hinungdanong simbolo sa kahimtang diha sa kaugalingong katilingban; ang pagpildi ug mga babaye mahimong garbo sa iyang pagkalalaki.” Sa pagkatinuod, giingnan sa usa ka di-minyong amahan ang Pagmata! nga ang gipilding mga babaye kasagarang giisip ingong “mga tropeyo nga ikadispley diha sa estante.” Unsay hinungdan sa maong way-pagbati nga tinamdan? Gipatin-aw ni Anderson nga sa daghang kaso ang labing importanteng mga tawo sa kinabuhi sa usa ka batan-on diha sa sentro sa siyudad “mao ang mga membro sa iyang barkada. Sila mao ang maghimog sukdanan sa iyang panggawi, ug importante para niya nga mopahiuyon sa maong mga sukdanan.”

Busa namatikdan ni Anderson nga alang sa daghang batan-ong kalalakin-an, ang pagpildi ug mga babaye maoy usa lamang ka estratehiya, “ang tumong niini mao nga binuangan ang laing tawo, ilabina ang batan-ong babaye.” Siya midugang nga “ang estratehiya naglakip sa paagi sa pagpresentar sa lalaki sa iyang kaugalingon, lakip sa iyang besti, pamostura, hitsura, abilidad sa pagsayaw, ug pagpakig-estorya.” Daghang batan-ong lalaki ang eksperto kaayo sa pagpalampos niining maong “estratehiya.” Apan si Anderson nag-ingon: “Sa dihang momabdos ang babaye, ang lalaki mokiling sa pagpalayo kaniya.”​—Young Unwed Fathers​—Changing Roles and Emerging Policies, nga giedit ni Robert Lerman ug Theodora Ooms.

Panglantaw sa Diyos

Apan ang pagbaton ug mga anak sa gawas maghimo ba gayod sa usa nga tinuod nga lalaki? Usa ba lamang ka kalingawan ang pagpakigsekso? Dili sumala sa atong Maglalalang, si Jehova nga Diyos. Diha sa iyang Pulong, ang Bibliya, gipadayag sa Diyos nga ang sekso adunay hamiling katuyoan. Human maghisgot bahin sa paglalang sa unang lalaki ug babaye, ang Bibliya nag-ingon: “Ang Diyos nagpanalangin kanila ug ang Diyos miingon kanila: ‘Magmabungahon ug magdaghan ug pun-a ang yuta.’” (Genesis 1:​27, 28) Dili gayod intensiyon sa Diyos nga ang mga bata biyaan sa ilang mga amahan. Iyang gihiusa ang unang lalaki ug babaye diha sa permanenteng bugkos sa kaminyoon. (Genesis 2:24) Busa iyang kabubut-on nga ang matag bata adunay inahan ug amahan.

Ugaling, wala madugay ang mga lalaki misugod sa pagbaton ug daghang asawa. (Genesis 4:19) Giasoy kanato sa Genesis 6:​2 nga bisan ang pipila ka manulonda “nakamatikod sa mga anak nga babaye sa mga tawo, nga sila maanyag.” Human makamateryalisar ingong mga tawo, kining maong mga manulonda “mikuhag mga asawa alang sa ilang kaugalingon,” hinakog nga mikuha sa “tanan nga ilang napili.” Ang Lunop sa adlaw ni Noe mipugos niadtong mga demonyoha sa pagbalik ngadto sa espiritung dominyo. Apan, gipakita sa Bibliya nga sila karon gikutohan diha sa kasilinganan sa yuta. (Pinadayag 12:​9-12) Busa si Satanas ug ang iyang mga demonyo gamhanan kaayong nag-impluwensiya sa mga tawo karon. (Efeso 2:2) Ang batan-ong mga lalaki dili-tinuyong nagpadaog sa maong daotang impluwensiya sa dihang sila makapamabdos ug mahimong amahan sa wala-kinahanglana ug wala-higugmaa nga mga anak.

Nan, may maayong katarongan nga ang Kasulatan nag-ingon: “Kini mao ang ginabuot sa Diyos, ang pagbalaan kaninyo, nga ayran ninyo ang pakighilawas; nga ang matag usa kaninyo kinahanglang mahibalo kon unsaon nga mahuptan ang iyang kaugalingong sudlanan diha sa kabalaan ug kadungganan, dili sa mahakogong kaibog sa seksuwal nga gana nga ingon usab nianang sa kanasoran nga wala makaila sa Diyos; aron walay usa nga moabot sa punto nga magadaot ug magalapas sa mga katungod sa iyang igsoon niining butanga, tungod kay si Jehova maoy usa nga magasingil ingong silot alang niining tanang butanga.”​—1 Tesalonica 4:​3-6.

‘Ayran ang pakighilawas’? Daghang batan-ong mga lalaki ang motamay tingali niining ideyaha. Kon buot sabton, batan-on sila, ug kusog ang ilang pangibog! Apan matikdi nga ang pakighilawas naglangkit sa ‘pagdaot ug paglapas sa mga katungod’ sa uban. Dili ba makadaot sa usa ka babaye kon biyaan siyang pinaangkan apan walay pagsuportar sa usa ka bana? Ug komosta ang mga kapeligrohan sa pagtakod kaniya ug mga sakit nga ipasa pinaagi sa pagpakigsekso, sama sa herpes sa kinatawo, sipilis, gonoria, o AIDS? Tinuod, usahay posibleng malikayan ang maong mga sangpotanan. Bisan pa niana, ang pagpakigsekso una magminyo naglapas gihapon sa katungod sa usa ka babaye nga mapreserbar ang maayong dungog ug maminyo nga usa ka ulay. Nan, ang pag-ayad sa pakighilawas maoy makataronganon ug magpasundayag ug kahamtong. Tinuod, nagkinahanglan ug pagpugong sa kaugalingon ug determinasyon nga ‘mahuptan ang kaugalingong sudlanan sa usa ka tawo’ ug ayran ang pagpakigsekso una  magminyo. Apan sumala sa giingon kanato sa Isaias 48:​17, 18, pinaagi sa iyang mga balaod, ang Diyos ‘nagtudlo kanato aron kita makabaton ug kaayohan.’

“Magpakalalaki”

Apan, sa unsang paagi mapamatud-an sa usa ka batan-ong lalaki ang iyang kaugalingon ingong tinuod nga lalaki? Dili gayod pinaagi sa pagbaton ug mga anak sa gawas. Ang Bibliya nag-awhag: “Magtukaw, barog nga malig-on diha sa pagtuo, magpakalalaki, magmakusganon. Ipahinabo ang tanan ninyong kalihokan uban ang gugma.”​—1 Corinto 16:​13, 14.

Matikdi nga ang ‘pagpakalalaki’ naglangkit sa pagkahimong alisto, malig-on sa pagtuo, maisogon, ug mahigugmaon. Siyempre, kining mga prinsipyoha parehas nga kusganong ikapadapat sa mga lalaki ug mga babaye. Apan kon imong maugmad ang espirituwal nga mga hiyas sama niini, ang mga tawo adunay maayong katarongan nga motahod ug modayeg kanimo ingong usa ka tinuod nga lalaki! Pagkuhag pagtulon-an gikan sa labing bantogang tawo nga nabuhi sukad​—si Jesu-Kristo. Hunahunaa lamang ang iyang linaki, malig-ong panggawi atubangan sa pagsakit ug bisan kamatayon. Apan unsay panggawi ni Jesus uban sa kaatbang nga sekso?

May kahigayonan gayod si Jesus nga makapahimulos sa pagpakig-uban sa mga babaye. Daghan siyag babayeng mga sumusunod, nga ang pipila kanila “nanag-alagad [kaniya ug sa iyang mga apostoles] gikan sa ilang mga butang gipanag-iya.” (Lucas 8:3) Siya ilabinang suod sa duha ka igsoong babaye ni Lazaro. Sa pagkatinuod, ang Bibliya nag-ingon nga “gihigugma ni Jesus si Marta ug ang iyang igsoong babaye.” (Juan 11:5) Gigamit ba ni Jesus ang iyang kautokan, kamadanihon, o ambongang panagway, nga sa way duhaduha nabatonan niya ingong hingpit nga tawo, sa paghaylo niining mga bayhana sa imoral nga mga buhat? Sa kasukwahi, ang Bibliya nag-ingon bahin kang Jesus nga siya ‘walay nahimong sala.’ (1 Pedro 2:22) Wala siya maggawi nga dili-husto bisan kon ang babaye nga ilado kaayong makasasala, tingali usa ka pampam, “mihilak ug misugod sa paghumod sa iyang mga tiil sa iyang mga luha ug iyang ginapahiran kini pinaagi sa buhok sa iyang ulo.” (Lucas 7:​37, 38) Si Jesus wala gani maghunahuna sa pagpahimulos niining walay panalipod nga babaye! Iyang gipasundayag ang katakos sa pagkontrolar sa iyang mga pagbati​—ang timaan sa usa ka tinuod nga lalaki. Iyang gitratar ang mga babaye, dili ingong mga kagamitan alang sa sekso, kondili ingong mga indibiduwal nga takos sa gugma ug pagtahod.

Kon ikaw usa ka batan-ong Kristohanong lalaki, ang pagsundog sa panig-ingnan ni Kristo​—ug dili nianang pipila sa imong mga barkada​—magpugong kanimo sa ‘pagdaot ug paglapas sa mga katungod’ sa usa ka tawo. Mopanalipod usab kini kanimo nga masinati ang masubo nga trahedya sa pagkahimong amahan sa usa ka anak sa gawas. Tinuod, tingali sungogon ka sa uban tungod sa pag-ayad sa pakighilawas. Apan sa ngadtongadto, ang pagbaton sa pabor sa Diyos makahatag kanimog dakong kaayohan kay sa pagbaton sa temporaryong pabor sa imong mga barkada.​—Proverbio 27:11.

Apan, komosta kon ang usa ka batan-on nagkinabuhi nga imoral sa nangagi apan nakabiya na gikan sa iyang imoral nga dalan ug tinuod nga naghinulsol? Kon mao, sama sa mahinulsolong si Haring David, kinsa naghimo usab ug seksuwal nga kahiwian, siya makasalig sa kapasayloan sa Diyos. (2 Samuel 11:​2-5; 12:​13; Salmo 51:​1, 2) Apan kon miresulta ang pagmabdos nga wala pa makasal, ang usa ka batan-ong lalaki aduna gihapoy pipila ka hinungdanong mga desisyon nga pagahimoon. Angay ba niyang minyoan ang babaye? Duna ba siyay mga responsabilidad sa iyang anak? Ang umaabot nga artikulo maghisgot niining mga pangutanaha.

[Mga hulagway sa panid 15]

Daghang batan-on sayop nga nagtuo nga ang pagpakigsekso walay mga sangpotanan