Pagharong sa mga Pagsulay Pinaagi sa Kusog sa Diyos

SUMALA SA GIASOY NI STEPAN KOZHEMBA

Usa ka gabii sayo sa Abril 1951, ang mga trak nga kargadog mga sundalong Sobyet misulod sa among balangay sa Stenyatyn sa Ukraine. Ang armadong mga sundalo miliyok sa napili na daang mga balay ug nagdala sa tibuok nga mga pamilya sa mga Saksi ni Jehova ug gipadala sila sa Siberia. Ingon nga dali-mahinganghang 12-anyos, ako nahibulong kon nganong gitratar sila sa ingon ug nga sila nakaantos sa maong kalisdanan.

NATAWO ako sa balangay sa Stenyatyn sa Oktubre 1938. Si Mama namatay duha ka semana human sa akong pagkatawo, ug si Papa namatay sa 1944 samtang nakig-away batok sa Alemanya ingong sakop sa Sobyet nga kasundalohan. Ang mga igsoong babaye sa akong amahan, si Olena ug Anna, nagsagop kanako ug nagpadako kanako.

Ingong batang lalaki, nakaila akog ubay-ubayng mga Saksi ni Jehova sa among lungsod. Sila nakigsulti kanako ug sa uban mahitungod sa Mesiyanikong Gingharian sa dihang may higayon. Sa kadugayan, ako nakahigala sa pipila ka batan-ong Saksi. Sa dihang gidala sila sa Sobyet nga mga sundalo ug gidestiyero sa Siberia, ako bug-os nga natingala.

Apan dili tanang Saksi ang gidestiyero. Si Stepan, usa ka Saksi nga nagpuyo duol sa akong balay, gitugotan sa pagpabilin, sanglit ang iyang pamilya dili man mga Saksi. Siya unom ka tuig nga mas edaran kay kanako, ug sa dihang ako mihunong sa pagtungha, ako mitrabaho kauban niya ingon nga panday. Gitun-an niya ako sa Bibliya, nga gigamit ang bisan unsang mga kopya sa Ang Bantayanang Torre nga nabatonan. Si Stepan, kinsa karon nag-alagad sa matuod nga Diyos, si Jehova, sa Estonia, nalipay sa dihang nabawtismohan ako sa Hulyo 1956.

Ang pagsupak maoy bahin sa kinabuhi alang kang bisan kinsang alagad ni Jehova sa Ukraine. Ang mga awtoridad mihimog mga pagsusi sa balay aron sa pagpangitag literatura sa Bibliya, mao nga ako may ubay-ubayng mga dapit tagoanan niana. Ang akong mga iyaan nga si Olena ug Anna, kinsa Gregong mga Katoliko, wala mouyon sa akong pakigkontak sa mga Saksi. Gisulayan gani nila ang pag-impluwensiya kanako nga mohunong sa pagpakig-uban kanila. Susama kang apostol Pablo, usahay bation kong ‘nailalom sa hilabihang pagpiot nga labaw sa akong maantos.’ Apan ang akong relasyon uban kang Jehova nga Diyos naglig-on kanako sa pag-antos sa matag pagsulay.​—2 Corinto 1:​8; Filipos 4:13.

Akong Pakigbisog nga Magpabiling Neyutral

Ang pagserbisyo sa Sobyet nga kasundalohan maoy pinugos alang sa mga batan-ong lalaki nga 18 anyos. Tungod sa akong kahibalo sa Bibliya, determinado ako nga magpabiling neyutral kon bahin sa mga kahikayan sa kalibotan, nga nagpasabot nga midumili ako sa pag-anib sa Sobyet nga kasundalohan. (Isaias 2:​4; Juan 17:​14-16) Si Olena ug Anna nagdasig nako nga mahimong sundalo, bisan pag ang ilang igsoong lalaki, ang akong amahan, namatay sa gubat.

 Human nako madawat ang papeles sa pinugos nga pagserbisyo sa militar, ako miadto sa hedkuwarter sa militar sa among dapit ug gipatin-aw ang akong baroganan. Gidakop dayon ako ug unya gibilanggo samtang giandam ang mga sumbong batok kanako. Ang husay sekretong gihimo; bisan ang akong mga iyaan wala pahibaloa sa petsa. Gihatag ko ang bug-os nga pamatuod ngadto sa huwes, sa nagdemanda, ug sa duhag-tawo nga hurado. Human sa 20 minutos, kadto natapos. Ang akong sentensiya​—lima ka tuig nga pagkabilanggo ug dugang nga lima ka tuig pa nga sulod niana mawad-an ako ug pipila ka katungod ingong lungsoranon.

Pagsilbi sa Akong Sentensiya

Human sa husay gipriso ako sa Lviv. Sulod sa tulo ka bulan sukad sa akong pagkadakop hangtod sa akong pagbalhin ngadto sa usa ka kampo sa pinugos nga trabaho, ako walay Kristohanong pakig-uban, walay Bibliya, ug walay literatura sa Bibliya. Bisan pa niana, ako nagpabiling aktibo sa espirituwal pinaagi sa pagsangyaw ngadto sa kaubang mga priso, kinsa nalisdan pagsabot sa akong pagdumili sa pagsilbi sa militar. Sulod nianang mga bulana, ako nagsalig sa personal nga pagtuon nga gihimo ko una pa mapriso. Ang kasinatian nagtudlo kanakog bililhong pagtulon-an: Ang personal nga pagtuon sa Bibliya motabang nato sa pagpalig-on sa espirituwal nga reserba nga makapalig-on kanato inigtungha sa mga pagsulay.​—Juan 14:26.

Sa Abril 1958, gibalhin ako ngadto sa kampo 21 sa pinugos nga trabaho, duol sa Dnepropetrovsk, kapig 700 kilometro gikan sa akong puy-anan, aron silbihan ang nahibilin sa akong sentensiya. Didto kami mobangon sa 6:​00 s.b., ug human sa pamahaw kami ikarga sa mga trak ug dad-on ug mga 50 kilometro ngadto sa among dapit-trabahoanan sa gawas sa kampo. Motrabaho kamig walo ka oras sa usa ka dapit nga may konstruksiyon, ug unya kami mopauli sa kampo alang sa gabii.

Ang among mga katulganan maoy mga baraks nga nakapasulod ug mga usa ka gatos ka priso ang matag usa. Ang pagkaon kulang ug dili maayog kalidad, ug ang mga kondisyon sa puy-anan maoy pinobre; apan labing menos nakauban ko ang duha ka kaubang Saksi diha sa akong baraks. Matag usa kanamo mihimog tinuyong paningkamot sa pagdasig sa laing duha ka kauban. Kini dugang paagi nga si Jehova nagtaganag kusog sa iyang mga alagad nga naglisod​—pinaagi sa pakig-uban sa isigkamagtutuo.​—2 Corinto 7:6.

Tanantanan, may 12 ka Saksi sa kampo. Pipila kanila may mga paryente sa gawas nga miyuhot sa mga panid sa Ang Bantayanang Torre ngari kanamo nga gitago sa mga pakete sa pagkaon. Ang kadaghanang mga pakete gibuksan sa mga guwardiya, kinsa maoy nagsusi sa mga sulod una pa nila ipasa kanamo. Apan aron dili matiktikan, ang mga panid sa Ang Bantayanang Torre giputos sa plastik ug gisulod sa mga lata sa jam, nga wala na buksi sa mga guwardiya. Sa dihang madawat namo ang mga artikulo, among kopyahon kini pinaagig kamot ug iapod-apod kana sa among taliwala.

Gihimo usab namo ang among maarangan sa pagwali bahin sa Gingharian sa Diyos, ug gipanalanginan ni Jehova ang among mga paningkamot. Pananglitan, nakaila namo ang usa ka priso nga ginganlag Sergei, kinsa nagtrabaho ingong accountant sa usa ka kompaniya nga gipanag-iya sa estado sa silangang Ukraine. Sa nadiskobrehan ang panglimbong diha sa iyang gitrabahoan, siya ang gipapanubag ug gisentensiyahan ug napulo ka tuig sa prisohan. Ang ubay-ubayng Saksi sulod sa prisohan mituon uban kaniya, nga gigamit ang mga magasin nga nabatonan. Si Sergei misanong ug sa kataposan misulti kanako: “Inigkagawas nako sa kampo, buot kong mabawtismohan ingon nga Saksi ni Jehova!” Nga matinumanon sa iyang pulong, si Sergei nabawtismohan wala madugay human sa pagkagawas niya, ug siya nag-alagad  kang Jehova nga maunongon hangtod sa iyang pagkamatay.

Kasamok Mahitungod sa Roma Kapitulo 13

Ako gipagawas sa bilanggoan niadtong Enero 1963 ug mipauli sa akong pinuy-anang balangay, ang Stenyatyn. Namatikdan ko dayon nga may suliran sa lokal nga kongregasyon sa Sokal. Ang atmospera taliwala sa mga igsoon dili relaks. Unsa ba ang suliran? Unsay mitultol sa maong kahimtang sa pagkawalay-kasegurohan?

Sa daghang katuigan ang Sobyet nga mga awtoridad naninguha sa pagpugas ug pagkabahinbahin taliwala sa katawhan ni Jehova pinaagi sa pagdakop sa mga igsoong lalaki aron sukitsukiton ug ipaila kanila nga ang mga Saksi gigamit aron pauswagon ang intereses sa Tinipong Bansa sa Amerika. Girekomendar sa opisyales nga ang mga Saksi sulod sa Unyon Sobyet magporma sa ilang kaugalingong separadong organisasyon, nga midugang nga sila makapahimulos unyag malinawong relasyon uban sa Estado ug pasagdan sa pagtuman sa ilang relihiyon nga dili pagalutoson. Gihimo sa opisyales nga kana daw madanihon.

Unya diha sa The Watchtower sa Nobyembre 15, 1962, nga napatik sa ulahi sa edisyong Ukrainiano sa Hulyo 1, 1964, gipahayag ang usa ka bag-ong pagsabot bahin sa Roma kapitulo 13. Hangtod niadtong panahona, gisabot namo ang “labaw nga mga awtoridad” nga gihisgotan sa bersikulo 1 nga mao si Jehova nga Diyos ug si Jesu-Kristo, apan Ang Bantayanang Torre mipahayag nga ang “labaw nga mga awtoridad” sa pagkatinuod naghawas sa yutan-ong mga gobyerno ug kini sila “napahimutang diha sa ilang relatibong mga posisyon pinaagi sa Diyos.”​—Roma 13:1.

Nalisdan ang pipila ka Saksi sa pagtuo niining gipasibo nga panghunahuna, sanglit ang mga pangulo sa yutan-ong gobyerno sa Unyon Sobyet mapintason man kaayo sa ilang mga paninguha nga papason ang matuod nga pagsimba sa Diyos. Busa, gihunahuna niining maong mga Saksi nga Ang Bantayanang Torre nga naundan sa maong bag-ong pagsabot wala magagikan sa opisyal nga organisasyon sa mga Saksi ni Jehova. Sa kapulihay, gihunahuna nila nga ang impormasyon gimaomao niadtong nakigkompromiso sa mga awtoridad aron himoon ang mga Saksi nga mas masinugtanon ngadto sa Sobyet nga Estado.

Busa matag usa ka alagad ni Jehova sa Ukraine nag-atubang sa pangutana, Haing pundoka ang husto, ug hain ang sayop? Gipanid-an ko ang mga Saksi nga nagpaluyo sa matag kiliran sa argumento ug nangutana sa akong kaugalingon, ‘Unsa ba ang ilang mga motibo?’ Sa wala madugay nailhan ko ang tin-awng kalainan tali sa duha ka kiliran.

Ang kinabag-an sa mga Saksi ni Jehova, nga ang pipila kanila tingali wala bug-os makasabot sa bag-ong katin-awan sa Roma kapitulo 13, buot nga magmaunongon kang Jehova ug sa iyang organisasyon. Ugaling, ang uban nagsugod sa pagduhaduha nga ang bag-ong mga basahon sa Watch Tower Bible and Tract Society nagagikan pa sa opisyal nga organisasyon sa mga Saksi ni Jehova. Ang maong mga tawo nakiling usab sa pagbaton  ug hingaping mga hunahuna bahin sa daghang butang. Pananglitan, gibati nilang sayop nga ang usa ka kaslonong babaye magsul-ob ug puting sinina sa iyang kasal ug nga ang magtiayon magsul-ob ug singsing sa kasal. Ang ubay-ubayng tawo mibiya sa organisasyon. Hinunoa, sa wala madugay ang pipila kanila nakaila sa ilang sayop ug namalik sa pag-alagad kang Jehova.

Sekretong Kalihokan

Bisan kon gidili ang among Kristohanong kalihokan, sa dihang posible gihimo namo ang among senemanang mga tigom sa mga grupo nga tali sa 10 ug 15. Gikan sa mga tigom kami nakakuhag espirituwal nga kusog, diha sa among pagtuon sa Bibliya ug sa among panag-uban human sa pagtuon. Gitandi namo ang among mga kasinatian, ug nakatabang kadto kanamo sa pag-amgo nga matag usa kanamo may samang pakigbisog. Gibutang namo sa kasingkasing kon unsay gisulat ni apostol Pedro: ‘Ang samang mga butang maylabot sa mga pag-antos nagakahitabo sa tibuok kapunongan sa inyong mga igsoon dinhi sa kalibotan.’​—1 Pedro 5:9.

Ang mga artikulo diha sa Ang Bantayanang Torre nahimong pasikaranan sa among mga panaghisgot. Sa unsang paagi ang mga magasin nakaabot kanamo? Ang mga Saksi nga nagsilbing mga mensahero nagdalag microfilm nga mga kopya latas sa utlanan pasulod sa Ukraine. Ang maong mga film gipasa subay sa nahikay nang ruta gikan sa usa ka Saksi ngadto sa sunod. Dayon ang matag usa kanila naggamag igong mga kopya alang sa iyang kongregasyon. May panahong nalangkit ako sa paggama sa maong mga kopya. Nagtrabaho ako sa tibuok adlaw ug napuliki sa buluhaton ni Jehova sa gabii, nga naggamag mga magasin ug nagbuhat sa ubang mga butang. Lisod ang pagsagnunot sa eskedyul, apan kaming nagpas-an sa responsabilidad diha sa organisasyon nahibalo nga si Jehova “nagahatag ug gahom sa gikapoy.”​—Isaias 40:29.

Nagmugna kamig mga higayon aron hisgotan ang Bibliya uban sa mga tawong among nahibalag. Daghan kanamo naghimo niini samtang nagsakayg publikong mga sakyanan. Usa ka kasagarang paagi sa pagsugod ug panagkabildo mao ang yanong pagbasa sa inadlaw nga mantalaan ug unya hisgotan lang ang kinaulahiang balita ngadto sa isigkapasahero. Sa dihang masugdan ang panagkabildo, amo dayong itimang kini sa usa ka ulohang labot sa Bibliya. Niining paagiha gisabwag namo ang maayong balita diha sa among dapit.

Usa ka May-Katakos nga Asawa

Niadtong 1965, naminyo ako kang Tamara, kinsa nagdako ingong alagad sa matuod nga Diyos ug nahibalo kon unsay ipasabot nga mobarog dapig sa iyang pagtuo ilalom sa pagsulay. Ang iyang igsoong lalaki nga si Sergei gidakop ug gihusay sa tulo ka higayon tungod sa iyang kalihokan ingong Saksi. Sa kataposang higayon, nakaplagan ang mga kopya sa Ang Bantayanang Torre diha kaniya ug gisentensiyahan siyag napulo ka tuig sa bilanggoan. Si Tamara mismo gidala sa mga awtoridad sa ilang hedkuwarter aron sukitsukiton ug gibaharan nga bilanggoon.

Ang pagpangitag usa ka dapit kapuy-an human sa among kasal maoy lisod, apan usa ka pamilyang nagpuyo sa Sokal nga mahigalaon sa mga Saksi mitanyag kanamog usa ka gamayng kuwarto diha sa ilang balay nga gamay rag abang. Gipasaligan kami sa maong pamilya nga makapadayon si Tamara sa pagpuyo sa kuwarto engkasog dakpon ako ug ibalhog na usab sa bilanggoan. Ang akong asawa ug ako mapasalamaton kang Jehova tungod sa iyang panalangin ug sa pamilya tungod sa ilang kalulot. Sa ulahi, sa dihang namatyan ang pamilya, si Tamara nagpahimulos sa higayon sa pagsaysay sa paglaom sa pagkabanhaw ngadto sa anak babaye, si Galina. Ang mga binhi sa kamatuoran sa Bibliya namunga, ug si Galina miuswag sa  paghigugma sa atong Maglalalang. Nabawtismohan siya ug karon nag-alagad kang Jehova kauban sa iyang bana.

Kadaghanang hinapos-sa-semana sa katuigang 1970, ako tigbiyahe ngadto sa lainlaing mga bahin sa Ukraine ingon man ngadto sa Moldavia (Moldova) ug sa Carpathian nga Kabukiran, nga nakigtagbo ug nagdasig niadtong nanguna diha sa organisasyon ni Jehova. Kasagaran ako molarga sa Biyernes sa gabii ug mopauli nga gabii na sa Dominggo. Talagsa rang hisayran ni Tamara kon asa ako moadto ug usahay dili gani makapaneguro kon makauli ba ako. Ang maong situwasyon milungtad sa daghang katuigan. Makapamatuod lamang ako sa ginaingon sa Bibliya bahin sa usa ka may-katakos nga asawa: “Ang iyang bili labaw pa kaayo kay sa mga korales.”​—Proverbio 31:10.

Niadtong mga adlawa may nalangkit nga risgo ang bisan unsang buluhaton ingong usa sa mga Saksi ni Jehova. Nakapadayon lamang kami tungod sa kusog nga gitagana ni Jehova. Sa di-maihap nga higayon ako miatubang sa lisod nga mga situwasyon ug wala mahibalo kon unsay buhaton. Busa sa hilom moampo ako ug mosalig kang Jehova alang sa kusog. Ang paghimo niana nahimong among dalan sa kinabuhi.​—Buhat 4:29.

Dili pa Dugay nga mga Panahon

Sa pag-aginod sa panahon, ang kinabuhi nahimong mas sayon alang sa mga alagad ni Jehova sa Ukraine. Namenosan ang paglutos, ug ang mga sentensiya nga mabilanggo gipulihan sa mga multa. Sa katuigang 1980, ang mga awtoridad nakaila nga ang mga Saksi ni Jehova maoy tinuod nga internasyonal nga organisasyon. Busa, pinaagi sa pagbilanggo sa mga Saksi sa Ukraine ug sa laing dapit diha sa Unyon Sobyet, gidaot sa Estado ang dungog niini sa laing nasod. Nahinumdom ako nga gisukitsukit sa usa ka opisyal nga miingon kanako: “Kami nasayod na karon nga ang relihiyon dili gayod makadaot. Ang among pangunang kabalaka mao nga ang usa ka relihiyosong grupo angay nga dili magdaot sa Estado.”

Sa Silangang Uropa ang Puthawng Tabil misugod pagkabukas sa kataposan sa katuigang 1980, ug sukad niadto kami nagpahimulos ug mas dakong kagawasan sa Ukraine. Sa 1991 nalegal na ang among buluhaton sa pagsangyaw. Unya, sa Septiyembre 1998, gitukod sa Watch Tower Society ang usa ka sangang buhatan sa Lviv. Sa sinugdan sa 1999 nagsugod ang konstruksiyon sa pasilidad sa usa ka bag-ong sangang buhatan nga mapuy-an ug kapig 170 ka trabahante. Sa Ukraine karon kami adunay kapig 112,000 nga nagapakig-ambit sa buluhatong pagsangyaw, ug kapig 250,000 nga mitambong sa Memoryal sa tuig 2000. Ang labing talagsaon mao ang gidaghanon sa mga batan-on nga kauban namo. Sa usa ka kombensiyon sa Kiev niadtong  1991, usa ka reporter sa mantalaan nangutana kanako:

“Diin ba gikan kining tanang tawo? Abi kog sa nangagi walay mga Saksi sa Unyon Sobyet, ug sa kalit adunay libolibo!”

“Wala kami motungha sa kalit, sa paglabay sa usa ka gabii,” giingnan ko siya. “Kami nag-alagad kang Jehova dinhi sulod na sa daghang katuigan.”

“Giunsa ninyo pagdani ang daghan kaayong batan-on sa inyong relihiyon?” siya buot mahibalo.

“Ang labing maayo mao nga suknaon nimo ang mga batan-on mismo. Pasultiha sila kanimo kon nganong buot nilang mag-alagad kang Jehova.”

“Gihimo ko na kana,” matod sa reporter. “Gisultihan nila ako nga nagakalipay sila niini.”

“Nan kana mao ang hinungdan,” midugang ako. “Kon kana ang giingon sa among mga batan-on, nan mao kana ang katin-awan.”

Dili lamang mga batan-on ang nagakalipay sa pag-alagad kang Jehova. Si Tamara ug ako nag-alagad kaniya sulod sa giipong gidaghanon nga kapig 80 ka tuig ug dili namo buot nga ibaylo ang among pagtuo sa bisan unsa. Bisan kon kami mga Saksi ni Jehova, kami adunay mga suliran gihapon. Nahibalo kami nga samtang naglungtad kining daang sistema, ang tanan magpadayon sa pag-atubang ug mga kalisdanan. Apan kami mas nasangkapan pag-ayo sa pag-atubang ug mga pagsulay kay ni bisan kinsang laing grupo sa katawhan sa yuta. Nagpabilin kaming determinado sa pag-atubang niining mga pagsulaya sama sa among gihimo sa nangagi, diha sa kusog sa among labing gamhanang Diyos, si Jehova. Gibati namo ang sama sa gibati ni Moises sa miawit siya sa awit sa kadaogan: “Akong kusog ug akong gahom si Jah, sanglit siya nagsilbing akong kaluwasan.”​—Exodo 15:2.

[Hulagway sa panid 22]

Uban sa kaubang mga Saksi sa kampo 21 sa pinugos nga trabaho

[Hulagway sa panid 22]

Microfilm sa usa ka Ukrainianong “Watchtower” (aktuwal nga gidak-on)

[Hulagway sa panid 23]

Uban sa akong asawa, si Tamara

[Hulagway sa panid 24, 25]

Dibuho sa usa ka pintor sa bag-ong mga tinukod sa sangang buhatan nga gitrabaho pa sa Lviv

[Mga hulagway sa panid 25]

Nganong daghan kaayong batan-on sa Ukraine ang nag-alagad kang Jehova?