Gipuntirya sa Pag-atake sa Sobyet

BISAN pa sa pagpasig-uli sa pipila ka katungod sa Ortodoksong Iglesya sa Rusya aron madaog ang Gubat sa Kalibotan II, kontrolado gihapon sa Unyon Sobyet ang mga kalihokan sa iglesya. Busa, sumala sa giingon sa The Sword and the Shield, usa ka basahon nga gisulat sa 1999 bahin sa kasaysayan sa KGB (ang Soviet State Security Committee), “ang KGB labi pang nahangawa bahin sa ‘subersibo’ nga mga kalihokan niadtong  mga Kristohanon nga dili direktang gikontrolar niini.” Unsang relihiyosong mga grupo kini?

Ang kinadak-an mao ang Gregong Katolikong Iglesya sa Ukraine, nga karon mao na ang Katolikong Iglesya sa Ukraine. Kini may mga 4,000,000 ka sumusunod. Sumala sa The Sword and the Shield, “ang tanan gawas sa duha sa napulo ka obispo niini, duyog sa libolibong pari ug mga magtutuo, nangamatay tungod sa ilang pagtuo diha sa gulag [mga kampo sa pinugos nga trabaho] sa Siberia.” Ang ubang gipuntirya sa KGB mao ang wala marehistro nga mga iglesya sa Protestante, nga dili usab direktang gikontrolar sa Estado. Sa ulahing bahin sa mga tuig sa 1950, gibanabana sa KGB nga kining Protestanteng mga grupo dunay katibuk-ang gidaghanon nga mga 100,000 ka membro.

Ang KGB nag-isip sa mga Saksi ni Jehova ingong usa ka Protestanteng grupo, nga ilang gibanabana sa 1968 nga may gidaghanon nga 20,000 sa Unyon Sobyet. Hangtod sa sinugdanan sa Gubat sa Kalibotan II sa 1939, diyutay ra ang mga Saksi. Busa, wala kaayo o wala gayod sila tagda. Apan nausab pag-ayo ang kahimtang sa dihang libolibong Saksi ang kalit lang nanungha sa Unyon Sobyet. Sa unsang paagi kini nahitabo?

Dakong Pag-uswag Nagsugod

Diha sa iyang librong Religion in the Soviet Union, nga gipatik sa 1961, si Walter Kolarz naghisgot sa duha ka hinungdan niining dakong pag-uswag. Ang usa, matod niya, mao nga “ang mga teritoryo nga nasakop sa Unyon Sobyet sa 1939-​40”​—ang Latvia, Lithuania, Estonia, ug Moldavia​—adunay daghang “aktibong mga grupo sa mga Saksi ni Jehova.” Dugang pa, ang mga dapit sa sidlakang Polandia ug Czechoslovakia, nga naglakip ug kapin sa usa ka libong Saksi, nasakop usab sa Unyon Sobyet, nga nahimong bahin sa Ukraine. Busa, kining tanang Saksi kalit lang nga nahimong sakop sa Unyon Sobyet.

Ang dugang pag-uswag, “bisan tuod ug dili katuohan,” misulat si Kolarz, naggikan sa “mga kampo konsentrasyon sa Aleman.” Gibilanggo sa mga Nazi ang libolibong Saksi tungod kay wala mopaluyo kang Hitler ug sa iyang pagpakiggubat. Si Kolarz misaysay nga ang Ruso nga mga binilanggo niining mga kampoha “nakadayeg sa kaisog ug pagkamaunongon sa ‘mga Saksi’ ug lagmit tungod niana nadani sa ilang teolohiya.” Ingong resulta, daghang batan-ong mga Ruso gikan niini nga mga kampo ang namalik sa Unyon Sobyet nga duna nay bag-ong kaplag nga pagtuo diha kang Jehova nga Diyos ug sa iyang kahibulongang mga katuyoan alang sa yuta.​—Salmo 37:29; Pinadayag 21:​3, 4.

Tungod niini nga mga hinungdan, kalit lang nga miabot ug linibo ang mga Saksi sa Unyon Sobyet. Sa unang bahin sa 1946, dihay labing menos 1,600, ug sa kataposan sa dekada, kapin sa 8,000. Kini nga pagtubo naobserbahan uban ang kahadlok sa KGB, nga, sumala sa gihisgotan ganina, ilabinang nahangawa bahin sa “mga kalihokan niadtong mga Kristohanon nga dili direktang gikontrolar niini.”

Gisugdan ang mga Pag-atake

Bisan pa sa medyo diyutay rang mga Saksi sa Unyon Sobyet, ang ilang masiboton nga buluhatong pagsangyaw sa wala madugay giatake sa mga awtoridad sa Sobyet. Sa Estonia ang pag-atake nagsugod sa Agosto 1948 sa dihang ang lima ka igsoon nga nanguna sa buluhaton gidakop ug gibilanggo. “Sa wala madugay nadayag nga gusto sa KGB nga dakpon ang tanan,” miingon ang usa ka Saksi sa Estonia nga si Lembit Toom. Tinuod  kini bisan diin nga makita ang mga Saksi sa Unyon Sobyet.

Ang mga Sobyet naghulagway sa mga Saksi ingong labing banggiitang mga kriminal ug ingong dakong hulga sa ateyistikong Sobyet nga Estado. Busa, bisan asa, sila gipangita, gidakop, ug gibilanggo. Ang The Sword and the Shield nag-ingon: “Ang hilabihang paglutos sa pangunang mga opisyal sa KGB sa mga Jehovista, tingali, mao ang kinalabwang pananglitan sa ilang kakulang sa katakos sa pag-ila kon unsay ugdang o dili sa dihang nagdumala bisan sa labing gagmayng matang sa pagsupak.”

Kining hilabihang paglutos sa mga Saksi napamatud-an gayod diha sa maayong pagkaplano nga pag-atake nga gihimo batok sa mga Saksi sa Abril 1951. Duha lamang ka tuig sa miagi, sa 1999, si Propesor Sergei Ivanenko, usa ka tinahod nga Rusong eskolar, miingon diha sa iyang librong The People Who Are Never Without Their Bibles nga sa unang bahin sa Abril 1951, “kapin sa 5,000 ka pamilya sa mga Saksi ni Jehova nga nagpuyo sa mga republika sa Sobyet nga Ukraine, Byelorussia, Moldavia, ug Baltic ang gipadala ngadto sa ‘usa ka permanenteng balangay’ sa Siberia, sa Halayong Sidlakan, ug sa Kazakhstan.”

Takos Hinumdoman

Mahanduraw ba nimo ang paningkamot nga nalangkit nianang maong pag-atake​—sa usa ka adlaw gipangdakop ang libolibong pamilya sa mga Saksi latas nianang dako kaayong luna? Handurawa ra ang pag-organisar sa mga asaynment ug buluhaton sa gatosan o bisan sa linibo ka tawo​—una sa tanan sa pag-ila sa mga Saksi ug dayon, sa panahon sa kagabhion, himoon ang dungang kalit nga pagronda sa ilang mga balay. Human niana, anaa ang buluhaton sa pagpasakay sa mga tawo ngadto sa mga karomata, mga wagon, ug ubang mga sakyanan; nga nagdala kanila ngadto sa mga estasyonan sa tren; ug pagpabalhin kanila ngadto sa mga bagon.

Hunahunaa usab ang pag-antos sa mga biktima. Mahanduraw ba nimo kon sama sa unsa nga pugson ka sa pagbiyahe ug libolibong milya​—nga dangtag tulo ka semana o kapin pa​—diha sa naghuot, hugaw nga mga bagon nga duna lamay usa ka buok balde nga nagsilbing kasilyas? Ug sulayi paghanduraw nga ihan-ok ka ngadto sa kamingawan sa Siberia, nga nahibalo nga aron makaagwanta, kinahanglang manglimbasog ka sa pagkinabuhi nianang malisod nga palibot.

Kining bulana mao ang ika-50ng anibersaryo sa pagkadestiyero sa mga Saksi ni Jehova niadtong Abril 1951. Aron iasoy ang sugilanon sa ilang pagkamatinumanon bisan pa sa daghang dekada sa paglutos, ang mga eksperyensiya sa mga nakalabang-buhi gi-videotape. Kini nagpadayag nga​—sama sa unang-siglong mga Kristohanon​—ang mga paningkamot sa pagpugong sa mga tawo nga mosimba sa Diyos tinong mapakyas.

Kon Unsay Nalampos sa Pagkadestiyero

Sa wala madugay nasayran sa mga Sobyet nga ang pagpahunong sa mga Saksi sa pagsimba  kang Jehova mas lisod diay kay sa ilang gihanduraw. Bisan pag mitutol ang mga tawong nagdakop kanila, ang mga Saksi miawit ug mga pagdayeg alang kang Jehova samtang gipugos sila pagdala sa dapit diin sila idestiyero ug nagbitay ug mga karatula diha sa ilang mga bagon nga nag-ingong: “Nagsakay Dinhi ang mga Saksi ni Jehova.” Usa ka Saksi misaysay: “Sa mga estasyonan sa tren nga among nalabyan, nasugatan namo ang ubang mga tren nga naghatod niadtong gidestiyero, ug nakita namo ang mga karatula nga gibitay diha sa mga bagon.” Pagkamakapadasig niadto!

Busa inay maluya, kadtong gidestiyero nagbanaag sa espiritu sa mga apostol ni Jesus. Ang Bibliya nag-ingon nga human sila bunali ug mandoi nga mohunong na sa pagsangyaw, “sila wala mohunong sa pagpanudlo ug sa pagpahayag sa maayong balita bahin kang Kristo.” (Buhat 5:40-42) Sa pagkatinuod, sama sa giingon ni Kolarz bahin sa pagdestiyero, “dili kini ang kataposan sa ‘mga Saksi’ sa Rusya, kondili ang sinugdanan pa lamang sa bag-ong anib sa ilang mga kalihokan sa pagpangabig. Gisulayan pa gani nila pagsangyaw ang ilang pagtuo sa dihang mohunong sila sa mga estasyon sa tren sa pagpaingon nila sa dapit diin sila idestiyero.”

Sa dihang ang mga Saksi nakaabot na sa ilang lainlaing mga destinasyon ug gipakanaog,  naangkon nila ang maayong reputasyon tungod kay sila masinugtanon nga kugihang mga trabahador. Apan, sa samang higayon, ingong pagsundog sa mga apostol ni Kristo, sila, sa pagkatinuod, miingon sa mga nagdaogdaog kanila: ‘Dili kami makahunong sa pagsulti bahin sa among Diyos.’ (Buhat 4:20) Daghan ang namati sa gitudlo sa mga Saksi ug miduyog kanila sa pag-alagad sa Diyos.

Ang sangpotanan sama nianang gipatin-aw ni Kolarz: “Sa paghingilin kanila ang Sobyet nga Gobyerno sa pagkatinuod dakog natabang sa pagpakaylap sa ilang pagtuo. Gikan sa ilang hilit nga mga balangay [sa kasadpang mga republika sa Sobyet] ang ‘mga Saksi’ gidala ngadto sa mas lapad nga kalibotan, bisan pag kini mao ang makalilisang nga kalibotan sa mga kampo konsentrasyon ug mga kampo sa pinugos nga pagtrabaho.”

Mga Paningkamot sa Pagsanta sa Pag-uswag

Ngadtongadto, ang mga Sobyet misulay ug lainlaing mga paagi sa pagpahunong sa mga Saksi ni Jehova. Sanglit ang mabangis nga paglutos wala makapatungha sa gitinguhang mga resulta, usa ka maayong pagkaplano nga programa sa bakak nga propaganda ang gisugdan pagpakaylap. Ang mga libro, pelikula, ug mga programa sa radyo​—maingon man ang pagyuhot ngadto sa mga kongregasyon sa nabansay nga mga sekreta sa KGB​—ngatanan gisulayan.

Tungod sa kaylap nga pagpangdaot, daghang tawo ang sayop nga naglantaw sa mga Saksi uban ang kahadlok ug kawalay-pagsalig, sumala sa gipamatud-an sa artikulo sa Agosto 1982 nga Reader’s Digest, Edisyon sa Canada. Gisulat kini ni Vladimir Bukovsky, usa ka Ruso nga gitugotan sa paglalin sa Inglaterra sa 1976. Siya misulat: “Usa ka gabii sa London, namatikdan nako ang usa ka karatula diha sa usa ka tinukod nga mabasa: MGA SAKSI NI JEHOVA . . . Wala na ko mopadayon pagbasa, nakurat ako, nga natarantar pa gani.”

Gisaysay ni Vladimir kon nganong mibati siya ug dili angayng kahadlok: “Mao kini ang mga sakop sa kulto nga gigamit sa mga awtoridad ingong mga amamaliw sa among nasod sa paghadlok sa mga bata . . . Sa U.S.S.R., mahimamat nimo ang tinuod nga ‘mga Saksi’ diha lamang sa mga bilanggoan ug mga kampo konsentrasyon. Ug ania ako sa atubangan sa usa ka tinukod, atubangan sa usa ka karatula. Duna ba gayoy moduaw kanila?” siya nangutana. Sa pagpasiugda sa hinungdan sa iyang kahadlok, si Vladimir mihinapos: “Ang ‘mga Saksi’ gigukod pag-ayo sa among nasod maingon nga gigukod usab ang mga Mafia sa ilang nasod, ug ang misteryo nga naglimin kanila susama ra.”

Apan, bisan pa sa mabangis nga paglutos ug bakak nga propaganda, ang mga Saksi milahutay ug midaghan. Ang mga libro sa Sobyet sama sa The Truths About Jehovah’s Witnesses, nga may 100,000 ka kopya nga gipatik sa Rusong pinulongan niadtong 1978, nagsugyot sa panginahanglan sa pagpasamot pa sa kontra-Saksi nga propaganda. Ang awtor, si V. V. Konik, kinsa naghubit kon sa unsang paagi ang mga Saksi nagpadayon sa ilang pagsangyaw atubangan sa grabeng mga pagpit-os, mitambag: “Ang Sobyet nga mga tigpanukiduki bahin sa relihiyon kinahanglang mokat-on ug mas epektibong mga paagi sa pagpanghimakak sa mga pagtulon-an sa mga saksi ni Jehova.”

Ngano Mang Gipuntirya sa Pag-atake?

Sa yanong pagkasulti, ang mga Saksi ni Jehova mao ang pangunang gipuntirya sa pag-atake sa Sobyet tungod kay gisundog nila ang unang mga  sumusunod ni Jesus. Sa unang siglo, ang mga apostol gimandoan nga “dili na magpadayon sa pagpanudlo pinasukad sa ngalan [ni Jesus].” Apan, sa ulahi ang ilang mga magsusumbong mireklamo: “Tan-awa! inyong gipuno ang Jerusalem sa inyong pagtulon-an.” Wala ilimod sa mga apostol nga sila nagwali bisan pa sa hugot nga mga mando nga dili nila buhaton kini, apan hinunoa sila mitubag nga matinahuron: “Kinahanglang among sugton ang Diyos ingong magmamando inay ang mga tawo.”​—Buhat 5:27-29.

Ang mga Saksi ni Jehova karon nagsunod usab sa sugo ni Jesus sa iyang mga sumusunod ‘sa pagwali ngadto sa mga tawo ug sa paghatag ug bug-os nga pamatuod.’ (Buhat 10:42) Sa iyang librong The Kremlin’s Human Dilemma, si Maurice Hindus misaysay nga ang “dili-mabangbang nga kasibot [sa mga Saksi] sa pag-ebanghelyo” mao ang naghimo kanilang “ilabinang nakahasol sa Moscow ug [nagpahinabo] nga sila kanunayng magkabangi sa Sobyet nga polis.” Siya midugang: “Dili sila mapugngan. Kon did-an sa usa ka dapit, sila motungha sa laing dapit.”

“Sa akong nasayran,” misulat ang usa ka Rusong historyano nga si Sergei Ivanenko, “ang organisasyon sa mga Saksi ni Jehova mao ang bugtong relihiyosong organisasyon sa USSR nga midaghan bisan pa sa pagdili ug paglutos.” Siyempre, ang ubang mga relihiyon nagpadayon usab sa paglihok, lakip ang labing inila kanila, ang Ortodoksong Iglesya sa Rusya. Maikag ka sa pagkahibalo kon sa unsang paagi ang maong iglesya ug ang mga Saksi parehong nakalahutay sa pag-atake sa Sobyet.

[Kahon sa panid 6]

“Ang Gilutos Pag-ayo”

Ang A Concise Encyclopaedia of Russia sa 1964 nag-ingon nga ang mga Saksi ni Jehova “aktibo kaayo sa pagpangabig” ug mao “ang gilutos pag-ayo nga relihiyosong komunidad sa Unyon Sobyet.”

[Kahon/Hulagway sa panid 7]

USA SA LIBOLIBO—Si Fyodor Kalin Naghubit sa Pagkadestiyero sa Iyang Pamilya

Ang among pamilya nagpuyo sa balangay sa Vilshanitsa, sa kasadpang Ukraine. Sa kangitngit sa kadlawon sa Abril 8, 1951, ang mga polis nga nagdalag mga iro nangabot, nagpukaw kanamo, ug nag-ingon nga pinaagi sa usa ka mando gikan sa gobyerno sa Moscow, kami ipadala sa Siberia. Apan kon mopirma kami ug dokumento nga nag-ingon nga dili na kami mga Saksi ni Jehova, mahimo kaming magpabilin. Ang among pamilya nga pito ang membro, lakip sa akong mga ginikanan ug mga igsoon, determinado nga magpabiling mga Saksi. Ako 19 anyos niadto.

Usa ka polis miingon: “Pagdalag batong, mais, harina, atsal, repolyo​—kay kon dili, unsaon ninyo pagpakaon ang mga bata?” Gitugtan usab kami sa pag-ihaw ug pipila ka manok ug baboy ug pagdala sa karne. Duha ka giguyod-sa-kabayo nga mga karomata ang gidala, ug ang tanan gikarga ngadto niana ug gidala sa lungsod sa Hriplin. Didto, mga 40 o 50 kanamo ang naghuot sa usa ka bagon, ug gisirhan ang pultahan.

Ang bagon duna lamay pipila ka tabla nga kahigdaan​—dili paigo sa tanan​—ug usa ka pugon nga dunay diyutayng uling ug kahoy. Magluto kami diha sa pugon, ginamit ang kaldero nga among dala. Apan walay kasilyas​—mogamit lang kamig balde. Sa ulahi, kami naglungag diha sa salog, gipahaom ang balde diha niana, ug nagbitay ug mga habol sa palibot niana aron dunay diyutayng pribasiya.

Naghuot mi sa maong bagon samtang naghinayhinay mi pagbiyahe ug linibo ka kilometro ngadto sa wala mahibaloing destinasyon. Sa sinugdan, medyo nawad-an kamig kadasig. Apan samtang kami nanganta ug mga alawiton sa Gingharian​—uban ang tumang kadasig nga sa ulahi halos dili na mi makasulti—​kami nalipay. Ang komander moabli sa mga pultahan ug pahunongon mi pagkanta, apan dili mi mohunong hangtod nga matapos ang kanta. Sa dihang mihunong mi sa mga estasyonan sa tren nga among naagian, daghan ang nahibalo nga ang mga Saksi ni Jehova gidestiyero. Sa kataposan, human sa 17 o 18 ka adlaw diha nianang maong bagon, gipakanaog mi sa Siberia duol sa Lake Baikal.

[Hulagway]

Nagtindog ko sa laray sa likod, sa tuo

[Kahon/Hulagway sa panid 8]

ARMAGEDDON—Usa ka Propaganda nga Pelikula sa Sobyet

Ang mga Sobyet naghimo sa pelikulang Armageddon sa paningkamot nga pakaulawan ang mga Saksi ni Jehova. Kini nagpasundayag sa dili-tinuod nga sugilanon sa panaghigugmaay tali sa usa ka batan-ong ulitawo sa kasundalohan sa Sobyet ug sa usa ka dalaga nga nadani sa pag-anib sa pundok sa mga Saksi. Sa kataposan sa pelikula, ang bata pang manghod nga babaye sa dalaga namatay tungod sa aksidente nga gipahinabo sa usa ka magtatan-aw nga Saksi, kinsa gihulagway ingong galamiton sa ahensiya sa pagpangespiya sa Amerika.

Agig komento sa pelikula, nga nakapukaw sa galamhan sa mga tumatan-aw, ang mantalaan sa Ukraine nga The Red Flag sa Mayo 14, 1963, nag-ingon: “Nianang paagiha ang ateyistikong propaganda maoy epektibo, makapadani, ug kini magamit diha sa ubang mga balangay sa nasod diin gipasalida ang susamang mga pelikula.”

[Hulagway sa panid 6]

Libolibo ang gipadala ngadto sa Siberia sakay sa mga bagon