Ang Hinungdanong Papel sa mga Nars

“Ang nars maoy usa ka tawo nga moamoma, moabag, ug mopanalipod​—usa ka tawo nga andam moatiman sa masakiton, naangol, ug tigulang.”​—Nursing in Today’s World​—Challenges, Issues, and Trends.

ANG pagkadili-hakog, bisag hinungdanon, dili igo aron mahimong hanas ang usa ka nars. Ang maayong mga nars nagkinahanglan usab ug makuti nga pagbansay ug taas nga kasinatian. Usa ka pangunang kinahanglanon mao ang usa ngadto sa upat ka tuig o kapin pa nga pagtuon ug praktikal nga pagbansay. Apan unsang mga hiyasa ang maghimo sa tawo nga usa ka maayong nars? Aniay pipila ka tubag gikan sa eksperyensiyadong mga nars nga giinterbiyo sa Pagmata!

“Ang doktor moayo, apan ang nars maoy moatiman sa pasyente. Kini sagad nga nagkinahanglan sa pagpalig-on sa mga pasyente nga samdan sa emosyonal ug sa pisikal sa dihang, pananglitan, sila pahibaloon nga sila may laygay nga sakit o may tagal na ang kinabuhi. Ikaw kinahanglan nga mahimong inahan sa masakitong tawo.”​—Carmen Gilmartín, Espanya.

“Hinungdanon nga ikaw may empatiya sa kasakit ug tumang kaguol nga bation sa pasyente ug nga ikaw gustong motabang. Gikinahanglan ang kalulot ug hataas nga pailob. Kinahanglan nga ikaw kanunayng gusto nga mokat-on ug dugang bahin sa pagkanars ug medisina.”​—Tadashi Hatano, Hapon.

“Sa di pa dugayng katuigan ang mga nars nagkinahanglan sa dugang ug dugang nga kahibalo bahin sa ilang propesyon. Busa, hinungdanon ang tinguha nga magtuon ug ang katakos nga makasabot sa gitun-an. Dugang pa, ang mga nars kinahanglang mohimo ug abtik nga mga desisyon ug mohimog dihadiha nga aksiyon kon gikinahanglan sa kahimtang.”​—Keiko Kawane, Hapon.

“Isip usa ka nars, ikaw kinahanglang magpakita ug mainitong pagbati. Ikaw kinahanglang magmasinabtanon ug magpakitag empatiya.”​—Araceli García Padilla, Mexico.

“Ang usa ka maayong nars kinahanglang kugihang magtuon, mapanid-on, ug hanas gayod kaayo. Kon ang nars walay pagsakripisyo sa kaugalingon​—kon siya dunay tendensiya sa pagkahakog o masuko kon tambagan sa ubang mas labaw diha sa medikal nga propesyon​—kana nga nars mahimong dili angayang makauban sa mga pasyente ug  sa mga kauban sa trabaho.”​—Rosângela Santos, Brazil.

“Ubay-ubayng hiyas ang gikinahanglan gayod: pagkamailin-ilinon, pagkamasinabtanon, ug pagkamapailobon. Ikaw kinahanglan usab nga dunay bukas nga hunahuna, nga may katakos nga magkasinabtanay sa imong mga kauban sa trabaho ug sa mga tawong may taas nga posisyon sa medikal nga propesyon. Ikaw kinahanglang abtik nga mosagop ug bag-ong mga katakos aron magpabiling episyente.”​—Marc Koehler, Pransiya.

“Kinahanglan nga nahigugma ka sa mga tawo ug buot gayod nga motabang sa uban. Kinahanglang makasagubang ka sa tensiyon tungod kay sa kalibotan sa pagkanars, walay luna alang sa sayop. Kinahanglang mahibalo kang mopahiuyon aron mahimo ang mao gihapong buluhaton sa mga panahong diyutay ra ang imong kauban sa trabaho​—nga dili ikompromiso ang kalidad sa trabaho.”​—Claudia Rijker-Baker, Netherlands.

Ang Nars Isip Tig-atiman

Ang Nursing in Today’s World nag-ingon nga “ang pagkanars maoy mahitungod sa pag-atiman sa tawo diha sa lainlaing mga kahimtang may kalabotan sa panglawas. Busa, atong mahunahuna ang medisina ingong nalangkit sa pagtambal sa pasyente ug ang pagkanars nalangkit sa pag-atiman nianang pasyenteha.”

Busa, ang nars maoy usa ka tig-atiman. Sa ingon, dayag nga ang nars kinahanglang may kahingawa. Di pa kaayo dugay 1,200 ka lisensiyadong mga nars ang gipangutana, “Unsa ang labing hinungdanon kanimo diha sa imong trabaho ingong nars?” Ang paghatag ug dekalidad nga pag-atiman  mao ang tubag nga gihatag sa 98 porsiyento.

Usahay ipakamenos sa mga nars ang ilang kahinungdanon ngadto sa mga pasyente. Si Carmen Gilmartín, nga gikutlo sa ibabaw, usa ka nars nga may 12 na ka tuig nga kasinatian, misugilon sa Pagmata!: “Usa ka higayon akong giingnan ang usa ka higala nga akong gibati nga limitado ang akong mahimo sa dihang nag-atiman sa masakiton kaayong mga pasyente. Morag usa lang ka ‘Band-Aid’ ang akong pagtan-aw sa akong kaugalingon. Apan ang akong higala mitubag: ‘Usa ka gipabilhan kaayong “Band-Aid,” tungod kay kon nagsakit ang usa ka tawo, ikaw mao ang labawng gikinahanglan kay sa bisan unsa pa​—usa ka maluluy-ong nars.’”

Dili na kinahanglang isulti pa nga ang paghatag ug ingon nianang pag-atiman makapabug-at kaayo sa usa ka nars nga nagtrabahog napulo o kapin pang mga oras kada adlaw! Unsay nagtukmod niining nagsakripisyo-sa-kaugalingon nga mga tig-atiman aron mahimong mga nars?

Nganong Nag-Nars?

Ang Pagmata! nag-interbiyo ug mga nars sa tibuok kalibotan ug nangutana kanila, “Unsay nagtukmod kanimo nga mahimong nars?” Ania ang pipila sa ilang mga tubag.

Si Terry Weatherson may 47 ka tuig na nga kasinatian sa pagkanars. Siya nagtrabaho karon ingong espesyalistang nars nga nalangkit sa direktang pag-atiman sa mga pasyente diha sa Urology Department sa usa ka ospital sa Manchester, Inglaterra. “Gimatuto ako nga usa ka Katoliko ug nag-eskuyla sa usa ka Katolikong eskuylahan nga may dormitoryo,” matod pa niya. “Sa bata pa ako, nakahukom ako nga buot nakong mahimong madre o dili ba kaha nars. Gusto nako nga moalagad sa uban. Tingali matawag mo kini nga usa ka bokasyon. Sumala sa imong makita, akong gipili ang pagkanars.”

Si Chiwa Matsunaga nga taga-Saitama, Hapon, nagdumala sa iyang kaugalingong klinika sulod na sa walo ka tuig. Siya nag-ingon: “Akong gisundog ang panghunahuna sa akong amahan nga ‘labing maayo nga makakat-on ug usa ka abilidad aron ikaw dunay trabaho sa tibuok mong kinabuhi.’ Busa akong gipili ang karera sa pagkanars.”

Si Etsuko Kotani nga taga-Tokyo, Hapon, usa ka pangulong nars nga may 38 ka tuig na nga kasinatian sa pagkanars, nag-ingon: “Sa nag-eskuyla pa ako, ang akong amahan nalup-og ug nawad-ag daghang dugo. Samtang nagbantay ko sa akong amahan diha sa ospital, nakahukom ako nga buot nakong mahimong nars aron makatabang ko sa masakitong mga tawo sa umaabot.”

Ang uban natukmod sa ilang kaugalingong kasinatian samtang nagsakit. Si Eneida Vieyra, usa ka nars sa Mexico, miingon: “Sa sayis anyos pa ako, naospital ako sulod sa duha ka semana tungod sa brongkitis, ug mao kadtong panahona nga nakahukom ako nga buot nako nga mahimong nars.”

Tin-aw nga ang pagkahimong nars nagkinahanglan ug dakong pagsakripisyo sa kaugalingon. Atong tukion pag-ayo ang mga problema ug mga ganti niining hamili nga propesyon.

Ang mga Kalipay Ingong Usa ka Nars

Unsa ang mga kalipay sa pagkanars? Ang tubag nianang pangutanaha mag-agad sa natad sa kalihokan sa usa ka tawo sa iyang  propesyon ingong nars. Ang mga mananabang, pananglitan, mobati nga nagantihan sa matag malamposong pagpanganak. “Nindot kaayong pagbati ang pagpahimugso ug usa ka himsog nga bata nga imong naatiman ang pagtubo diha sa tagoangkan,” matod pa sa usa ka mananabang nga taga-Netherlands. Si Jolanda Gielen-Van Hooft, nga taga-Netherlands usab, miingon: “Ang pagpanganak mao ang usa sa labing nindot nga mga butang nga maeksperyensiyahan sa magtiayon​—ug sa mananabang. Usa kini ka milagro!”

Si Rachid Assam nga taga-Dreux, Pransiya, maoy usa ka lisensiyado-sa-Estado nga tig-ineksiyon ug anestesya nga nars nga mga 40 anyos pa kapin. Ngano mang malingaw siya sa iyang pagkanars? Tungod sa “katagbawan nga dunay naamot sa kalamposan sa usa ka operasyon ug tungod kay membro sa usa  ka makaiikag nga propesyon nga kanunayng nag-uswag,” siya nag-ingon. Si Isaac Bangili nga taga-Pransiya usab, nag-ingon: “Matandog ako sa mga ekspresyon sa pasalamat nga among madawat gikan sa mga pasyente ug sa ilang mga pamilya, ilabina sa emerhensiyang mga kahimtang diin among natabangan nga maulian ang usa ka pasyente nga among gituohang wala nay paglaom.”

Usa sa ingon nianang ekspresyon sa pasalamat ang gipadala ngadto kang Terry Weatherson, nga gihisgotan ganiha. Misulat ang usa ka biyuda: “Dili mahimong akong palabyon ang okasyon nga dili maghisgot pag-usab bahin sa kahupayan nga among nabatonan gikan sa imong kalmado, masaligong presensiya sa tibuok panahon nga nagsakit si Charles. Ang imong mainitong pagbati nakawagtang sa kaguol, ug kini nahimong kalig-on nga gikan niana kami nakakuhag kusog.”

Pag-atubang sa mga Problema

Apan uban sa mga kalipay sa pagkanars moduyog ang daghang problema. Walay luna alang sa mga sayop! Kon kaha nagdapat ug tambal o nagkuhag dugo o nagtaod ug dekstros o bisan yanong nag-agak sa pasyente, ang nars kinahanglang mag-amping pag-ayo. Siya dili puwedeng masayop​—ug tinuod kini ilabina sa mga nasod diin komon ang pagkihaay. Bisan pa niana, usahay ang nars mabutang sa malisod nga kahimtang. Pananglitan, ibutang ta nagtuo ang nars nga ang doktor mireseta ug sayop nga tambal alang sa pasyente o may gisugo nga dili makahatag ug kaayohan sa pasyente. Unsay mahimo sa nars? Lalison ang doktor? Nagkinahanglan kana ug kaisog, pagkamataktikanhon, ug diplomasya​—ug kana may dalang risgo. Ikasubo, ang ubang doktor dili daling modawat sa mga sugyot niadtong ilang gilantaw nga ubos nila.

Unsay gisulti sa ubang mga nars mahitungod niini? Si Barbara Reineke nga taga-Wisconsin, T.B.A., usa ka lisensiyadong nars sa 34 ka tuig na, misugilon sa Pagmata!: “Ang usa ka nars kinahanglang maisogon. Una sa tanan, siya dunay legal nga tulubagon sa bisan unsang tambal nga iyang idapat o  mga pagtambal nga iyang buhaton ug sa bisan unsang kadaot nga ipahinabo niini. Siya kinahanglang makadumili sa pagtuman sa sugo sa doktor kon iyang gibati nga kini dili na lakip sa iyang propesyonal nga katungdanan o kaha nagtuo siya nga sayop ang sugo. Ang pagkanars dili na parehas niadtong sa panahon ni Florence Nightingale o bisan 50 ka tuig kanhi. Karon ang nars kinahanglang mahibalo kon kanus-a moingong dili ngadto sa mananambal ug kon kanus-a moinsistir nga adtoon sa doktor ang pasyente, bisan pag tungang gabii. Ug kon masayop ka, kinahanglang baga kag nawong aron maantos ang bisan unsang pagyubit nga tingali imong madawat gikan sa doktor.”

Laing suliran nga kinahanglang atubangon sa mga nars mao ang kapintasan diha sa trabahoan. Usa ka taho gikan sa Habagatang Aprika nag-ingon nga ang mga nars “maoy giila nga dunay mas taas nga personal nga kapeligrohan sa abuso ug kapintasan diha sa trabahoan. Sa pagkatinuod, ang mga nars mas dakog purohan nga atakehon diha sa trabahoan kay sa mga guwardiya sa prisohan o mga polis ug 72% sa mga nars dili mobati nga hilwas gikan sa pag-among-among.” Ang susamang kahimtang gitaho sa United Kingdom, diin 97 porsiyento sa mga nars nga misanong sa di pa dugayng surbi dunay nailhang nars nga gidagmalan sulod sa miaging tuig. Unsay hinungdan niini nga kapintasan? Kasagaran, ang suliran mao ang mga pasyenteng naggamit ug droga o nahubog o nailalom sa kapit-os o naapektohan sa kaguol.

Ang mga nars kinahanglang makigbisog usab batok sa burnout, o sobrang kaluya, tungod sa tensiyon. Ang kakulang sa kawani maoy usa ka hinungdan. Sa dihang ang usa ka matinud-anong nars dili makahatag ug igong pag-atiman sa pasyente tungod sa hilabihan ka daghang trabaho, sa dili madugay magpatongpatong ang tensiyon. Ang pagsulay sa pagsagubang sa kahimtang pinaagig dili pagpahulay ug pag-obertaym daw mohatag lamang hinuon ug dugang nga kahigawad.

Daghang ospital sa tibuok kalibotan ang kulang ug tawo. “Kulang kamig mga nars sa among mga ospital,” matod pa sa usa ka taho diha sa Mundo Sanitario sa Madrid. “Si bisan kinsang nanginahanglan ug pag-atiman sa panglawas moila sa kahinungdanon sa mga nars.” Unsay gihatag nga rason niini nga kakulang? Ang panginahanglang makadaginot ug salapi! Ang mao gihapong taho nag-ingon nga kulang ug 13,000 ka propesyonal nga mga nars ang mga ospital sa Madrid!

Ang laing rasong gihatag nga hinungdan sa tensiyon mao ang taas kaayo nga mga oras sa relibo ug gamay kaayong suweldo. Ang The Scotsman nag-ingon:  “Kapin sa usa sa lima ka nars sa Britanya ug un-kuwarto sa luyoluyo nga mga nars ang dunay laing trabaho aron matagan-an ang mga panginahanglan, sumala pa sa unyon sa serbisyo publiko, ang Unison.” Tulo sa upat ka nars ang nagtuo nga kulang ang ilang suweldo. Tungod niini, daghan ang nakahunahuna sa pagbiya sa ilang propesyon.

Dunay daghang uban pang rason nga nakaamot sa tensiyon sa mga nars. Kon palandongon ang mga komento nga nakuha sa Pagmata! gikan sa mga nars sa tibuok kalibotan, ang kamatayon sa mga pasyente dunay makapaguol nga epekto. Si Magda Souang, nga Ehiptohanon ug kagikan, nagtrabaho sa Brooklyn, New York. Sa gipangutana kon unsay nakapalisod sa iyang trabaho, siya mitubag: “Ang pagkakita sa labing menos 30 ka pasyenteng may tagal ang kinabuhi nga akong giatiman pag-ayo nga mamatay sulod sa napulo ka tuig. Makapaluya kana kanimo.” Dili ikatingala nga ang usa ka basahon nag-ingon: “Ang padayong paghalad sa imong kaugalingon sa pag-atiman sa mga pasyenteng mamatay makahatag ug dako kaayong emosyonal ug pisikal nga kadaot.”

Ang Kaugmaon sa mga Nars

Ang pag-uswag ug impluwensiya sa teknolohiya nagpasamot sa mga kabug-at diha sa natad sa propesyon sa pagkanars. Ang problema mao ang pagpahiuyon sa teknolohiya uban sa pagkamakitawhanon, ang maluluy-ong paagi sa pagpakiglabot sa mga pasyente. Wala gayoy makina nga makapuli sa pag-atiman ug pagkamabination sa usa ka nars.

Ang usa ka basahon nag-ingon: “Ang pagkanars maoy usa ka walay-kataposang propesyon. . . . Basta duna pay tawo, aduna gayoy panginahanglan alang sa pag-atiman, pagkamabination, ug pagkamasinabtanon.” Ang pagkanars mopuno niana nga panginahanglan. Apan dunay mas dakong rason alang sa masanag nga palaaboton kon bahin sa pag-atiman sa panglawas. Gipakita sa Bibliya nga moabot ang panahon nga wala nay moingong, “Ako masakiton.” (Isaias 33:24) Ang mga doktor, mga nars, ug mga ospital dili na unya kinahanglan diha sa bag-ong kalibotan nga gisaad sa Diyos.​—Isaias 65:​17; 2 Pedro 3:13.

Ang Bibliya nagsaad usab nga ‘ang Diyos . . . magapahid sa matag luha sa ilang mga mata, ug wala na unyay kamatayon, ni pagbangotan ni pagtiyabaw ni may kasakit pa. Ang kanhing mga butang nahanaw na.’ (Pinadayag 21:​3, 4) Apan, sa kasamtangan kita angay nga magpasalamat tungod sa tanang pagtagad nga gihatag ug mga sakripisyo nga gihimo sa milyonmilyong nars sa tibuok kalibotan, nga kon wala sila ang pagtener sa ospital seguradong way ayo kon dili man ugaling lisod kaayo! Nan, pagkatukma sa pangutana, “Mga nars​—mag-unsa na lang kita kon wala sila?”

[Kahon/Hulagway sa panid 6]

Florence Nightingale—Tagmugna sa Modernong Pagkanars

Gipanganak niadtong 1820 sa Italya sa adunahang Britanikong mga ginikanan, si Florence Nightingale midako nga pinatuyangan. Giayran sa batan-ong Florence ang mga tanyag sa kaminyoon ug nagtuon bahin sa panglawas ug pag-atiman sa mga kabos. Bisag misupak ang iyang mga ginikanan, si Florence midawat ug posisyon diha sa usa ka tunghaan alang sa pagbansay sa mga nars sa Kaiserswerth, Alemanya. Sa ulahi, mieskuyla siya sa Paris, ug sa edad nga 33 anyos, siya nahimong superintendente sa usa ka ospital sa mga babaye sa London.

Apan naatubang niya ang iyang kinadak-ang problema sa dihang miboluntaryo siya sa pag-atiman sa nasamdang mga sundalo sa Crimea. Didto siya ug ang iyang grupo sa 38 ka nars kinahanglang manglimpiyo sa usa ka ospital nga daghan kaayog ilaga. Dako kaayo ang trabaho, kay sa sinugdanan walay sabon, walay mga palanggana o mga tualya, ug kulang ang mga teheras, mga kutson, o mga bendahe. Nasulbad ra ni Florence ug sa iyang mga kauban ang problema, ug sa natapos ang gubat, nakapahinabo siyag tibuok-kalibotan nga mga kausaban sa propesyon sa pagkanars ug sa pagpalakaw ug ospital. Sa 1860 iyang gipundar ang Nightingale Training School for Nurses sa St. Thomas’ Hospital sa London​—ang unang tunghaan sa pagkanars nga walay relihiyosong koneksiyon. Sa wala pa siya mamatay sa 1910, siya nagmasakiton nga dili na makabangon sulod sa daghang tuig. Bisan pa, siya nagpadayon sa pagsulat ug mga libro ug mga pulyeto sa paningkamot nga mapauswag ang mga sukdanan sa pag-atiman sa panglawas.

Ang uban mosupak nianang makihinabangon nga dungog ni Flor­ence Nightingale, nangatarongan nga ang uban labing menos angay usab hatagan ug dakong pasidungog tungod sa ilang nahatag sa propesyon sa pagkanars. Dugang pa, ang iyang reputasyon gidebatehan pag-ayo. Sumala pa sa librong A History of Nursing, ang uban nag-ingon nga siya “sapoton, mapalabilabihon, siradog-hunahuna, daling masuko, ug mahariharion,” samtang ang uban nadani sa iyang “kahait sa salabotan ug kamadanihon, iyang makapahingangha nga kalagsik, ug sa iyang makalibog nga personalidad.” Kon unsa man ang iyang tinuod nga pagkatawo, usa ka butang ang segurado: Ang iyang mga metodo sa pag-atiman sa mga pasyente ug sa pagpalakaw ug ospital mikaylap ngadto sa daghang nasod. Giisip siya ingong tagmugna sa propesyon sa pagkanars sumala sa atong pagkaila niini karon.

[Hulagway]

Ang St. Thomas’ Hospital human mapundar ang Nightingale Training School for Nurses

[Credit Line]

Courtesy National Library of Medicine

[Kahon/Hulagway sa panid 8]

Ang mga Kuwalipikasyon sa Nars

Nars: “Usa ka tawo nga linaing nabansay pinasukad sa siyentipikanhong paagi sa pagkanars ug nakaabot sa pipila ka gilagda nga mga sukdanan sa edukasyon ug katakos sa direktang pag-atiman sa pasyente.”

Lisensiyadong nars: “Usa ka tituladong nars nga may legal nga awtorisasyon (lisensiyado) nga magtrabaho human mahatagag eksamin sa hunta sa estado nga tighatag ug pasulit sa mga nars . . . ug may legal nga katungod sa paggamit sa titulo nga R.N. (Rehistrado o Lisensiyado nga Nars).”

Klinikal nga espesyalistang nars: “Usa ka lisensiyadong nars nga may taas nga kahibalo, abilidad, ug katakos diha sa usa ka linaing bahin sa propesyon sa pagkanars.”

Nars-mananabang: “Usa ka indibiduwal nga naedukar sa duha ka kurso nga mao ang pagkanars ug pagkamananabang.”

Praktikal nga nars: “Usa ka tawo nga may praktikal nga kasinatian sa pag-atiman ug pasyente apan dili graduwado sa bisan unsang matang sa tunghaan sa pagkanars.”

Lisensiyadong praktikal nga nars: “Graduwado sa tunghaan sa praktikal nga pagkanars . . . kinsa may legal nga awtorisasyon sa pagtrabaho ingong lisensiyadong praktikal o bokasyonal nga nars.”

[Credit Lines]

Gikan sa publikasyon sa T.B. nga Dorland’s Illustrated Medical Dictionary

UN/J. Isaac

[Kahon/Mga hulagway sa panid 9]

‘Ang Pundasyon sa Pag-atiman sa Panglawas’

Sa International Council of Nurses Centennial Conference niadtong Hunyo 1999, si Dr. Gro Harlem Brundtland, direktor-heneral sa World Health Organization, nag-ingon:

“Ang mga nars, ingong ang pangunang propesyonal nga mga tig-atiman sa panglawas, anaa sa usa ka talagsaong posisyon nga molihok ingong gamhanang mga tigpaluyo alang sa usa ka himsog nga planeta. . . . Tungod kay ang mga nars ug mga mananabang molangkob na ug abot sa 80% sa kuwalipikadong mga tig-atiman sa panglawas diha sa kadaghanang nasodnong mga sistema sa pag-atiman sa panglawas, sila mohawas sa posibleng gamhanan nga puwersa sa pagpahinabo sa kinahanglanong mga kausaban aron sa pagtagana sa mga panginahanglan sa Maayong Panglawas Alang sa Tanan sa ika-21ng siglo. Sa pagkatinuod, ang ilang kontribusyon ngadto sa mga serbisyo alang sa maayong panglawas nagkobre sa tanang nagkalainlaing matang sa pag-atiman sa panglawas . . . Tin-aw nga ang mga nars mao ang pundasyon sa kadaghanang grupo sa mga tig-atiman sa panglawas.”

Gipasidunggan sa kanhi presidente sa Mexico nga si Ernesto Zedillo Ponce de León ang mga nars sa Mexico diha sa usa ka pakigpulong nga niana siya miingon: “Adlaw-adlaw kamong tanan . . . nagdeboto sa kinatas-ang kalidad sa inyong kahibalo, inyong pagkanahiusa, inyong serbisyo aron sa pag-amping ug pagpasig-uli sa kahimsog sa mga Mexicano. Adlaw-adlaw kamo nagtagana alang niadtong nagkinahanglan dili lamang sa inyong propesyonal nga tabang kondili sa paghupay usab nga mosangpot tungod sa inyong maluloton, komitido, ug makitawhanon kaayong kinaiya. . . . Kamo ang kinadak-ang bahin sa atong mga institusyon sa pag-atiman sa panglawas . . . Sa matag kinabuhi nga maluwas, sa matag bata nga mabakunahan, sa matag pagpanganak nga matabangan, sa matag paghisgot bahin sa kahimsog, sa matag pagtambal, sa matag pasyente nga modawat ug pagtagad ug lig-ong pagpaluyo, anaa ang hinagoan sa atong kawani sa mga nars.”

[Credit Lines]

UN/DPI Photo by Greg Kinch

UN/DPI Photo by Evan Schneider

[Kahon/Hulagway sa panid 11]

Mapasalamatong Doktor

Giadmitir ni Dr. Sandeep Jauhar sa New York Presbyterian Hospital ang iyang utang kabubut-on ngadto sa hanas nga mga nars. Mataktikanhong gikombinsir siya sa usa ka nars nga ang himalatyong pasyente nagkinahanglan ug dugang morpina. Siya misulat: “Ang hanas nga mga nars motudlo usab sa mga doktor. Ang mga nars diha sa linaing mga lawak sama sa intensive care unit mao ang pipila sa nabansay-pag-ayong mga propesyonal sa ospital. Sa intern pa ako, ila kong gitudloan kon unsaon pagtaod sa mga kateter ug pagpahiangay sa mga makina sa pagginhawa. Ila kong gisultihan kon unsang mga tambal ang dili nako gamiton.”

Siya nagpadayon: “Ang mga nars mohatag sa kinahanglanong sikolohikal ug emosyonal nga pagpaluyo sa mga pasyente, tungod kay sila ang mogugol ug mas daghang panahon kanila. . . . Talagsa ra ako nga molihok dayon gawas kon sultihan sa nars nga akong gikasaligan nga kinahanglang adtoon ko dayon ang usa ka pasyente.”

[Hulagway sa panid 7]

“Gusto nako nga moalagad sa uban.”​—Terry Weatherson, Inglaterra.

[Hulagway sa panid 7]

“Samtang nagbantay ko sa akong amahan diha sa ospital, nakahukom ako nga buot nakong mahimong nars.”—Etsuko Kotani, Hapon.

[Hulagway sa panid 7]

‘Ang pagpanganak mao ang usa sa labing nindot nga mga butang nga maeksperyensiyahan sa mananabang.’—Jolanda Gielen-Van Hooft, Netherlands.

[Hulagway sa panid 8]

Ang mga mananabang mobatig kalipay ug katagbawan gumikan sa pag-abag sa pagpanganak