Ang mga Hagit sa Usa ka Nahiusang Alemanya

TINAMPO SA MAGSUSULAT SA PAGMATA! SA ALEMANYA

“SA DIHANG ang akong mga ginikanan ug ako nagbiyahe tabok sa utlanan gikan sa Sidlakang Alemanya ngadto sa Kasadpang Berlin, daghang tawo ang nanindog diha sa mga tulay ibabaw sa haywey nga nagwarawara ug namakpak,” nahinumdom si Ronny. “Nanuroy mi sa mga palitanan sa Ku’damm sa Kasadpang Berlin, ug sa pagkahibalo sa mga tawo nga gikan mi sa Sidlakang Alemanya, gihatagan mig mga ilimnon. Ang tanan masadyaon.” Kadto maoy Nobyembre 10, 1989, pagkasunod adlaw human mabuksi ang Paril sa Berlin.

Ang gibating kasadya miabot saylo pa sa Berlin ug milukop sa tibuok Sidlakang Alemanya ug sa Kasadpang Alemanya, nga kaniadto maoy independenteng mga nasod. Ang Wende​—nga nagtumong sa lisoanang punto o sa malinawong rebolusyon nga misangpot sa pagkapukan sa totalitaryanhong Estado sa Sidlakang Alemanya—​nakapakugang halos sa tanan. Mga katuigan sa ulahi, daghan pa gihapon ang nag-isip sa Wende ingong labing malipayong panahon sulod sa milabayng 50 ka tuig. Siyempre, ang tumang kalipay nagbukas sa dalan sa katinuoran, nga motukmod nato sa pagpangutana, Sa unsang paagi nabag-o ang kinabuhi sukad sa Wende? Duna ba kitay makat-onan sa nahitabo?

Bugnawng Gubat Usa ka Butang sa Nangagi

Sa kadaghanang mga Aleman ang pagbukas sa Paril sa Berlin nakahatag ug dakong kahupayan. Sumala sa pipila ka tinubdan, duolan sa usa ka libong tawo ang nangamatay sa makuyaw nga utlanan tali sa Sidlakan ug Kasadpan. Sa Oktubre 1990, ang duha ka Alemanya nahimong usa ka Estado, ang Federal Republic of Germany, nga may populasyon nga mga 80 milyones. Ang German Democratic Republic (GDR)​—nga nailhang Sidlakang Alemanya​—nahanaw na, 41 ka tuig lamang human sa pagkahimugso niini. Ang lugar nga kanhi giokupar sa GDR nabahin na karon ngadto sa unom ka estado, nga nailhan ingong bag-ong pederal nga mga estado.

Ang kalibotan nakurat dihang gipadali sa Wende ang pagkabungkag sa Komunistang bloke, ang pagnulo sa Warsaw Pact nga kasabotan sa pagdepensa sa nag-alyadong mga nasod, ug ang pagtapos sa Bugnawng Gubat. Ang mga tropa sa magkaatbang nga gamhanang mga nasod​—nga nag-isigbantay sulod sa mga 40 ka tuig duol sa utlanan sa duha ka Alemanya​—mibiya gikan sa nasod sa Alemanya. Kini nga mga panghitabo nahitabo nga walay gigamit nga hinagiban.

Human sa paghiusa pag-usab, nahitabo ang dakong kausaban sa tibuok Alemanya, nga ilabinang nakaapektar sa kinabuhi diha sa bag-ong pederal nga mga estado. Alang sa kadaghanang tawo mas dako ang maong kausaban kay sa ilang gidahom.

Kagawasan sa Kataposan!

Ang gitinguha pag-ayo sa katawhan sa GDR gikan sa Wende mao ang kagawasan. Dili kini ikahibulong sanglit pinig-otan sa totalitaryanhong Estado ang mga lungsoranon niini. Sa mga panahong wala pa ang Wende, lisod o imposible ang  pagkuhag bisa aron makagawas sa utlanan sa duha ka Alemanya. Sa kalit lang kadto nausab. Usa ka babaye miingon: “Tiaw mo kana, makaadto na ta sa Amerika!” Alang sa kadaghanan, mapasalamaton gihapon sila nga nahiusa sa ilang mga paryente ug mga higala sa pikas bahin sa utlanan.

Tungod sa kagawasan ang mga Aleman sa Sidlakan makaadto na sa kasadpan ug ang mga taga-Kasadpan usab makaadto na sa sidlakan. Busa, ang mga dapit nga suroyanan sa mga turista diha sa bag-ong pederal nga mga estado maadtoan na usab. Pananglitan, ang mga turista makabisita sa Wittenberg, diin gisugdan ni Martin Luther ang Repormasyon, nga misangpot sa pagkatukod sa relihiyong Protestante. Unya anaa ang Meissen, usa ka siyudad nga nailhan tungod sa porselana nga gidemano paghimo, ug ang Weimar, nga kanhi pinuy-anan sa duha ka inilang mga magsusulat sa Alemanya, si Johann Wolfgang von Goethe ug si Friedrich von Schiller. Sa 1999, ang Weimar gihimong Kultural nga Siyudad sa Uropa, ang unang siyudad sa kanhing Komunistang bloke nga nakadawat niini nga pasidungog.

Komosta na man ang kagawasan sa pagsulti? Ang mga tawo diha sa bag-ong pederal nga mga estado may kagawasan na sa pagsulti nga dili na mahadlok nga madunggan sa mga Stasi, o mga polis. Ug ang mga tawo nangalipay tungod kay libre na silang makapilig mga programa sa telebisyon ug mga basahon. Nahinumdom si Matthias: “Sa nagtungha pa ko, ang tanang publikasyon nga mabatonan namo gikan sa Kasadpan kompiskahon.”

Unsay ikasulti bahin sa kagawasan sa pagsimba? Sa GDR, ang relihiyon gidili, ug 2 sa 3 ka lungsoranon walay gianiban nga relihiyon. Ang tanan diha sa nahiusa-pag-usab nga Alemanya nakapahimulos na karon ug kagawasan sa pagsimba sulod na sa kapin sa napulo ka tuig, ang kinatas-ang yugto sukad gidili ni Hitler ang relihiyon niadtong 1933. Apan ang kagawasan sa relihiyon wala magkahulogan nga popular ang relihiyon. Ang dagkong mga simbahan nagmulo tungod sa taudtaod na nga pagkawala sa impluwensiya niini, ug gipasamot kini sa Wende. Sa laing bahin, ang mga Saksi ni Jehova nga gidili ug gilutos sa totalitaryanhong rehimen nagpadako sa ilang mga buluhaton. Sulod sa milabayng napulo ka tuig, 123 ka Kingdom Hall ug 2 ka Assembly Hall ang natukod sa mga Saksi diha sa bag-ong pederal nga mga estado.

Ginahimo sa daghang dapit ang tanang matang sa pagpanukod diha sa bag-ong mga estado. Nahibalik sa Berlin ang pagkahimong kaulohan niini sa nasod ug gimodernisar pag-ayo. Lukop sa bag-ong pederal nga mga estado, ang imprastraktura gipang-ayo, nga nagkinahanglag dakong galastohon alang sa mga dalan ug sa mga riles. Dako na ang nahimo sa paglimpiyo sa palibot ug sa pagtaganag serbisyo sa pag-atiman sa panglawas ug sosyal nga ayuda nga susama sa Kasadpanhong mga sukdanan. Ang kadaghanang mga residente sa bag-ong pederal nga mga estado mouyon nga mas taas na karon ang ilang sukdanan sa pagkinabuhi.

“Maanindot ang Kanhing mga Panahon”

Bisan pa niana, ang pipila maghandom sa panahon nga wala pa ang Wende. “Maanindot ang kanhing mga panahon,” misaysay ang usa ka babaye. Unsa may nakanindot sa pagpuyo ilalom sa pagmando sa usa ka diktador? Ang uban moingon nga ang kinabuhi normal ug may kasegurohan. Gihandom sa daghan ang kasuod sa mga higala ug mga silingan, ang pagbati nga dunay  motabang ug mopaluyo kanunay kanimo. Matod sa Allensbach Opinion Research Institute, “ang pagmando nga ilalom sa usa ka diktador mopabati sa mga lungsoranon nga sila mas maayog moral ug may kasegurohan.” Dihang nahanaw na ang pagmando sa diktador sa GDR, ang pagkasuod nahanaw.

Ang laing pananglitan: Sa katuigan sa 1980, ubos ra ang presyo sa pangunang mga palaliton ug mga bayranan, ug ang tanan dunay trabaho. “Kaniadto ang tinapay tag-lima ka pfennig ang usa, apan karon kini nagkantidad na ug labing menos napulo ka pilo niana,” nagmulo si Brigitte. Human nga gipasiugda ang kompetisyon sa independenteng pagpamaligya, libolibong negosyo nga gipanag-iya sa estado nahapay, nga tungod niini ang mga tawo nawad-an ug trabaho. Doble ang gidaghanon sa mga walay trabaho sa kanhing Sidlakang Alemanya kay sa kasadpang bloke.

Sa pagkakaron, mga $800 bilyones na ang nagasto gumikan sa paghiusa pag-usab. Ug daghan pa ang pagabuhaton. Kinsay nagbayad niini? Ang bahin sa bayranan gipangabaga pinaagi sa usa ka linain nga buhis. Busa, ang Wende nakaapekto dili lamang sa mga kasingkasing sa mga Aleman kondili hasta usab sa mga bulsa sa mga Aleman! Takos ba ang maong paningkamot, maayo bang pagkagasto ang salapi? Nakita sa kadaghanan nga mapuslanon ug takos ang paghiusa pag-usab, usa ka kalamposan nga angay ikapasigarbo.

Unsay Atong Makat-onan?

Gipakita sa Wende nga ang pag-ilis ug lainlaing gobyerno dili makatagbaw sa tanan. Daghang tawo​—bisan kadtong nagtuo nga takos ang Wende​—nakaamgo nga ang kinabuhi diha sa usa ka maindigon nga kapitalistang katilingban ug sa usa ka totalitaryanhong rehimen pulos makapahigawad. Siyempre, ang kagawasan ug ang kalamboan tilinguhaon. Apan kon ang balos niini nga mga bentaha mao ang dili-matinagdanon ug dili-mabination nga paagi sa kinabuhi, ang kalipay mahimong lumalabay lamang.

Di pa dugay usa ka taho gikan sa Dessau, sa kanhing Sidlakang Alemanya, nag-ingon: “Milabay na ang usa ka dekada sukad sa paghiusa; nagasto na ang bilyonbilyong dolyares aron mahaw-as ang nasod gikan sa gubot nga kagahapon. Apan, sa pagkakaron daghan ang daw wala malipay sa mga resulta.

Ang Allensbach Institute nagtaho nga daghang tawo ang naglaom nga “tali sa mga alternatibo sa usa ka independenteng ekonomiya nga maindigon ug sa usa ka giplanong ekonomiya, lagmit gayod nga duna pay ikatulong paagi” sa pagdumala sa mga kalihokan sa tawo. Mao kana ang gilaoman sa mga Saksi ni Jehova.

Sila nagtuo nga walay politikanhon o ekonomikanhon nga sistema nga hinimo sa tawo ang makatagbaw sa tanang panginahanglan sa tawo. Ang mga Saksi nagtuo nga kining mga panginahanglana ikahatag lamang pinaagi sa Mesiyanikong Gingharian sa Maglalalang. Sa dili madugay, kining langitnong gobyerno, sumala sa Bibliya, magtukod ug usa ka mahigugmaon ug matarong nga pagmando ibabaw sa tibuok yuta. Hiusahon sa Gingharian ang tanang kanasoran sa yuta ug ipahinabo niini nga magdinaitay dili lamang ang Alemanya kondili ang tanang katawhan. Pagkadakong panalangin unya niana nga Gingharian! ​—Daniel 2:​44.

[Mapa sa panid 23]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

Bonn

Berlin

Wittenberg

Weimar

[Hulagway sa panid 24]

Ang pagbungkag sa Paril sa Berlin ug ang paghanaw sa utlanan nakahatag ug kahupayan sa kadaghanan

[Credit Line]

Foto: Landesarchiv Berlin

[Mga hulagway sa panid 24]

Checkpoint Charlie, ang simbolo sa Bugnawng Gubat sa Berlin, kaniadto ug karon

[Credit Line]

Foto: Landesarchiv Berlin

[Hulagway sa panid 25]

Ang Berlin, nga nahibalik sa pagkahimong kaulohan sa nasod, gimodernisar

[Hulagway sa panid 25]

Ang mga Saksi ni Jehova nakatukod na sa pagkakaron ug 123 ka Kingdom Hall diha sa bag-ong pederal nga mga estado