Mabalhinbalhin nga mga Eskultora sa Namibia

TINAMPO SA MAGSUSULAT SA PAGMATA! SA HABAGATANG APRIKA

ANG estilo sa dibuhista kanunayng magbag-obag-o, ug bisan pa niana, nindot ang resulta. Ang gidibuhoan mao ang balas. Ang dibuhista? Ang hangin, nga magporma sa mabalhinbalhin nga mga bungtod sa balas ngadto sa lainlaing mga disenyo. Tingali ang nailhan kaayo nga porma mao kanang sama sa primerong subang sa bulan. Ang bahin sa “eskultora” nga bantang sa hangin pahanayhay ang porma. Ang hanayhay nga salipod sa hangin mas titip ug mas mubo. Ang tumoy sa bungtod sa balas hait kaayong tan-awon, apan dali ra kining mapungdol kon masikdolan sa langas nga botas.

Ang Desyerto sa Namib sa habagatan-kasadpang Aprika maoy usa ka maayong dapit nga makita kining mabalhinbalhin nga mga eskultora. Diha niini anaa ang kinatas-ang mga bungtod sa balas sa kalibotan, nga moabot  sa gihabogong kapin sa 400 metros. Apan sa gidak-on, ang Namib mas gamay kay sa dagkong mga desyerto sa kalibotan. Kini may gisangkaron nga mga 160 kilometros gikan sa Dagat Atlantiko ngadto sa ilaya ug may gitas-ong 1,900 kilometros.

Uban Pang mga Dibuhista nga Nagdibuho

Dili lang kay ang hangin ra mao ang dibuhista nga gipasundayag niining nahilit nga ‘galeriya sa dibuho.’ Kon tan-awon sa duol ang mga bungtod sa balas makita nimo ang ebidensiya sa talagsaong mga disenyo sa uban pang mga dibuhista. Pananglitan, makita nimo ang daw taas, pino nga talikala nga nag-ekis-ekis latas sa balas. Kon mohulat kag dugaydugay, lagmit nga makita usab nimo ang mga dibuhista nga nagdibuho. Ang “talikala” naporma sa mga tunob sa mga bakukang sa dihang moagi sila sa balas sa magabii. Duol sa “talikala” anaa ang usa ka magkaangay nga lumbay sa daw gagmitoyng mga buhobuho diha sa balas. Mga tunob usab kini sa elephant shrew  nga magluksolukso padulong sa destinasyon niini. Dayon imong maamgohan nga kining nahilit, daw umaw nga galeriya sa dibuho puno diay sa kinabuhi.

Paamihanan, ubay sa Skeleton Coast, mahimong makita nimo ang dibuho sa uban pang mga dibuhista sa desyerto. Tunobtunoban nila ang balas, ug magkalamukat ang agi. Tan-awa! Ania na sila, nga nagluksolukso ibabaw sa bungtod sa balas. Tino gayod, nalingaw sila sa ilang mamugnaong lihok. Kining dagkong mga linalang tulin kaayong modulhog sa bungtod sa balas, nga tungod niini manuasik ang mga balas. Kay wala pa matagbaw sa pagdagandagan, sila usab magpadailos, magpasaguyod sa ilang pangulahing mga tiil ug magbilin ug mga tudling diha sa balas. Sila managan paingon sa usa ka lanawlanaw diha sa duol, molusbog, ug magkundatkundat sama sa malipayong mga bata. Kining maong mga dibuhista, ang Aprikanhong mga elepante, motimbang ug mga unom ka tonelada ang matag usa!

Ang lain pang lahi nga dibuhista nga may talagsaong mga agi, hinunoa dili ingon ka gansalon nianang sa elepante, mao ang Péringuey’s adder. Ang mapormang disenyo niini diha sa balas daw sama sa talay sa mga lipak nga baliko. Kini nga bitin magbilin niini nga mga agi sa dihang kini modailos nga paekis-ekis sa talagsaong paagi. Sa kalit ang mga agi matapos, ug dili na makita ang bitin. Diin kini padulong? Kon imong tan-awon pag-ayo, makita tingali nimo ang singkit nga mga mata nga magpasil-it pagtan-aw kanimo lapos sa balas. Ang ubang bahin sa lawas niini nalubong sa balas. Kay nagtago, mapailobon kining maghulat sa tukbonon​—kasagaran usa ka tabili nga moagi.

Ang usa ka disenyo diha sa balas dili tingali kaayo nindot. Makita ang mga agi sa dagkong mga ligid sa tuloy-ligid nga mga motorsiklo nga gituyo paghimo aron makabiyahe niining dapita. Ang tawo nagbilin usab sa iyang tunob.

Dibuhista nga Mabalhinon

Daghang uban pa, nga dili na maato paghisgot, ang nagbilin sa ilang tunob niini nga mga balas. Kini naglakip sa rhino, mga leyon, giraffe, ug irong ihalas, nga lagmit makita usab diha sa gipanalipdang parke alang sa mga hayop sa Skeleton Coast ug sa ubang dapit.

Apan ang hangin mao ang labing hawod nga dibuhista. Kini ang magbuot sa kinatibuk-ang dagway sa galeriya ug mag-usab-usab sa mga porma segun sa gusto niini. Walay kataposan ang paghimo niinig kausaban. Kon mobalik ka niini nga galeriya usa ka tuig gikan karon, mamatikdan tingali nimo nga sa dihang wala ka ang pipila sa mga bungtod sa balas nabalhin na ug abot sa 30 metros ang gilay-on! Mao kana ang mahimo sa hangin sa Namibia.

[Mapa sa panid 27]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

APRIKA

NAMIBIA

[Hulagway sa panid 26]

Elephant shrew

[Picture Credit Line sa panid 26]

Des and Jen Bartlett