Human sa mga Bagyo—Dihay Kalihokan sa Pagtabang Diha sa Pransiya

SINULAT SA KORESPONSAL SA PAGMATA! SA PRANSIYA

GIBUKSAN ni Françoise ang pultahan aron sa pagkuhag mga kahoy alang sa dapogan. “Dili gayod ako makatuo sa akong nakita,” siya nahinumdom. “Dihay tubig hangtod sa ang-ang sa pultahan, ug usa ka dakong balod nagpaingon sa ganghaan sa tanaman.” Ang iyang bana, si Thierry, nga nag-ubog sa tubig kutob sa iyang liog, nagkuhag hagdanan sa garahe. Ang pamilya mikatkat sa kisame, diin didto iyang nabuslotan ang atop. Nabasa pag-ayo ug nalisang, ang magtiayon ug ang ilang tulo ka anak naghulat ug upat ka dugay kaayong mga oras aron luwason. Sa kataposan, nakit-an sila sa helikopter sa Pranses nga kapolisan ug giisa sila ngadto sa luwas nga dapit.

Midako tungod sa kusog nga ulan, ang mga suba miawas sa mga tampi niini, nga nagtumpag sa mga dike ug nagguba sa mga taytayan. Ang mga balod sa lapokong tubig, usahay moabot ug kapin sa 10 metros ang gitas-on, nagbanlas sa tanan nga maagian niini. Kapin sa 30 ka tawo ang namatay sa bagyo​—nakulong diha sa ilang mga sakyanan o nalumos sa nangatulog sila. Gipakasama sa usa ka naluwas nga biktima ang makalilisang nga gabii sa Nobyembre sa “kataposan sa panahon.” Ang tibuok rehiyon sa habagatan-kasadpan sa Pransiya​—329 ka lungsod ug mga baryo—gideklarar nga usa ka lugar nga giagian ug katalagman.

Mas Grabe pa ang Miabot

Ang habagatan-kasadpan wala pa maulii sa katalagman sa dihang mihampak na usab ang katalagman. Usa ka kusog kaayong bagyo ibabaw sa Dagat Atlantiko nakapatunghag hilabihan ka kusog nga hangin. Ang unang unos miagi sa tibuok amihanan sa Pransiya sa Disyembre 26, 1999, ug ang ikaduha nagpayhag sa habagatan sa pagkasunod gabii. Ang gikusgon sa hangin nga kapin sa 200 kilometros  matag oras ang narekord. Sumala sa opisyal nga mga talaan, ang Pransiya wala pa makaagi ug ingon niadtong matanga sa bagyo sukad sa labing menos sa ika-17ng siglo.

Si Hélène walo ka bulan nga nagsabak sa dihang mihampak ang unos. “Puerte nakong hadloka,” siya nahinumdom. “Ang akong bana mipauli sa balay sakay sa iyang motorsiklo, ug akong makita nga nanglupad ang mga sanga sa tanang dapit didto sa gawas. Dili ako makapugong sa paghunahuna nga dili gayod siya makakita sa iyang gamayng bata. Mao pay pag-abot sa akong bana sa dihang misugod pagtaas ang tubig diha sa among balay. Nanglukso kami sa bentana.”

Sa Pransiya, labing menos 90 ka tawo ang nangamatay. Sila nalumos o naigo sa nangahulog nga mga tisa sa atop, mga panghaw, o mga kahoy. Ginatos pang uban ang samaran, lakip sa ubay-ubayng mga tigluwas nga sibilyan ug sundalo. Ang unos nakahatag usab ug kadaot sa kasikbit nga mga nasod, nga nakapatay ug kapin sa 40 ka tawo sa Alemanya, Britanya, Espanya, ug Switzerland.

Agi sa Bagyo

Tali sa 96 ka administratibong mga distrito sa Metropolitan nga Pransiya, 69 ang opisyal nga gideklarar nga “mga lugar sa kinaiyanhong katalagman.” Ang kadaot gibanabana nga mikabat ug duolan sa 70 ka bilyong franc (11 ka bilyong dolyar). Ang kalumpagan diha sa pipila ka lungsod, mga baryo, ug mga pantalan nagpahinumdom sa mga tumatan-aw sa usa ka dapit sa panggubatan. Ang mga dalan ug mga riles sa tren nababagan sa nangatumbang mga kahoy o mga poste sa koryente. Ang mga atop nangalaksi gikan sa mga tinukod, ang mga kren sa konstruksiyon nangalintuwad, ug ang mga barko naduso ngadto sa daplin sa mga mulye. Libolibong komersiyal nga mga manananom napildihan sa ilang panginabuhian, sanglit ang mga balaybalay sa mga tanom ug mga prutasan nangadaot.

Sa pipila lamang ka oras, ang hangin nakahatag ug kadaot sa mga lasang ug mga parke sa Pransiya, nga nagpatumba sa ginatos ka libong ektaryang kakahoyan. Sumala sa French National Forest Office, gibanabanang 300 ka milyong kahoy ang nangadaot. Ang tag-as nga mga kahoy nga kasiglohan na ang edad naluka o nasip-ak samag mga palito sa posporo. Gihabas sa hangin ang kalasangan sa Aquitaine ug Lorraine.

“Sa adlaw human sa bagyo, miadto ako sa kakahoyan,” miingon si Bernard, usa sa mga Saksi ni Jehova nga nagtrabaho ingong tigbantay sa lasang. “Grabe kaayo kadto. Sa dihang makita ang maong talan-awon, dili  malikayan nga matandog ka! Dinhi, 80 porsiyento sa akong kongregasyon nagdepende sa lasang sa ilang panginabuhian. Ang mga tawo, ilabina ang mga tigulang, nakurat pag-ayo.” Diha sa tugkaran sa Palasyo sa Versailles, 10,000 ka kahoy ang nangatumba. “Abtan pag duha ka siglo nga maulian ang parke sa panagway niini kanhi,” nangagho ang usa sa pangulo sa mga hardinero.

Sa dihang nangatumba ang mga poste sa koryente, kapin sa usa sa unom ka bahin sa populasyon sa Pransiya nakaagom ug kangiob. Bisan pa sa bayanihong mga paningkamot sa serbisyo publiko, tinagpulo ka libong tawo wala gihapoy serbisyo sa koryente o telepono sa duha ka semana human sa mga bagyo. Ang ubang gagmayng mga baryo bug-os nga nalain. Ang mga pamilya nga napugos sa pagkalos ug tubig gikan sa mga atabay ug sa paggamit ug mga kandila mibati nga morag nagkinabuhi sila sa usa ka gatos ka tuig kanhi imbes sa ganghaan sa ika-21ng siglo.

Wala sayloi sa mga bagyo pagtumba ang publikong mga tinukod, mga château, o mga katedral. Daghang relihiyosong mga tinukod, apil ang 15 ka Kingdom Hall sa mga Saksi ni Jehova, ang naguba. Diha sa pipila ka dapit ang mga tigom gihimo ginamit ang mga kandila o mga lamparilya.

Duolan sa 2,000 ka pamilya sa mga Saksi ni Jehova nakaagom ug kadaot sa ilang kabtangan, gikan sa natumbang mga kahoy o naukang nga mga tisa sa atop ngadto sa mga balay nga bug-os nga naguba sa dihang miawas ang mga tampi sa mga suba. Daghang Saksi ang nasamdan. Sa pagkaalaot, sa rehiyon sa Charente, usa ka 77-anyos nga Saksi nalumos samtang ang iyang walay-mahimo nga asawa nagtan-aw. Ang uban hapit mamatay. Si Gilbert, nga nag-edad ug 70, nahinumdom: “Milagro nga wala ako mamatay. Ang pultahan mikalit ug bukas, ug ang tubig mibul-og nga grabe ang kakusog. Dihadiha nakita nako ang akong kaugalingon nga nailalom sa tubig nga usa ka metros ug tunga. Naluwas ako pinaagi sa paggabay sa akong aparador.”

Nanghatag sa Gikinahanglang Tabang

Ang mga bagyo nakapukaw ug talagsaong panaghiusa sa Pransiya ug sa tibuok Uropa. Ang mantalaang Le Midi libre nag-ingon: “Dunay mga panahon nga ang pagkamahinatagon halos pinugos, himoon man kini nga kinabubut-on, tungod sa panaghigala, o tungod sa tanlag.”

 Human dayon sa mga bagyo, ang mga komite sa pagluwas gitukod sa mga Saksi ni Jehova aron matabangan ang mga sakop sa lokal nga mga kongregasyon maingon man ang uban nga naapektohan sa katalagman. Ang Rehiyonal nga mga Komite sa Pagpanukod, nga sa naandan gamiton sa pagtukod ug mga Kingdom Hall, nag-organisar ug mga tem sa mga boluntaryo. Human sa bagyo sa Nobyembre sa habagatan-kasadpan, 3,000 ka Saksi ang nakigbahin sa buluhaton sa pagluwas ug pagpanghinlo, nga nanabang sa mga biktima sa pagkuha sa lapok ug tubig nga misulod sa ilang mga balay. Ang mga Saksi mao ang usa sa unang mga boluntaryo nga miabot diha sa ubang mga baryo. Ang publikong mga tinukod, sama sa mga tunghaan, mga buhatan sa koreyo, mga munisipyo, mga balay sa mga tigulang, ug bisan sementeryo, gihinloan sa mga Saksi. Sa daghang kahimtang sila nagtrabaho uban sa ubang mga serbisyo sa pagtabang.

Ang tabang gipaabot ngadto sa tanan, bisan unsa pay ilang mga tinuohan.  “Among gitabangan ang pari sa baryo. Among gihinloan ang silong sa iyang balay,” miingon ang usa ka Saksi. Mahitungod sa uban nga nakadawat ug tabang sa Saksi, siya midugang: “Gilantaw kami sa mga tawo nga morag nangahulog kami gikan sa langit sa pagtabang kanila.” Usa ka opisyal miingon: “Isipa kini ingong ilang paagi sa pagsabot sa Ebanghelyo ug pagtabang sa ilang silingan. Sa akong hunahuna kadtong miabot nagbuhat sumala gayod sa Ebanghelyo ug sa ilang relihiyon.” Usa ka boluntaryong Saksi mikomento: “Ang imong kasingkasing motukmod kanimo sa pag-adto ug sa pagtabang nga sama niini. Makalipay gayod nga makahimog usa ka butang alang sa atong mga isigkatawo.”

Human sa duha ka unos sa Disyembre, dinosenang mga pamilyang Saksi wala makakontak sa ilang Kristohanong mga igsoon sa daghang adlaw. Ilalom sa pagdumala sa nagapanawng mga magtatan-aw ug lokal nga mga ansiyano, giorganisar ang pag-apod-apod sa tabang. Ang naalihang mga dalan ug patay nga mga linya sa telepono usahay nagpalisod sa pagkontak sa mga higala nga nagpuyo pipila lamang ka kilometros ang gilay-on. Aron matabangan ang nalain nga mga sakop sa ilang kongregasyon, gitabok sa pipila ka Saksi ang nangatumbang kakahoyan nga nagbaktas o nagbisikleta, bisan pa sa dakong kapeligrohan sa mangatumbang mga kahoy. Sa makausa pa, ang mga boluntaryo naghago pag-ayo sa paghinlo sa mga tunghaan, mga librarya, mga kampohanan, ug mga balay sa silingan ug pagkuha sa mga babag diha sa mga dalandalan sa lasang.

Pagpatunghag “Atmospera sa Gugma”

Daghang biktima niining maong mga katalagman, ilabina ang gagmayng kabataan ug mga tigulang, nakaagom ug pait nga kasinatian. Kadtong nawad-an sa ilang mga balay ug usa ka minahal nagkinahanglan ug daghang panahon ug pagpaluyo sa pamilya ug mga higala aron magtukod pag-usab sa ilang mga kinabuhi. Pagkahuman sa baha sa rehiyon sa Aude, si Dr. Gabriel Cottin, nga membro sa komite sa pisiko-medikal nga emerhensiya, miingon: “Ang bisan unsang tabang gikan sa kaugalingong relihiyosong komunidad sa biktima dako usab kaayog tabang.”

Gilantaw sa mga Saksi ni Jehova ang pagtagana sa maong tabang ingong usa ka moral ug Kasulatanhong obligasyon. “Walay panagkabahin diha sa lawas [sa matuod nga Kristohanong komunidad],” nag-ingon si apostol Pablo. “Ang mga sangkap niini magbaton ug samang pag-atiman alang sa usag usa. Ug kon ang usa ka sangkap nagaantos, ang tanang ubang mga sangkap magaantos uban niini.”​—1 Corinto 12:​25, 26.

“Sa mga oras human sa bagyo, napulog-duha ka Kristohanong mga igsoong lalaki ug babaye miabot sa among balay aron sa pagtabang sa paghinlo,” miingon si Hélène, nga gihisgotan sa sinugdan, nga inahan na karon sa usa ka bibo nga batang babaye. “Bisan ang mga Saksi nga biktima mismo sa bagyo mianhi sa pagtabang kanamo. Ang tabang katingalahan kaayo​—kinabubut-on ug kinasingkasing!”

Si Odette, kansang balay naguba sa baha, miingon bahin sa mga isigka-Saksi: “Sila nakahupay kaayo nako. Dili nimo ikasulti ang imong gibati. Ako natandog pag-ayo sa tanan nga nahimo alang kanako.” Gipadayag sa lain pa ang mga pagbati sa kadaghanan pinaagi sa pag-ingon agig apresasyon: “Kami tinuod nga anaa sa atmospera sa gugma!”

[Kahon/Hulagway sa panid 18, 19]

“ITOM NGA BAHA”

Sa tungatunga sa Disyembre, sa wala pa mahitabo ang mga bagyo, ang supertanker nga Erika nalunod diha sa balorong kadagatan nga mga 50 kilometros ang gilay-on gikan sa kasadpang baybayon sa Pransiya, nga nagpaawas sa 10,000 ka toneladang aseite ngadto sa katubigan. Mga 400 kilometros sa baybayon gikan sa Brittany ngadto sa Vendée ang nahugawan. Ang bagyo nakapasamot niining katalagman sa ekolohiya pinaagi sa pagkutaw sa aseite sa pagkahimong gagmayng pilitpilit nga mga aseite nga hilabihan ka daghan, nga nagpakaylap sa polusyon, ug mas nagpalisod sa pagkuha niini. Libolibong boluntaryo, batan-on ug tigulang, miabot gikan sa tibuok Pransiya sa pagtabang sa pagtangtang niining lapot nga sugnod gikan sa mga bato ug balas.

Ang aksidente nakahatag ug grabeng paghugaw sa ekolohiya sa kadagatan. Ang mga industriya sa sisi ug kinhason grabeng naapektohan. Sumala pa sa mga tigtuon sa langgam, labing menos 400,000 ka langgam sa dagat​—mga puffin, grebe, gannet, ug ilabina mga guillemot​—nangamatay. Kana maoy kutob sa napulo ka pilong gidaghanon sa nangamatay human nga nasayad ang supertanker nga Amoco Cadiz sa Brittany sa Marso 1978. Daghang langgam nagpalabay sa tingtugnaw diha sa kabaybayonan sa Pransiya human sa paglalin gikan sa Inglaterra, Irlandia, ug Scotland. Ang direktor sa Rochefort Bird Protection League mikomento: “Dako kaayong katalagman ang pag-agas sa aseite. Kini ang kinagrabehan nga nakita namo sukad. . . . Nahadlok kami nga ang talagsaong mga langgam madaot o kaha mawala sa kabaybayonan sa Pransiya.”

[Credit Line]

© La Marine Nationale, Pransiya

[Hulagway sa panid 15]

Ginatos ang giluwas pinaagi sa helikopter, sama dinhi sa Cuxac d’Aude

[Credit Line]

B.I.M.

[Hulagway sa panid 15]

Sa tunga sa nadaot nga parasan, usa ka naguba nga riles karon dili na magamit

[Credit Line]

B.I.M.

[Hulagway sa panid 15]

Ginatos sa nangapigsat nga mga sakyanan nagkatag sa rehiyon

[Hulagway sa panid 16]

Sa Villedaigne kining tawhana nakulong sulod sa pito ka oras

[Credit Line]

J.-M Colombier

[Hulagway sa panid 16, 17]

Ang mga kahoyng pino nangasip-ak samag mga palito sa posporo sa lalawigan sa Creuse

[Credit Line]

© Chareyton/La Montagne/MAXPPP

[Hulagway sa panid 16, 17]

Diha sa mga tanaman lamang sa Palasyo sa Versailles, 10,000 ka kahoy ang nangatumba

[Credit Line]

© Charles Platiau/Reuters/MAXPPP

[Hulagway sa panid 17]

Pagkasunod buntag, sa Saint-Pierre-sur-Dives, Normandy

[Credit Line]

© M. Daniau/AFP

[Mga hulagway sa panid 18]

Pundok sa mga Saksi ni Jehova nga naghinlo sa balay sa mga tigulang sa La Redorte (ibabaw) ug ang munisipyo sa Raissac d’Aude (tuo)